De Kabinetscrisis.
Jhr Hr D. J. de Geer aangewezen
als
Kabinetsformateur.
Spanning rondom Soestdijk
LS UIT
GELD
het beste
Dagblad voor de Provincie Zeeland
f150.-
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws,
Ken U de
s voor de
ringen.
:h weerbericht
VRIJDAG 4 AUG. 193 9
53e JAARGANG - No. 259
Jhr Mr DE GEER voert
besprekingen.
De opdracht in beraad gehouden.
De Regeeringspersdienst meldt:
Hare Majesteit de Koningin heeft heden ten paleize
Soestdijk in audiëntie ontvangen den Minister van
Staat, Jhr. Mr. D. J. de Geer en hem de opdracht
gegeven tot de vorming van een Kabinet.
De heer De Geer heeft verzocht, deze opdracht in
beraad te mogen houden.
Poolsche eischen aan den Senaat.
CHINA DIT NAJAAR IN HET
OFFENSIEF?
ARBEIDSCONFLICTEN IN DE VER
EENIGDE STATEN.
beschikbaar voor
den aankoop van
een AUTOMOBIEL
Uil. FIK. Ml). „ZEELAHDIA" - GOES
Geen terugtrekking van Japansche
troepen uit Midden-Ghina.
ïldestr., Goes.
Goes.
;r., Goes,
roes.
tr., Goes.
Goes.
NEN.
,str., Goes,
oesk., Goes.
Goes.
Goesk., Goes,
,1, Goes,
dnastr., Goes,
itstr., Goes.
paleis Soestdijk is Dins-
a,an het eerste verkeers-
tdelburg bestond Dinsdag
enen aangeboden.
urs. 6,00 Land- en tuin-
20 KRO-orkest (opn.).
00 Ber. 7,15 Causerie
beidsbemiddeling". 7,35
ANP. 8,15 John Kristel
irs. 8,50 Het Zwitsersch
stern Wildhaber. 9,00
zijn Troubadours. 9,20
De Haarl. orkestvereen.
10,40 Lajos Veres en
orkest. 11,0012,00
ildig van hedenavond tot
jeveer 19 uur. Voor het
tselijk regen mot kans op
n tot zwaar of half be-
jging van temperatuur,
e Z.W. tot Z.O. wind.
appelziekte.
van 's avonds 1 tot des
in N.-Holland tusschen
uizen en waarsohijnlij,s
van Alkmaar de weers-
k geweest voor het op-
ippelziekte. In het mid-
id critiek behoudens te
hedenmiddag u
Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het biod „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 444tt Telefoon 11
lljkaBteor Mlddel&tirgi Fa, Beekhandel
j, j, F A N 0 Y, Lange Burg 40, Telefoon 28
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs fZM per kwi^tssi
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vllssingen f 0.20
Losse nummers 8 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededssJngcn fit? cmi jar :sg3?
Kleine AdvertentiOn Dlmdoge en Vrijdags
10,78 bij vooruitbetaling
Advertentie onder ietter of motte
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
dermiddag 3 u.: 768.
p voor fietsers:
in.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Naar aanleiding van het tweede be
zoek van Jhr Mr D. J. de Geer, leider
der Christelijk Historische Tweede Ka
merfractie, aan H. M. de Koningin,
wordt opgemerkt, dat de Kroon het wel
licht wenschelijk geoordeeld heeft Jhr
De Geer, die tevens Minister van Staat
is, en als zoodanig een der directe ad
viseurs van de Kroon, nog eens te raad
plegen. Bjj de vorige Kabinetscrisis heeft
de Kroon ook. den Minister van Staat,
Mr D. Fock, geraadpleegd., maar deze
vertoeft op het «ogenblik in het buiten
land.
Anderzijds verluidt in Haagsche par
lementaire kringen, dat Jhr de Geer een
van degenen kan zyn, die in aanmerking
komen voor kabinetsformateur. Het ad
vies van de zyde der R. K. Staatsparty
schijnt ook in deze richting gegaan te
zyn. Ook reeds by de vorige crisis schynt
men er in R. K. kringen prys op gesteld
te hebben, dat aan hem, na het niet-sla-
gen van Mr Kooien de gelegenheid zou
worden geschonken een kabinet samen
te stellen.
Dit kabinet zou dan een groepeering
vormen van R. K., C. H. en V. D., en
dus, gezien het aantal stemmen, waarop
het in de Tweede Kamer zou kunnen re
kenen (R. K. 31, V. D. 6 en C. H. 8), in
totaal 45, ook een minderheidskabinet
zijn.
In hoeverre echter Jhr De Geer, die
zich bij de debatten naar aanleiding van
het heengaan van Mr De Wilde als Mi
nister van Financiën, en over de Regee-
ringsverklaring van het vijfde ministe
rie Colijn, een voorstander toonde van
de financiëele politiek, zooals door Mi
nister De Wilde en het vijfde ministerie
Colijn voorgestaan, thans een formatie
zou willen ondernemen, blijft een open
vraag. In parlementaire kringen was
men van oordeel, dat hy er tot voor kort
stellig afwijzend tegenover stond.
De parlementaire redacteur van het
„A1 g. H a n d e 1 s b 1." schryft
Als samenvatting diene het volgende
overzicht:
De Minister van Staat heeft, na des
ochtends door H. M. de Koningin te zijn
ontvangen, op het eind van den morgen
geconfereerd met Jhr Ir O. C. A. van
Lidt de Jeude, Minister van Waterstaat.
In den loop van den middag heeft hij
langdurige besprekingen gevoerd, eerst
met den voorzitter der Vrijz. Democra
tische Tweede Kamerfractie, Mr A. M.
Joekes, om zich vervolgens naar het Mi
nisterie van Binnenlandsche Zaken te
begeven^ waar overleg met Minister van
Boeyen is gepleegd.
's Avonds heeft Jhr de Geer te zijnen
huize het Soc. Dem. Tweede Kamerlid,
Dr J. van den Tempel ontvangen. Dit
bezoek heeft van half acht tot ongeveer
negen uur geduurd.
In Haagsche politieke kringen neemt
men aan, dat al deze besprekingen voor
alsnog van informatieven aard zijn. doch
mettemin met een eventueele opdracht
tot kabinetsformatie in verband moeten
staan. Het is namelijk mogelijk, dat Jhr
De Geer oriënteerende gesprekken voert
°m de stemming te peilen ten opzichte
van een kabinet op breede basis.
Direct rijst dan de vraag of van zulk
een kabinet, dat uiterlijk eenige gelijke
nis zou vertoonen met de breede basis-
i^tnsteries-CoUjn van de jaren 1933 tot
ooi, de sociaal democraten wel of niet
eel zullen uitmaken. De besprekingen
met Dr van den Tempel wijzen er in elk
geval op, dat aan een zeer breede basis
wordt gedacht.
Zou het werkelijk komen tot een ruime
operatie, dan zou volgens onze zegs-
de te benoemen formateur voor
a i tf rn,<?e^Ü kheden komen te staan
r Colijn ondervonden heeft tijdens
nv (?ferent'e met- de zes fractieleiders.
sip .moest zijn. dat de katholieken
tpa Ult ^walijk te begrijpen rancune
genover dien staatsman toen en la-
ledere medewerking hebben ge-
weigera.
npS°6 °°k zij, Jhr de Geer geldt als
Ovp^na grata *n het Katholieke kamp.
pp* lg81,ls zij er aan herinnerd, dat juist
rispi, p g?Ieden deze Christelyk Histo-
moHpenra,Cle-leider ziJn stète tegen de
motie-Deckers heeft verheveX-
Aan „De Telegraaf" wordt nog ge
meld:
De heer De Geer heeft, desgevraagd,
gisterenmorgen, na zijn bezoek aan den
Ruigenhoek medegedeeld, dat hij niet
van H.M. de Koningin opdracht had ont
vangen tot kabinetsformatie.
Aangenomen moet derhalve worden,
dat hij, informeel politieke peilingen ver
richt in de parlementaire samenleving
nopens de wellicht te verwezenlijken mo
gelijkheden van samenwerking in een
eventueel te vormen kabinet.
Het gerucht wil, dat M r v, 8 c h a I k
Woensdag doer H, M. de Koningin ge
polst is over een kabinetsvorming, dooh
dat hij bij voorbaat bedankt zou hebben
voor een opdracht.
Men vraagt zich nu in parlementaire
kringen af, of hieruit geconcludeerd zou
moeten worden, dat men van katholieke
zijde, ondanks het door Mr Deckers ge
nomen initiatief tot het doen aftreden
van het vijfde kabinet-Colljn, niet gene
gen ie de verantwoordelijkheid op zich
te nemen voor kabinetsformatie.
„Het Volk" (g. D. A. P.) spreekt
van een verrassende wending en zegt
onder meer:
„Is onze kyk op het optreden van den
heer De Geer de juiste een andere
verklaring is niet mogelyk dan staan
wij voor een verrassende wending. De
vraag dringt zich op, waarom niet de
normale weg wordt gevolgd. Het had
voor de hand gelegen de regelen van ons
parlementaire stelsel in acht te nemen
en te streven naar de vorming van een
parlementair ministerie. In de beslissen
de vergadering van de Tweede Kamer
bleek verleden Donderdag, dat een ste
vige parlementaire meerderheid aanwe
zig is; deze meerderheid had uit ver
schillende richtingen versterking kun
nen krijgen. Minder dan ooit is er reden
de beste, parlementaire, oplossing van
de crisis onbeproefd ter zyde te stellen.
Of de heer De Geer in de gegeven om
standigheden de aangewezen kabinets
formateur is? W|j zijn voorshands ge
neigd deze vraag ontkennend te beant
woorden. Juister ware het geweest als
de formateur uit de meerderheid van
Donderdagmiddag was voortgekomen.
Welke adviezen ertoe hebben geleid, dat
de heer De Geer werd uitverkoren, is
uiteraard onbekend. De bewering van de
„Nieuwe Rotterdamsche Crt", dat van
katholieke zyde in dezen zin zou zyn ge
adviseerd, komt ons ongeloofwaardig
voor. Zonder zich al te zeer te binden
immers, heeft de heer De Geer zich toch
in het algemeen doen kennen, als voor-
etandex' van de financieel economische
opvattingen van Dr Colyn opvattin
gen die voor de Kamermeerderheid zoo
volstrekt verwerpelijk waren, dat zij on
middellijk het doodvonnis over het vijf
de Kabinet-Colijn moest vellen".
Maar, zooals men zich herinnert, een
vonnis waaraan de heer De Geer zyn
stem niet wilde geven.
Jhr. mr. D* de Geer
Jhr. de Geer is geboren 14 December 1870 en is dus 68 jaar oud. Hij
is een man van rijke politieke ervaring. Van 1907 tot 1921 was hij lid van
de Tweede Kamer.
Daarna Minister van Financiën in het tweede en derde Kabinet Ruys
de Beerenbrouck en in het Kabinet-deGeer en Minister van Binnenlandsche
Zaken en Landbouw in het eerste Kabinet-Colijn.
Voorts was hij lid van de Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland,
burgemeester van Arnhem, lid van de Provinciale Staten van Zuid-Holland
enz. De heer De Geer is voorzitter van de Chr. Historische Unie.
Conferentie HitierFörsier verwacht.
De Poolsche commissaris te Danzig,
Chodacki, is na een kort verblijf in Po
len hier teruggekeerd. Hij heeft geconfe
reerd over het jongste verschil tusschen
Danzig en Polen: het invoerrecht van
margarine.
Chodacki zal den Senaat mededeelen,
dat het invoerverbod slechts zal worden
opgeheven als de Poolsche douane-in
specteurs in Danzig gelegenheid krijgen
hun taak behoorlijk te vervullen.
Het toezicht van de Danziger douane
ambtenaren op het verkeer met Oost-
Pruisen is zonder twijfel slecht geweest,
anders zou er niet zooveel wapenmateri
aal in de stad zijn gekomen. De Polen
hebben daarom meer inspecteurs aange
steld en de Danzigers klagen daarover.
Tenslotte heeft Polen als pressiemiddel
het invoerverbod van margarine uitge
vaardigd.
Verwacht wordt, dat gouwleider För-
ster dit weekeinde een conferentie met
Hitier zal hebben. Naar men zich zal
herinneren kwam hij enkele weken gele
den uit Berchtesgaden terug met de ver
zekering, dat Danzig naar Duitschland
zal terug keeren, maar dat de bevolking
nog even geduld moest hebben. Dit werd
1 uitgelegd als een teeken, dat de militaire
plannen wel gereed waren, maar de po
litieke nog niet. Het doel der militairi-
satie van Danzig is ondanks den grooten
omvang der voorbereiding slechts zeer
beperkt; het is in geval van oorlog een
Poolschen aanval een korten tijd, al was
het maar 24 uur, tegen te houden. För-
ster kan dan aan Hitier rapporteeren,
dat te Danzig een complot van beweerde
marxisten is ontdekt. Officieel is bekend
gemaakt, dat 20 personen zijn gearres
teerd. Men kan echter wel aannemen,
dat er nog meer zijn en dat reeds eeni-
gen ter dood zijn gebracht.
Japanners zouden gifgas gebruiken.
Volgens te Sjanghai ontvangen Chinee-
sche berichten wordt de Chineesche mili
taire machinerie voorbereid voor een
groot offensief op alle fronten in het ko
mende najaar of in den winter.
Men zegt, dat de militaire positie van
China beter dan ooit geconsolideerd is.
Terwijl buitenlandsche kringen sceptisch
Dr de Groot en zuster Boonstra hebben
hun intrek in het palels genomen.
Dr de Groot heeft gisteravond zyn in
trek genomen in het paleis.
Gisteravond om half elf reed een
auto voor: het was de hofauto, waar
mede de verpleegster van de prinses,
mej. zr. Trijntje Boonstra, van Den
Haag naar Paleis Soestdyk is gebracht.
Haar vry onverwachte verschijning op
dit late uur lekte spoedig uit en lokte
nog veel nieuwsgierigen naar het paleis,
die in den donkeren avond heen en weer
liepen. De komst van mej. Boonstra gaf
eveneens groote drukte op het telefoon
kantoor, dat tot in den nacht geopend
bleef.
Uit Baarn werd nog gemeld:
Het bericht, dat zuster Trijntje Boon
stra, die den geheelen dag nog in het
Haagsche Bronovo had vertoefd, om
streeks 9 uur vandaar naar Soestdyk
was vertrokken, heeft hier uiteraard
eenige spannig teweeg gebracht. Deze
spanning werd nog verhoogd door an
dere berichten, welke ten deele oncontro
leerbaar waren en die ook zeker niet alle
juist geweest zullen zijn, maar die de
aanwezige dagblad-vertegenwoordigers
wier aantal in den loop van den avond
eensklaps ook nog al toenam belette
om rustig naar bed te gaan. De telex
machine van het ANP in het Badhotel,
die in rechtstreeksche verbinding staat
met het Paleis, vandaar eventueele be
richten krygt en deze dan doorzendt naar
Amsterdam en naar Hotel Trier aan den
Amsterdamschen Straatweg, waar de
pers haar werkkamer heeft, was dezen
avond voor het eerst „bezet". Naast de
kamer zat weer een wachtmeester, die
tot taak heeft de berichten, zoodra zij
komen, door te geven aan den comman
dant van de saluutbattery.
gestemd zijn, wordt in de berichten uit
Chineesche bron gezegd, dat Tsjang Kai
Sjek zeer optimistisch is. Dit optimisme
schijnt gedeeld te worden door de natio
nalistische Chineesche pers, die gelijktij
dig financieele en economische maatrege
len van Engeland en de Vereenigde Sta
ten tegen Japan voorspelt.
Uit Tsjoengking wordt gemeld, dat de
Japansche troepen op 26 Juli in
Soeiyoean (Binnen-Mongolië) een nieuw
offensief hebben ingezet, van Pautau uit
in westelijke richting.
Op 31 Juli hebben 1000 man Japan
sche troepen Kwafoeying ten westen van
Tasjoewan aangevallen, waarbij' zij, vol
gens het Chineesche persbureau, gebruik
hebben gemaakt van tanks en van gifgas
sen. Hun aanval werd evenwel afgesla
gen.
Stakers laten een brug in de lucht vliegen
Uit New-York wordt gemeld: Woens
dagavond zijn ernstige stakingsonlusten
uitgebroken te Green Mountain in Colo
rado. Het kwam tot botsingen tusschen
400 stakers en 350 arbeiders, die werk
zaam zijn bij' den bouw van een grooten
stuw. Zes arbeiders werden gewond. Een
brug werd met dynamiet opgeblazen.
Gisteren hebben 300 leden van de na
tionale garde, voorzien van twee tanks,
zich in het dorp geïnstalleerd.
Uit New-York meldt Reuter: De gou
verneur uit Colorado heeft in verband met
de stakingsonlusten te Green Mountain
den „staat van oproer" afgekondigd.
Die commandant van de nationale garde
heeft verklaard, dat bij wellicht artillerie
zal moeten laten aanrukken, voor aan de
onlusten een einde komt.
De stakers eischen, dat de maatschap
pij, die den stuw aanlegt, met hen over
een collectieve arbeidsovereenkomst zal
onderhandelen.
Uit Washington wordt gemeld, dat de
directeur van de regeeringsbemiddelings-
dienst wellicht zal aandringen op op
schorting van het werk voor het houden
van een bemiddelingsconferentie.
WATERSCHADE AAN DE SIEGFRIED-
LINIE.
Naar Havas uit Nancy aan de „Matin"
meldt, hebben de vele regens van den
laatsten tijd de rivieren sterk doen was
sen. De Rijn is op verschillende plaatsen
buiten zijn oevers getreden en het hooge
water heeft opnieuw schade berokkend
aan de vestingwerken in de Duitsche
Siegfried-linie. Voorts zou het Dhitsche
opperbevel gelast hebben, verschillende
kazematten en betonwerken, welke onder
water stonden, door de genie en rijks-
weer huiten gebruik te doen stellen.
Binnenland.
Jhr de Geer opdracht tot Kabinets
formatie.
Soestdijk in afwachting. Zuster Boonstra
ten paleize.
Buitenland.
De onderhandelingen met Moskou.
Gespannen toestand te Danzig.
op gemakkelijke betalingsvoor*
waarden. Vraagt Inlichtingen.
Beestenmarkt 8. Telefoon 249.
Stationsweg 33, Telefoon <97 (na 5 uur).
Japansche tegenspraak.
De woordvoerders van het Japansche
leger en de Japansche vloot te Tokio
hebben het buitenlandsche persbericht uit
Tsjoengking, volgens hetwelk de Japan
sche troepen zich uit Midden-Ghina in
het bijzonder uit het Jangtse-dal, zouden
terugtrekken, tegengesproken.
De woordvoerder van het departement
van oorlog gaf toe, dat er aan het lang
uitgestrekte front af en toe troepenbewe
gingen plaats vonden, maar de terug
trekking van de Japansche troepent uit
Centraal China was volkomen onwaar. Hij
verklaarde zelfs, dat het Japansche leger
in China niet enkel ook maar geen cen
timeter van zijn huidige posities zou te
ruggaan, doch daarentegen het offensief
zou volhouden, tot de anti-Japansche
Kwomintang-regeering en de communis
tische legers vernietigd waren.
De woordvoerder van de marine ver
klaarde, dat er geen woord waar is van
het bericht uit Tsj'oenking. De Japansche
vloot beheerscht op doeltreffende wijze de
Jangtse, welke een belangrijke verkeers
weg is door Gentraal-China, waarbij naar
een tweeledig doel wordt gestreefd. In de
eerste plaats dient de blokkade in Cen
traal- en Zuid-Bhina te worden ver
scherpt en in de tweede plaats worden
de belangrijke Chineesche operatie-bases
eiu militaire inrichtingen in de provincies
Kweitsjou, Tsjetsjoean, Kwangsi en
Kwangtoeng bestookt. De blokkade van
Centraal- en Zuid-China wordt op doel
treffende wijze 'krachtiger gemaakt. Ook
wees hij erop, dat Japan met succes
luchtaanvallen uitvoert op Tsjoengking,
waar de Kwomintang-regeering gevestigd
is, in Tsjetsjoean, terwijl ook luchtaan
vallen uitgevoerd worden op Kwellin in
'het 'Noord-Oosten van de provincie
Kwangsi.
MILITAIRE MISSIES ZATERDAG
NAAR RUSLAND.
Dte leden der Fransche militaire missie,
die zich naar Moskou zal begeven, zul
len hedenmiddag naar Londen vertrek
ken, waar zij zich in verbinding zullen
stellen met de Britsche militaire missie.
D'e twee delegaties zullen op 5 Augustus
met een daartoe gecharterd Britsch koop
vaardijschip, de „City of Exeter" naar
de Sowjet Unie vertrekken.
De Sowjetregeering heeft de volgende
leden van het oppercommando aangewe
zen om de besprekingen met de Britsche
en de Fransche missie te voeren:
Maarschalk Vorosjilov; generaal Tsja-
pochnikov, chef van den generalen staf
van het leger; admiraal Koezmetsjov,
volkscommissaris voor de marine; gene
raal Loktionov, chef van de luchtmacht;
generaal Smorodinov, toegevoegd aan den
generalen staf van het leger.
De Britsche en de Fransche ambassa
deurs hebben gisteravond de samenstel
ling van de missies hunner landen ter
kennis van Molotov gebracht.
DUITSCHE WAARDEPAPIEREN OP
DE AMERIKAANSCHE MARKT.
Havas meldt uit Washington: De fede
rale beurscommissie heeft verzocht een
onderzoek in te stellen, teneinde te bepa
len, of de Duitsche regeering kaïn worden
gemachtigd conversiebons ter waarde van
73 millioen dollar te plaatsen op de Ame-
rikaanscbe markt.
Volgens het reglement moeten buiten
landsche regeeringen zekere inlichtingen
verstrekken, hetgeen D'uitschland niet
heeft gedaan. Sedert 1935 heeft de Duit
sche regeering geen inlichtingen verstrekt
over inkomsten en uitgaven. Het onder
zoek zal 15 Augustus worden begonnen.
