De Kabinetscrisis.
Christelijk Lyceum voor Zeeland
GELD
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Buitenland.
De toestand te Danzig.
Spanje mede~asgenoot?
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
M. FIN. Mil. „ZEELANDIA" - GOES
Uit de Provincie
DONDERDAG 3 AUG. 1939
53c JAARGANG - No. 258
Het Britsche Parlement tot 3 Oct. uiteen.
Sterke uitbreiding van de Britsche vloot.
Geen vrees meer voor duikbootoorlog?
Groot verlof voor dienstplichtigen.
beschikbaar voor
den aankoop van
een AUTOMOBIEL
'Jitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
j. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur. Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f 2Z0 per km.~t«e3
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
!ngeï9»'den meJedesIingen 60 rent pw rege!
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
De zaak in een nieuw stadium.
Men meldt ons:
In de plannen voor de stichting van een
Chr. Lyceum in Zeeland is weer nieuw
leven gekomen.
De uitvoering hiervan werd ten zeerste
belemmerd omdat men het niet eens was
over de plaats van vestiging.
De één wilde Goes en de ander Mid
delburg.
De besturen der beide vereenigingen
van Middelburg en Goes hebben verleden
jaar met elkaar overleg gepleegd en heb
ben besloten advies over de plaats van
vestiging, te vragen aan een commissie
van arbitrage bestaande uit de heeren Mr
J, Terpstra, oud-Minister van Onderwijs
en W. Tilanus, secretaris van den
Onderwijsraad, beide lid van de Tweede
Kamer en wonende te Den Haag, en Dr
J. F. Reitsma, directeur R.H.B.S. te Rot
terdam.
In Mei j.l. bracht deze commissie,
waarin intusscben iu do plaats van Mr
Tsrpstra om reden van ziekte do beer J.
van Andcl, inspecteur M.O. getreden was,
haar advies uit, waarvan de eindconclu
sie, kort samengevat luidde, dat er in
Zeeland plaats is voor een Chr. school
voor voorbereidend hooger- en middel
baar onderwijs, èn te Middelburg èn te
Goes, maar dat bet is aan te bevelen,
gezien alle omstandigheden een aanvang
te maken met bet stichten van een school
te Goes.
De beide Vereenigingen fusionneeren
thans; dit geschiedt in dezen vorm, dat
de te Goes gevestigde Vereeniging in een
Woensdag j.l. te Goes gehouden vergade
ring besloot tot ontbinding en tot bet
en bloc overgaan tot bet lidmaatschap
der Middelburgsche Vereeniging.
Er is dus thans één Provinciale Ver
eeniging in Zeeland, gevestigd te Mid
delburg, die beoogt de bevordering van
het Chr. voorbereidend hooger en mid
delbaar onderwijs in Zeeland en wel in
dezen vorm, dat allereerst zal geageerd
worden voor de stichting van een Ghr.
Lyceum te Goes.
Men stelt zich voor in September of
begin October a.s. een algemeene leden
vergadering te houden, en voorts in de
wintermaanden in de verschillende dee-
len van Zeeland propagandavergaderin-
gen ter bevordering van het doel.
NIEUWE
BESPREKINGEN NOODZAKELIJK.
Toen gisteren opnieuw Mr van Schaick,
voorzitter van de Tweede Kamer door H.
M. de Koningin werd ontvangen, leefde
bij velen de verwachting, dat aan hem de
opdracht tot vorming van een Kabinet
zou worden verstrekt.
Deze onderstelling is echter niet juist
gebleken.
Blijkbaar heeft H. M. de Koningin, na
de gesprekken met een zestal fractievoor
zitters en naar aanleiding van bet daar
besprokene, ten tweeden male de gelegen
heid tot een gedachtenwisseling met den
voorzitter van de Tweede Kamer willen
gebruiken om tot nadere detailleering van
de gerezen vraagpunten te geraken, alvo
rens de opdracht tot kabinetsformatie aan
een bepaalden persoon te verstrekken.
Dat nader overleg noodig was, blijkt ook
uit het feit, dat gistermiddag de vice-
president van den Raad van State, Jbr
Mr F. Beelaerts van Blokland, zich naar
den Ruigenhoek heeft begeven. Hij heeft
daar van bij vijven tot kwart voor zeven
vertoefd.
Deze langdurige consultatie, zegt het
ijAlg. Hdbld", is een verdere aanwijzing
dat de politieke situatie, zooals die gewor
den is ten gevolge van het votum der
weede Kamer tegen bet vijfde Kabinet-
Dolijn, verre van eenvoudig is en ook na
de adviezen van de zes fractievoorzitters
nog niet voldoende was opgeklaard.
ONGERUSTHEID BIJ DE S. D. A. P.
hriV^00' kringen begint men zich
tlkbaar ongerust te maken, dat 'bet ge-
^enschte doel niet zal worden bereikt.
Dit blijkt o.m. uit wat „Het Volk" over
e gisteren door H. M. de Koningin ge-
nouden besprekingen schreef:
„Dat (wat eenigszins ongewoon schijnt)
e, ^°ningin, na de zes fractieleiders te
ebben gehoord, eerst nog weer andere
,v^8!^rs ontvangt, alvorens een opdracht
kabinetsvorming te geven, zou een aan
ging kunnen zijn, dat er krachten aan
et werk zijn, die nog trachten te verhin-
eren, dat de crisis wordt opgelost op de
ormale en meest voor de band liggende
wijze.
In elk geval dringt zich, nu tegen de
verwachting in Woensdag nog geen op
dracht tot kabinetsvorming is verleend,
sterk de gedachte op, dat een even snelle
als bevredigende oplossing der kabinets
crisis onder de gegeven omstandigheden
toch wel hoogst gewenscht is".
,.Thans gereed voor
lederen noodtoestand"
Chamberlain heeft gisteren bij
de indiening van een motie, welke beoogt
bet Lagerhuis Vrijdag a.s. tot 3 October
op reces te doen gaan, verklaard, dat bet
zomerreces korter is dan in vorige jaren.
Onder toejuichingen ver
klaarde Chamberlain, dat
bet Huis er ten stelligste
verzekerd van kan zijn, dat
het land thans gereed ie
voor ioderen noodtoestand
De verantwoordelijkheid voor de terug
roeping van het Huis berust bij de regee
ring, waar zij', naar de meening van
Qhainberlain, ook dient te berusten.
Nadat Chamberlain zijn rede had be
ëindigd, werd door Greenwood na
mens' de labouroppositie een amendement
ingediend, op grond waarvan het Lager
huis op 21 Augustus, inplaats van op 3
October, zou moeten bijeenkomen. Hij be
toogde, dat de toestand waakzaamheid
vereischt en dat, afgezien van de bezorgd
heid voor de komende weken, de verden
king bestond, dat, wanneer het Huis zou
uiteen gaan, de regeering haar politiek
een verkeerden draai zou geven.
De bevolking van dit land heeft geen
last van „jitters" '(zenuwachtigheid), doch
de wetenschap, dat over drie weken het
parlement weer bijeen zou komen, zou,
naar de meening van Greenwood de geest
kracht der bevolking versterken en haar
vertrouwen vergrooten.
De leider der liberalen, Sinclair,
steunde de motie van de Labourpartij.
Churchill verklaarde de motie
van verdaging te betreuren en zedde, dat
het Lagerhuis- in het buitenland, in het
bijzonder in de onder dictatuur staande
landen, beschouwd wordt als de meest for
midabele uitdrukking van den Britschen
nationalen wil en als instrument van dien
wil bij het weerstaan van agressie.
,Het lijkt me aldus spr. dat wij
veiliger zijn, wanneer het Lagerhuis bij
een is, wanneer de macht en de wil van
het Huis de macht der regeering verster
ken".
Churchill zeide nog, dat Duitsohland
2 millioen man ondér de wapenen heeft en
-dat, wanneer vóór het einde van Augustus
een nieuwe lichting opkomt, er automa
tisch 1.5 millioen bijkomen.
Langs de geheele Poolsohe grens, van
Danzig tot Krakau, bevinden zich krach
tige concentraties van Duitsche troepen
en worden voorbereidingen gemaakt voor
een snellen opmarsch.
Alleen hij Breslau bevinden zich vijf
divisies in mobilisatietoestand.
De wegen door Tsjecho Slowakije naar
Polen worden door, daartoe gedwongen,
Tsjecho Slowaaksche arbeiders in een zoo
goed mogelij'ken staat gebracht. Een groot
aantal openbare gebouwen en scholen is
in groote deelen van Tsjecho Slowakije
i zeer zeker in Bohemen - in gereed
heid gebracht voor de eventueele ont
vangst van gewonden.
Er is een vreemde toestand in Tirol
ontstaan. Dit is zeer veel beteekenend, om
dat Hitier bereid is geweest iets te doen,
dat hem zwaar moet zijn gevallen, doch
dat geschied is, om hem zeker te doen zijn
van zijn Italiaansehe bondgenooten.
In zijn antwoord verklaarde Chamber
lain, dat een stemmen tegen de regeering
een motie van wantrouwen is.
Alle door Churchill naar voren ge
brachte argumenten waren volgens Cham
berlain gebaseerd op bet zeer ernstige
karakter van den toestand.
Alle argumenten van Churc'hill waren
gebaseerd op dat sombere beeld, hetwelk
moest bewijzen, dat, indien het parlement
in zitting bijeen zou blijven, het gevaar
van deze voorbereiding zon worden be
perkt. Een dergelijk argument zou on
vermijdelijk tot de conclusie moeten lei
den, dat het Huis heelemaal niet uiteen
moet gaan.
Toen tenslotte het amendement van de
laböur-partij, waarin voorgesteld werd,
het Lagerhuis weer op 21 Augustus bijeen
te doen komen, in stemming werd ge
bracht, werd het met 250 tegen 132 stem
men verworpen.
De motie der regeering,
waarbij 'het parlement ver
daagd wordt tot 3 October,
werd aangenomen met 245
tegen 12 9 stemmen.
In totaal met 180 schepen.
In het Lagerhuis heeft de Britsche on
derstaatssecretaris van Marine, Shakes
peare, medegedeeld, dat de Britsche re-
geering besloten heeft, het vlootbouw-
program voor 1939 aanzienlijk te ver-
hoogen. Deze verhooging zal in totaal
180 schepen omvatten, waarvoor in den
loop van dit jaar een suppletoir crediet
van 11 millioen pond zal worden aange
vraagd.
Deze 180 schepen zullen als volgt wor
den verdeeld: 107 trawlers voor het mij
nenvegen en den duikbootafweer 20
dezer vaartuigen worden speciaal voor
dit doel gebouwd, de overige worden ge
kocht of verbouwd 56 patrouillevaar
tuigen van het type walvischvaarder, 10
mijnenvegers, 6 havenboomverdedigings-
vaartuigen en een kabelschip. Bovendien
is ten behoeve dezer uitbreiding een drij
vend droogdok aangekocht, dat accom
modatie biedt aan schepen tot 5000 ton.
Shakespeare verklaarde
dat een nog grootere uit
breiding wordt overwogen,
waaromtrent hij evenwel nog geen bij
zonderheden kon mededeelen. Voigeri3
United Press wordt in marinekringen
verklaard, dat de opgevoerde aanbouw
der Duitsche duikbootvloot de voor
naamste oorzaak van dit besluit der
Britsche regeering is.
Onthulling van lord Stanhope in het
Engelsche Hoogerhuis.
Lord Stanhope, minister van marine,
heeft gisteren tijdens het debat in het
Hoogerhuis over de afschaffing van
duikbooten een verklaring gegeven, hoe
het kwam, dat de aanvallen van duik
booten in de Middellandsche Zee, welke
geleid hadden tot de conferentie van
Nijon, zoo plotseling ophielden.
Na opgemerkt te hebben, dat de maat
regelen tot bestrijding van de duikboo
ten sinds den laatsten oorlog inderdaad
buitengewoon waren ontwikkeld, zeide
lord Stanhope:
„Ik geloof dat de marine-autoriteiten
van gevoelen zyn, dat wij onder gewone
omstandigheden duikbooten kunnen ver
jagen en bestrijden, wanneer wij het bij
zondere apparaat gebruiken, waarover
wij beschikken, en dat ik niet nader zal
aanduiden, doch dat de zekerheid geeft,
duikbooten op te sporen. Ik geloof, dat
andere naties diezelfde meening zijn toe
gedaan. Ik geloof niet, dat zij dit appa
raat hebben, of. iets dat er op lijkt.
Toen werd aangekondigd, dat Groot-
Brittannië, in geval de duikbootaanval-
len in de Middellandsche Zee zouden
voortduren, het gerechtvaardigd zou
achten in dit gebied duikbooten tot zin
ken te brengen, hielden de aanvallen van
buikbooten terstond op. Ik geloof, dat
dat de erkenning is, dat ons land den
toestand op dat punt meester is."
Opening douane-grens met Oost-Pruisen
zou Polen niet dulden.
De Poolsohe autoriteiten slaan van
dichtbij gade, wat de ontwikkeling'schijnt
te zijn van een beweging, welke beoogt,
met economische middelen de inlijving
van de vrije stad bij het rijk tot stand te
brengen.
Het bezwaar, dat in Danzig wordt ge
opperd tegen de Poolsohe actie met be
trekking tot de Amada-margarinefabriek
en de beperking van den invoer van ha
ringen uit Danzig worden veelbeteekenend
geacht.
D'e in sommige kringen geuite bedrei
gingen, dat Danzig de douanepost
met O'oBt-P ruisen zou openen,
beeft in Poolsche kringen direct reactie
gewekt. Er wordt verklaard, dat dit een
eenzijdige wijziging zou beteekenen in den
status van de vrije stad, hetgeen Polen
niet zou kunnen dulden.
D'e Poolsche pers verklaart, dat een der
gelijke repressaille-maatregel bovendien
volkomen misplaatst is, daar bet optreden
van Polen geschiedde als gevolg van de
behandeling door Danzig van de Poolsche
douane-ambtenaren. Al wat noodig is om
normale toestanden te herstellen, is, dat
de Danzigers dezen ambtenaren de vrij
heid geven de contractueele verplichtingen
na te komen.
Er wordt de nadruk op gelegd, dat de
Poolsche autoriteiten reeds herhaalde ma
len ter zake bij den senaat van Danzig
hebben geprotesteerd zonder voldoening
te hebben ontvangen.
Militaire samenwerking lijkt een
uitgemaakte zaak.
'Het schijnt, dat de samenwerking van
Spanje met de asmogendheden op mili
tair gebied een uitgemaakte zaak is, te
oordeelen althans naar een zoo juist uit-
De Minister van Defensie heeft mach
tiging verleend de volgende ploegen dienst
plichtigen van de lichting 1938 in het ge
not van groot verlof te stellen:
Op 1 Aug. de eerste ploeg beredenen van
het 2de reg. veld-artillerie, op 1 Aug. de
onderofficieren-administrateurs van de
regimenten motor-artillerie en de regi
menten genietroepen, op 12 Aug. de twee
de ploeg onberedenen van het 2e reg. veld
artillerie, op 6 Sept. de onderofficieren-
administrateurs van de regimenten huza
ren en op 29 Sept. de tweede ploeg onbe
redenen van het 6e reg. veldartillerie.
gegeven communiqué, waarin gezegd
wordt, dat, na afloop der Italiaansehe
manoeuvres, aan boord van den kruiser
Pola een gemeenschappelijke bijeenkomst
zal worden gehouden van de generale
staven van Italië, Duitschland en Spanje.
Deze meening wordt nog versterkt
door het feit, dat een Spaansche mili
taire missie onder leiding van gene
raal Sanchez Gonzalez, aan do zijde
van den Italiaanschen generalen staf en
een Duitsche missie de groote manoeu
vres volgt, welke gisternacht een aan
vang hebben genomen.
AMBASSADEUR TE WASHINGTON
NAAR TOKIO ONTBODEN?
Volgens de „Kokoemin Sjimboen" zal
de Japansche regeering haar gezant te
Washington Horinoetsji spoedig naar
Tokio terugroepen voor het uitbrengen
van een uitvoerig verslag over de om
standigheden, die geleid hebben tot de
opzegging van het Amerikaansch-Ja
pansche verdrag. Daarna zal de nieuwe
Japansche politiek tegenover de Ver-
eenigde Staten vastgesteld worden.
JAPANS BELANGSTELLING VOOR
OLIE OP TIMOR.
Australië vreest verlies van oude
concessies.
De Australische minister van Lucht
vaart Fairbairn heeft onlangs een be
zoek gebracht aan Portugeesch Timor.
Het „Bataviaasch Nieuwsblad" ver
neemt thans, dat deze reis niet uitsluitend
verband hield met een te openen luchtlijn
Port DarwinTimor Dilly, doch met nog
een andere, niet minder belangrijke
kwestie.
Australië maakt zich namelijk ongerust
over de olie-concessies nabij Dilly. Deze
waardevolle concessies zijn reeds sedert
25 jaar in Australische handen.
Het Portugeesche gouvernement van
Timor Dilly nu heeft onlangs te kennen
gegeven, dat, naar zijn meening, de con
cessies productiever zouden worden ge
maakt, wanneer zij zouden overgaan in
andere handen.
Spoedig bleek, dat hiermee Japan werd
bedoeld.
Minister Fairbairn wees op het zeer
groote gevaar dat zou ontstaan wanneer
de ollie-concessies inderdaad zouden
overgaan in Japansche handen en het
Australische gouvernement heeft blijk ge
geven, dat zij dit eveneens zeer goed in
ziet. De vraag is nog maar, of het Portu
geesche gouvernement wil of kan afzien
van andere, mogelijk financieel verlei
delijker aanbiedingen ten aanzien van de
olie-concessies.
HITTEGOLF IN AMERIKA.
Opnieuw worden de Oostelijke Staten
van Amerika bezocht door een hittegolf,
die aanzienlijke schade aan den oogst
toebrengt.
Op Long Island zijn talrijke boschbran-
den uitgebroken.
REORGANISATIE STATIONS
RESTAURATIES.
De directie der Ned. Spoorwegen heeft
maatregelen getroffen, die er toe strek
ken om het restauratiebedrijf aan de
stations in meer dan één opzicht te re-
organiseeren en te verbeteren. De restau
rateurs zijn door middel van de pacht-
contracten namelijk verplicht een aantal
standaardartikelen, zooals koffie, thee,
melk en broodjes te leveren tegen door
de spoorwegdirectie vastgestelde prijzen.
Daarnaast zijn maatregelen genomen om
te bewerkstelligen, dat de artikelen op
de onderscheidene stations van dezelfde
kwaliteit zijn. Het richtsnoer is daarbij
geweest, dat wat men aan de stations
restauraties koopt, goed en goedkoop
moet zijn.
Voorts is voor stations, die daarvoor
in aanmerking komen, aan de restaura
ties voorgeschreven, dat zij moeten zor
gen voor perronbediening.
En tenslotte zullen verschillende sta-
Binnenland.
De Kabinetscrisis. Nog steeds besprekin
gen.
Dienstplichtigen met groot verlof.
Buitenland.
Sterke' uitbreiding Britsche vloot.
Samenwerking Spanje met de as?
Het Britsche parlement naar huis.
op gemakkelijke betalingsvoor
waarden. Vraagt Inlichtingen.
Beestenmarkt 8, Telefoon 249.
Stationsweg 33, Telefoon 497 (na 5 uur).
tionsrestauraties geleidelijk aan verbe
terd worden. Zij zullen zoo noodig wor
den verbouwd en een gezelliger aanzien
krijgen.
INVALIDITEITR- EN OUDERDOMSWET
Op 1 Juli 1939 worden 48.089 weduwen-
renten en 14.449 weczenrenten krachtens
de Invaliditeitswet genoten, terwijl op ge
noemden datum krachtens art. 373 dier
wet 113,271 personen in het genot waren
van een als vrucht hunner verzekering
verkregen ouderdomsrente van f3 p. w.
Voorts genoten 72.623 personen een in-
validiteitsrente, als bedoeld in art. 71 dier
wet.
Krachtens art. 24 der Ouderdomswet
1919 waren op vorengenoemden datum
106.596 personen in het genot van een als
vrucht hunner verzekering verkregen
ouderdomsrente van f3 per week.
'Het aantal renten, voortvloeiende uit
krachtens art. 10 van genoemde wet ge
sloten verzekeringen (selfsupporting ver
zekeringen) met rentebedragen van f 3 tot
f 20 per week bedroeg 5788.
PER EXTRATREIN NAAR LUIK.
Reizigers moeten kunnen aantoonen, dat
zij van Nederl. nationaliteit zijn.
De Belgische autoriteiten hebben doen
weten, dat, zooals ook reeds eerder is
bepaald, reizigers, die met de extratrei-
nen van Nederland uit naar Luik reizen,
bij het passeeren der grens zoowel bij
het binnenkomen in België als bij de uit
reis, moeten kunnen aantoonen, dat zij
van Nederladsche nationaliteit zijn.
Er wordt genoegen genomen met een
trouwboekje, rijbewijs, lidmaatschaps
kaart eener Nederlanclsche vereeniging,
tram- of reisabonnement liefst met foto
enz.
Hun, die een dergelijk bewijs niet bij
zich hebben, zal aan de grens de toe
gang tot België beslist worden gewei
gerd.
De Nederlandsche Spoorwegen verwij
zen dienaangaande naar de bepalingen,
welke op de strooibiljetten bij de dienst
regeling dezer extratreinen ter kennis
van belanghebbenden zijn gebracht.
Zij, die niet aan deze voorschriften
kunnen voldoen, kunnen, mits zij zich
daartoe uiterlijk tot Zaterdag 5 Augus
tus a.s. bij bet voorverkoopadres aanmel
den, tegen inlevering van de speciale
plaatskaart hun geld terugkrijgen.
LOODSWEZEN.
Bij Kon. Besluit van 29 Juli 1939 is
met ingang van 1 Sept. 1939 de kapitein
ter zee R. H. Arntzenius eervol ont
heven van de betrekking van directeur
van het loodswezen, de betonning, beba-
kening en verlichting in 'het 6e district
te Vlissingen, tevens permanent
commissiaris voor het gemeenschappelijk
toezicht over de betonning, bebakening en
het loodswezen op de Schelde, en is hem
met dien datum op zijn verzoek wegens
langdurigen dienst eervol ontslag uit den
zeedienst verleend onder toekenning van
den titulairen rang van schout-bij-naeht.
Voorts is de betrekking van directeur
van het loodswezen, de betonning, beba
kening en verlichting in 'het 6e district te
Vlissingen, tevens permanent commissa
ris voor het gemeenschappelijk toezicht
over de betonning, bebakening en het
loodswezen op de Schelde opgedragen aan
den kapitein ter zee A. G. v a n der
Sande Lacoste.
POLDERBESTUREN.
Bij Kon. Besluit zijn benoemd met in
gang van 1 Augustus 1939 tot gezworene
van den Wilhelminapolder (Zuid-Beve
land), A. de Groene te W i 1 h e 1 -
m i n a d o r p; tot gezworene van den
Anna-Mariapolder, M. G. van Wingen te
Rilland- Bath.
