De Kabinetscrisis.
Het begin van den
Wereldoorlog.
Soestdijk in afwachting.
GELD
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Dnitscliland zon een militair
bondgenootschap met
Hongarije wenschen.
Engeland organiseert zijn
olievoorziening.
Japansche terugtocht uit
Midden-Chiia
Kabinetsformateur?
ima.
f 9,30 Causerie
rgenw. 10,20
k 12,00 Gram,
en zang. 1,00
pmeralda. 2,20
(opn.). 3,30
de kinderen
at (opn.). 6,15
lEsmeralda en
7,05 Pelicit.
en strijden",
ons geloof".
Ber. ANP,
„De VARA-
i. 9.00R.E.T.-
Declam. 9,40
10,10 Cause-
van meening1,
(opn.). 11,00
-12,00 gram.
T. FABERY DE JONGE
Buitenland.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
N.V. FIK. Mil. „ZEELAHDIA" - GOES
De wetsontwerpen van
Minister Romme.
I hedenmorgen
vaar bewolkt;
aperatuur 16;
Neerslag afge-
WOENSDAG 2 AUG. 1939
53e JAARGANG - No. 257
beschikbaar voor
den aankoop van
een AUTOMOBIEL
an den der-
der ruiters
rerhief, een
p een twee-
d van een
laanderen 33;
lierman, Jas-
ndje, Jo v. d.
Marietje Deij-
rtelduif, A. v.
3; vulpen, P.
Huis; kinder-
M. Meyeres,
mr, E. Sc'hel-
kussen, J. v.
alen, W. Roe-
portemonnaie
Delft 74; bak-
Viele 48; oor-
njaardstr. 35;
L. Wagenaar,
sleutel, P. K.
and A 204 a;
Schoorsteen-
tel, A. Petiet,
mning, K. de
is voorwerpen
daarvan ken-
itie.
Is 1939.
en 414,4 M.
Lm. en 7,30—
NCRV-Uitz,
de Scheepv
Ber., gram,
[orgend. 11,00
Torst. 12,00
aderkoor „De
gram. 2,00
e. 4,00 Gram.
lugd. 5,45 Or-
Tserie over het
7,00 Ber.
Jtr. Harmonie
lerh. S09-ber.
9,30 Causerie
leren van In-
lloor de Ker-
ialfuur. 10,30
I. Ca. 11,50—
BERICHT.
Bdenavond tot
|ur;
edeeltelijk be-
teekenis, iets
W. tot Z.W.
ig 3 u.:
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, does
Postrekening 44455 Telefoon 11
jijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
j. J. F A N O Y, Lange Burg 40, Telefoon 28
Abonnementsprijs tZA9 per fcwsrisal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
.Losse nummers 5 cent
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Advsrtciitiën 30 cent per regèi
Ingazonden medsdeel'ngen 60 cent per regel
Kleins AdvefteatiëR Dinsdags ss Yrijdagn
10.75 bij vooruitbetaling
Advertentlën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
3 u.: 766.
serf:
NA 25 JAREN.
Het is in deze dagen een kwart eeuw
geleden, dat de groot© wereldoorlog, waar
van de gevolgen nog altijd duidelijk merk
baar zijn, uitbrak.
Op 1 Augustus 1914 werden in tal van
landen ook in ons land de legers
gemobiliseerd en op denzelfden dag werd
te St Petersburg de Duitsche oorlogsver
klaring overhandigd.
Met ontzettende snelheid heeft zich
daarna het oorlogsvuur over een groot
deel van de wereld verbreid en het is voot
ons nog altijd als een wonder, dat Neder
land, 'hoewel aan alle kanten door oorlog
voerenden omringd, niet in den volkeren-
krijg betrokken werd.
Ontzettend zijn de gevolgen geweest van
dezen vreeselijken oorlog, direct en indi
rect. Jarenlang hebben verschillende vol
keren in letterlijken zin uit duizenden
wouden gebloed en nog altijd zijn de pijn
lijke lidteekenen duidelijk waarneembaar.
Na vier lange en bange oorlogsjaren is
eindelijk de vrede gesloten, althans aan
den oorlog een einde gemaakt.
En nog altijd zucht de wereld onder de
politieke en economische ontreddering die
van dezen oorlog het gevolg is geweest en
de vrees is waarlijk niet denkbeeldig, dat
de voortdurende wrijvingen die reeds tot
een ongekende bewapening hebben geleid,
op een nieuwen oorlog, maar dan veel
vreeselijker en gruwelijker dan die van
1914 zal uitloopen.
De wereld 'heeft in de jaren 19141918
wel een zeer ernstige les ontvangen.
Maar ook hier schijnt te gelden: alles
vergeten, niets geleerd.
Of hoe is 'het anders mogelijk, dat de
25ste verjaardag van de oorlogsverklaring
door het Duitsche leger als nationalen
gedenkdag wordt gevierd?
Vandaag, aldus de berichten, zullen de
kazernes gepavoiseerd zijn en de officie
ren zullen de troepen toespreken.
Des avonds worden in alle steden fak
keloptochten gehouden. De bevolking is
uitgenoodigd aan de feestelijkheden deel
te nemen.
Wel groot is de verdwazing, die over de
wereld gekomen is.
Maar 'hoe kan 'het anders?
Zij hebben Gods Woord verlaten I En
wat wijsheid zouden zij dan hebben?
JUWELIER - H0RL06ER
LANGE KERKSTRAAT 30 - GOES
HET STANDPUNT VAN DE LIBERALE
STAATSPARTIJ.
Naar de „N. R. C r t." van bevoegde
zijde verneemt, is de houding van de lei
ding van de Liberale Staatpartij ten op
zichte van een oplossing van de huidige
kabinetscrisis als volgt te omschrijven:
D'e leiding van de Liberale Staatspartij
stelt zich op het standpunt, dat de wijze
waarop het vijfde kabinet-Colijn tot stand
was gekomen, volkomen consitutioneel
was. Daar er in de Tweede Kamer een
meerderheid Week te zijn, die zich met
het te verwachten beleid van het kabinet
j niet kon vereenigen, rust op die meer
derheid de plicht, een kabinet te vormen,
waarvan het beleid in de richting van
die meerderheid gaat en dat steunt op
die groepen, althans op de voornaamste
dier groepen, welke hun stem aan de
motie-Deckers hebben gegeven.
ONTSTEMMING ONDER DE
VRIJZINNIG-DEMOCRATEN?
Over de houding van de Tweede
Kamerfractie.
Van verschillende zijden verneemt
hetzelfde orgaan, dat er in den kring der
.^^nig-democraten, zoowel onder de
leden der partij als onder haar verdere
geestverwanten, verre van algemeene in-
s.emming bestaat met. het standpunt dat
vrijzinnig-democratische fractie in de
eede Kamer tegenover de motie-
eckers, die het kaWnet-Golijn heeft ge-
°°pt zijn ontslag te vragen, heeft aan
genomen.
moeten reeds thans verschillende
1 r,en der partij voor hun lidmaatschap
e ankt hebben, terwijl niet weinigen, die
rtüv, J0I?SSte verkiezingen de vrijzinnig-
ocratische lijst gestemd hebben, dit
ns reeds diep betreuren.
Slowakije ais ruilobject.
In diplomatieke kringen te Londen be
schikt men over informaties, welke er op
wijzen dat Duitschland ernstige pogingen
doet Hongarije nauwer aan zich te bin
den. Te verstaan wordt gegeven, dat
Berlijn Boedapest heeft gepolst over een
militair' bondgenootschap, in ruil waar
voor (Hongarije met Duitschland's bemid
deling een „protectoraat", zoo niet directe
souveieiniteit over Slowakije zou krijgen.
Nader wordt hieromtrent nog gemeld:
Duitschland zou plan hebben het Slo-
waaksche grondgebied aan te bieden in
ruil voor een accoord op
grond waarvan de Duit
sche troepen zich vrije-
1 ij k in Hongarije zouden
kunnen bewegen tot aan
de grens van Roemenië.
De strategische betoekenis van zulk een
operatie is gemakkelijk in te zien. Zij zou
ten doel hebben iedere hulpverleening
van Roemenië aan Polen te verhinderen.
DE RESERVEVOORRADEN STERK
GESTEGEN.
De EngeJsohe staatssecretaris voor den
mijnbouw, Geoffrey Lloyd, heeft in het
Lagerhuis meegedeeld, dat met het oog
op het groot belang van olie- en oliepro
ducten in oorlogstijd, een uitvoerig plan
is opgesteld voor het in stand houden
van den toevoer, het vormen van reserve-
voorraden, 'het organiseeren van het ver
voer over zee en van de distributie in het
binnenland, en tenslotte voor de controle
op- de prijzen.
'Hij deelde verder mede, dat reeds op
'het o'o'genblik de reserve-voorraden sterk
gestegen zijn.
Ten einde echter het reusachtig ver
bruik aan olie der strijdkrachten in oor
logstijd en dat der noodzakelijke diensten
geheel te kunnen dekken, zal het noodig
zijn het verbruik van olie- en olie-produc
ten te reguleeren. Vracht- en personen
auto's zullen derhalve in oorlogstijd wor
den gerantsoeneerd door een organisatie,
die door den minister van transportwezen
in 'het leven geroepen is.
Het personeel voor al deze maatregelen
is' reeds aangewezen en zoo noodig kun
nen alle maatregelen reeds terstond wor
den uitgevoerd.
Reuter verneemt, dat het resultaat der
van regeeringswege getroffen maatregelen
is, dat in geval van oorlog geen ernstige
storing in den olie-toeveer te duchten is,
en dat slechts enkele beperkingen in het
olieverbruik voor niet strikt noodzakelijke
doeleinden, zullen moeten worden opgelegd
De beperkingen zullen niet zoo ver gaan,
dat b.v. in O'Orlogisitijd particulieren geen
auto zouden mogen rijden. Er zullen ech
ter wel ingrijpende restricties toegepast
worden op het verbruik voor luxe doel
einden.
7.5 millioen rantsoenboekjes en meer
dan 25 millioen olie-coupons zijn reeds
gedrukt.
VERKLARINGEN VAN EEN WOORD
VOERDER VAN HET CHINEESCHE
LEGER.
De terugtrekking op groote schaal van
Japansche troepen uit midden-China, in
het bijzonder uit het dal van den Yang
Tse, geeft in Ghineesche kringen aanlei
ding tot gissingen.
Ook wordt het een veelbeteekenend iets
genoemd, dat de Japanners onlangs maar
weinig vliegtuigen hebben laten deelne
men aan de nachtelijke aanvallen op
Tsjoeng King, in plaats van de gebrui
kelijke aanvallen overdag, waarbij' een zetr
groot aantal vliegtuigen betrokken was.
Een woordvoerder van het Ghineesche
leger verklaart, dat de Japanners met hun
actie in het Z.-W. deel van de provincie
Honan beoogen 'hun terugtocht in Midden-
China te dekken.
Onlangs zijn twee Japansche divisies
naar het gebied van den Yang Tse bij
Poekau, tegenover Nanking, gezonden,
vanwaar zij per trein, naar men gelooft,
naar Mandsjoekwo zijn doorgereisd. Deze
troepen hebben de beschikking over zwaar
geschut.
Deze troepenbewegingen zouden ten
nauwste verband kunnen houden met den
gespannen internationalen toestand.
'Hevige regens hebben de operaties in
Z. 0. China tot stilstand gebracht.
Het 'Ghineesche persbureau meldt over
het bombardement op Tsjoen King, dat
Maandagavond deze stad voor den twee
den keer bij maanlicht is gebombardeerd,
thans door 18 Japansche vliegtuigen. De
eerste groep van 9 toestellen doorbrak een
oordon van Ghineesche jachtvliegtuigen
en heeft ongeveer 50 bommen op de stad
laten vallen. De aanvallers moesten we
gens het hevige vuur der Ghineesche bat
terijen snel weer verdwijnen.
De tweede groep van 9 vliegtuigen is er
niet in geslaagd boven Tsjoeng King te
komen. "Wiel heeft deze groep overhaast
de bommenrakken geledigd en willekeurig
bommen laten vallen boven de voorsteden
van Ts'joen King. Slechts op één plaats
ontstond brand, hoewel een groot aantal
brandbommen werd uitgestrooid.
Het vuur was zelfs reeds gebluseht voor
het signaal werd gegeven, dat de vijand
verdwenen was.
'Gisteren is ook Kweilin, de 'hoofdstad
der provincie Kwangsi, gebombardeerd.
Hier werden meer dan 10 huizen verwoest
en een paar mensehen gedood.
TWEE BRITSCHE TOESTELLEN IN
ZEE GESTORT.
Na botsing: in dö lucht. Drie dooden.
Op ongeveer 20 km van Lossiemouth
zijn twee Britsche militaire vliegtuigen
met elkaar in aanraking gekomen en op
eenigen afstand van elkaar in zee ge
stort. Drie militairen hebben bij dit on
geval den dood gevonden.
Een ooggetuige verklaarde, dat hij' een
knal als van een kanonschot hoorde, en
dat hij toen opkijkend twee vliegtuigen
op eenigen afstand van elkaar met groote
snelheid in zee zag vallen. Het eene toe
stel kwam in stukken en brokken naar
beneden, voegde hij er aan toe.
RESERVEPERSONEEL VAN
BRITSCHE ZEEMACHT OPGEROEPEN
Bijna 13.000 man tot eind September
In dienst.
Reservisten van de Engelsche zeemacht
zijn Maandag aangekomen in hun stand
plaatsen te Portsmouth, Chatham, Devon-
port en Gosport. Zij zullen 133 oorlogs
schepen van de marinereserve bemannen.
Onder bevel van vice-admiraal Sir Maw
Horton zullen zij 9 Augustus in de Golf
van "Weymouth door den Koning worden
geschouwd, alvorens zij de manoeuvres
zullen beginnen.
Bijna 13.000 man van het reserveperso-
neel van de zeemacht zijn opgeroepen.
Zij zullen waarschijnlijk tot einde Sep
tember in dienst blijven.
VEERBOOT OMGESLAGEN BIJ
PHILIPPIJNEN.
44 opvarenden verdronken.
Eien motorveerboot, die de verbinding tus-
schen de eilanden der Fhilippijnengroep
Samar en Leyte onderhoudt, is door de
hooge zee omgeslagen, terwijl zich 80 per
sonen aan boord bevonden. Hiervan kon
den er zich slechts 36 met reddingsgordels
zoolang drijvende houden, tot zij door te
hulp snellende schepen werden opgepikt;
44 opvarenden verdronken echter.
541 CECHEN GEVLUCHT NAAR
FRANKRIJK.
Zij nemen dienst in Noord-Afrika.
Gisteren zijn 541 Gechische vluchtelin
gen van het Poolsche s.s. „Chopbry" te
Boulogne ontscheept. De vluchtelingen
hebben met levensgevaar hun oude va
derland wéten te verlaten ten einde te
ontkomen aan het Berlijnsche gezag. Zij
hebben op zich genomen dienst te nemen
in het Fransche leger en gingen te Gdy
nia aan boord van de „Chopbry". Van
middag komen zij te Parijs aan. Ver
volgens vertrekken zij: naar Marseille
vanwaar zij' naar Noord-Afrika zullen
gaan.
DE EERSTE KAMER.
Komt op 8 Augustus weer bijeen.
D'e Eerste Kamer komt op 8 Augustus
weer bijeen ter behandeling van een aan
tal kleine wetsontwerpen. In de afdee-
lingen zal dien dag een groot aantal
wetsontwerpen worden onderzocht waar
onder de suppletoir© begroeting voor de
fensie van f 33 millioen en het ontwerp
afwijking van den in artikel 1 van de
tariefmachtigingswet opgenomen termijn.
'Op 9 Augustus zullen o.m. in behande
ling komen de wetsontwerpen wijziging
van de dienstplichtwet, het onder de wa
penen blijven van dienstplichtigen en in
werkelijken dienst houden van dienst
plichtigen, benevens die wetsontwerpen
van eenvoudigen, spoed-eischenden aard,
waarover het eindverslag zal zijn vastge
steld.
Uit Soestdijk wordt gemeld, dat zich
daar thans duidelijker begint te manifes
teeren dat er binnenkort belangrijke din
gen zullen gebeuren.
Het aantal journalisten wordt grooter,
er zijn er zelfs al drie van de Engelsche
pers, en voorts zijn gisteren de man
schappen van extra-detachementen der
rijksveldwacht ten getale van 60 daar
aangekomen en in den tuin van het po
litiebureau te Baarn geïnstalleerd in te
genwoordigheid van mr Reylingh, advo
caat-generaal bij het gerechtshof te Am
sterdam, den heer P. J. H. C. Herten,
commandant van het district Utrecht
van de rijksveldwacht, de burgemeesters
van Soest en van Baarn en de chefs van
de politiekorpsen van beide gemeenten.
De heer Herten heeft bij deze plechtig
heid een toespraak gehouden, waarin hij
erop wees, dat de rijksveldwacht het als
een groote eer beschouwt, wederom ge-
roepen te zijn om mede te helpen aan het
doen functioneeren van maatregelen van
veiligheid. Hij drukte de rijksveldwach
ters op het hart naar een onberispelijke
vervulling van hun taak en naar een
goede samenwerking met de politie van
beide gemeenten te streven.
Op vele hoeken en kruispunten te
Baarn zijn reeds groote triplexborden
aangebracht, waarop de richting zal
worden aangegeven voor het verkeer
dat, zooals men weet, dezer dagen om
den Amsterdamschen straatweg zal wor
den heengeleid.
De batterij veldgeschut, welke te
Baarn de saluutschoten zal lossen 51
voor een prinses, 101 voor een prins,
maar niet tusschen 's avonds 10 en
's ochtends 7 uur is gisteren ook ter
plaatse aangekomen.
Het gerucht dat Zuster Trijntje Boon
stra, de verpleegster die H. K. H. bij de
geboorte van Prinses Beatrix heeft bij
gestaan, op Soestdijk zou zijn aangeko
men, is niet bevestigd.
Gistermiddag is Dr H. Colijn met zijn
echtgenoote en een Engelsche dame in
het Badhotel te Baarn aangekomen. Het
is niet bekend of en in hoeverre dit be
zoek van den heer Colijn verband houdt
met de blijde gebeurtenis ten paleize.
Men herinnert er aan, dat dr Colijn ver
leden jaar bij de aangifte van de ge
boorte van Prinses Beatrix met jhr. F.
Beelaerts van Blokland als getuige is op
getreden.
Z. E. heeft gisteren laat in den mid
dag nog een wandeling gemaakt door de
Baarnsche bosschen.
INSPECTIETOCHT MINISTER
VAN DIJK.
De minister van defensie, dr J. J. G.
van Dijk, hééft gisteren een inspectie
tocht gemaakt in gezelschap van lui
tenant-kolonel Dyxhoorn, hoofd van de
2de afdeeling b. van het departement van
defensie en van zijn adjudant kapitein
mr Kruis.
Des ochtends bezichtigde de minister
de in aanleg zijnde nieuwe vliegvelden te
Valkenburg (Zuid-Holland) en te Bergen
(Noord-Holland) en in den namiddag
twee luchtdoelbatterijen en een paar sec
ties zoeklichten in den luchtverdedigings
kring Amsterdam.
CONVENT VAN CHR, PATROONSVAK-
CENTRALEN EN HET CHR. NATIO
NAAL VAKVERBOND.
Op Donderdag 20 Juli vergaderde het
Convent van de Prot. Chr. Patroonscen-
tralen (n.l. het Chr. Werkgeversverbond,
de Chr. Middenstandsbond en de Chr.
Boeren- en Tuindersbond) en het Chr.
Nationaal Vakverbond.
Het voornaamste agendapunt was de
bespreking van de vraag, op welke wijze
de christelijk-sociale beweging de
werkloosheid kan helpen bestrij
den.
De discussie concentreerde zich om de
volgende vier punten: uitvoering van
cultuur-technische werken; plaatsing
van meer arbeiders door verkorting van
de arbeidsweek; toelating tot het ar
beidsproces van de jongens op 15- en de
meisjes op 16-jarigen leeftijd; vervroeg
de pensionneering van arbeiders op 60-
jarigen leeftijd.
Over deze belangrijke vraagstukken
werd uitvoerig van gedachten gewisseld,
waarbij de verschillende kwesties nader
werden bezien, die zich bjj mogelijke ver
wezenlijking zullen voordoen.
Algemeen was de verga
dering van gevoelen, dat
uitbreiding van de cul
tuur-technische werken,
zooals die thans reeds in
uitvoering zyn, noodzake
lijk i s.
Voorts werd de wenschelijkheid uitge
sproken, dat bij inkrimping van de werk-
Binnenland.
Soestdijk in afwachting.
Mr Van Schaik Kabinetsformateur?
Overname van crisismaatregelen.
Buitenland.
Japansche terugtocht uit Midden-China?
Britsche olievoorzienning in oorlogstijd.
Duitschland traoht invloed te krijgen in
Hongarije.
op gemakkelijke betalingsvoor
waarden. Vraagt inlichtingen.
Beestenmarkt 8, Telefoon 249.
Stationsweg 33, Telefoon 497 (na 5 uur).
DEN HAAG. Mr J. R. H. van Schalk,
voorzitter van de Tweede Kamer, heeft
zich hedenmorgen naar Hare Majesteit
de Koningin op den Ruigenhoek begeven.
Dit schijnt er op te wijzen, dat Mr van
Schaik, die in het tweede en derde Mi-
nistérie-Colijn, Minister van Justitie was,
als Kabinetsformateur zal worden aange
wezen.
gelegenheid niet tot vermindering van
het aantal arbeiders moet worden over
gegaan, doch dat door gemeenschappe
lijk brengen van offers werkloosheid
wordt voorkomen. Verkorting van de ar
beidsweek, waarbij eveneens gemeen
schappelijke offers gebracht moeten
worden, zou plaatsing van werklooze
werknemers in het arbeidsproces even
eens kunnen bevorderen, indien dit al
thans niet op technische bezwaren zou
moeten afstuiten.
De wetsontwerpen inzake uitscha
keling van jongens van 14
en meisjes van 14 en 15
jaar vonden bij de leden van het Con
vent een gunstig onthaal, niettegen
staande verschillende moeilijkheden die
hier en daar i» het bedrijfsleven dreigen
te ontstaan. De verbetering van
de vakopleiding is zeer urgent
en kan op de wijze als in het vooront
werp van wet bepaald, belangrijk wor
den bevorderd. De uitschakeling van
meisjes van 14 en 15 jaar acht het con
vent gewenscht, ook met het oog op mo-
reele gevaren aan het fabrieksleven ver
bonden, maar veelmeer omdat daardoor
bevorderd wordt, dat de meisjes zich zul
len richten naar gezinsarbeid, mede als
vooropleiding tot de taak van de vrouw
in het gezin.
Vervroegde pensionnee
ring in het particuliere
bedrijfsleven acht het convent al
leen dan mogelijk, waar bedrijfs- of on
dernemingsfondsen bestaan. Bevorde
ring van deze sociale instellingen is ook
uit dien hoofde gewenscht. De overheid
kan voor haar organen en bedrijven nu
reeds op dit gebied een voorbeeld geven.
In een volgende vergadering zal het
convent het vraagstuk van de „nieu
were" en „oude" economie aan de orde
stellen.
De R.K.-pers ziet bij haar hoop op een
z.g. nationaal kabinet vooral uit naar de
meer radicale C.H. richting van „D e
Nederlande r", die op verschillende
punten afwijkt van die der C.H. Kamer
fracties.
Maar ook dat blad gelooft op grond
van het voorloopig verslag der Tweede
Kamer over de wetsontwerpen van oud
minister Romme met betrekking tot de
jeugdwerkloosheid welke ont
werpen vooral aanleiding
waren tot het ontstaan van
de vorige kabinetscrisis!
te mogen constateeren, dat de Kamer
de wetsontwerpen in hun tegenwoordi-
gen vorm afwijst. Zelf maakt „D e N e-
derlander" over het aangevoerde in
het voorloopig verslag dit voorbehoud:
„Kennisneming van deze argumenten
heeft ons versterkt in ons reeds herhaal
delijk uitgesproken oordeel, dat inder
daad nadere gegevens noodig zijn, alvo
rens een gefundeerde meening over de al