Rond de Kabinetsformatie
Soestdijk in afwachting.
Engeland is paraat.
GELD
Dagblad voor de Provincie Zeeland
De voorgeschiedenis van
de motie Deckers.
MAANDAG 31 JULI 1939
53e JAARGANG - No. 255
Buitenland.
Buitenlandsch oordeel over
Dr Colijn.
Belangrijkste Nieuws.
Uit de Provincie
Binnenland.
beschikbaar voor
den aankoop van
een AUTOMOBIEL
O. FIK. Mil. „ZEEUHDIA" - GOES
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Qoes
Postrekening 44455 Telefoon 11
bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
j. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs ÏM per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goea en Vilssingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden sucdedesHngen 00 cent per rege!
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijden»
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Men schrijft ons
In de verschillende bladen worden nu
reeds speculaties gemaakt boe ons toe
komstig Roomsch-rood-rose kabinet er uit
zal zien. Voor de R.K. moet het wel een
nachtmerrie zijn wie de departementen,
die in het voorlaatste kabinet aan een
A.R. minister waren toevertrouwd, thans
onder zijn hoede moet nemen, n.l. Alge-
meene Zaken (Dr Go'lijn); Financiën (Mr
de Wilde) en Defensie (Dr van Dijk).
Dat zijn portefeuilles die een partij met
kiezersvrees liever kwijt als rijk is en
daarom vonden de R.K. het Ook opper
best, dat de A.R. daarmede opgeknapt
werden. Aan het departement van Finan
ciën heeft men al sedert het aftreden van
Minister Kolkman in 19'13 geen R.K.
minister meer gekend, daar waren de
beeren nooit op gebrand.
Wanneer de R.K. echter deze 3 por
tefeuilles aan de S.D.A.P. zouden over
doen (gesteld dat deze ze zouden willen
accepteeren) dan viel er op groote dei
ning in de R.K. party te rekenen, niet
alleen bij: bladen als de Residentiebode,
maar ook in militaire kringen en bij de
Limburgers (die zich sedert het Over
lijden van de heeren Nolens en Ruys de
Beerenbrouck wat achteruit gezet voelen
door de aanhangers der T'ilburgsche 'Han-
delshoogeschooi). Men kan ook moeilijk
partijgenooten van Prof. van Embden
met Defensie Opknappen.
(Het zou dus voor de hand liggen dat
de R.K. door de zure appel heenheten en
zelf deze weinig aantrekkelijke portefeuil
les namen. 'Hier zijn voor hen echter
bijna onoverkomelijke bezwaren aan ver
bonden. In de eerste plaats het -'directe
nadeel dat aan het bezit van Financiën
en Defensie verbonden is; de Minister
van Financiën moet steeds afdingen op
wat zijn collega's willen uitgeven en 'krijgt
dan al gauw de schuld dat zooveel aan
gename -dingen niet en onaangename
dingen wel gebeuren. Als b.v. een uit
gave van f 1 het meeste was dat men
financieel kan verantwoorden, dan kon
den de R.K. vroeger rustig f 1.50 voor
stellen, met het veilig gevoel dat 'Golijn
of de Wilde er wel weer f 1 van zou we
ten te maken. De R.K. pers had dan
weer een sohoone gelegenheid om de ka
pitalistische gedachtengang van de A.R.
te brandmerken. Met S.D.A.P.-ministers
zullen de R.K. het echter moeilijk kun
nen probeeren om f 1.50 te bieden, want
deze stellen dan dadelijk een rijksdaalder
voor. Wat demagogie betreft kunnen de
R.K., ondanks hun groote vorderingen in
de laatste jaren, toch altijd nog bij' de
S.D.A.P. in de leer gaan.
'0'ok de portefeuille van Dfefensie is
nooit erg in trek geweeist, men loopt
groote kans voor militaristisch te worden
uitgemaakt en op andere manieren is er
met hetzelfde geld veel meer politieke
winst te maken.
Aan het bezit van deze 3 minder aan
gename portefeuilles is echter nog een in
direct nadeel verbonden, n.l. dat men dan
3 aangename portefeuilles minder krijgt
en deze dus aan de S.D.A.P. moet laten.
Die willen, naar het gevleugelde woord
van Heykoop, ook wel eens aan den
pruimeboom schudden, en het is voor de
R.K. geen prettig vooruitzicht, als rem
voor de (S.D.A.P. te moeten fungeeren.
Geen wonder, dat de R.K. reeds dade
lijk zijn gaan probeeren om bovenstaan
de moeilijkheden te ontwijken, zooals ze
zoo gaarne alle moeilijkheden ontwijken
b.v. door devaluatie e.d.
Het departement van algemeene zaken
levert de kleinste moeite, men kan dat
opheffen. De netelige kwestie der ambte
naarssalarissen kan men toch aan den
kabinetsformateur laten.
Wat Defensie betreft, wist de Maas
bode ons den morgen na de aanneming
der motie-Deckers reeds te vertellen, -dat
He bij Dr van Dijk toch in zoo goede
banden was. Het zou jammer zijn om
bem die portefeuille te ontnemen. Natuur-
i]k, vooral jammer voor de R.K., want
als b.v. Dr Deckers, de heer Bajetto,
generaal van Munnikrede, of een der
generaals Baron van Voorst tot Voorst
er mede belast zou worden, beteetende
at een aanmerkelijke derving van poli
tieke winst.
Wat Financiën betreft, hoopte men na-
W"ft r bfr 'Oud, maar die
hit liever burgemeester van Rotterdam,
r is echter nog een andere kans om van
le onaangename karwei af te komen. De
aatste dagen wordt nogal gezinspeeld op
e meedoen van de jongere christelijk-
mstorischen aan een R'oomsch-Rood ka-
inet en de aangewezen vertegenwoordi-
(iT ls. Prof. Lieftinck. Wat kan men
.°°^eeraar aan de 'Rotterdamsche
andelshoogeschool nog mooier aanbie-
e'n rï0 'Portefeuille van Financiën!
p 'lie manier zouden vele vliegen in
en tlaP 'gevangen worden. De R.K. wa
ren van de neteligste portefeuilles be
vrijd, zelf konden ze beter in de verdee
ling der aangename portefeuilles mee
doen en alle toekomstige ellende, die
voortvloeien zou uit de onvermijdelijke
devaluatie (ten bate van de Tilburgsche
wolfabrikanten) zou nog weer geschoven
kunnen worden op de ruggen der A.R. en
C.H. eenlingen in 'het kabinet. Boven
dien 'zou men op die wijze het R.K. volks
deel, dat er nog wel verantwoordelijk
heidsgevoel op nahoudt, mee gerust stel
len.
De strategie van de R.K, is echter te
doorzichtig om succes te kunnen hebben.
Wanneer de heeren willen maaien, moe
ten ze eerst zaaien, en als ze wind
zaaien zullen ze storm oogsten. Waar
zijn de Roomsch-Roode Tegeeringen in
Pruisen en Duitsc'hland gebleven? Via de
financieel© schandalen (Barmat, Berlijn
enz.) hebben ze 'het land rijp gemaakt
voor een nationaal-sociallistische dicta
tuur, hier zijn we nog maar aan het be
gin, maar de erfpachtskwestie bij: de lei
ders der S.D.A.P. in Amsterdam en Oss
bij de R.K. hebben reeds onrust onder
het Nederlandsche volk gebracht. En wat
is beter voedingsbodem voor nationaal-
eoclaJistische propaganda Aan een onrus
tig en ongerust volk.
MANOEUVRES TER ZEE, TE LAND EN
IN DE LUCHT.
Gedurende de maand Augustus zal de
Britsche verdedigingsmacht te land, ter
zee en in de lucht worden beproefd als
nog nooit in vredestijd is geschied. De
eerste maatregelen hiertoe worden van
daag genomen, wanneer de manschappen
van de vlootrevue, welke in oprichting is,
zich naar hun depots zullen begeven.
12.000 reservisten, hierbij gerekend de
gepensionneerde marine-officieren, zullen
vandaag in Portsmouth, D'evonport en de
Chatham bijeenkomen.
Dit is de eerste keer in vijftien jaar,
dat de marine-reserve in volle sterkte uit
vaart.
In do afgeloopen drie jaar zijn de sche
pen van de marine-reserve aanmerkelijk
gemoderniseerd.
Na de inspectie zullen de zestig sche
pen manoeuvres houden en naar Port
land, Rosyth en Invergordon gaan. De
manoeuvres zullen de maanden Augus
tus en September duren. Het verlof voor
de opvarenden van de thuisvloot is dit
weekeinde geëindigd en de schepen van
deze vloot zijn op weg naar Rosyth en
Invergordon. In de Noordelijke Britsche
wateren zijn meer oorlogsbodems bijeen,
dan in de laatste twintig jaren het geval
is geweest.
Tegelijkertijd zullen 135.000 man ven
het territoriale leger op groote schaal
manoeuvres houden op verscheidene
plaatsen in Engeland en binnenkort zal
de luchtmacht opnieuw een groote vlucht
maken.
De civiele verdediging, het vierde leger,
zal in den nacht van 9 op 10 Augustus
een groote oefening houden. Londen en
een groot deel van het land zullen ver
duisterd worden en uit vliegtuigen van
de luchtmacht zal het effect gecontro
leerd worden.
ITALIAANSCHE LUCHTMANOEUVRES
De bladen wijden veel aandacht aan de
manoeuvres van het Italiaansche luchtle-
ger, welke van 2:5 tot 28 Juli in het groot
ste geheim zijn gehouden in het midden
gedeelte van de Middellandsche Zee. De
bladen stellen deze oefeningen voor als
een antwoord op de Britsche vluchten bo
ven Frankrijk.
Het grootste gedeelte van het tweede
Italiaansche eskader, dat een kruistocht
in het Oosten van de Middellandsche Zee
heeft gemaakt, is te Tarente aangekomen.
DE „GEZINSCODE" IN FRANKRIJK.
Doel is stijging van het geboortecijfer.
De nieuwe „gezinscode", welke in het
Staatsblad zal worden gepubliceerd, heeft
voornamelijk ten doel, het geboortecijfer
in Frankrijk te doen stijgen.
De tot dit doel getroffen maatregelen
kunnen in twee hoofdgroepen worden
verdeeld. Op de eerste plaats materieels
hulp aan de gezinnen door den staat en
door de beroepsorganisaties en vervol
gens bescherming van het gezin door
ordemaatregelen van administratieven,
juridischen en strafrechtelijken aard.
De aan het gezin te verleenen hulp be
staat uit:
1. Premies voor eerstgeborenen. Deze
premies varieeren, naar gelang de ver
schillende departementen, tusschen de
2000 en 3000 francs.
2. Gezinstoeslagen voor alle al dan niet
gesalarieerde werknemers, die vaders zijn
van tenminste twee kinderen.
De toeslagen worden uitgekeerd tot het
kind den veertienjarigen leeftijd heeft be
reikt en worden verlengd, tot zeventien
jarigen leeftijd, indien het kind doorstu
deert, of in de leer wordt gedaan.
De minimum-toeslagen zijn bepaald
voor het tweede kind, op tien procent van
het salarisgemiddelde van het betrokken
departement en voor het derde kind of
daarboven, op twintig procent van het sa
larisgemiddelde.
BOMEXPLOSIE BIJ KLAAGMUUR TE
JERUSALEM.
Zaterdag zijn de personen, die bij den
Klaagmuur te Jerusalem waren gekomen
om te bidden, door een vreeselijke bom
explosie opgeschrikt.
Gelukkig werd niemand gedood of ge
wond. Wel veroorzaakte de bom scheuren
in den Klaagmuur en werden de venster
ruiten van de Marokkaansche moskee, die
in de nabijheid is gelegen, verbrijzeld.
HITLER ONVERWACHT TE
SAARBRÜCKEN.
Hitler heeft Zaterdag geheel onver
wacht. een bezoek gebracht aan Saar-
briioken, waar hij de verdedigingswerken
in het Saargebied en de Saarpalts heeft
geïnspecteerd. De Führer, die vergezeld
werd door den Duitschen minister van
Buitenlandsche Zaken, von Ribbentrop,
is per vliegtuig naar Bayreuth terugge
vlogen.
Het bericht, dat Hitier te Saarbrücken
was aangekomen, kwam als een volko
men verrassing, daar tevoren was mede
gedeeld, dat Hitier naar Bayreuth was
vertrokken en von Ribbentrop naar Salz
burg was afgereisd.
WEER EEN SOVJET-GENERAAL IN
ONGENADE?
Vernomen wordt, dat generaal Popof
in de plaats is gekomen voor generaal
Stern als opperbevelhebber van de eerste
speciale armee in het Verre Oosten. Po-
pof was tot nu toe chef van den staf van
Stern.
Volgens de Sovjet-bladen had gene
raal Stern zich bij bet incident van
Tsjang Koe Feng overladen met roem en
had hij bij die gelegenheid de Lenin-orde
ontvangen. D'e motieven van deze vervan
ging blijven dan ook duister.
Korte Berichten.
Zaterdag heeft zich een ernstig vlieg
ongeluk voorgedaan. De Russische divi
sie-generaal Victor Kholzoelof, majoor
Serge Tsjerkassof, de militaire ingenieur
Alexander Titof en de adjudant Iwan
Koernitsjei zijn om het leven gekomen.
Bij vliegdemonstraties is een toestel
van het Fransche vliegkampschip Bearn
bij Boulogne sur Mer gevallen. Het kwam
terecht in een autoparkeerplaats en ge
raakte in brand. De bestuurder kwam in
de vlammen om, Eenige toeschouwers lie
pen lichte brandwonden op.
De „Times" noemt 'het in een redactio
neel artikel een ongeluk voor Neder
land, dat Dr 'Golijn, terwijl hij voor het
volk onmisbaar schijnt, onvoldoende ge
steund is door het parlement.
Toen hij zijn nederlaag incasseerde,
aldus het blad, sprak de minister-presi
dent als een man, die bereid en bijna
verlangend was, zic'h terug te trekken,
doch voelde, dat 'het niet het oogenblik
was om zijn land in den steek te laten.
Na betoogd te 'hebben, dat Dr Golijn in
derdaad de meest ervaren van de Neder
landsche staatslieden is, vervolgt de „Ti
mes"
„D'e moeilijkheid, waarvoor hij. zich, als
zoovele andere staatslieden tegenwoordig,
geplaatst ziet, is, dat het gevaar van een
aanval door agressieve naties het land
dwingt voor de landsverdediging meer uit
te geven, dan het zich in werkelijkheid
kan veroorloven.
In het buitenland wordt Dr Golijn be
schouwd als een voorbeeld van financi
eele orthodoxie en hij; weigert dan ook zijn
geloof in vrijen handel, een gezonde va
luta en in evenwicht zijnde begrootingen
prijs te geven. Niettemin is' hij er zioh
duidelijker dan eenigen van zijn lands
lieden van bewust, dat de wereld buiten
Nederland nooit terug zal keeren tot bet
„normale" economische leven Van een
kwart eeuw geleden en dat de noodmaat
regel van thans waarschijnlijk enkele blij
vende wijzigingen met zich mee zal
brengen".
Het is te hopen, zoo besluit 't Britsche
blad, dat de parlementaire tegenstellingen
niet de gelegenheid krijgen, een bolwerk,
van stabiliteit, dat in deze onzekere tijden
van bijzondere waarde is, te verzwakken.
ER BEGINT SPANNING TE KOMEN
B'e directie van den landbouw deelt
mede, van het Belgische ministerie van
landbouw telefonisch bericht te hebben
ontvangen dat met ingang van Dinsdag 1
Augustus a.s. de invoer van alle soorten
groenten en fruit in België slechts moge
lijk zal zijn op vertoon van een invoerver
gunning.
Deze invoervergunningen zullen voor de
niet-gecontingenteerde artikelen door de
daartoe bevoegde Belgische instantie op
aanvraag worden afgegeven aan in Bel
gië gevestigde firma's, zonder beperking
ten aanzien van de in totaal in te voeren
hoeveelheden.
Om misverstand te voorkomen wordt
opgemerkt, dat voor sla, andijvie, kom
kommers, augurken, tomaten, peen en
aardbeien (voor welke artikelen contin-
genteeringen bestaan, waarvan Neder
land het beheer heeft en waarvoor door
de Nederlandsche groenten- en fruitcen-
trale contingenteeringscertificaten wor
den afgegeven) in den bestaanden toe-
stand niets verandert.
Binnenland.
EXTRA-TREIN.
A.s. Woensdag loopt weer een goed-
koope trein naar Rotterdam, Den Haag
en Amsterdam, die stopt aan de Zeeuw-
sche stations Vlissingen, Middelburg,
Goes, Kapelle, Kruiningen, Krabbendijke
en Rilland.
Voor dienstregeling en prijs van het
kaartje raadplege men het strooibiljet of
vrage men inlichtingen aan de stations.
Dinsdagmiddag drie uur sluit de verkoop
der kaartjes.
Uitgeleverd.
Zaterdag j.l. is door de Belgische regee
ring aan de Nederlandsche uitgeleverd ze
kere B. G. J., monteur te Breskens, die
onlangs te Gent werd aangehouden als
verdacht van verduistering. De man is
ter beschikking van de Justitie te Middelr
.burg gesteld.
RONDOM HET PALEIS.
De Baarnsche correspondent van het
„Alg. Hbld" meldt:
Het is lang stil geweest, .maar nu be
gint de spanning rondom het Paleis te
Soestdijk te komen. Dit is merkbaar aan
het publiek, veelal vacantiegangers, die
zich geruimen tijd voor het Paleis ophou
den. Het is ook merkbaar aan de ingeze
tenen van Soest en Baarn, die anders hun
dagen zittend of wandelend in het bosch
slijten, maar zich nu, gewapend met een
vouwstoeltje naar Soest begeven om daar
eenigen tijd door te brengen en nauwkeu
rig waar te nemen, wat het Paleis in- en
uitgaat. Alles in afwachting tot de blijde
gebeurtenis in het Paleis een feit zal zijn.
D'e technische dienst van de Rijkstele
foon heeft de laatste weken hard gewerkt
om de verschillende installaties, waarmee
het verheugende nieuws van de geboorte
van een Prins of een Prinses de wereld
wordt ingezonden, gereed te maken.
Het A. N. P. zal een van de eerste da
gen van Augustus zijn intrek weer nemen
in het Badhotel te Baarn, waar reeds,
evenals in Hotel Trier te Soestdijk, een
volledige telex-installatie benevens een di
recte telefoonverbinding met het Paleis
Soestdijk wacht.
Dr de Groot, de behandelende genees^
heer van de Prinses, heeft Donderdagmor
gen een bezoek aan het paleis gebracht,
maar heeft daar nog niet, zooals bij de
geboorte van Prinses Beatrix, zijn intrek
genomen. De dokter logeert met zijn fami
lie in het Badhotel. Hij moet zelfs, naar
wij vernamen, doende zijn geweest om in
Baarn een gemeubileerde villa te huren.
De zusters, welke op de kraamkamer zul
len dienst doen, zullen in het begin van
de volgende week op het paleis Soestdijk
arriveeren.
Men deelt ons mede, dat
de Prinses zioh zeer ge
zond gevoelt en tot voor
kort zelfs regelmatig in
de zweminrichting achter
het Paleis een bad ging
nemen. Nog dagelijks wandelt of
speelt zij met de kleine Prinses in het
park van het paleis.
A.s. Dinsdag komt te Soestdijk een de
tachement Rjjksveldwacht, hetwelk nog
verder wordt aangevuld. De rijksveld-
waoht zal belast zijn met de regeling van
het verkeer, dat na de geboorte van het
Vorstenkind geheel wordt omgelegd, zoo
dat rondom het Paleis Soestdijk een vol
komen rust zal heersöhen.
Begin volgenlde week wordt Prinses
Armgard, de moeder van Prins Bernhard,
voor eenigen tijd op het Paleis Soestdijk
verwacht.
SPOORWEGPOSTZEGELS.
Bij gelegenheid van het eeuwfeest.
Ter gelegenheid van het lOO-jarig be
staan van de Spoorwegen in Nederland
zullen van 1 September t.m. 31 October
a.s. naast de andere postzegels bijzondere
postzegels met afbeeldingen, welke be
trekking hebben op de spoorwegen, zon
der toeolag worden uitgegeven in de fran-
keerwaarden van 5 en 12,5 cent.
DE INVOER VAN GROENTEN EN
FRUIT IN BELGIë.
Slechts mogelijk op vertoon van een
vergunning.
De voorgeschiedenis van de motie-
Deckers.
De buitenlandsche pers over het gebeurde.
Soestdijk in afwaohting.
Het onweer van gisteren.
Buitenland.
Toeslag aan de gezinnen in Frankrijk.
Groote manoeuvres in Engeland.
op gemakkelijke betalingsvoor*
waarden. Vraagt Inlichtingen.
Beestenmarkt 8, Telefoon 24%
Stationsweg 33, Telefoon 487 (na 5 uur).
DE HOUDING
VAN DE VRIJZINNIG-DEMOCRATEN.
Over de voorgeschiedenis van de motie-
Deckers schrijft de „Avondpost":
Donderdagmiddag, toen de vergadering
dear Tweede Kamer begon had Mr Deckers
de motie in zijn zak. Het vonnis stond al
vast. [Wat Dr Colijh zou zeggen in zijn
rede deed er niet toe. Hij sprak voor doo--
vemans-ooren. Het wasmonniken
werk.
Ons is onomstootelijfc gebleken, dat
dat deze houding der room-
scbe fractie te voren aan
eenige linksche groepen
bekend was.
Men wist, dat bet initiatief van die
zijde zou komen. Dat de sociaal-democra
ten er zich bij zouden aansluiten lag voor
de hand. Maar: de vrijzinnig-democraten?
Hebben zij tevoren een (officieuze) toe-
zeggging gedaan van medewerking aan
een te vormen kabinet?
Het is bekend, dat den katholieken aan
die medewerking niet alleen veel gelegen
was, maar zelfs, dat zij voorhen
f ei it el ijl k het beslissende
moment vormde. Reeds vier jaar
geleden, bij de (mislukte) formatie-Aal-
berse, was dit het geval. Maar toén bon
men die medewerking niet verkrijgen.
Is het nu anders geweest? Was er voor
afgaand overleg? Wisten de katholieken,
dat zij het kabinet konden torpedcersn,
omdat ook de vrijzinnig democraten met
hen in zee zouden gaan? Durfden ze
daarom de poging aan? Stond er. toen
de minister-president ging spreken, reeds
een roomsch-rood-rose phalanx in reser
ve?
Het is van belang dit te weten, omdat
als -die vragen bevestigend beantwoord
mochten worden, de beslissende
stoot tot deze kabinets-crisis feitelijk
van de zijde der vrijzinnig democraten is
gekomen. En dit zou, na de 'houding, bij
de formatie van '37 door de katholieken
tegenover ben aangenomen, toch wel zeer
merkwaardig zijn. Mr Oud zegt men
wil thans geen portefeuille. Begrijpelijk.
Hiji kan Rotterdam niet in den steek laten.
Maar is dat, anderzijds wel in den haak,
wanneer zijn advies van zoo groot gewicht
'is geweest voor het ontstaan van deze
crisis?
Misschien wil men omtrent dit alles
wel opheldering verschaffen.
