Alle COUPONS en LOSSINGEN
N.V. HENDRIKSE Co.'s BANK
eerste blad.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
De oplossing van de crisis.
AidontiMivketo
ZATERDAG 29 JULI 1939
53c JAARGANG - No, 254
Kamervergadering tijdens
de crisis.
De komende blijde
gebeurtenis.
Buitenland.
Britsche anti-terreurwet in werking.
Belangrijkste Nieuws.
„DAT NOOIT" zei Van Speyk, en hij vloog met zijn
,DAT NOOIT" als ze U andere dan CASTRO L-
daarom voordeeliger.
Vraagt Uw garage-houder de Nieuwe CASTROL.
C, DE LEEUW, Middelburg, vikingschep. 39-41
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
jljkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
j, J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - HoofdredacteurR. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.40 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlisslngen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededseüngen 60 cent per -ege'
Kleine Advertentiën Dinsdags es Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
NAAR EEN ROOMSCH-ROODE
COMBINATIE?
„Jantje had een glas gebroken...."
Het ligt toch eigenlijk voor de hand,
dat nu een roomsch-rood Kabinet moet
optreden.
De socialistische pers heeft zich dan
ook reeds ten volle bereid verklaard.
Terecht signaleert echter het „Alg.
H d b 1." enkele uitingen in rioomsche
bladen als „D e Maasbod e" en „D e
Tijd", waaruit blijkt, dat men in bet
roomsOhe kamp 'het risico van roomsch-
rood toch liever niet alléén zou willlen
dragen.
Zoo schrijft „De Tijd" o.m.: „De lijn
die door de huidige stemming over de
motie-Deokers in de Tweede Kamer ge
trokken is, geeft zeker ni'et de scheiding
weer die de meeningen der volksvertegen
woordigers t.io.v. zulk een program (de
gewezen werklocsheidspolitiek van Mr
Romme) zou verdeelen". En het blad
pleit dan ook al voor een zoo breed m'oge-
lijken grondslag van samenwerking, en
vindt daarbij steun bij de „Miaas
bode" die hoopt, dat de nieuwe formatie
„daar zal worden aangeknoopt, waar Dr
Colijn in zijn eerste formatie-poging
bleef steken, grootendeels door eigen on
handige schuld, n.l. biji de poging tot for
matie van een nationaal kabinet, ziji bet
dan met eenigszins anderen inslag dan
Dr Colijn zich dien zal hebben gedacht."
Maar, aldus het 'Hdbl., hoe stellen
de (katholieken zich die breede basis dan
Voor? Toert Dr 'Colijn er een probe'erde
te Vormen, hebben zij geweigerd ook maar
iets van hun eischen te laten vallen. Kun
nen de roomschen nu in redelijkheid ver
wachten, dat de inschikkelijkheid die1 zij
aan Dr Colijn weigerden, nu door dege
nen die achter dezen laatsten bleven
staan, jegens een roomische proeve van
breede basis zal worden betoond? Moet
al het nemen aan de roomschen ten
goede komen, en 'al het geven door ide
anderen geschieden, alsof de R.K.
Staatspartij het in Nederland geheel v'oor
het zeggen heeft. Waarlijk, dit ware, ge
zien ook de hotte wijze waarop de katho
lieken een s'paak hebben gestoken in een
wiel dat nog niet eens een kans had ge
kregen om te draaien, toch waarschijnlijk
te veel verlangd. Eh als Dr Deckers zijn
„moed („De Maasbode" sprak spelender
wijs van „bloeddorst", en teekende het
geval daarmede juister dan het blad wel
licht zelf besefte) op zulke verwachtin
gen zou hebben gegr'ondvest, en nog
steeds voor het roomsch-roode of radicale
volksfront-alternatief zou terugdeinzen,
dan zou zijn daad toch wel van zeer
bedenkelijke lichtvaardigheid getuigen. Op
zulke losse gr'onden speelt men toch niet
met het landsbelang! Voor de waardig
heid van het parlementaire stelsel en voor
de standing van de grootste partij; in Ne
derland moeten wij, ook als tegenstanders
van völe harer politieke opvattingen, ho
pen, dat het niet zoo is.
Ook de „N. R. C r t" bespreekt de uit
latingen in „De Maasbode" en zegt O'.m.:
„Het R. K. blad praeludeert weliswaar
op samenwerking met de S. D. A. P., doch
in een „nationaal" kabinet.
De constructie van ©en toekomstig Ka/-
binet als het blad zich denkt is waarlijk
niet onaardig gevonden. Nadat het R. K.
orgaan eerst 'het geschil practisch tot een
persoonlijke kwestie heeft terug gebracht
meent het den weg vrij voor een nationale
combinatie van liberalen tot en met soci
aal-democraten, uiteraard onder R. K. lei
ding! De liberalen, wier aanwezigheid in
het 'kabinet-Golijn van 1933 voor den heer
Aalberse nota bene een bezwaar was om
er zijn fiat als R. K. fractieleider aan te
geven, zouden thans wel mee mogen doen,
blijkbaar om te helpen de sociaal-demo
craten, wier hulp op sociaal terrein noo-
dig is om de R. K. wenscben tot uitvoe
ring te brengen, op ander gebied in be
dwang te houden.
We zouden bet program wel eens willen
zien, waarop een homogeen kabinet
van deze samenstelling zou zijn te formu-
leeren
In elk geval schijnt een samenwerking
met de S. D. A. P. voor de' Roomsck Ka
tholieken nog wat te compromittant, in
dien niet tevens vele anderen van de par
tij zijn. Geen wonder trouwens, omdat bet
Episcopaat voor het socialisme nog steeds
een dreigende vinger opsteekt, dat goede
katholieken, die niet in de politiek gecon-
fijt zijn, van de bereidheid der R. K.
Staatspartij! om zelfs maar „een beetje"
met de S. D. A. P. samen te werken,
weinig zullen snappen.
Merkwaardig is, dat ook „OnsNoor-
SUPPLETOIRE BEGROOTING VAN
DEFENSIE AAN DE ORDE.
Gistermiddag kwam de Tweede Kamer
bijeen.
De voorzitter deed mededeeling van het
binnenkomen van een mededeeling, dat
de ministers ontheffing uit hun ambt
hebben verzocht en van het verzoek der
regeering om de agenda af te handelen.
Achter de ministerstafel had alleen de
heer van D ij k plaats genomen.
Nadat verschillende kleine ontwerpen
waren afgedaan, kwam aan de orde de
suppletoire Begrooting van Defensie
voor 1939.
De heer Amelink (A.R.) drong aan
op vervaardiging in het binnenland van
legermateriaal. De kostwinnersvergoeding
acht spr. te laag en hij bepleit een betere
regeling.
De heer Til an us (C.H.) meent, dat
het grootst mogelijke rendement uit de
gevoteerde gelden moet worden getrok
ken. Spr. is er nog niet van overtuigd,
dat alle militaire autoriteiten daarvan
overtuigd zijn. Hij dringt opnieuw aan
op uiterste zuinigheid.
Er moeten vastere regels worden ge
volgd bij de verdeeling van uitgaven over
den" (R. K.) betoogde, dat eerst moet
getracht worden een nationaal kabinet te
vormen, waarvan niemand uitgesloten
wordt, die zichzelf niet uitsluit, waarbij
bet blad het gewensobt acht, dat de poli
tieke partijen niet te nauw aan dit kabi
net verbonden worden.
Pas als zoo'n nationaal zakenkabinet or
niet kan komen, zou er, meent bet blad,
„aanleiding zijn om op de groepen, die
voor de motie-Deckers stemden, de ver
antwoordelijkheid te leggen, een nieuw
kabinet te vormen. Waaraan deze zich
dan inderdaad ook niet zouden mogen
onttrekken".
„Maar voorloopig is deze oplossing niet
aan de orde.
De weg wijst thans heel duidelijk naar
een z.g. nationaal Kabinet.
Dat de formateur daarvan geen ka
tholiek behoeft te zijn, ligt voor de
band. Integendeel, er zou zelfs alles voor
te zeggen zijn, om bepaalde gevoeligheden
te ontzien, dat het juist geen katholiek
werd".
Ja, ja!
Wie denkt hierbij niet aan 'het bekende
versje van Van Alpben, over Jantje, die
een glas bad gebroken, maar die met de
stukken geen raad wist?
den gewonen en den kapitaaldienst.
Spr. meent, dat het ernstige
plicht is van de regeering te
zorgen, dat er wordt nagegaan,
of er voldoende controle is op
de werkloozen. Er zij n er im
mers 600 0, die plotseling werk
vonden, toen zij voor oproeping
in aanmerking kwamen.
Vervolgens maakt spr. aanmerking op
de wijze, waarop de regeering over het
crediet van 100 millióen heeft beschikt.
Van artikel 24 der comptabiliteitswet is
een ongewoon gebruik gemaakt. Deze
bepaling betreffende de overdracht van
posten naar het volgende dienstjaar is
ruimer toegepast, dan de bedoeling van
den wetgever is geweest.
De heer Weit kamp (C.H.) vraagt
of de oproeping van dienstplichtigen spe
ciaal uit de grensstreken wel rechtvaar
dig is. Zouden de niet-opgekomenen aan
de opgekomenen niet een vergoeding kun
nen betalen?
De schadevergoeding aan de kleine zelf
standigen noemt spr. onvoldoende. Op
het platteland, waar hulpkrachten moei
lijk te krijgen zijn, worden de landbou
wers, die opgeroepen worden, gedupeerd
en krijgen slechts lage schadevergoeding.
De heer Ruijs de Beerenbrouck
(R.K.) gelooft niet, dat de minister, met
zijn financiëele denkrichting, te veel gel
den zal aanvragen.
Het lijkt minder juist, dat allerlei niet-
dringende kwesties in een suppletoire
i begrooting zijn ondergebracht.
Wat de vliegveldkwestie betreft, een
der argumenten voor de snelle oplossing
van het vraagstuk van een nationale
luchthaven was de spoed, welke defensie
bij den aanleg der militaire vliegvelden
had. Spr. hoopt, dat dit vraagstuk spoe-
dig moge worden opgelost en dat binnen
de vesting Holland nog een vliegveld
mag worden gevonden.
De regeering moge met de uitwerking
van haar vlootplannen niet te lang aar
zelen.
De heer Van SI een (S.D.) vraagt
verbetering van de kostwinnersvergoe
ding. Verbetering van de uitkeeringen der
boeren en kleine zelfstandigen acht spr.
dringend noodig.
De heer Van P o I 1 (R. K.) meent,
dat aan de Nederlandsche industrie zoo
veel mogelijk opdrachten moeten worden
verstrekt.
De Minister van Defensie
betoogt, dat met bet Nederlandsche be
drijfsleven door bet regeeringscommissa-
riaat dagelijks: contact wordt gehouden.
Alles wat in Nederland kan worden ge
maakt, zal er worden vervaardigd.
In al die jaren zijn er slechts 21 vlieg-
Naar wij' vernemen, beeft in verband
met de te verwachten blijde gebeurtenis in
bet Prinselijk gezin, dr J. de Groot uit
's Gravenhage, Donderdag weder zijn in
trek genomen in het paleis Soestdijk.
tuigen in het buitenland besteld. Toch een
bewijs, dat ook de landmacht met de in
dustrie kon samenwerken.
Zoo lang geen beslissing over een cen
traal vliegveld is genomen, kan Rotter
dam Waalhaven niet prijs geven. Het
bouwen van hangars op Waalhaven is
door Rotterdam geweigerd.
Het zoeken van een vliegveld in de
plaats van Waalhaven is met succes be
kroond en het vliegveld zal waarschijnlijk
bij; Verhoven (bij' Gilze) komen.
De kostwinnersvergoeding wordt in
medewerking met de gemeentebesturen
vastgesteld naar een bepaald stelsel van
formules. In de gemaakte opmerkingen
zijn er elementen, die de overweging
waard zijn.
Bij: spreker's aanwijzingen over het ge
ven van verloven heeft 'hij: steeds aller
eerst gedacht aan de kleine zelfstandigen.
Uitkeeren van de volledige vroegere in
komsten kan de regeering natuurlijk nooit
Men moet een regeling weten te vinden.
De oproeping van vele Limburgers bij
de grenstroepen is nu eenmaal de con
sequentie van het systeem van oproe
ping van grensbewoners. Een commissie,
welke is ingesteld, zal o.a. ook de vraag
onderzoeken, of het stelsel verbeterd kan
worden.
De zuinigheid moet zooveel mogelijk
worden betracht, doch het is niet te ver
mijden, dat bij plotselinge maatregelen
sommige diensten duur zijn.
Het blijft raadselachtig, waarom 25
pet. der werkloozen bij oproeping ineens
niet meer werkloos bleken te zijn. Spr.
wil het denkbeeld, daarnaar een onder
zoek in te stellen, aan het Departement
van Sociale Zaken overbrengen.
De vlootuitbreiding is in studie bij een
technische commissie. Dit kabinet wilde
bij de overlegging der begrooting 1940
opening van zaken doen. De technische
commissie zal spoedig gereed zijn. Zij
overweegt de krijgskundige mogelijkhe
den en de financieele aspecten.
Het wetsontwerp wordt z.h.st. aan
genomen met de aanteekening „te
gen" van de heeren Roestam Effendi
(comm.) en Postuma (chr. dem.).
De vergadering wordt dan verdaagd.
REEDS 130 AANSLAGEN WERDEN
GEPLEEGD.
Het Hoogerhuis heeft de wet tot ver
hindering van geweld zonder hoofdelijke
stemming aangenomen.
De wet werd hierna teruggezonden
naar het lagerhuis, dat zich met alle
door het hoogerhuis aangebrachte wijzi-
■BanMOBHaHMBaBnaEanaKaHnnHBaBaBH
Binnenland.
Dr J. de Groot heeft zijn intrek in Paleis
Soestdijk genomen.
Persstemmen over de kabinetscrisis.
Tweede Kamer staat verhoogd crediet
voor Defensie toe.
Buitenland.
Besprekingen over Danzig.
De besprekingen te Moskou.
Britsche anti-terreurwet in werking.
welke per 1 Aug. 1939 vervallen
worden aangenomen door
GOES.
gingen vereenigde. De wet heeft daarna
de koninklijke goedkeuring verkregen.
Bij de indiening der wet in tweede
lezing in het hoogerhuis verklaarde De
La Warr, dat er tot dusver
130 aanslagen waren ge
pleegd, voor millioenen
ponden schade was aange
richt, twee menschen ge
dood en drie en zeventig
min of meer ernstig ge
wond waren.
De La Warr legde er den nadruk op,
dat al deze aanslagen doelloos waren,
omdat geen verstandig mensch zich zou
kunnen verbeelden, dat de houding der
regeering door zulk een optreden ook
maar in het minst zou. worden beïnvloed.
Op dit oogenblik is beraamd een wel
overwogen plan, opgesteld met de grond-
digheid van een militaire generalen staf.
Wij zijn, aldus De La Warr, zoo geluk
kig geweest tenminste één uitgave van
dit plan in handen te krijgen, waarin
regelingen zijn vastge
steld voor aanvallen op
onze openbare diensten,
op onze munitiefabrieken
en vliegvelden, en het be
perkt zich n i e t s 1 e c h t s t o t
aanslagen op openbare
eigendommen, doch ook op
menschenlevens.
Bij wijze van voorzorgsmaatregel te
gen mogelijke wandaden van het Iersche
Bepublikeinsche Leger zal bet publiek ge
durende het weekeinde bet parlements
gebouw niet mogen bezoeken. De volgen
de week zullen bezoekers voor de publieke
galerijen te voren gecontroleerd worden.
Op Leicester Square en in bet district
Euston Road zijn telefoondraden doorge
sneden.
Op de stations worden strenge voor
zorgsmaatregelen genomen. Ieder pak en
iedere koffer, welke worden aangeboden,
worden onderzocht.
Op het historische Hampton Court is
een brief ontvangen, waarin stond: „Ont
ruimt het gebouw, wij willen geen vrou
wen dooden".
Dr Colijn verlaat het paleis Noordeinde te Den (Haag, waar hij Vrijdag bet ont
slag van zijn kabinet aan H. M. de Koningin aanbood.
In Soestdijk worden de eerste maatregelen reeds genomen voor een snelle be
richtgeving in verband met de te verwachten blijde gebeurtenis in het Prinse
lijk Gezin. In hotel Trier zorgen twee telefonisten voor een onmiddellijke ver
binding met het hoofdkantoor te Amsterdam.
schip de lucht In
Dat moet U niet doen, maar wel op Uw beurs letten en dan zegt U ook
olie willen verkoopen.
PAIEMT O beter>
Vertegenwoordiger voor Zeeland:
Telefoon 669,
