eerste blad.
Provinciale Staten van Zeeland
NI Fin. Mij. „Zeelandia" Goes
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Het eerste treffen.
De holding ran de R.-K. pers.
Geweldige explosie te Londen.
DONDERDAG 27 JULI 1939
53e JAARGANG - No. 252
Buitenland.
Chamberlain kondigt verklaring aan.
Belangrijkste Nieuws.
GP I n beschikbaar voor
den aankoop van
een Automobiel
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
Luctor et Emsrgo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
j, J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.S3 per kwertec!
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f O.ZO
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingisono'en medede«lin£sn 40 c?nt per *ege!
Kleine Advertenriën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentlën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
De eerste ontmoeting van het Kabinet
met de Volksvertegenwoordiging was
niet van den meest aangenamen aard.
Als men afgaat op wat gisteren door
de woordvoerders van de R.Katholieke,
de Soc.-Democratische en de Communis
tische fracties gesproken werd, dan kan
men tot geen andere conclusie komen,
dan dat dit Kabinet-geen lang leven zal
zijn beschoren.
De heeren Albarda en de Visser ver
klaarden onomwonden, dat dit Kabinet
zoo spoedig mogelijk dient te verdwijnen.
De heer Deckers sprak zich wat gema
tigder uit, maar hij merkte toch op, dat
er nog veel zal moeten worden opgehel
derd, wil het mogelijk zijn dat de R.K.
fractie bereid zal zijn met dit Kabinet
samen te werken. Ongeveer in dezen
geest sprak ook de heer Joekes.
Demogelijkheid bestaat dus, dat
het reeds spoedig tot een conflict komt.
Als de verklaringen van Dr Colijn
voor de R.K. fractie niet bevredigend
z\jn, dan is er de kans, dat zij in bond
met socialisten en communisten het Ka
binet ten val zal brengen.
Meer waarschijnlijk lijkt ons echter
dat Dr Deckers en zijn politieke vrienden
er de voorkeur aan zullen geven een af
wachtende houding aan te nemen.
Want met het ten val brengen van dit
ministerie zijn zij niet klaar.
Het onmiddellijk gevolg zal zijn dat zij
met hun roode medestanders een Kabi
net zullen moeten leveren.
De sociaal-democraten willen niets lie
ver. Maar of de meerderheid van de R.-
Kathoiieken op zulk een innige en voor
hen in de toekomst hoogst gevaarlijke sa
menwerking gebrand is, schijnt ons twij
felachtig.
Intusschen blijft afwachten de bood
schap.
Billijk ontstaken toorn
Over de houding van de R.K. pers
maakt de „Avondpost" enkele zeer
juiste opmerkingen, waarvan wij hier een
gedeelte laten volgen.
Wie de beschouwingen der R.K. pers
over het nieuwe Kabinet leest, kan maar
tot één conclusie komen: zij is dioor het
dole heen. Een toon, als zij nu met name
tegen Dr Colijn aanslaat, is nog nooit in
haar kolommen vernomen.
In één dier artikelen wordt Dr Colijn,
de „dictator", beschuldigd van „machts
wellust". Waar het hart vol van is loopt
de miond van over.
Door alle kolommen der roomsche pers
loopt het sprookje, dat men haar „heeft
buitengesloten". Onwaarheid. Zij is niet
buitengesloten; de omstandigheden heb
ben er ditmaal toe geleid. Maar hoe durft
de pers van een partij, die, nota bene,
eén van haar eerste en 'beste mannen
beeft zien aanwijzen als formateur, die
dus, in en door hem, gelegenheid heeft
gehad een Kabinet te formeeren (onder
roomsche leiding dus!), hoe durft zij zeg
gen, dat haar richting i® „buitengeslo
ten"? Het is een onwaarheid van de eer
ste soort.
De „Maasbo d e" schrijft, dat de ka-
tholieiken dit Kabinet zullen dulden, „in
dien het landsbelang hen althans niet
dwingt, daaraan snel een eind te ma
ken".
Dit is grootspraak. Want dit k u n -
nen ZÜ uiet. Dit kunnen zij alléén,
wanneer zij zich aansluiten bij of specu-
leeren op de hulp van de socialisten. Door
alle beschouwingen in de roomsche pers
«opt dan ook een dikke roode draad; bij
a- haar berekeningen en bedreigingen
schakelt zij de Sociaal-democraten bij zicb
zelve in, want anders is zij mach
teloos. Welk een positie voor de groot
ste onzer staatkundige partijen!
Colijn acht zich „onmisbaar", schrijft
e roode en roomsche pers in zusterlijke
eensgezindheid. Is dit zoo? Een merk
waardig man, die zich „onmisbaar" I
aant, maar, gelijk hij deed, aan de Ko-
mgin verzocht van de Opdracht te wor-
en ontheven. Toen trad een roomsch
ormateur op. Die niet slaagde. De Ko-
"rgin kwam bij Colijn terug. Als hij
ninisbaar" was, dan kwam dit niet
r]?°L ?lgen maar omdat de omstan
digheden >(ook de mtelukking van Mr
ooien) hem onmisbaar maakten,
het is een dictatoriaal kabinet roept
roomsche pers want het is buiten
parlement om gevormd en beeft geen
eerderheid. Eilacil Weet men niet dat
°nze Parlementaire historie méér
metten geen meerderheid achter zich
hadden? En waarom heeft Mr Kooien
dan geen meerderheidakabinet gevormd?
Er moet toch geregeerd worden? Als er
geen meerderheids-kabinet kan worden
geformeerd, dient er toch een ander te
komen?
Wij zullen maar eindigen. Al die booze
klanken, tot op zekere hoogte begrijpelijk,
klinken schrikbarend valsch."
INZAKE OVERLEG MET RUSLAND.
Op een vraag van de lagerhuisleden
Mander en Dalton, beiden van labour, of
hij thans verdere verklaringen kon afleg
gen over de BritschRussische onder
handelingen, beeft Chamberlain gisteren
medegedeeld, dat nieuwe instructies naar
den Britschen ambassadeur in Moskou
zijn gezonden.
„Ik hoop in staat te zijn,
in het begin van de vol
gende week een verklaring
tekunnen aflegge n".
Toen Dalton verder vroeg, of thans
overeengekomen was, dat militaire en
vloot-officieren naar Moskou zouden
gaan, om daar stafbesprekingen te voe
ren, antwoordde Chamberlain: „Wij heb
ben zekere instructies gezonden aan den
Britschen ambassadeur Seeds, maar ik
•heb nog niet vernomen, wat de reacties
daarop zijn."
Op de vraag van Mander, of de Fran-
sche regeering zich ook voorstelt, een
militaire missie naar Moskou te zenden,
antwoordde Chamberlain: „Ik kan geen
antwoord geven voor de Fransche regee
ring, maar ik kam Mander wel verzeke
ren, dat de Fransche en Britsche regee
ringen in volledige samenwerking optre
den."
DUITSCHE VLIEGTUIGEN BOVEN DE
ENGELSCHE OOSTKUST.
Naar de „Daily Mail" meldt, bewaakt
de Royal Air Force momenteel bijzonder
streng de Oostkust van Ehgeland in ver
band met verscheidene vluchten, welke
de afgeloopen weken door Duitsche vlieg
tuigen zijn ondernomen.
Deze toestellen vlogen, alleen of in for
matie, op groote hoogte en naderden de
Engelsche Oostkust tot op minder dan
ydrie mijlen, de grens van de exterritoriale
wateren. Met name kruisten de vlieg
tuigen boven de mondingen van de
Theems en de Humber.
EEN SOVJET-DUIKBOOT GEZONKEN?
De „Völkischer Beobachter" brengt on
der het opschrift „Sovjet-Russische duik
boot gezonken?" een bericht uit Moskou,
waarin gezegd wordt, dat na de vlootoefe-
ningen uit Moermansk de alarmeerende
mededeeling is ontvangen, dat een duik
boot met 34 man aan boord met een an
der oorlogsschip in aanvaring is geko
men en gezonken.
Naar het blad verder weet te melden,
zijn de oefeningen hierop onmiddellijk
stopgezet. Duikers werden omlaag gezon
den, die door middel van klopsignalen
contact met de bemanning van de gezon
ken duikboot verkregen. Het reddings
werk zou ten zeerste bemoeilijkt worden
door de groote diepte van het water en
de ruwe zee. Volgens de „Völkischer" be
waart men in officieele kringen te Mos
kou over bet gebeurde het stilzwijgen.
MINDER DAN 1 MILLIOEN
WERKLOOZEN IN ENGELAND.
Naar de „Daily Mail" schrijft, 'hebben
de regeeringsdeskundigen uitgemaakt, dat
er in Engeland voor bet eerst sinds 1926
in den herfst minder dan 1 millioen werk-
loo;zen zullen zijn. Het aantal geregistreer
de werkenden zal dan 14 millioen bedra
gen.
In 1926 waren er in Engeland bij een
werkloosheidscijfer, dat onder het milli
oen lag, slechts 9 millioen werkenden ge
registreerd.
De daling der werkloosheid wordt toe
geschreven aan de verhoogde activiteit
voor de defensie.
ENGELAND ORGANISEERT EEN
ANTI-DUIKBOOTWAPEN.
In 'het Lagerhuis werd gisteren van re-
geeringszijde bevestigd, dat de admirali
teit 80 Engelsche trawlers heeft gekocht
om ze voor gebruik tegen onderzeebooten
gereed te maJken.
Toen men er in het Lagerhuis op wees,
dat hierdoor minstens 500 man in Huil
en Grimsby werkloos zouden worden, ver
klaarde de vertegenwoordiger van de re
geering, dat dit niet noodzakelijk behoeft
te zijn. Een deel van deze mannen zal
door de admiraliteit in dienst worden
genomen.
EEN DOODE, VIJFTIEN PERSONEN
GEWOND.
Een geweldige ontploffing heeft opnieuw
Londen in opschudding gebracht. De ma-
terieele schade is aanzienlijk. 15 personen
hebben zoodanige kwetsuren opgeloopen,
dat zij in het ziekenhuis moesten worden
opgenomen, terwijl de exploisie ook een
doode heeft geëischt.
Een koffer, die in een bagage-depot van
het station stond, is met een enormen slag
uiteen gesprongen. Het bagage-depot is
vernield.
In het vertrek' bevonden zich twee wach
ters, een kruier, twee meisjes en een rei
ziger. Allen werden ernstig gewond.
De aangerichte verwoesting ia onbe
schrijfelijk.
Vier employé's van het bagagodepot
hebben ernstige kwetsuren opgeloopen,
meldt Havas. Van één hunner werd een
hand afgerukt, terwijl hij zwaar gewond
werd aan beide beenen.
Men twijfelt er niet aan of deze aan
slag is een daad van wraak Van de I.R.A.
nu vele verdachten naar Ierland moeten
vluchten, vóór de wet, die dezer dagen
is aangenomen, in werking treedt, hetgeen
waarschijnlijk volgende week zal geschie
den.
Chamberlain deelde in het Lagerhuis
mede, dat hij hoopte, dat de wet tegen de
Iersche terroristen gisteravond nog alle
stadia zou passeeren. Ik laat aan het huis
over, te beoordeelen, welke uitwerking de
explosie in het Kings Cross-station op de
behandeling van de wet zal hebben, voeg
de de premier er aan toe.
Bevestigd wordt, dat bij de ontploffing
in Kings Cross zestien menschen zijn ge
wond. Eén der gewonden, een man, wien
beide beenen waren afgerukt, is echter
inmiddels overleden.
In alle bagage-depots der stations ia
onmiddellijk een onderzoek ingesteld naar
de pakketten en koffers, terwijl in alle
districten een razzia onder leden van het
Iersche republikeinsühe leger werd ge
houden.
De ontploffing werd Veroorzaakt door
een tijdbom, welke in een koffer in bewa
ring was gegeven. 'Het station heeft op
zijn grondvesten getrild.
ATMOSFEER TE DANZIG VERBETERD
In een kort onderhoud, dat Un. Press
met den hoogen commissaris van den
volkenbond voor Danzig, Prof. Karl Burk-
hardt, 'had, deelde deze als zijn meening
mede, dat „de atmosfeer te Danzig ver
beterd is".
De militarisatie van Danzig kost den
bewoners van de vrije stad, volgens een
ruwe, niet officieele schatting, een dikke
f4500 per dag. Daaraan moeten nog toe
gevoegd worden de ruim f 336.600 van de
defensiebegrooting.
Vergeleken bij de enorme militaire be
grootingen van andere landen, die in de
millioenen, of zelfs in de milliarden loo-
pen, lijkt dit een kleinigheid, maar indien
men rekening houdt met de bevolking van
het kleine gebied van Danzig, van slechts
400.000 zielen, die deze lasten moet dra
gen, kan men zich eerst rekenschap geven
welke finanoieele offers deze militairisa-
tie vergt.
De U. P.-correspondent heeft de Duit
sche gegevens als basis voor zijn bereke
ningen wat betreft de kosten enz. geno
men. Deze gegevens maken melding van
een gewapende macht van 5000 man
schappen met 75 officieren.
Op de vraag, of hij er kennis van droeg,
dat de nazi-strijdkrachten in Danzig hard
nekkig voortgaan met 'het versterken van
de vrije stad, heeft Butler in het Engel
sche Lagerhuis geantwoord, dat, hoewel
eenige militaire voorbereidingen in Dan
zig getroffen zijn, de inlichtingen, die in
'het bezit zijn van Halifax, hem op het
oogenblik geen aanleiding geven, den toe
stand met overdreven bezorgdheid te' be
schouwen.
SPAANSCHE GOUD TERUG NAAR
SPANJE.
De Parijsche rechtbank heeft beslist,
dat het S'paansche goud, dat de republi
keinen indertijd bij' de Fransche Bank
hadden gedeponeerd, naar de Bank van
Spanje teruggezonden moet worden.
BERLIJN VERDUISTERD.
In groot-Berlijn heeft men gisteravond
de aangekondigde luchtbeschermingsoefe
ning gehouden. Even voor zeven uur ga
ven de sirenes het alarmsignaal, waar
op de straten in weinige oogenblikken
leeg waren.
De voorbijgangers hadden zich naar de
schuilplaatsen begeven en het verkeer
stond geheel stil.
Boven de stad verschenen escadrilles,
die door het afweergeschut onder vuur
werden genomen.
Te 8 uur werd het signaal „alles vei
lig" gegeven. Berlijn bleef echter den ge-
heelen nacht verduisterd.
COMPLOT TE DAMASCUS ONTDEKT.
Samenzwserders gearresteerd.
Gisteren zijn te Damascus verscheidene
personen gearresteerd, die op het punt
stonden, een aanslag te plegen op het
hoofd der voorloopige regeering van
Syrië.
Eenige dagen geleden werd de regee
ring er van in kennis gesteld, dat eenige
politieke drijvers een terroristische sa
menzwering voorbereidden, die ten doel
had, den president van den raad van di
recteuren, eenige andere hooge ambtena
ren en politieke personen om het leven
te brengen. Daarom waren voorzorgsmaat
regelen genomen.
De individuen werden door de politie
verrast, op het oogenblik, dat zij hun
aanslag ten uitvoer wilden brengen. Een
der samenzweerders wilde op de politie
schieten, doch hij werd met twee mede
plichtigen ontwapend en in hechtenis ge
nomen.
Die twee anderen wisten in het duister
te ontkomen met achterlating van gewe
ren en munitie. De gearresteerden legden
een volledige bekentenis af.
MID D EG VER GA D ER IN G*
Bijdrage voor dijkverbetering
Karelpolder.
Dhr Kodde kan begrijpen, dat Ged.
Staten in een moeilijke positie zijn geko
men. De vraag is echter, of het nog niet
mogelijk ie, de achterliggende polders tot
een bijdrage te dwingen. Volgens Spr. heb
ben Prov. Staten daartoe de bevoegdheid.
Waar Spr.'s bezwaren zijn gebleven, zal
hij tegen het voorstel stemmen. Spr. vindt
het onjuist de bijdrage te geven aan het
polderbestuur. Deze dient aan den polder
gegeven te worden.
Dhr Bosaelaarzal voor het voor
stel stemmen, omdat het hier een belang
rijke polder betreft. Dit echter bij uitzon
dering. Spr. dringt er op aan scherp toe
zicht te houden, dat de zeewering voort
aan in goeden staat blijft. Ook vraagt Spr
of hier geen samenvoeging van polders
mogelijk is.
Dhr De Lange dankt Ged. Staten
voor dit voorstel, dat voor de werkver
schaffing op Zuid-Beveland van zoo groot
belang is, en juicht het toe, dat zij hun
bezwaren van 1938 hebben laten varen.
Spr meent, dat Ged. St. van meening zijn
veranderd, o.m. om de werkloozen te hel
pen. Daaruit meent Spr. te mogen opma
ken, dat het strakke standpunt dat de pro
vincie in geen enkel geval en onder geen
enkele omstandigheid directen steun aan
de werkverschaffing mag geven onder
den druk der feiten is verlaten. Ten slotte
keurt Spr. het af, dat de achterliggende
en tooh ook belanghebbende polders (op
één of twee na) geweigerd hebben een
bijdrage te geven.
Dhr De Gasembroot (Lib.) zal
bij uitzondering voor stemmen. Spr. juicht
het voorstel toe, omdat het hier een dijk
verbetering betreft, niet omdat het werk
verschaffing is.
Dhr D i e 1 e m a n '(Ged. Staten) gaat
er mee accoord, om te lezen polder in-
plaats van polderbestuur.
Spr. deelt mede, dat het waterschap
Krabbendijke een bijdrage geeft. De Oost
polder geeft 'n kleine bijdrage. De Nieuw-
landepolder heeft geweigerd. De Maags
polder ook, maar deze is niet aanliggend.
De Monnikenpolder is feitelijk begrepen
in het Waterschap Krabbendijke.
Spr. wil op de toekomst niet vooruit-
loopen. Dè kwestie van samenvoeging van
polders heeft de volle aandacht van Ged.
Staten.
Het voorstel wordt z. h. s. aangenomen.
Verschillende voorstellen tot overne
ming in beheer en onderhoud van wegen
of gedeelten van wegen worden z. h. st.
aangenomen.
Biji het voorstel tot onttrekking van een
weg aan het openhaar verkeer in Tërneu-
zen merkt dhr H a m e .1 i n k op, in te
genstelling met Ged. Staten, dat er inder
daad een 'huis aan dien dijk staat, dat uit
weg op dien dijk heeft. Spr. wil voorko
men, dat deze uitweg wordt afgesneden.
Daarom wil hij aanhouding.
Dhr D i e 1 e m a n (Ged. Staten) meent,
dat dhr Hamelink zich vergist en een
verkeerden dijk op het oog heeft.
Na re- en dupliek wordt gestemd over
een voorstel-Hamelink tot aanhouding. De
stemmen staken. Alzoo aangehouden.
Bruptarief Tholen.
Ged. Staten stellen voor het tarief on
gewijzigd nogmaals voor een jaar vast te
stellen.
Dhr S t a v] e r m a n (V. D.) zegt, dat
de toestand op deze brug ongewijzigd is
gebleven. Verbetering op verschillende
punten is noodig. De juridische kwestie
mag moeilijk zijn, maar er moet nu niet
nóg eens een jaar gewacht worden. Na-
Binnenland.
Debat in de Tweede Kamer over de re-
geeringsverklaring.
Vergadering Prov. Staten van Zeeland.
Buitenland.
Ontploffing te Londen.
Sovjet-duikboot gezonken.
op gemakkelijke betalingsvoor
waarden. Vraagt inlichtingen.
mens zijh vdlksgenooten (gelach!) stelt
Spr. voor het tarief slechts voor een half
jaar te verlengen, dus tot de najaarszit
ting.
Dhr Van 'tHoff <(A. R.) vindt het
niet aangenaam, dat wij feitelijk in een
situatie zijn gekomen, waaraan weinig te
veranderen is. Maar Spr. vindt het wel
noodig te komen tot invoering van abon
nementen en tienrittenboekjes. Spr. dient
daarom een motie in, waarin Ged. Staten
worden uitgenoodigd het daarheen te lei
den, dat hangende de onderhandelingen
wordt overgegaan tot het invoeren van
abonnementen en tienrittenboekjes voor
het verkeer over de Thoolsohe brug.
Dhri D e k k e r (N, S. B.) komt op te
gen de bevoorrechting, die burgemeester
Gemeenteraad enz. van Tholen zichzelf
geven met vrij vervoer. Spr. begrijpt niet,
dat dit besluit is genomen en goedgekeurd.
Spr. is voer vrij, algemeen vervoer op
deze brug, maar dat zal wel niet mogelijk
zijn. Spr. is voor abonnementen.
Dhr v. d. Feltz (G. H.) wil wat meer
weten van de juridische kwestie. Spr ziet
er geen juridische kwestie in. Alleen wan
neer men het tarief verhoogen wil,
komen de Staten er aan te pas. Anders
niet. Wil men liever niet gaan procedee-
ren over oude historische kwesties; dan
moet men 'het veerrecht erkennen. Wil
men tot opheffing daarvan geraken, dan
moet men tot schadeloosstelling komen.
Spr. zou graag in de volgende zitting een
nadere uiteenzetting van de kwestie van
Ged. Staten hooren.
Dhr R o r ij e (S. D.) ziet geen enkele
aanleiding om iets te wijzigen in 't voorstel
van Ged. Staten. Alleen de termijn moet
zoo kort mogelijk gesteld worden. Spreker
zou graag in de najaarszitting inlichtin
gen hebben.
Dhr Sta verman begrijpt niet,
waarom van een veerrecht wordt gespro
ken op een brug.
Dhr v. d. Feltz antwoordt, dat dit
wettelijk kan.
Dhr Aldriaanse '(Y. D.) acht het
niet verstandig, den weg van den heer
v. d. Feltz op te gaan. Laten de rechts
geleerden de juridische kwestie maar uit
zoeken.
Dhr S t i e g e r (Ged. Staten) herin
nert aan de voorgeschiedenis der zaak. In
de vorige vergadering werd aangedron
gen op een tolvrij© brug. Ged. Staten heb
ben die zaak aangevat. Zij hebben gecon
fereerd met Tholen. Dit was bereid mede
te werken. Maar dat kost tijd. Het gaat
om de juridisch© kwestie. De kern van de
zaak is: Heeft Tholen een
veerrecht? Daar gaat het in eerste
instantie om.
Ged. Staten betwijfelen dat recht. Zij
hebben een bekwaam deskundige in den
arm genomen. Deze heeft een rapport uit
gebracht. Binnen zeer korten tijd volgt
weer een mondelinge bespreking.
Spr. dringt er op aan het voorbeeld van
dhr Rorije te volgen. De zaak zal tijd kos
ten. In de najaarszitting zal er nog wel
geen voorstel zijn. Het wordt wel zomer-
zitting 1940. Mocht er dan nóg geen voor
stel zijn, dan zullen Ged. Staten de grie
ven en verlangens der leden onder het oog
zien.
Spr. ontraadt aanneming van de motie-
Van 'tHoff. Gun aldus Spr. Ged.
Staten even tijd.
Ook het voorstel-Staverman moet Spr.
afwijzen.
Ged. Staten hebben zich de afkoop van
de brug gedacht in den zin van de Noord-
Bevelandsche brug, door samenwerking
van Rijk, provincie en belanghebbende ge
meenten en polders. Maar dit kost veel
tijd.
Dhr Staverman trekt zijn voorstel
in. Alleen vraagt Spr. in de onderhande
lingen ook het verkeersfonds te betrekken,
dat over vele miljoenen beschikt.
Dhr Van 'tHoff vraagt, of Ged.
Staten, afgezien van de onderhandelin-
