NI Fin. Mij. „Zeelandia" Goes
eerste blad.
GELD
Dagblad voor de Provincie Zeeland
De Kabinetscrisis.
Buitenland.
Positief vredesplan?
Worden de besprekingen te
Tokio afgebroken?
Het onderzoek naar de ramp van de Thetis.
Prins Bernhard in Limburg. Belangrijkste Nieuws.
Binnenland.
Met incident aan de Poolsche grens.
beschikbaar voor
den aankoop van
een Automobiel
VRIJDAG 21 JULI 193 9
53c JAARGANG - No. 247
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 4445B Telefoon 11
bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J, J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs fl.30 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeeüngen éO cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Dr COLIJN NAAR H. M. DE
KONINGIN.
Nog meer namen.
Dr Colijn is hedenmorgen door H. M.
de Koningin op den Rui'genhoelk ontvan
gen.
Gisteren heeft Dr Colijn besprekingen
gevoerd met de heeren H. P. BHoemers,
burgemeester van Arnhem, Dr Ir M. H.
Damme, directeur-generaal van P.T.T.,
Dr J. A. Nederbragt, oud-chef van de
afdeeling Economische Zaken aan Bui-
tenlanclsche Zaken en ten slotte geduren
de een uur met Jhr Mr O. G. A. van
Lidth de Jeude. Deze oud-Minister van
Waterstaat had nu de derde bespreking
met Dr Golijn tijdens de kabinetscrisis.
(Dr Nederbragt kan Dr Colijn bezocht
hebben om inlichtingen te verstrekken
over Danzig, daar hij voorzitter is van
den havenraad ivan de Vrije Stad.
Naar verluidt stond zijn bezoek dan
ook niet in verband met de kabinets
formatie.
Behalve de reeds genoemde personen,
heeft ook Dtr A. D. A. de Kat Angelino,
oud-directeur van onderwijs en eeredienst
in Nederlandsch-Indië, tot tweemaal toe
een bespreking met den kabinetsforma
teur gevoerd.
Naar men verder in parlementairen
kring wist te verteilen, zou de formatie
thans een vrij aardig eind zijn opgescho
ten. Maar zekerheid omtrent de bezetting
van de verschillende portefeuilles zou er
neg niet bestaan. Vermoedelijk zal Dr
Colijn niet veel eerder dan in het begin
van de volgende week de oplossing voor
elkaar hebben.
Het gaat dus hoogstwaarschijnlijk in
de richting van een zaken-kabinet.
EEN BRITSCH INITIATIEF?
Naar de U. P.-correspondent Carroll
seint, zou de Britsche regeering doende
zijn met het ontwerpen van een positief
vredesplan, dat in den nazomer aan Hit-
Ier zou worden voorgelegd.
Berichten omtrent een dergelijk plan
doen inderdaad, de laatste dagen, in goed
ingelichte diplomatieke kringen de ronde,
dooh van officieele zijde worden geener
lei mededeelingen dienaangaande ver
strekt.
Volgens bedoelde diplomatieke kringen
zou het Britsche plan de volgende punten
inhouden:
1. Aan Duitschland zou worden verzocht
een deel van zijn bewapening op te offe
ren. Engeland en zijn geallieerden zouden
garanties voor een dergelijke unilaterale
ontwapening vragen, opdat deze werkelijk
wordt uitgevoerd.
2. Engeland zou, in ruil voor deze par-
tieele ontwapening, een enorme leening
aan Duitschland verstrekken, teneinde
Hitler in staat te stellen, om de Duitsche
oorlogsindustrie te veranderen in indu
strieën van vreedzamen aard.
3. Indien Duitschland eenmaal met de
beperking van ziju bewapening begonnen
is, zullen verdere concessies aan het rijk,
o.a. inzake het koloniale vraagstuk over
wogen worden.
4. Engeland zal alle middelen te baat
nemen voor het propageeren van zijn
voorstel, opdat de Duitsche bevolking op
tie hoogte worden gebracht van dit aan
bod en dus wete, dat, indien het tóch tot
een oorlog komt, de Duitsche regeering
daarvoor verantwoordelijk is.
Van diplomatieke zijde wordt verzekerd
dat de Britsch-Japansohe onderhandelin
gen over Tientsin zuilen worden afgebro
ken tengevolge van de hardnekkigheid,
waarmee Japan vasthoudt aan zijn eisoh
wijziging van de Britsche houding in
et Verre Oosten, welken eisch Japan in
gewilligd wil zien alvorens de kwestie-
dientsin te behandelen.
an het incident, dat zich gisteren aan
6 |bens tusschen de Vrije Stad en Polen
eelt voorgedaan, geeft Havas een lezing,
v®, 1tegengesteld is aan de lezing van
«Ti! ~iuit'sc|he Nieuwsbureau. Havas be-
urijft het incident als volgt:
Gisteren heeft zich een incident voor
gedaan aan de Poolsoh-Danzigsche grens
waarbij een Poolsoh grenswachter door
Danzigers gedood is. Om 10 uur over
schreden bij Trionski, een Poolschen dou
anepost gelegen op 30 m van de grens bij
Tozew, een Danzigsch douane-ambtenaar
en twee nationaal-socialisten de grens,
drongen op Poolsoh gebied en doodden
met een revolverschot den grenswachter
Witold, die trachtte hen te arresteeren.
De moordenaars vluchtten naar Danzigs
gebied.
De Poolsche autoriteiten hebben een
onderzoek geopend.
De Danzigsohe middagbladen trachtten
het incident als van geringe beteekenis
voor te stellen; zij schrijven, dat de grens
wachter slechts gewond werd.
In officieele Poolsche
kringen wordt het inci
dent zeer ernstig geacht.
SLACHTOFFERS HEBBEN WELLICHT
WEINIG GELEDEN.
Het onderzoek naar den ondergang van
de Thetis is gisteren verdaagd.
Gisteren heeft het Hof de verklaringen
aangehoord van Prof. Haldane, die zich
14V2 uur lang in een luchtdichte stalen
kamer heeft opgesloten in atmosferische
omstandigheden, die, naar hij aannam,
ook in de duikboot hebben bestaan, om te
onderzoeken, wat de bemanning van de
Thetis heeft meegemaakt.
Na zijn eigen proefneming had getuige
nog vier vrienden in den cylinder opge
sloten en get. zelf en een der vrienden was
ook misselijk geworden door de verbruik
te lucht toen hij weer in de buitenlucht
gekomen was. Get. veronderstelde, dat de
mannen, die in de ontsnappingskamer
verdronken waren, hetzelfde gevoel van
misselijkheid en duizeligheid zouden heb
ben gehad, weshalve ze geprobeerd had
den de klep van 'het Davistoestel te vroeg
te openen, waardoor ze verdronken wa
ren.
Get. veronderstelde, aan
de hand van zijn ervaring,
dat het lot van de beman
ning niet zoo vreeselijk
was geweest, als de leek
zich voorstelde. Als de lucht
steeds slechter begint te worden krijgt
men een gevoel van groote vermoeidheid
alsof men zware, physieke inspanning
achter den rug heeft en men dommelt
spoedig in zonder bijzondere pijnen. Al
leen zenuwlijders, die zich willen verzet
ten 'hebben een zwaarderen doodsstrijd.
In de middagzitting is overste Oram
nog geboord over de vraag, waarom niet
dadelijk een gat in den boeg van de duik
boot was geboord om verbinding met de
opvarenden te verkrijgen. Get. ant
woordde onder groote span
ning in de zaal, dat op het
oogenblik, dat het nog m 0-
gelij'k geweest zou een gat
te boren geen snijapparaat
van voldoende sterkte aan
wezig was aan boord van
de Vigilant of de Brazen
en toen het apparaat aan
gevoerd was was het te
laat, want de Thetis was
van positie veranderd en
de boeg was weer onder
water gegleden.
ZWITSERSCH VLIEGTUIG
VERONGELUKT.
Zes dooden.
Gistermiddag is bij Constanz een pas
sagiersvliegtuig van de Swiss Air, dat op
de lijn ZürichWeenen vloog, neerge
stort. De bestuurder, de radio-telegrafist,
een employé der luchtvaartmaatschappij
en drie passagiers kwamen om het leven.
EGYPTE GAAT EEN VLOOT BOUWEN
De Egyptische regeering heeft besloten
een begin te maken met den bouw van
een Egyptische cloot, waarmede een be
drag gemoeid is van 3.500.000.
Her eerste deel van het programma
omvat den bouw van een kruiser, vier
mijnenvegers en zes torpedobooten. In
schrijvingen zijn opengesteld voor door
de Britsche admiraliteit erkende scheeps
bouwers en voor werven in Egypte.
De Egyptische vloot zal bestaan uit 36
eenheden, n.l. lichte kruisers, mijnen-
leggers, mijnenvegers en onderzeebooten.
Naar verklaard wordt, zullen deze sche
pen, tezamen met de kustverdediging, in
staat zijn Egypte tegen een aanval van
zee uit te verdedigen.
BOMMEN OP JAPANSCH HOSPITAAL
Te Tokio is groote opschudding veroor
zaakt door een vertraagd legerbericht,
volgens hetwelk Zondag j.l. negen sovjet-
Russische bombardementsvliegtuigen zijn
verschenen boven een Japansch veldhos
pitaal op eenigen afstand van de grens
tusschen Mandsjoekwo en Buiten-Mon-
golië en daarop eenige bommen hebben
laten vallen, ondanks de Roode Kruis-
vlaggen.
Het betrokken bericht meldt, dat ver
scheidene bommen de tenten op het ter
rein van het hospitaal raakten, waardoor
vier personen gedood en vijf gewond wer
den.
In het bericht wordt hieraan nog toe
gevoegd, dat het Zondag j.l. niet de
eerste maal was, dat sovjet-Russische
vliegtuigen noncombattanten en open ste
den bombardeerden, doch dat zij' dit her
haaldelijk elders in Mandsjoekwo hebben
gedaan.
RONDZWALKENDE JODEN.
Volgens de „Daily Herald" heeft Groot-
Brittannië de Turksche regeering ver
zocht den doordocht te blokkeeren van
Joodsche vluchtelingenschepen, die door
den Bosporus op weg zijn naar Palestina.
Deze maatregel beoogt den stroom van
illegale immigranten tegen te gaan.
De meeste vluchtelingen komen uit
Duitschland den Donau af en schepen
zich in Roemeensche Zwarte Zeehavens
in voor Palestina.
In het Engelsche Lagerhuis heeft mi
nister Mao Donald verklaard, dat zich
ongeveer 4000 Joden op schepen bevin
den en probeeren onrechtmatig naar een
ander land uit te wijken. Men raadt den
Joden aan hun papieren over boord te
werpen om te verhinderen, dat zij naar
het „land van herkomst" worden terug
gezonden.
De vice-voorzitter van de Eviancommis-
sie, Helio Lobo, heeft verklaard, dat Bra
zilië bereid is, wederom 4000 Joodsche
vluchtelingen toe te laten. Hun toelating
zal echter afhangen van de werkzaam
heden, die zij in Brazilië zullen kunnen
verrichten.
Korte Berichten.
1 In geheel Albanië heersoht een hit
tegolf. In de hoofdstad wees de thermo
meter 42 gr. in de schaduw, maar in het
binnenland is de hitte nog veel heviger.
DE NIEUWE
RIJWIELBELASTINGPLAATJES.
Met ingang van heden zijin verkrijgbaar
op de kantoren der posterijen de rijwiel-
belastingplaatjes voor het belastingjaar
1939<1940 (1 Aug. 1939 t./m. 31 Juli
1940).
Van 1 tot en met 8 Aug. zal het geoor
loofd zijn te fietsen zonder belastingplaat
je. Na dien datum is 't bezit ervan weer
verplicht.
HET VERLOF VOOR DE
GRENSTROEPEN.
De minister van defensie heeft, zooals
bekend, besloten op ruime schaal klein
verlof voor ten minste één maand te ver-
leenen aan de grenstroepen. Van de korps
commandanten wordt verwacht, dat zij",
wanneer van defensie bericht inkomt over
een ter beschikkingstelling voor klein ver
lof, daaraan zoo spoedig mogelijk gevolg
geven.
Het is de wensch van den minister, dat
al het. mogelijke worde gedaan om de per
soonlijke lasten van de buitengewone
maatregelen niet zwaarder te laten druk
ken dan strikt noodzakelijk is.
Bovendien heeft de minister een be
schikking laten uitgaan, waarhij den
korpscommandanten uitdrukkelijk wordt
opgedragen, aan de betrokken dienstplich
tigen het antwoord mee te deelen op hnn
verzoekschrift, waarin zij om groot of
klein verlof hebben gevraagd.
Hij' acht het verkeerd, dat de soldaten
in de onwetendheid worden gelaten over
hetgeen hun te wachten staat. Een weige
rend antwoord op een verzoek of uitstel
van verlof is, wanneer het antwoord wordt
gemotiveerd, minder erg, dan het leven
van dag tot dag tusschen hoop en teleur
stelling.
DE „KARIMATA" GAAT NAAR INDIE.
De tinbaggermolen „Karimata", welke
een wereldvermaardheid heeft verworven
bh' de vergeefsche pogingen tot het opbag
geren van het „Lutine"-goud nabij het
eiland Terschelling nu een jaar geleden,
heeft vanmorgen van Smit's scheepswerf
te Kinderdijk de lange reis naar Nederl.
Oost-Indië met als eindbestemming het
eiland Billiton, een afstand van ongeveer
10.000 mijlen aanvaard.
De sleepboot „Roode Zee" is met het
transport belast. De bemanning van de
sleepboot en de runners voor den molen
tellen in totaal 2527 koppen.
SOEST KRIJGT EEN CARILLON IN
BRUIKLEEN.
Ter gelegenheid van de a.s. blijde ge
beurtenis ten paleize Soestdijk heeft de
firma Petit en Fritzen te Aarle-Rixtel,
door' bemiddeling van den beiaardier van
het Koninklijk Paleis op den Dam te
Amsterdam, den heer J. Vincent, aan de
Z. K. H. Prins Bernhard heeft gisteren
zijn eerste bezoek gebracht aan de pro
vincie Limburg. De ontvangst was harte
lijk.
Het was omstreeks half 12 toen de
open Maibaoh Zeppelin van den Prins
aan de grens der gemeente Roermond
zichtbaar werd.
Langs de straten der stad stonden de
schoolkinderen met oranje getooid en
wimpels in de hand en de bevolking juich
te, in dichte hagen opgesteld, den Prins
hartelijk toe. Het eerste bezoek gold het
Landbouwhuis van den L. L. T. B.
Van hier werd gereden naar de coöpe
ratieve Roermondsche eiermijn.
Door de bevlagde straten der stad werd
vervolgens gereden naar „Hoosterhof",
de proefboerderij van den L. L. T. B. te
Beesel.
Een klein incident deed zich voor, toen
de slagboomen van een spoorwegover
gang juist dicht vielen voor een naderen
den kolentrein.
Het volk drong in groote massa rondom
de auto van den Prins en juichte hem
luide toe. De Prins nam het geval nogal
gemoedelijk op en lachte hartelijk.
Onder de eeuwenoude, breede takken
van noteboomen was te Beesel in de open
lucht 'n koffietafel aangericht, waaraan
de Prins en zijn gevolg en verschillende
autoriteiten aanzaten.
In Maastricht had de Prins een har
telijke begroeting van de geheele bevol-<
king in ontvangst te nemen.
Duizenden belangstellenden hadden zich
langs den weg geschaard, waarbij' vooral
de jeugd talrijk vertegenwoordigd was,
die den Prins uitbundig toejuichte.
V. V. V. „Soest Vooruit" in bruikleen af
gestaan een nieuw door haar gegoten ca
rillon, bestaande uit 30 klokken, opgesteld
in een ijzeren frame.
Waarschijnlijk zal 'het carillon op het
einde van deze maand worden opgesteld
op het grasveld voor 'het monument, op
gericht ter nagedachtenis van wijlen H, M.
de Koningin-Moeder, aan de Torenstraat
-Kerkstraat, te Soest, tegenover de oude
Ned. Herv. kerk.
De 'heer Vincent zal het carillon dan
op een nader bekend te maken uur bespe
len, zeer kort na de blijde gebeurtenis ten
Paleize Soestdijk. Voorts ligt het in het
voornemen, dat de heer Vincent ook nog
op den geboortedag van H. M. de Konin
gin, op 31 Aug. a.s., een carillonbespeling
zal houden.
DE NEDERLANDSCH HERVORMDE
RADIO-OMROEP.
Waarom de zendtijd is geweigerd.
De heer Van Boeijen, minister van Bin-
nenlandsche Zaken, heeft op de vragen
van den heer Krijger in verband met het
vragen van zendtijd door de Ned. Herv.
Radio-omroep het volgende geantwoordt:
1. Van den Nederlandsch Hervormden
Radio Omroep (N. H. R. O.) is inderdaad
een verzoek ingekomen om machtiging tot
het doen van radio-omroepuitzendingen,
alsmede tot toewijzing van zendtijd over
eenkomstig artikel 2 van het Radio-regle
ment 1930, met de bedoeling dezen zend
tijd te gebruiken voor uitzending van Her
vormde kerkdiensten, het houden van le
zingen over onderwerpen, die van belang
zijn voor de Ned, Herv. Kerk, bespreking
van hetgeen voorvalt op kerkelijk terrein,
het geven van voorlichting in al die dingen
die 'het leven der kerk raken, van Her
vormde zijde de Vraagstukken omtrent
Kerk, Staat en Maatschappij' te belichten
en voorts aan alle takken van arbeid bin
nen de Ned. Herv. Kerk de gelegenheid te
bieden zich meerderen ingang biji en steun
van ons volk te verzekeren.
Omtrent deze aanvraag is het advies
van den Radioraad gevraagd.
Na ontvangst van dit advies is door den
minister met de betrokken organisaties
overleg gepleegd ten einde te onderzoeken
of een regeling zou zijn tot stand te bren
gen, waarbij, met behoud van het in Ne
derland historisch gegroeide omroepbe
stel, aan de Protestantsche kerkgenoot
schappen de juiste invloed wordt toege
kend op de uitoefening door de N .C. R. V.
van dat gedeelte omroeptaak, waarbij die
kerken meer in het bijzonder belang heb
ben.
Aangezien dit overleg heeft geleid tot
een regeling, die naar de meening van den
minister aan de bovenomschreven eischen
voldoet, heeft 'hij op de aanvraag om zend
tijd van de N. H. R. O. afwijzend beschikt.
Het antwoord op de vraag, luidende:
„Is de minister bereid andere kerken, in
dien zij den wensch daartoe te kennen
geven voor de uitzending van kerkdiensten
onder de noodige waarborgen, dezelfde
rechten te verleenen als zijn toegekend
aan de tot het verband der „Gereformeer
de kerken" behoorende plaatselijke kerk
van Bloemendaal", luidt ontkennend. De
minister heeft n.l. afgezien van de
technische bezwaren in verband met het
Binnenland.
De Kabinetscrisis. Dr Golijn naar H. M.
de Koningin.
Z. K. H. Prins Bernhard in Limburg.
Memorie van Antwoord over de verhoo
ging der defensie-begrooting.
Buitenland.
Een positief vredesplan?
Worden de besprekingen te Tokio afge
broken?
Het incident aan de Poolsche grens.
op gemakkelijke betalingsvoor
waarden. Vraagt Inlichtingen.
golflengte vraagstuk overwegende be
denkingen tegen uitbreiding van een se
dert 1'92'4 bestaanden toestand, waarbij
de oprichting en exploitatie van den zen
der te Bloemendaal als „draadlooze kerk
telefoon" werd toegestaan.
NIEUWE GEZANT
TE RIO DE JANEIRO.
Binnenkort is de benoeming te verwach
ten, tot Hr Ms gezant te Rio de Janeiro,
van den heer W. A. A. M. Daniels, laat
stelijk consul-generaal der Nederlanden
te Singapore.
BESTRIJDING
VAIN DEN COLORADOKEVER.
Op 30 Juni iheeft het Tweede Kamerlid
De Marohant et d'Ansembourg de volgen
de vraag gericht tot minister Steenberghe:
Is de minister bereid, nu het in zijn
antwoord van 15 Mei op schriftelijke vra^-
gen van het lid der1 Kamer den heer Droe-
sen aangekondigde wetsontwerp tot ver
hooging van 'tXde hoofdstuk der Rijks-
begrooting voor 1939 met f350.000 voor
uitgaven ter bestrijding van den Colorado
kever de Staten-Generaal nog niet heeft
bereikt en dat 'het ontwerp derhalve ver
moedelijk Diet voor het najaar tot wet zal
kunnen zijn verheven, in afwachting daar
van de landbouwers in de provinciën
Noord-Brabant en Limburg, die, mede
in het belang van geheel Nederland, voor
het genoemde doel steeds grootere uitgas-
ven moeten doen, onmiddellijk geheel of
gedeeltelijk voor de onkosten, door hen ter
bestrijding van den Coloradokever ge
maakt, schadeloos te stellen?
Thans heeft de minister deze vragen
als volgt beantwoord:
D'e vraag wordt ontkennend 'beantwoord.
De aan te vragen gelden dienen voorna
melijk om het spuitmateriaal kosteloos ter
beschikking te stellen, alsmede voor het
nemen van dieper ingrijpende maatrege
len ter plaatse, waar de aanwezigheid van
den Golorado-kever is vastgesteld, en die
met veel grooter zekerheid dan de alge-
meene bespuiting tot vernietiging van
dien kever voeren. Het ligt niet in de be
doeling in de overige kosten, die uit de
verplichting tot spuiten voortvloeien, bij
te dragen.
DE POSITIE VAN DE R.T.M.
De minister van waterstaat heeft in
antwoord op de vragen van den heer Van
Braambeek over de mogelijkheid van de
voortzetting van de exploitatie der n.v.
Rotterdamsche Tramweg Maatschappij en
betreffende het instellen van een onder
zoek van rogeeringswege naar den toe
stand van genoemd bedrijf, den vragen
steller, onder verwijzing naar de door de
zen in 1935 gestelde vragen en het ant
woord daarop een tot nu toe bijgewerkt
deskundig rapport inzake den financiee-
len toestand van de R.T.M. met bijlagen
doen toekomen, met verzoek, te willen be
vorderen, dat dit rapport ter griffie van
de Kamer wordt neergelegd ter inzage
voor de leden.
DOET AANGIFTE VAN UW
RADIOTOESTEL.
"Wie een radio-ontvangtoestel bezit, is
verplicht daarvan aangifte te doen. Deze
aangifte kost niets, zij' kan geschieden op
een formulier, dat op elk postkantoor gra
tis wordt verstrekt. Wie verzuimt aangif
te te doen (men is hiertoe binnen 14 da
gen na plaatsing van het toestel verplicht)
stelt zich bloot aan een hechtenisstraf van
ten hoogste zes maanden, of boete van ten
hoogste f 1000.
Wie zijn toestel nog niet aangegeven
heeft, doe het thans dadelijk. Een veront
schuldiging, dat men het niet wist, wordt
niet aangenomen.
