*isje,
woÊËtmm
1
eerste blad.
De pogingen van Mr. Kooien.
GELD
NI Fin. Mij. „Zeelandii" Boes
DELBURG
AAN
Dagblad voor de Provincie Zeeland
>MEN
ilGEN
Mr Dr Kooien is er niet in geslaagd
een Kabinet te vormen.
TALAGE'S!
erpen, vraagt voor
d 18—25 Jaar.
dienovereenkom-
wordt de
anbevolen
e tarieven
Ï0J.Y.
'ig 20 juli 1939,
IN.T.), ten verzoeke
v. KOEVERINGE—
Waarde, in de her-
|lkerke, a contant
Iruchten,
De Koningin raadpleegt op
nieuw Mr. Baron de Vos
van Steenwijk.
Nieuwe opdracht aan Dr H. COLIJN.
De Regeeringspersdienst meldt
Mr Dr D. P. A. N. Kooien heeft aan H. M. de Koningin ver
zocht van de opdracht tot vorming van een Kabinet te mogen
worden ontheven.
Vanochtend heeft H. M. Dr Colijn ontvangen en hem ander
maal opdracht gegeven tot vorming van een Kabinet.
Dr Colijn heeft verzocht deze nieuwe opdracht in beraad te
mogen houden.
Buitenland.
Indië versterkt zijn weermacht.
Belangrijkste Nieuws.
Binnenland.
beschikbaar voor
den aankoop van
een Automobiel
PRINSES JULIANA.
N ZELVE
ingscapa-
wikkeling
3. D.-Service,
sen uit 38 ver-
ifnemers, worden
ven verstrekt.
32000 (6 lijnen)
|L JONKERS te Goes,
verkoopen:
Comertarwe; 1 perc.
|rc. Haver; 4 perc.
perc. Ajuin; 1 perc.
berc. Suikerbieten; 3
eten; 1 perc. Roode
(viasstoppelklaver; 1
de oppervruchten
lard en een klamp
ïtingen alsmede no
ten ten kantore van
(aO-ork. (1.00—1.20
je. 3.00 Vrouwen-
3.45 Bjj'bell. 4.45
tb. voor de jeugd.
lamermuziekkwartet
6,45 C.N.V.-kwar-
lournalistiek overz.
Ber. ANP., herh.
brkestvereen. en so-
J)e Chr. school Uw
|v. conc. 10,00 Ber.
3,30 Gram. 10.45—
Ga. 11,50—12,00
WEERBERICHT.
I van he denmorgen
weer: zwaar be-
iL-N.W.; tempera-
liennacht 13.
van hedenavond tot
19 uur:
l: meest zwaar be-
i beteekenis, weinig
ratuur, zwakke tot
hhting.
redeeltelijk bewolkt,
Ter, zwakke tot ma
lingen.
Imiddag 3 u.:
DONDERDAG 13 JULI 1939
53e JAARGANG No. 240
Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij
Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
jijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J J. FAN O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Abonnementsprijs f2.60 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Directeur - HoofdredacteurR. ZUIDEMA
Aüverfentiën 30 cent per regei
Ingezonden mededeelingen 60 cent per -egel
Kleine Advertenfiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
jldag 3 u.: 770.
fietsers:
Dit nummer bestaat, uit 2 bladen.
Nadat de Kabinetsformateur, Mr
Kooien, Dinsdag en Woensdag de lei
ders van de A.R. en de C.H. Kamer
fractie, de heeren Schouten en Mr de
Geer had ontvangen, werd hij gister
middag door H. M. de Koningin in
audiëntie ontvangen.
Daarna heeft H. M. de Koningin
opnieuw den voorzitter van de Eerste
Kamer, Mr W. L. baron de Vos van
Steenwijk, geraadpleegd.
De conferentie met Mr Kooien heeft
ruim een uur geduurd.
Het bezoek van Baron de Vos van
Steenwijk aan den „Ruigenhoek" duur
de van kwart over 8 tot kwart voor 11
Hoewel men in Haagsche politieke krin
gen naar de parlementaire redacteur van
't Hdbl. meldt, geneigd is in deze dingen
een aanwijzing te zien, dat de kabinets
formateur, Mr Dr Kooien, niet in zijn
pogingen geslaagd zou zijn, is zekerheid
dienaangaande niet te verkrijgen.
„Het gehoor, dat de Koningin, even
eens op den Ruigenhoek, aan den kabi
netsformateur heeft verleend, zou immers
■kunnen beteekenen, dat Mr Kooien ver
slag van zijn pogingen, zooals die zich tot
nu toe 'hebben ontwikkeld, heeft uitge
bracht. Toch acht men het zeer wel mo
gelijk, dat Mr Kooien bij die gelegenheid
ontheffing van zijn opdracht zou hebben
gevraagd.
In het algemeen is het 'overigens ge
bruikelijk, dat er geen communiqué over
'het neerleggen van een opdracht tot kabi
netsformatie wordt uitgegeven, indien niet
tegelijkertijd de nieuwe formateur wordt
aangewezen. Maar ook dit is geen wet
van Meden en Perzen, waarvan niet kan
worden afgeweken.
In de Haagsche politieke milieu's acht
men het overigens geenszins uitgesloten,
dat na het advies van Mr de Vos van
Steenwijk, het staatshoofd zich ook nog
door een of meer anderen omtrent de
situatie van het oogenblik zou laten voor
lichten. In ieder geval is men het er over
eens, dat de vorming van een parlemen
tair kabinet, onder leiding van welken
formateur dan ook, op zeer groote moei
lijkheden moet stuiten. Men houdt er re
kening mee, dat, indien Mr Kooien de
opdracht zou neerleggen, gestreefd zal
worden naar de vorming van een zaken
kabinet."
Volgens de N. R. G r t. is men1 in par
lementaire kring'en door het bericht om
trent het onderhoud met baron de Vos
van Steenwijk, nog sceptischer aangaan
de een slagen van de poging van Mr
Kooien geworden dan men reeds was,
aangezien het bezoek van den voorzitter
der Eerste Kamer er op zou 'kunnen wij
zen, dat de heer Kooien aan Hare Majes
teit om ontheffing van zijn opdracht heeft
verzocht en dientengevolge weer eerst de
adviezen van de daartoe aangewezen
autoriteiten worden ingewonnen alvorens
de ontheffing wordt verleend. In dien ge-
dachfengang zou dan de voorzitter van
de Eerste Kamer de eerstgeroepene zijn
geweest om zijn advies te geven en zou
men nog de ontbieding van den vice-pre
sident van den Raad van State en den
voorzitter der Tweede Kamer kunnen ver
wachten. Intusschen is dit niet meer dan
een op uiterlijke teekenen afgaande gis
sing.
Zooals nader uit een mededeeling van
den Regeeringspersdienst blijkt, is Mr
Kooien er niet in geslaagd de hem ge
geven opdracht uit te voeren.
Op welke moeilijkheden hij bij zijn po
gen is gestuit, wordt niet gemeld. Zeker
is, dat de R.-Katholieke pers door zoo
a°°f ,van c'en toren te blazen als zij
eed het hem niet gemakkelijk heeft ge
maakt.
Thans, nu de R.-Katholieke formateur
met is geslaagd, is Dr Colijn weer
&an bod.
Welke richting hij een oplossing zal
eken is niet bekend. Wel staat vast,
a een zeer groot deel van ons volk,
welk Colijn nog volstrekt niet ziet als
*°?rende tot ^en verleden tijd,
n harte hoopt dat het hem gelukken
een<trachtig, regeer krachtig Ka
mnet te vormen.
WREVEL IN DE DUITSCHE PERS.
Over de massavlucht der Brltsche
luchtmacht.
De indrukwekkende massa-vlucht, die
Britsche militaire vliegtuigen Donderdag
naar Frankrijk hebben gemaakt, neemt
in de bladen een vooraanstaande plaats
in. 'Een typeerende kop in de Engelsche
bladen is die in de ,News Chronicle":
„De Royal Air Force toont haar tref
kracht boven Europa".
De oefenvluchten van twaalf Britsche
eskaders over Frankrijk geven intusschen
den Duitschen bladen aanleiding tot
scherpen commentaar. Zij zien er een
manoeuvre in, om den Franscben een in
druk te geven van de kracht van hun
hondgenooten en de tegenstanders van
het vredesfront te intimideeren.
Overigens haasten de bladen zich te
verklaren, dat deze lange-afstandsvluch-
ten in het geheel geen indruk op Duit'sch-
land maken en dat de Duitsche toestellen
nog hetere prestaties kunnen verrichten.
Een Fransch blad, dat wijst op het
heilzame karakter van deze demonstratie
voor allen, die verleid zouden kunnen
worden tot het ondernemen van een oor-
logsavontuur, wordt heftig door de Duit
sche pers aangevallen.
„Deze bedreiging, aldus schrijft de
„Berliner Boersenzeitung" raakt niet ons.
Zij laat ons even koud als zekere waar
schuwing van een zeker lid van het Brit
sche kabinet.
Het bestaan van deze vliegtuigen laat
ons nog kouder".
De „V-ölkischer Beobachter" verklaart:
„Bij die pogingen tot intimidatie vergeet
men, dat het Duitsche luchtleger zich on-
vergankelijken roem verworven heeft in
de bloedige gevechten boven Spanje, dat
het record op record geslagen heeft, dat
het zich momenteel aan het hoofd bevindt
van alle luchtmachten der wereld en dat
het over een actieradius beschikt, waar
van men zich nog geen juist beeld schijnt
te hebben gevormd."
NOG EEN BRITSCHE OEFENVLUCHT.
Eïr worden plannen ontworpen voor
.een tweede vlucht van Britsche bommen-
werpers boven Frankrijk op nog grooter
schaal dan Dinsdag. Deze vlucht za( zeer
.spoedig waarschijnlijk reeds de vol
gende week worden gehouden.
Verklaard wordt dat de toestellen
vluchten zonder tusschenlanding zullen
maken.
D'e plannen voor een spoedig bezoek
van Fransche bommenwerpers aan Enge
land vorderen ook. Aanvankelijk zullen
het vluchten bij daglicht zijn.
GEEN IMMIGRATIEQUOTA IN
PALESTINA VOLGENDE ZES
MAANDEN.
In het Lagerhuis heeft Mac Donald me
degedeeld, dat het aantal onwettige im
migranten in Palestina onlangs zoo groot
is geweest, dat ik, aldus Mac Donald,
thans den hoogen commissaris machti
ging heb verleend aan te dringen, dat
geen immigratiequota zul
len worden uitgegeven
voor de volgende zes maan
den, d. w. z. vanl October tot
31 Maart 194 0.
DE ONDERHANDELINGEN TE
MOSKOU.
D'e diplomatieke redacteur van Reuter
verneemt, dat nieuwe instructies gezon
den worden aan den Britschen ambassa
deur in Moskou. Men hoopt, dat daar
binnenkort een nieuwe ontmoeting tot
stand zal komen, waar sommige der op
den voorgrond tredende moeilijkheden
zouden kunnen worden opgehelderd.
HITTE IN PORTUGAL VEROORZAAKT
BRANDEN.
De ongewoon hevige hitte, welke mo
menteel in Portugal heerscht en waar
door temperaturen worden geregistreerd
van veertig graden in de schaduw en zes
tig in de zon, heeft in het land verschei
den branden veroorzaakt.
Het paleis van den graaf van Talaia in
Zemfica bij Lissabon werd geheel in de
asch gelegd, waarbij o.m. de kostbare an
tieke meubelen en schilderijen een prooi
der vlammen werden.
GRANDl MINISTER VAN JUSTITIE
TE ROME.
De ambassadeur van Italië te Londen,
graaf 'Dino Grandi, is ben'oemd tot minis
ter van justitie in de Italiaansc'he regee
ring.
CIANO'S BEZOEK AAN SPANJE.
De Spaansche pers wijdt zeer warme
commentaren aan het bezoek van den
Italiaanschen Minister Ciano, maar toont
in haar hoofdartikelen een opmerkelijke
terughoudendheid over de practische con
clusies der besprekingen van Ciano met
de verantwoordelijke Spaansche figuren.
Men verwacht, dat het verblijf an
Ciano niet zal worden gekenmerkt door
een verbintenis van politieken of militai
ren aard.
Ciano is met een Italiaansc'h militair
Rond de Kabinetscrisis. De heeren J. Schouten en Prof. Dr G. P. M. Romme
brachten een bezoek aan Mr Kooien.
vliegtuig uit Barcelona naar Vitoria ver
trokken, vergezeld door den Italiaanschen
ambassadeur.
DE BRITSCH-JAPANSCHE
BESPREKINGEN.
Zullen zij Zaterdag aanvangen?
Er zijn op het oogenblik aanwijzingen,
dat de Britsch-Japansche onderhandelin
gen Zaterdag zullen beginnen, wanneer
dit Engeland gelegen komt.
Vice-admiraal Oikawa, de opperbevel
hebber der Japansche vloot in de Chi-
neesche wateren, heeft laten weten, dat
hij een nieuwe militaire operatie tegen
drie zeehavens in de provincie Foekien
zal beginnen.
D'e 'operaties zullen Zaterdagochtend
aanvangen. Verzocht wordt oorlogsbo
dems em koopvaardijschepen van derde
mogendheden deze havens te doen ver
laten.
RUSSEN EN FINNEN VERSTERKEN
WEDERZIJDS HUN GRENZEN.
De Russische militaire autoriteiten zijn
bezig sterke verdedigingswerken over
een afstand van 300 kilometer langs de
grens van Letland en Estland aan te leg
gen. Daarbij wordt gebruik gemaakt van
loopgraven, prikkeldraad-versperringen
en tankvallen.
De Russische generale staf is ervan
overtuigd, dat in geval van het uitbreken
van de vijandelijkheden de nazi's stellig
geen oogenblik zouden aarzelen om de
neutraliteit van de Baltische staten te
schenden en een aanval op Rusland te
richten via Letland en Estland.
In Finland, waar men vastbesloten is
een strenge neutraliteit in acht te nemen,
vreest men voor pogingen van Russische
zijde in geval van oorlog een inval in
Finland te ondernemen. Duizenden Fin
nen offeren hun zomervacantie op voor
de vrijwillige medewerking aan de ver
sterking van de oostelijke grenzen van het
land. Bovendien worden in tallooze be
drijven collectes gehouden om dit werk
aan de grens mogelijk te maken.
De „Tromp" rechtstreeks naar Priok.
In de memorie van antwoord betref
fende het departement van Oorlog wordt
medegedeeld, dat het in de bedoeling
ligt, ter verdere versnelling van het tem
po der leger-versterking, om eerlang een
tweede aanvullende begrooting voor '39
in te dienen.
De voorziening voor luchtbescherming
van niet-militaire objecten vindt plaats
tegelijk met die voor militaire objecten,
althans voor zoover deze niet-militaire
punten liggen in belangrijke centra, uit
militair of maritiem oogpunt bezien.
Reeds zijn verschillende „nood-forma
ties" in voorbereiding of reeds gereed.
De regeering acht de vorming van vrou
welijke vrijwilligerskorpsen of burger
wachten niet urgent.
Een ontwerp betreffende een nieuwe
regeling omtrent den staat van oorlog en
den staat van beleg is aan het opperbe
stuur aangeboden.
Jn de memode van antwoord van het
departement van Marine wordt medege
deeld, dat over d'en bouw van slagkrui
sers nog geen beslissing is genomen,
zoodat het een'gszins voorbarig zou zijn
reeds nu te spreken over maatregelen,
welke zouden moeten worden genomen,
indien de bouw van slagkruisers geen
voortgang zou hebben.
De flottielje-leider „Tromp" zal, zulks
in verband met de bestaande politieke
spanning, rechtstreeksch naar Ned.-Indië
worden uitgezonden. Hr. Ms. „Tromp"
kan op 20 September te Tandjong-Priok
worden verwacht.
Binnenland.
Dr Kooien verzoekt ontheffing van de
opdracht tot vorming van een kabinet.
Dr H. Colijn ontvangt wederom op
dracht.
De defensie van Indië.
De Koningin ontvangt Evangeline Booth.
De stand der werkloosheid.
Buitenland.
De Britsch-Japansche besprekingen.
De onderhandelingen te Moskou.
Immigratie in Palestina tijdelijk stopgezet.
DE W.A.P. IN HET STAATSBLAD.
In het Staatsblad is verschenen de wet
van 24 Juni 1939 betreffende het vervoer
van personen met motorrijtuigen (Wet
Autovervoer Personen). D'e wet treedt in
werking op een door de Kroon te bepalen
tijdstip, dat niet lator zal worden vast
gesteld dan 16 Augustus 1939.
HOOG ER ONDERWIJS OP GERE F.
GRONDSLAG.
De V.U.-dagen te Arnhem.
Nadat gisteren de gewone Wetenschap
pelijke samenkomst was gehouden, had
vandaag in „Musis Sacrum" te Arnhem
de 59ste Algemeene vergadering plaats
van de Vereen, voor H.O. op G.G.
De vergadering stond onder leiding van
Ds T. Ferwerda te Amsterdam, aan
wiens Openingsrede het volgende ont
leend is:
Spreker begint met er op te wijzen,
hoe de verwarde en zorgwekkende wereld- 1
toestand in miljoenen harten de vraag
op gemakkelijke betalingsvoor»
waarden. Vraagt inlichtingen.
H. K. H. Prinses Juliana, die zich
steeds bijzonder voor de Koningin Emma
naaldvakscbool te Baaru interesseert,
heeft gistermiddag, in gezelschap van
haar hofdame, jonkvrouwe De Brauw, een
bezoek aan deze instelling gebracht. De
Prinses heeft hier het werk der leerlin
gen in oogenschouw genomen en per
soonlijk de diploma's aan de leerlingen,
die met goed gevolg het eindexamen van
deze school hebben afgelegd, uitgereikt.
doet leven: waar moet dat heen? Die
vraag brengt ons zonder meer alleen geen
stap verder. Dat doet wel de vraag, die
het geloof voortdurend bezig houdt:
,Heere, wat wilt Gij dat ik doen zal?"
Onder den drang van deze vraag is,
aldus ging spreker voort, ook onze Ver-
eeniging en de door haar gestichte Uni
versiteit geboren. Er mag dan ook geen
jaarvergadering voorbijgaan, waarin wij
er ons niet over verbazen, dat God ons
tot zulk een verantwoordelijke taak als
onze Vereeniging in Zijn kracht en naar
Zijn bevel begeert te vervullen, geroepen
heeft, en dat wij daarbij kennelijk mogen
ervaren, dat er zegen op onzen arbeid
rust.
Sprekende over de moeilijkheden, die
er in den kring van onze Universiteit,
in haar naaste omgeving en in onze Ge
reformeerde volksgroep als geheel ge
rezen zijn, betoogde spr., dat die moei
lijkheden vooral hieruit vloeien, dat wij
het in sommige, en daaronder niet on
belangrijke punten, niet met elkander
eens zijn. Op zichzelf zoo vreemd niet:
de Calvinistische gedachte is moeilijk en
ons menschelijke kennen en kunnen is
daartegenover zóó beperkt, dat er hierin
al aanleiding te over is voor verschil van
inzicht. Daar behoeft op zichzelf ook
niets verontrustends in te liggen, het kan
zelfs een gezond levensteeken zijn.
Er is in een vrij breeden kring van
onze jongeren 'n progressief, reformato
risch élan, dat iets aantrekkelijks heeft,
maar ook iets onstuimigs en onbe-
heerschts, iets overdrevens zelfs, alsof nu
eerst het volle licht van de Calvinistische
gedachte gaat doorbreken. Daartegenover
staan vele ouderen min of meer gereser
veerd om niet te zeggen bezorgd. Zij wil
len ook graag vooruit en weten even goed
als die jongeren, dat door Kuyper en
Bavinck het laatste woord niet is ge
sproken, maar, meer bezadigd, matigen
zij hun reformatorisch tempo.
Uiteraard bemoeilijkt deze uiteenloo-
pende geesteshouding het wederzijdsch
begrijpen, waarvan dan weer persdiscus
sies het gevolg zijn, die wel eens een
scherpen en minder aangenamen vorm
aannemen, en onze menschen doen vra
gen, of daar nu toch niets aan te doen is?
Het spreekt wel vanzelf dat,
om ons tot onze vereeniging te
bepalen, aldus spreker, curato
ren zich ook die vraag hebben
gesteld. Reeds sinds langen tijd heb
ben deze moeilijkheden voorzoover zij in
den universitairen kring voorkwamen,
hun volle aandacht gehad. Zij meenen te
mogen verklaren, dat ten aanzien althans
van één enkel principiëel punt, dank zij
hun bemoeiingen, onlangs een niet on
belangrijk resultaat is bereikt. En ook
voor het vervolg nemen zij zich voor, ter
zake diligent te blijven.
Zoolang het echter om meeningsverschil-
len gaat, die zich binnen de grens van
confessie en gereformeerde beginselen be
wegen, is noch op het terrein der kerk,
noch op dat van de school een instantie
tot ingrijpen bevoegd. Alleen het zedelijk
