ALTIJD DE KAIIKETSCRISIS.
De Kabinetscrisis.
Groote Luchtmachtmanoeuvres
ia Engeland.
NI Fin. Mij. „Zeelandia" Sons
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Twee jaar oorlog in het
Verre Oosten.
Buitenland.
Polens rechten in Danzig.
Bezoek van Minister Funk
aan Zuiderzeewerken.
Binnenland.
EERSTE BLAD.
Belangrijkste Nieuws.
GELD
De Koningin raadpleegt Haar adviseurs.
De Kabinetsformatie is in een nieuw stadium gekomen.
beschikbaar voor
den aankoop van
een Automobiel
VRIJDAG 7 JULI 1939
53e JAARGANG - No. 235
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het biad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
/ijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
j. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs 12.00 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mcdedeellngen 08 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder Ietter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
De oriëateerende besprekingen van Dr
Colijn zijn afgesloten door de conferentie
met de zes fractievoorzitters. Dit overleg
heeft den formateur blijkbaar, 'hoewel
daaromtrent niets is uitgelekt, geleerd,
dat voor een algemeene samenwerking op
den grondslag van bet door hem in groote
lijnen opgesteld concept-program van na/
tionale concentratie niet voldoende waar
borgen aanwezig zouden zijn.
Daarom heeft H. M. de Koningin, na
dat Dr Colijn haar uitvoerig had inge
licht over de verschillende aspecten dei
politieke situatie en de onderscheiden
mogelijkheden om de hangende crisis op
te lossen, gisteren weer haar hoogste ad
viseurs geraadpleegd, te weten don vice-
president van den Raad van State en de
voorzitters der Kamers.
Zooals gemeld, is de voorzitter der Eer
ste Kamer, MrW, Lbaron de Vos
van S 't e e n w ij: k, vroeg in den mid
dag op „De Ruigenhoek" ontvangen.
De bijna 80-jarige president heeft onge
veer drie uren in het koninklijk buitenver
blijf vertoefd.
Om kwart over vijf begaf de vice-pre
sident van den Raad van State, minister
van staat Jhr Mr F. Beelaerts
van Blokland, die ook eerst een
bezoek aan Dr Colijn bad gebracht, zich
naar „De Ruigenhoek". Doze audiëntie
duurde tot kwart voor zeven
Na den maaltijd, tegen kwart over acht,
ontving H. M. de Koningin tenslotte tl.-n
voorzitter der Tweede Kamer, M r J. R.
H. v a n S c h a i k, die buiten de stad ver
toefde en zich naar Den Haag had terug
gehaast. Ook deze audiëntie heeft eenige
uren geduurd.
Hiermede was voor H. M. de Koningin
een druk bezette dag ten einde.
In parlementaire kringen houdt men er
volgens de „T'elegr." rekening mede, dat
overeenkomstig het gebruik nu vandaag
de fractievoorzitters zullen worden ont
boden. Tenzij H. M. mocht meenen, reeds
voldoende te zijn ingelicht om hetzij' Dr
Colijn zijn pogingen te doen voortzetten,
betzij een anderen formateur te polsen.
Gisteren werden in politieke kringen
reeds de namen van Jhr de Geer, Mr Ver
schuur en Mr Oud, thans burgemeester
van Rotterdam, die van 1933 tot 1937 als
minister van Financiën naast medewerker
van Dr Colijn, genoemd als mogelijke per
soonlijkheden in verband met een forma
tieopdracht.
De parlementaire redacteur van het
„Algem. HandelSbl." meldde omtrent m o»
gelijkheden en onderstel
lingen in verband met de Kabines-
crisis o.m. het volgende:
Ondanks het feit, dat Dr Colijn de op
dracht tot het vormen van een Kabinet
nog in beraad houdt, acht men in Haag-
sche politieke kringen de kans niet zeer
groot dat deze staatsman alsnog bij mach
te zou zijn op den door hem gewenschten
grondslag van een verantwoord financieel
beheer met de kabinetsformatie te slagen.
De geneigdheid om op deze basis met hem
samen te werken is en blijft, met name bij
de roomsch katholieken, niet aanwezig.
Maar ook do mogelijkheden van een
kabinet-Verschuur of van een kabinet-De
Geer worden zeer verschillend beoordeeld.
Men gaat van de veronderstelling uit, dat
het ook dezen heeren zeer moeilijk zal zijn
een kabinet te formeeren, dat op een vol
doenden eensgezinden steun in de Staten-
Generaal zou kunnen rekenen.
Ten Slotte werd ook de mogelijkheid ge
opperd van een nationaal kabinet onder
een ander dan Dr Colijn, die zich nu een
maal op financieel gebied sterk heeft vast
gelegd. Zoo noemde men ook den naam
van Mr P. J, Oud, minister van Finan
ciën in vorige kabinetten-Colijn en bur
gemeester van Rotterdam als mogelijken
kabinetsformateur.
In ieder geval: op dit oogenblik heeft
Dr Colijn nog niet voor de opdracht be
dankt.
En verder:
Het behoeft geen betoog, dat de tegen
strijdige officieuse berichten omtrent de
kabinetsformatie de spanning in de Haag-
sche politiek kringen heeft versterkt. Het
feit, "dat H. M. de Koningin den vice-
president van den Raad van State en de
voorzitters der beide kamers in audiëntie
heeft ontvangen, alsook de bezoeken van
deze heeren aan Dr Colijn, wijzen er op,
dat opnieuw algemeene, oriënteerende be
sprekingen zijn gehouden. Toch blijft in
politieke kringen de meening stand hou
den, dat het in de gegeven omstandighe
den Dr Colijn op dit oogenblik
zeer moeilijk zal vallen, een kabinet te
formeeren. Zooals wij reeds meldden,
wordt ook de burgemeester van Rotter
dam, Mr P. J. Oud, als eventueels kabi
netsformateur genoemd.
Maar enkelen onzer zegslieden vestigen
er onze aandacht op, dat onder leiding
van dezen uiterst consciëntieusen vroece-
ren minister van Financiën toch kwalijk
een „vlot" financieel beheer kan worden
verwacht.
HET PROGRAM DER BESPREKING
MET DE FRACTIE-VOORZITTERS.
Het schematische program, dat Dr Co
lijn gisteren tot grondslag van bespreking
met de ze® fractie-voorzitters heeft ge
maakt, bevatte, naar de „N. R. Crt" ver
nam, drie hoofdpunten: 1. de ongerepte
handhaving van onze zelfstandigheids, en
neutraliteitspolitiek; 2. benadering van
het begrootingsevenwicht door bezuinigin
gen (waarbij de werkloosheidspolitiek wel
een groote rol in de samenspreking zal
hebben gespeeld); 3. krachtige versterking
van de maritieme defensie van Neder-
landsch-Indië.
Het standpunt van Warschau niet
gewijzigd.
De president der Poolsche republiek,
Moscicki, heeft gisteren Warschau ver
laten, om eenige dagen te gaan doorbren
gen in zijn zomerresidentie te Spala.
Dit schijnt er op te duiden, dat in den
ministerraad zekere beslissingen zijn ge-
nomen. Het heet, dat deze beslissingen
etrekking hebben op de nota, welke de
Roolsohe regeering voornemens is, bin
nenkort aan den senaat van Danzig te
noen toekomen.
In gezaghebbende politieke kringen
wordt vernomen, dat het standpunt van
arschau ten aanzien van Danzig niet
gewijzigd is.
Er is een grens, welke de Poolsche
u to rit ei ten de nazi's van Danzig niet
zullen laten overschrijden en deze grens
wordt door drie principes bepaald.
L Danzig mag niet worden
g ei i] f id b ij het Duitsche r ij k.
-Danzig mag niet buiten de
oo 1 sche douane-grenzen ko
men te liggen.
rechten, die Polen
,anzig bezit, moeten a b -
uut worden geëerbiedigd,
p - name de rechten van
en, om vrij te beschikken
over de haven, de dokken,
spoorwegen en andere com
municatie-middelen, alsme
de z ij n controle op het post
verkeer tusschen de vrije stad
e n Pole n.
Anderzijds zal Polen voortgaan met het
erkennen van D'anzigs rec'ht op een eigen
cultureele ontwikkeling zijner Duitsche
bevolking, mits daaruit geen ongunstige
behandeling of ander nadeel voor de
Poolsche bevolking voortvloeit.
De Poolsche bladen melden, dat de
Danzigsche nationaal-sociailisten te Ple-
handorf, 'bij de bocht van Danzig een
kamp voor Hitlerjeugd organiseeren, voor
1200 personen, die waarschijnlijk Zater
dag in Danzig zullen komen. Deze jonge
lieden zouden ingelijfd worden bij het z.g.
vrijcorps. D'es nachts zouden wapens ge
smokkeld worden langs grenswegen.
PROEFMGBILISATIE.
Een aantal reservisten der Engelsche
luchtmacht wordt opgeroepen gedurende
de volgende drie of vier maanden als
oefening voor een proefmobilisatie.
Zekere eenheden zullen in die periode,
naar door het ministerie van luchtvaart
wordt medegedeeld mobilisatie- en bewe
gingsoefeningen ten uitvoer leggen.
De oefeningen zullen ten uitvoer wor
den gelegd in samenwerking met de oefe
ningen der vloot en de legermanoeuvres
in Juli, Augustus en September.
Het ministerie van oorlog deelt mede,
dat de vliegtuigen der Royal Air Force
op 7, 9, 13 en 14 Juli oefeningen van
grooten omvang en van langen duur zul
len houden in verschillende streken van
paidden- en Zuid-E'ngeland.
Reuter verneemt van het ministerie van
luchtvaart, dat besloten is, vijf eskaders
naar Frankrijk te zenden, die op 14 Juli
boven Parijs zullen vliegen.
VERKLARINGEN VAN DEN JAPAN-
SCHEN PREMIER EN VAN TSJANG
KAI SJEK.
Do Japansche minister-president Hlra-
noema heeft naar aanleiding van den
tweeden verjaardag van het uitbreken
yan het incident in China tegenover
persvertegenwoordigers verklaard, dat
Japan onmiddellijk een nieuwe centrale
regeering in China zou erkennen, zoodra
deze zou worden ingesteld.
Hiranoema zeide, dat er geen wijziging
Is ln de vastgestelde politiek der regee
ring met betrekking tot een versteviging
van het antikomintern verdrag, welke ln
de toekomst zal worden voortgezet op een
zelfde wijze als ln het verleden. Het ge
rucht was ln omloop, aldus de premier,
dat een commerciëele of handelsovereen
komst zou zijn gesloten tusschen Duitsch-
land en de Sovjet-Unie.
De premier achtte het even-
welonbegrijpelijk, dateenover
eenkomst of afspraak van poll-
tieken aard tusschen Duitse li-
land en de Sovjet-Unie zou zijn
bereikt.
Dte premier verklaarde, dat het voor'
Japan onmogelijk is samen te werken
met eenig land, dat bezwaar maakt tegen
den opbouw van een nieuwe orde in Oost-
Azië en probeert deze te obstrueeren.
Japan gaat met vastberadenheid voort;
alle inmenging of obstructie moet met
alle middelen van de hand worden ge
wezen.
Indien G root-B ri t tan n i
mocht weigeren op het voor
naamste punt de opvatting
van Japan te erkennen, en
daarmede de eischen van Ja
pan te aanvaarden, zal er voor
Japan niets anders overblij
ven dan de besprekingen af te
breken.
Japan eerbiedigt de rechten en belan
gen van derde mogendheden in de bui-
tenlandsche concessies, doch Japan zal
het onmogelijk achten samen te werken
met derde mogendheden, die weigeren de
positie van Japan en zijn wettige oog
merken te erkennen.
Wat Tsjang Kal Sjek zegt.
Tsjang Kai Sjek heeft ook een ver
klaring uitgegeven, waarin hij opnieuw
de vastberadenheid tot uitdrukking brengt
om den „weerstandsoorlog" tegen Japan
voort te zetten.
De verklaring, die gericht is tot het
Chineesche leger en het volk en die be
schouwd wordt als bijzonder belangrijk
in verband met de talrijke vredesgeruch-
ten, die thans de ronde doen, stelt in
bittere bewoordingen den vroegeren pre
mier Wang Tsjing Wei aan de kaak
wegens zijn gemelde vredespogingen.
Een tweede manifest is gericht tot het
Japansche volk. Daarin wordt een be
roep gedaan op Japan, om de agressie-
politiek te laten varen. De weerstand der
Chineezen wordt gerechtvaardigd, met er
op te wijzen, dat de Japanners op gelijke
wijze zouden optreden, wanneer een in
val in Japan gedaan zou worden.
EEN KRACHTIGE AARDBEVING
GEREGISTREERD.
De bevingswacht te Pasadena (Zuid-
Galifornië) heeft medegedeeld, dat zich
op 1300 km. afstand van dezen een aard
beving bad voorgedaan. „Krachtig ge
noeg om aanzienlijke schade te hebben
aangericht, indien zij in een bewoond ge
bied heeft plaats gevonden".
BRITSCHE OVERZEESCHE HANDEL.
Hei wetsontwerp op de exportgaranties.
De Engelsche regeering heeft bij' het
lagerhuis het wetsontwerp op de garan
ties voor den overzeeschen handel inge
diend, strekkende tot uitbreiding van de
bevoegdheid van het ministerie van han
del tot het geven van garanties met het
doel overzeeschen handel in het leven te
roepen of aan te moedigen.
Het wetsontwerp stelt een verhooging
voor van 10 tot 60 millioen pond ster
ling, zonder interest, voor credieten, die
kunnen worden verleend door het minis
terie van handel in gevallen, waarin
dit de overtuiging heeft, dat het in het
DEN HAAG. De regeeringspers-
dienst meldt: H. M. de Koningin heeft
hedenmiddag in verband met de Kabi
netscrisis Mr Dr L. N. Deckers in ge
hoor ontvangen.
BESPREKING HEDENAVOND TEN
PALEIZE.
DEN HAAG. Het ligt in het voor
nemen van H. M. de Koningin heden
avond ten Paleize aan het Noordeinde
een bespreking te houden met de voor
zitters van de beide Kamers der Staten-
Generaal, den vice-president van den
Raad van State en den Minister van
Staat Mr D. Fock. De chef van den
generalen staf en van den marinestaf
zijn uitgenoodigd de vereischte inlich
tingen te verstrekken.
nationale belang is, dat dergelijke credie
ten worden verleend.
DRAMA OP ZEE.
400 Joodsche vluchtelingen op
brandend schip.
Wederom hebben Europeesche Joden
een vei schrikkelijk drama beleefd op hun
tocht naar andere gebieden. Het gebeurde
gisteren in de wateren van de Dtodekane-
sos, waar, ter hoogte van het eiland Simi,
bij Rhodes brand ontstond aan boord van
het schip „Rim", dat onder Panameesche
vlag voer en dat 400 Oostenrijksche Jo
den aan boord had.
Het Italiaansche s.s. „Fiume", dat bij
Rhodes voor anker lag voer terstond uit
en verleende assistentie.
De opvarenden werden aan boord ge
bracht van het Italiaansche schip. D'e
„Rim" zou 'ten slotte gestrand zijn.
Duitsch gezelschap vol bewondering voor
den afsluitdijk.
Tijdens zijn bezoek aan de Zuiderzee
werken heeft de Duitsche minister van
Economische Zaken dr Fuinik ook ;e de
Lemmer vertoefd.
De minister, die o.a. vergezeld wa3 van
zijn echtgenoote, den demissiona iren mi
nister van Waterstaat, mr dr ir J. A. M
van Buiuiren, den directeur-generaal der
Zuiderzeewerken ir W. J. F.de Bloei van
Kuff el er, den Duitscben gezant graaf J.
von Zech Burkersroda en dr H. M.
Hirschfeld, directeur-generaal vami Han
del en Nijverheid, kwam hier omstreeks
half drie aan.
Het gezelschap begaf zaoh allereerst
naar de werkhaven, waar de burgemees
ter van LeroiSterland, mr M. Krijger, door
ir de Blocq van Kuffeler aan minister
Funk en de overige personen werd voor
gesteld.
Nadat men het gemaal en de slnisput
in oogenschonw had genomen, verlieten
de bezoekers Leunimer. Met de gereedlig
gende vaartuigen „Breezand" en „Flevo",
welke geëscorteerd werden door een
rijkspolitieboot, is men door den Noord
oostpolder maar Kampen gevaren. Van
daar vertrok de minister met zijn gezel
schap naar Nijkerk, waar men gister
avond te kwart voor acht aankwam. De
hooge .gasten begaven zich naar 't kasteel
Salentein, waar de kasteelheer jhr. H. M.
van Eöauersma de With en zijn echtge
noote hen ontving. Bij het gezelschap had
zich de burgemeester van Nijkerk, de
heer Z. Bruins Slot Pzn. aangesloten.
Vervolgens begaf omen zich naar een der
salons, waar het diner werd gebruikt.
De afsluitdijk had grooten indruk op
het Duitsche gezelschap gemaakt. Men
toonde zich zeer enthausiast over den
tocht, welke begunstigd werd door mooi
weer.
Hjet lag in de bedoeling gisteravond oin
half elf het (kasteel te verlaten en de te
rugreis naar Den Haag te aanvaarden
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Binnenland.
De Kabinetscrisis. H. M. de Koningin
raadpleegt haar adviseurs. Vanavond
een conferentie ten Paleize.
Het bezoek van den Duitscben Minister
Funk.
Buitenland.
Luchtmanoeuvres in Engeland.
Polen formuleert zijn rechten in Danzig.
op gemakkelijke betaling»voor
waarden. Vraagt Inllohtingen.
BIGGENMERKEN.
In de week van 19 tot 24 Juni zijn
aangebracht 47.087 biggenmerken, tegen
over 48.838 in de overeenkomstige pe
riode van het vorige jaar.
Van 1 Januari tot 24 Juni 3939 zijn in
totaal 1.061.999 biggen, en in hetzelfde
tijdvak van 1938 1.057.947 gemerkt.
DE ZELFSTANDIGHEID VAN
NEDERLAND.
Het Eerste Kamerlid Van Vessem heeft
de volgende vragen gesteld aan den mi
nister van Buitenlandsche Zaken:
Is de minister bereid om in aanvulling
op de 3 Juli j.l. door den regeeringspers-
dienst gepubliceerde officieele ver
klaring naar aanleiding van de berich
ten, volgens welke Nederland zou zijn ge
noemd in do onderhandelingen, welke de
zer dagen te Moskou zijn gevoerd tus
schen afgevaardigden der Engelsche en
Fransche regeeringen met de regeering
der Sowjet-Unie, mede te deelen:
1. Aan wie en op welke wijze de Re
geering „het traditioneele Nederlandsche
standpunt, zich afzijdig te houden van de
tegenstellingen, die op dit oogenblik in
Europa bestaan, opnieuw heeft beves
tigd"?
2. Of de Regeering stappen heeft ge
daan, en zoo ja, welke, om tegen ihet
'betrekken van Nederland, zonder
de Nederlandsche Regeering daarin op
eonigerlei wijze te kennen, in onderhan
delingen tusschen andere mogendheden,
te protesteeren?
3. Wat het resultaat van zoodanig
eventueel protest is geweest?
MR JGEKES NIET NAAR SURINAME.
Naar men verneemt, heeft mr A. M.
Joekes wegens den politieken toestand
afgezien van zijn voornemen dezen zomer
een studiereis naar Suriname te maken.
Als voorzitter der Vrijzinnig-Democra
tische Kamerfractie toch kan de heer
Joekes in verband met de kabinetscrisis
bezwaarlijk op 11 Juli naar Suriname
vertrekken, terwijl uitstel van het vertrek
tot een later tijdstip niet mogelijk is met
het oog op de hervatting van de werk
zaamheden der Kamer in September.
AFZONDERLIJK DEPARTEMENT VAN
LANDBOUW GEVRAAGD.
Namens „Landbouw en Maatschappij"
is onder dagteekening van 5 Juli j.l. een
adres gezonden aan den kabinetsforma
teur, waarin de instelling wordt bepleit
van een afzonderlijk departement van
Landbouw. Voorts wordt in het adres be
toogd, dat alle plannen tot bestrijding der
werkloosheid zullen falen', zoolang niet
daadwerkelijke pogingen zijn gedaan om
de belooning van landbouw- en anderen
arbeid in evenredige verhouding tot
elkaar te brengen.
Daar, zooals in 't adres wordt gezegd,
vooral de gelden, noodig voor de werk
loosheidsbestrijding de moeilijkheden heb
ben gevormd in het thans afgetreden ka
binet, wordt er ten slotte op gewezen, dat
het in het adres voorgestane stelsel is te
verwezenlijken zonder bezwaar van de
Nederlandsche schatkist en alleen reeds
uit dat oogpunt aandacht verdient.
DIJK VAN URK NAAR OVERIJSSEL-
SCHE KUST BIJNA GEREED.
Alleen hei sluitgat moet nog worden
dichtgegooid.
De dijken, welke straks den N.O.-pol-
der zullen omvatten en beveiligen, groeien
hard. De dijk van Urk naar de Overijs-
selsche kust is reeds zoover gevorderd,
dat alleen het sluitgat nog dichtgewor-
pen moet worden, om hem, op de afwer
king na, voltooid te kunnen verklaren.
Voor tall van arbeiders, bakschippers,
o.a. heeft deze situatie het onaangename
gevolg gehad, dat van hun diensten geen
gebruik meer zal worden gemaakt. Aan
verschillende arbeiders is het werk reeds
