De zaak-Oss in de Tweede Kamer.
Alle COUPONS en LOSSINGEN
NI HENDSIISEI Co/s BANK
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Franscb-Tnrks che verdragen
geteekend.
EERSTE BLAD.
Moet de Minister aftreden? - Scherpe critiek op den
procureur-generaal. - Dinsdag Minister Goseiing
aan het woord.
G. DE LEEUW, Middelburg.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
ZATERDAG 24 JUNI 1939
53e JAARGANG - No. 224
AuioinMlUiei*
U kunt NIEMAND in het HART kijken!
Dèn zag U rare dingen.
Ook in het HART van UW AUTO (de motor)
kunt U niet zien, want stel
lig ging U dan de nieuwe
Vraagt Uw garagehouder. olie gebruiken.
te
re.
Een Japansch-Russisch luchtgevecht aan
en
Geen nieuwe Duitsche
credieten aan
Rusland?
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Qoes
Postrekening 44455 Telefoon 11
jijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs 12,60 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Qoes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentlën 30 cent per regel
Ingezonden tr.ededesüngen 60 cent por regel
Kléine Advertentlën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
De Tweede Kamer 'heeft gisteren voort
gezet de behandeling van de conclusies
van het rapport der Kamercommissie
over Gas.
De 'heer Rost van Tonningen
(N.S.B.) oefent scherpe critiek op den
procureur-generaal en den minister en
eischt eerherstel voor de marechaussee.
De heer J o e k e s (V.D.) hrengt hulde
aan de oommissie voor de wijze, waarop
ze haar omvangrijke taak heeft vervuld,
met voortvarendheid. Spr. ontkent niet
het recht van de regeering om haar amb
tenaren te verbieden inlichtingen te ge
ven. Maar tactisch was het niet.
Dat aan de goede trouiw
van den pinister niet ge
twijfeld wordt, is een stand
punt dat spr. deelt. Het is een
der goede, zijden der democratie, de ver
richte handelingen van bewindslieden te
kunnen toetsen en in 't openhaar te be-
oordeelen.
Het totaal der feiten overziend, was er
aanleiding voor de autoriteiten om rem
mend op te treden en voor enkelen tot
correctie. Doch men heeft de brigade op
sporingsbevoegdheid ontnomen en men is
in overleg met den minister van Defensie
tot overplaatsing overgegaan.
Met den heer Van der
Goes van N a t e r s critiseert
spr. het optreden van den
pro c.-g eneraal. Het stop-
zettee van onderzoekingen
bevordert niet de rechts-
zekerheid.
D'e (maatregel jegens de brigade laakt
spr. Met de commissie keurt spr. het ver
hoor vau zeven en een half uur van De
Gier ten sterkste af. De minister had
meer voorgelicht moeten zijn, vóór hij
zijn maatregelen nam; daartoe had men
ook de marechaussee-officieren in de ge
legenheid imioeten stellen.
Er is ontstellende vooringenomenheid
bij den proc.-generaal jegens een politie
corps, waarmee hij moet werken. De
woorden „terreur" en „domheidsmacht"
en andere uitlatingen van den proc.-gene-
raal geven aanleiding tot de vraag: wie is
hier op hol geslagen? Zoo iemand kan be
zwaarlijk op zijn plaats worden gehand
haafd.
De Minister zal nogmaals in de gele
genheid zijn, zijn beleid te verdedigen. De
parlementaire rechtvaardigheid eischt,
dat we dit afwachten.
Welke gevolgen aan een Kamer-votuim
zijn te verbinden, is de zaak van den mi
nister.
'Spr. is het ten deze eens met den heer
De Geer. Deze zaak mag niet uitdijen bui
ten 'haar verhoudingen, het gaat hier
niet om ït.K. beginselen, doch om een
goed recht.
En dan zal eerherstel der brigade Oss
mogelijk zijn en openbare ofkeuring van
'het beleid varn den proc.-generaal.
De heer Bier erna (lib.) heeft even
eens niets dan lof voor de wijlze, waarop
de commissie haar moeilijke taak heeft
verricht in aller belang. Spr. betreurt dat
de Kamer geen gebruik heeft gemaakt
van haar enquête-bevoegdheid.
Sprekers fractie zal vrij van bijl-
overtuigingen en alleen om het recht te
dienen met volle overtuiging haar stem
aan de conclusie van de commissie geven.
Aanvaarding van conclusies 'kam leiden
tot politieke consequenties. Spr. is het ten
deze niet geheel eens met den heer De
Geer. Doch de minister heeft te beslissen.
Niemand is onfeilbaar; wie niet werkt,
maakt geen fouten.
De heer Van Houten (C.D.U.) criti
seert ten scherpste het door den minister
weigeren van stukken aan de commissie.
Waarom heeft de minister niet erkend,
fouten te hebben begaan, en is hij inte
gendeel doorgegaan?
Aanvaarding van de conclusies is af
keuring van een reeks van fouten. De
Minister zal niet rustig kunnen aanblij
ven. Doet hij dit toch, dan zal een mo
tie van wantrouwen moeten volgen óf af
stemming van de justitiebegrooting.
Be brigade-Oss moet in haar eer her
steld worden. De Bossche procureur-ge
neraal dient niet te worden gehandhaafd.
Mevrouw Mackay-Katz (C.H.) be
toogt dat de rechtszekerheid in ons land
groot is, me' eerbiediging van de vrijhe
den der burgers.
Aan vrouwen wordt dikwijls voorge
houden, dat ze niet logisch zijn. Maar is
de minister zoo logisch en consequent ge
weest in zijn daden? De bijzondere posi
tie der marechaussee moet ten zeerste in
het oog gehouden worden: ze zijn justitie-
en militaire ambtenaren.
In dit licht moeten we de feiten van
Oss bezien. In dit verband brengt spr.
hulde aan de commissie.
'Spr. gaat dan de verschillende gevallen
na en vervolgt
Er is niets van gebleken,
dat de marechaussee te Oss de
rechtszekerheid in gevaar
heeft gebracht. Dat ze gebrek aan
tact heeft getoond evenmin. Bovendien
was ze in een moeilijke positie gesteld.
Van wien men wel kan zeg
gen, de rechtszekerheid in
gevaar te hebben gebracht,
dat is de procureur-gene
raal.
Spr, betoogt dat de minister door zijn
te kras en te eenzijdig ingrijpen de
rechtszekerheid niet bevordert.
Zij vraagt eerherstel voor de mare
chaussee en afkeuring van het beleid van
den procureur-generaal met de gevolgen
daarvan. Dan wordt de rechtszekerheid,
het gezag versterkt. Voorts vraagt spr.
heropening van het onderzoek tegen een
der pastoors.
Spr. zal met een gerust hart aan de
conclusie haar stem geven. (Stemmen
„Bravo!", verschillende Kamerleden
drukken mevr. Mackay-Katz de hand).
Maarseveen had het over rechtszeker
heid; deze bete eikent niet alleen dat on-
schuldigen vrij uit moeten gaan, maar
ook dat schuldigen gestraft worden. Daar
over heeft het de commissie. D'e procu
reur-generaal heeft zich beijverd, vervol
gingen tegen te houden, b.v, waar er
geestelijken bij waren betrokken. Waarom
trad de minister wel krachtig >op tegen
de marechaussee, niet tegen den procu
reur-generaal? Waar de minister faalde
was deze de auctor intellectualis. Tegen
hem paste een krachtig gezag.
Spr. zal voor de conclusies stemmen,
tenzij de minister haar onjuistheid aan
toont. Maar dat zal wel theorie zijn. Doch
als de minister met nieuwe feiten komt
moet de Kamer ze tête reposée kunnen
overwegen. Spr. zal dan schorsing der
beraadslagingen voorstellen.
Er is altijd, ook hier, ruimte voor ver
schillenden uitleg van aanneming van een
conclusie als deze. De beteekenis van het
votum zal afhangen van 's ministers
rede.
Een achtenswaardig man vernedert
zich niet als 'hij verklaart, te hebben ge
dwaald. Spr. hoopt dat de eer der mare
chaussee zal worden hersteld en dat de
procureur-generaal 's ministers hand zal
voelen.
De Minister aan het woord.
De Minister van Justitie, de
heer 'Goseiing, dankt de Kamer voor
de zakelijke 'behandeling, een enkele ont-
mogelijk zijn en openbare afkeuring van
^ogenblik verlangd, doch ook voldoende
zelfbeheersching om den voorzitter te ver
zoeken Dinsdag zijn rede voort te zetten.
De vergadering is verdaagd tot Dins
dag 1 uur.
f PATEMT 0
Vertegenwoordiger voor Zeeland:
Vlissingsche str. 39—41
Telefoon 669.
De heer Kersten (S.G.'P.) kan zich
met de conclusie der commissie geheel
vereenigen.
De minister heeft een welkome gele
genheid om zijn beleid te rechtvaardigen
voorbij1 laten gaan. Hij1 heeft aan de com
missie onvoldoende medewerking ver
leend; deze had eigenlijk haar werk moe
ten staken en 'dit aan de Kamer rappor-
teeren.
Spr. beschouwt het optreden van den
minister als een poging om het onttrek
ken der pastoors aan het Nederlandsc'he
recht te motiveeren. Men wilde het
r o o m s c h e recht doen zegevieren bo
ven het 'N e d e r 1 a n d is c h e, en daar
voor is de minister verantwoordelijk. Mó
gen de marechaussees fouten hebben ge
maakt, hoeveel te meer dan niet de pro
cureur-generaal? WaaUom moest hij niet
'heengezonden worden? Het recht strui
kelt door het 'optreden van den minister
van Justitie.
In Nederland mag het roomsch-katho-
lieke recht voor geestelijken niet hoven
het Nederlandsohe worden gesteld. Spr.
acht 'het zeer ernstig, dat het canonnieke
'boven ons eigen recht werd gesteld. Bo
vendien 'heeft de minister onjuiste mede-
deelingen aan de Kamer gegeven.
Spr. concludeert, dat het roomsche
recht moest zegevieren en dat de bri
gade Oss daarvoor werd geofferd. De
minister heeft de Kamer onjuiste inlich
tingen gegeven en de commissie stukken
onthouden', welke deze noodig had. Er
ontbrak nog maar een pijnbank aan om
de marechaussee volkomen aan de pro
cureur-generaal over te leveren.
We zijn in ons rechtsgevoel gekrenkt.
Of de minister te goeder trouw is, laat
spreker buiten 'beschouwing; doch de eene
onjuistheid werd op de andere gestapeld.
Dit moet streng worden afgekeurd. 'Spr.
zal voor de conclusie stemmen.
De heer A1 b a r d a (S.D.) verklaart,
dat er in de zaak veel onsympathieks is.
n.l. het antipapistische optreden van
sommigen. Daartegenover laakt en be
treurt spr. het optreden van de R.K.
pers.
Spr. betreurt dat de c'ommissie niet
unaniem tot haar oordeel 'kwam. De heer
Voorloopig verdrag van bijstand belooft
wederzijdsche hulp in de Middellandsche
Zee.
Gisteravond te half zeven is op het mi
nisterie van buitenlandsche zaken de ver
klaring van wederkeerigen bijstand tus-
schen Frankrijk en Turkije onderteekend.
Eerst teekende minister Bonnet, vervol
gens de Turksche ambassadeur te Parijs,
Suad Davoz.
In de overeenkomst wordt bepaald, dat
de Fransche regeering en de Turksche re
geering nauw contact zullen onderhouden.
Verder wordt overeengekomen, dat beide
mogendheden een verdrag van langen
duur zullen sluiten, waarin wederkeerige
bepalingen zullen worden opgenomen in
het belang van beider veiligheid en in
afwachting van dit verdrag zullen beide
mogendheden in geval van een aanval in
het Middellandsche zeegebied samenwer
ken en elkaar wederkeerig hulp verlee-
nen.
Deze overeenkomst is gericht tegen nie
mand, doch heeft ten doel Frankrijk en
Türkije wederkeerig hulp -te verschaffen
voor het geval dit noodig mocht zijn. Op
het oogenblik worden verschillende
vraagstukken, welke nader onderzocht
moeten worden vóór het definitieve ver
drag gesloten zal worden, besproken. Ver
der werd bepaald, dat beide landen in
het algemeen belang van den vrede ook
verdragen kunnen sluiten met andere
landen.
Het opperbevel der Britsch-Fransche
strijdkrachten in geval van oorlog
geregeld.
Reuter meldt uit Singapore, dat de
besprekingen welke aldaar op het oogen
blik worden gehouden zuiver Britsch-
Fransch zijn, hoewel waarnemers geloo-
ven, dat nauw contact wordt onderhouden
met de Vereenigde Staten, die ten nauw
ste betrokken zijn bij de strategie der
bevriende mogendheden in den Stillen
Oceaan. De strategische beteekenis van
Siam, dat, naar men wel gezegd heeft,
voorbestemd ia om eens het België van
Azië te worden, schijnt bij de besprekin
gen een belangrijke plaats te hebben in
genomen.
Een der belangrijkste besluiten, die de
conferentie gisteren genomen heeft, is
naar gemeld wordt, dat de Britsche
opperbevelhebber van de vloot in geval
van een oorlog in het Verre Oosten het
opperbevel over de Britsch-Fransohe
strijdkrachten op zich zal nemen Ook
gelooft men, dat de conferentie besloten
heeft, dat Singapore in zulk een geval
basis der operaties zal zijn-
Het is nog niet bekend, wanneer de
besprekingen geëindigd zullen zijn, doch
in verband met de buitengewoon snelle
vorderingen zullen zij waarschijnlijk nog
slechts een paar dagen duren.
ER ZOUDEN 49 RUSSISCHE VLIEG
TUIGEN OMLAAG GESCHOTEN ZIJN.
Het hoofdkwartier van het Japansche
Kwantoeng leger te Hsinking heeft mee
gedeeld, dat een luchtgevecht heeft plaats
gevonden tussohen Japansche en Sowjet
Russische vliegtuigen en dat tijdens dit
gevecht 49 Russische vliegtuigen zijn neer
geschoten. D'e Japanners zouden volgens
deze mededeelingen vijf toestellen hebben
verloren.
Sedert het incident van Nomonhan,
einde Mei, hehben zoo meldt men van
Japansche zijde de vliegers van de
Buiten Mongoolsehe en Sovjet Russische
luchtmacht niet opgehouden de Japan
sche vliegers in het grensgebied te provo-
ceeren. Op 19 Juni vlogen 19 Russische
toestellen hoven Mantsjoefcwosch gebied
en zij bombardeerden enkele plaatsen aan
den Noordelijken oever van het Boeirmeer.
De Japansche en Mantsjoekwosohe
krachten zijn sindsdien gereed gehouden
om hij het eerste teeken van een nieuwe
overschrijding van de grens, de Russische
krachten van repliek te kunnen dienen.
Donderdag om vier uur verschenen er nu
ongeveer 150 Russische vliegers hoven
Kanjoermiau aan den Noordelijken oever
van het Boeirmeer. Achttien Japansche
vliegtuigen openden onmiddellijk den aan
val met bovengemeld resultaat.
Havas meldt uit Moskou, dat daar in
welingelichte Sovjetrussische kringen
niets bekend is omtrent een luchtgevecht,
dat Donderdag zou zijn gevoerd tussohen
de Sovjetrussische en Japansche lucht
macht boven Mantsjoekwosch gebied. In
ieder geval schijnen de Japansche bewe
ringen, dat 18 Japansche vliegtuigen 49
Russische vliegtuigen omlaag zouden heb
ben gehaald, belachelijk.
DUITSCHLAND LEVERT WAPENS
AAN DE SOVJET-UNIE.
Naar Havas meldt, is een aantal Sov
jet-Russische technici te Pilsen aange
komen. Zij zullen bestellingen doen bij; de
Skodafabrieken. Eenige directeuren van
deze fabrieken zijn naar Moskou vertrok
ken.
Na Miinchen hebben Tsjechische indu-
striëelen besprekingen gevoerd te Berlijn
en als gevolg daarvan werden de leveran
ties van de Skodafabrieken aan Moskou
gestaakt. De Russische arbeiders in de
fabrieken zijn toen in staking gegaan.
Men 'heeft ze niettemin tot nu toe vol
ledig loon uitbetaald en men verwacht,
dat deze arbeiders thans weer aan bet
werk zullen gaan.
ERNSTIG MIJNONGELUK TE
RANDFONTEIN.
24 mijniwarkeira gedood.
In de goudmijnen van Randfontein is
een liftkooi 150 m diep neergestort, waar
na er 1200 m stalen kabel op terecht
kwam. Tengevolge hiervan werden er 24
mijnwerkers gedood. 20 anderen werden
gewond, waarvan 9 zwaar.
ITALIAANSCHE CRITIEK.
De afstand van het Sandjak Alexandret-
te aan Turkije wordt door de Italiaan-
sche bladen voorgesteld als een openlijke
schending door Frankrijk van het man
daat over Syrië, dat het dcor de andere
mogendheden met inbegrip van Italië
was toevertrouwd.
VERDERE BEZETTING VAN HAINAN
DOOR DE JAPANNERS.
De Japansche eenheid Watanabe, is,
naar Domei meldt, in den oostelijken sec
tor van het eiland Hainan opgerukt on
der dekking van vliegtuigen. Wengtien op
den uitersten oostpunt van het eiland,
werd Woensdagmiddag bezet.
De Japansche eenheid Nagai heeft
Tsjinsjan bezet op ongeveer 20 km. ten
westen van Wengtien.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Binnenland.
De zaalk-Oss in de Tweede Kamer.
Aid. Zeeland Vereen, van Nederl. Ge
meenten.
Buitenland.
Vlootbesprekiimgen te 'Singapore.
JapanschRussisch luchtgevecht?
Hitler's plannen met Danzig.
welke per 1 Juli 1939 vervallen
worden aangenomen door
Q GES.
Een eenheid Japansche marinetroepen
heeft Lotoe genomen op ongeveer 10 km.
ten zuidoosten van Poetsien, zoodat de
Ghineesche troepen thans omsingeld zijn.
ZWARE WOLKBREUK.
Een zware wolkbreuk is losgebarsten
boven de gemeente Lutschki bij Kremnitz.
Het door het dal stroomende water steeg
tot een hoogte van zes tot zeven meter en
sleurde vijf van de zeven bruggen, waar
van er drie van beton waren, mee. Tal
rijke woonhuizen en bedrijfsgebouwen
stortten in.
HITLERS PLANNEN MET DANZIG
Tactiek van „geleidelijke" verovering.
De correspondent te Warschau van de
„Daily Telegraph" verneemt uit gezagheb
bende bron, dat aan Förster, den gouwlei
der van D'anzig, tijdens zijn jongste be
zoek aan Duitschland is meegedeeld, dat
de thans door Hitier aangenomen tactiek
voor het terug krijgen van Danzig de vol
komen instemming van Mussolini heeft.
Uit de aan Förster gege
ven instructies kan wor
den opgemaakt, dat, tenzij
Brittannië en Frankrijk
worden 'betrokken in ernsti
ge verwikkelingen in het
Verre Oosten, Hitler ten
aanzien van de Vrije Stad
een politiek van „geleide
lijke verovering" zal vol
gen.
Dit doel in het oog houdende, zal de
Danziger Senaat trachten den invloed van
Polen op schier onmerkbare wijze te on
dermijnen.
Naar verluidt, zou men Förster op het
hart hebben gedrukt, dat tegenover Polen
wel lijdelijk verzet moet worden gepleegd,
doch dat men er daarbij zorg voor moet
dragen, dat men de regeering te War
schau geen voorwendsel geeft voor diplo
matieke interventie.
Op deze wijze hoopt men een „koude"
annexatie van Danzig tot stand te bren
gen, zooals de Duitscher het noemen, of
indien men hierin niet slaagt, Polen er
toe te brengen overijlde stappen te doen,
die tegenover de Westersche mogendheden
als „agressie" zouden kunnen worden
voorgesteld.
D'e Duitsche minderheid in Polen, al
dus de „Daily Tel." verder, wordt door
Berlijn gebruikt als hulptroep in den „ze-
nuwenoorlog".
Uit Moskou wordt door 'Havas gemeld:
M'en heeft 'op het oogenblik den indruk,
dat de inlichtingen uit Berlijn over het
zenden van zeven Duitsche deskundigen
naar Moskou met de opdracht de Sowjet-
Unie een crediet van 750 millioen mark
aan te bieden, niet juist zijn.
Molotov zelf 'heeft onlangs medegedeeld,
dat de Duitscher® een crediet van twee
honderd millioen mark hebben aangebo
den. In Duitsche kringen is men alge
meen van oordeel, dat het moeilijk zal
zijn dit 'bedrag te bereiken, aangezien
men de Russen niet in staat acht groote
hoeveelheden grondstoffen te leveren.
Te Moskou is men verder van oordeel
dat het thans niet 'het juiste oogenblik is
om handelbesprekingen aan te knoopen
met Duitschland, zoolang de besprekin
gen tussohen de Sowjet-Unie, Frankrijk
en Engeland nog 'Voortduren, De toestand