De zaak-Oss in de Tweede Kamer. Raakt het Britsche geduld uitgeput? GELD O. Fin. Mij. „Zeelandia" Goes Dagblad voor de Provincie Zeeland ima. Het rapport Schouten in behandeling. Aanneming van de conclusies geen politiek doodvonnis? Buitenland. Dc zeventigste verjaardag van Minister Colijn* EERSTE BLAD. Belangrijkste Nieuws. Verpachtingen VRIJDAG 23 JUNI 1939 53e JAARGANG - No. 223 een Automobiel heeren een Ide reizen en J De professor Izijn reis. Hij Jekregen voor fopische flora Middelland- 1939. pl5, 5 M. Algem. 1.009.15 Gram, am. 11.30 Bijb. J P. Wijnappel's |1.45 Gram. 2.00 10-orkest. 5.15 test. (6.00—6.20 Irie en ca. 0.30 luserie „Enkele jigenvraagstuk". 1.15 KRO-orkost, io en solisten. 4P. 10.40 Caba- 8.00 VARA. 12.00 AVRO. 100 VARA. 10.40 10. Morgenw. en Piano. 11.10 100 AVRO-Amu- |er.). 12.45 Gram, scocauserie. 2.45 I en gram. 4.00 Iren. 5.30 Gram, pr. 6.30 Latterk. JARA-kalender. Ikken". 7.23 Ber. |s „De beginsel- r. Comm. v. h. j.00 Klarinet en frijz. Protestan- Jack de Vries' 30 Radiotooneel. 10.40 Avondw. luziek (gr. pi.). pdschappen enz. iuis en Erf, fogs. Dijke. Iuis, Hertogs. landhuis enz,, v, fcrf en inboedel, [lis, Hertogs, idskerke, Bouw- |er v. d. Harst, ïde „de House", •RBERICHT. l hedenmorgen weer: licht be- temperatuur 19; neerslag afge- hedenavond tot I uur: regen- on on- elijke afkoeling, idelijk krachtige ddag 3 u.: Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij ..Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw" Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes Postrekening 44455 Telefoon 11 bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28 Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal Weekabonnementen voor Middelburg Goes en Vlissingen f 0.20 Losse nummers 5 cent Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA Advertentiën 30 cent per regel Ingezonden mededeelingen 40 cent per regel Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75 bij vooruitbetaling Advertentiën onder letter of motto 10 cent extra Bij contract belangrijke korting g 3 uur: 767. etsers: He Tweede Kamer heeft gistermiddag een begin gemaakt met de behandeling van de conclusies van het verslag der commissie omtrent de nota van den Mi nister van Justitie betreffende de feiten en omstandigheden, op grond waarvan op 1 April 1938 aan de brigade der Kon. Ma- rechausee te Oss is gelast zich tijdelijk van opsporingsdiensten te onthouden, en betreffende eenige daarmede samenhan gende aangelegenheden. De heer W ij n k o o p (G. P.) geeft een overzicht van de voorgeschiedenis. Spr. was destijds voor een enquête, doch het kwam tot uitvoering van het voorstel Aibarda-Oud om een commissoriaal on derzoek in te stellen. Men kent haar con clusie. Het is een verbluffend aantal punten van onjuistheden, waarop de Minister door de commissie is gewezen. De Kamer heeft nu het recht en den plicht, den minister van Justitie ter ver antwoording te roepen en te veroordeelen, vooral in zijn functie van chef van de op sporingsambtenaren. Er is gebrek aan samenwerking tus schen justitie en marechaussee. Spr. her innert aan wat majoor Van Everdingen is, overkomen, toen de procureur-generaal weigerde, over dienstzaken met hem te spreken. Baron Speyart van "Woerden is altijd deaanvuurder geweest van den Minister; maar deze is uitvoer de r en verantwoordelijk. Een Minister die met zoo iemand te maken heeft, moet ook de Marechaussee kennen; dat is niet gebeurd. Als de procureur-generaal niet afzet baar is, moet het toch mogelijk zijn, maat regelen-te nemen. Bij! zaïlk een procureur- generaal is geen sprake van rechtszeker heid. Spr. constateert in het eerste commu niqué van den minister onjuistheden. Het is onjuist als de procureur-generaal zegt, dat er te Oss na de zuivering geen straf bare feiten zijn gebleken. Op zulke on waarheden gaat de minister af. D:e minister heeft bij het onderzoek niet zijn volle medewerking verleend. Integen deel. Het onderzoek werd zooveel als het kan, onmogelijk gemaakt. Dossiers moch ten niet worden gebruikt. De Minister heeft aan de commissie stukken gewei gerd, waaruit hiji zelf heeft geciteerd. Hiji heeft ambtenaren-verboden, voor de commissie te verschijnen. Hij' heeft de po sitie van het Kabinet aangetast en de ver houding van parlement en regeering be nadeeld. Dit optreden van -den minister bewijst, dat de enquête eigenlijk noodig is 1 een standpunt altijd door spr. ingenomen. Spr. zal nu niet meer met een voorstel tot een enquête komen. Mochten anderen haar noodig vinden, dan kan men op spreker rekenen. De procureur-generaal is de bron van alle ellende, doch dit ontheft den minister niet van zijn verantwoordelijkheid. Waar de marechaussee verkeerd heeft gedaan, was -een waarschuwing voldoende geweest. De minister wilde lawaai voorkomen, doch heeft dit juist ontketend. Een waarschu wing aan de marechaussee ware voldoen de geweest. Spr. wijst op de rol der N. S. B. De heer Rost van Tonningen heeft documenten aan de commissie aangeboden. Dit is chantage (De Voorzitter hamert.) De heer Rost van Tonningen (N. S. B.): „Laat dien Jood maar praten". (De voorzitter hamert.) De heer W ij n k o o p wijst op de af wijkende houding van den subst. officier jegens den minister en den procureur- generaal. Spr. zal voor de conclusies stemmen. Het rapport der commissie is voor den minister- vernietigend. Het recht in Nederland eischt, dat de minister zoo spoedig mogelijk moet af treden. De 'heer De Geer (C. H.) noemt het rapport der commissie een model en hij brengt haar hulde. Hier is in deze zaak niet met beleid opgetreden. Spr. zal stemmen voor de conclusie der commissie. Hij zal afwachten welke feiten de minister nog zal aanvoeren. De zaak is echter al uitputtend behandeld. Hier is niet met voldoen de beleid opgetreden. Spr. I twijfelt niet aan 's- ministers goede bedoe- hngen. Hij had liever gezien, dat de mi nister zijn vergissingen had erkend, ver keerd voorgelicht als hij is. Hier is geen Kwestie van geloofshaat. Spr. begrijpt niet hoe men kan komen tot de voorstel ling als zou hier sprake zijn van een consilium abeundi als de conclusie der commisis wordt aan vaard. Spi". zou het betreuren als de minister aftrad. Als de Kamer tot redres concludeert, heeft het een verzoenende werking. De re geering is echter nooit verplicht een con clusie der Kamer uit te voeren-, In de practijk is dit meermalen gebeurd. Zij is voor de uitvoering verantwoordelijk. Natuurlijk kan de minister zich de vraag stellen of hij' reden vindt om af te treden. Hij- kan zich in zijn positie zóó geschokt vinden, dat -hij meent niet verder te kun nen gaan. Spr. herinnert aan het prece dent van 16 Mei 1929. Thans hebben we het geval, dat geen middel tot redres voor gesteld wordt. Of verdere samenwerking mogelijk is, moet de minister weten. Dat de minister zou moeten aftreden, Is staatkundige ketterij. De minister staat nog voor veel nuttig werk. Hij heeft een fout begaan, doch dat doet ieder die werkt. Spr. hoopt, dat de minister aan aanneming der conclusie geen politieke gevolgen zal verbinden, al is hij daartoe gerechtigd. Hier is geen sprake van persoonlijke discriminatie van den minister. Wantrou wen ligt in de conclusie der commissie niet. Spr. keurt de wijze af waarop de minis ter is bestreden, wat in andere bladen weer stof opjoeg. De zaak-Oss kreeg een aspect boven baar beteekenis. Het werd soort religie-kwestie. Doch de con clusie is geen consilium abeundi. Spr. zou het met „De Tijd" betreuren als de minister aan aanneming der con clusie consekwenties zou verbinden; staats rechtelijk nog onjuister ware dat alle R.K. ministers moeten aftreden. Spr. zal vol overtuiging stemmen voor de conclusie, maar evenzeer is spr. sterk tegen opvattingen die op den duur ons staatkundig stelsel vernietigen moeten. We staart voor een zakelijke uitspraak, geen doodvonnis voor den minister. De heer Van der Goes van Na- te rs (S.D.) vestigt er de aandacht op, dat hij bij den aanvang dezer zaak vrij was van anti-papisme; door de wijze van behandeling heeft de zaak een politiek karakter gekregen. Den procureur-gene raal verwijt spr. ingrijpen in rechts zaken, die al in een te ver stadium zijn gekomen. Spr. releveert in den breede den loop der zaken. De minister is de dupe geworden van den procureur-generaal. Met de slot-conclusie van de commis sie kan hij instemmen. Maar moet er nu niets meer gebeuren? De brigade Oss moet eer- en rechtsherstel krijgen. Er moet een nader onderzoek komen. Spr. trekt geen conclusie t.a.v. den mi nister zelf.'Hij is het eens met den heer De Geer: een respectabel mensch en goed jurist als hij kan best zelf oordeelen. Spr. herinnert aan een vroeger geval, t.a.v. de Billiton-Mij in 1882, toen de des betreffende commissie ook de stukken in handen kreeg. En op 3 Mei 1882 kwamen in de Kamer conclusies in een andere zaak in behandeling, zeer tam, doch mi nister Goltstein bood op grond der aan neming zijn ontslag aan. Het gaat overigens ook hier voor spr. voornamelijk om het recht. De heer Van Maarseveen (R.-K.) ziet één kant aan de zaak, tot nu toe door het parlement onvoldoende in acht genomen: de individueele vrijheid. Wie zag, hoe de marechaussee zich met alles ging bezighouden, zag hier een gevaar. Het begon den officier van justitie te ver velen, en hij wees er de marechaussee op. Deze was er op uit, gezagsdragers en de gemeente-politie van Oss in moeilijkheden te brengen. Indien er geen uiterste noodzaak is, moet de conclusie der commissie niet worden aangenomen wegens de groote schade voor het gezag. Het gaat hier om een kwestie van meer of minder. Het primaire moet op den voorgrond staan. Een zóó scherp votum tegen den minister is niet juist. De taak der commissie was zeer moei lijk; voor haar werk heeft spr. respect. Ze trachtte al het materiaal te krijgen. Maar de minister kon niet alles afstaan. Het ambtenarengerecht oordeelde, dat de minister zich door het tegendeel van een onoirbaar motief heeft laten leiden. De commissie twijfelt niet aan de goede trouw van den minister. Zijn bedoeling was zuiver. Zijn onkreukbaarheid is ge bleken. Een minder verstrekkende maat regel dan die van de commissie is ge boden ook jegens den minister. De Kamer mag niet een minister ver oordeelen, die gewaakt heeft tegen het aantasten van individueele rechten door de overheid op de juiste wijze. Dat was de plicht van den dienaar der Kroon. Men mag de voortzetting van een ver keerd systeem niet in de hand werken. Een zwak uitvoerend bewind beteekent een zwakken staat. Men moet het in de bewindhebbers prijzen, dat ze den indi- vidueelen burger tegen te grooten ijver van ambtenaren van politie willen be schermen. Vandaag voortzetting. CHAMBERLAIN LEGT WEER VERKLARINGEN AF. Naar aanleiding van een door Green wood gestelde vraag omtrent den toestand in het Verre Oosten, heeft Chamberlain in het Lagerhuis verklaard, dat de bij de versperringen te Tientsin opgelegde be perkingen nog steeds van kracht zijn. Met groote vertraging komen voldoende hoe veelheden, aan bederf onderhevige levens middelen in de concessie aan. Op 20 Juni is het oorlogsschip „Sandwich" te Tient sin aangekomen, en de „Lowestoft", die het moest aflossen, zal voorloopig in de haven blijven liggen. Er 'zijn maatregeglen genomen voor de evucatie van de Britsche vrouwen en kin deren te Swatau en tot dit doel opgeëisch- te koopvaardijschepen worden naar deze haven gezonden. De Japansche1 marines-autoriteiten heb ben zich bereid verklaard, de evacuatie te vergemakkelijken en de Britsche eigen dommen te eerbiedigen. Do oorlogsbodem „Thanet" is te Swatau aangekomen en bij het aanbreken van den dag zal nog de „Scout" aankomen. Op de vraag van Greenwood of de re geering voornemens was „een weinig krachtiger maatregelen te nemen", ten einde tei toonen, dat men niet de daden van agressie duldt, zeide de minister-pre sident: „W eestervan verze kerd, dat de regeering de daden, waarop wordt ge doeld, zeer ernstig acht. In het geval van Tientsin, waar de toesta nd het meest ge s p a n n e n is, hopen w ijl na tuurlijk no g, dat het m o g e- 1 ij k zal zijn de vraagstuk ken plaatselijk te regelen langs den weg van onder- kandelen, doch indien deze onderhandelingen misluk ken, zal overwogen worden, welke maatregelen geno men zullen moeten wo r d n". Reuter vernam uit officieele kringen, dat men verlangt het conflict te Tientsin te regelen als een plaatselijk conflict, doch indien men voortgaat met het gebruiken van de huidige methoden, dan moet dit onvermijdelijk leiden tot maatregelen ter bescherming van de Britsche rechten. Het is niet m o g e 1 ij' k, dat deze toestand tot in het oneindige voortduurt. JAPANSCH „ULTIMATUM" TE SWATAU. Buitlenlandsche oorlogsbodems moetem de haven verlaten, maar zullen dat niet doen. De Japansche marine-autoriteiten heb ben tot de commandanten der buitenland- sche oorlogsschepen te Swatau een ulti matum gericht, waarin zij aankondigen, dat de buitenlandsche bodems de haven van Swatau te 15 uur (plaatselijken tijd) moeten hebben verlaten. Daarna zullen de Japanners de veiligheid van de vreemde lingen aan land niet kunnen garandeeTen. Niets wijst er nog op, dat de Britsche' en Amerikaansohe oorlogsschepen aan het Japansche ultimatum zullen voldoen. Het is thans duidelijk, aldus meldt de „Un. Press" uit Hongkong, dat En geland, Frankrijk en de Vereenigde Staten van plan z ij n, o m een onwrikbare houding aan te nemen te genover de inbreuk van Japansche zijde op de bui tenlandsche rechten in het Verre Oosten. De Britsche troe- EEN TREFFEND WOORD VAN MINISTER VAN DIJK VOOR DE RADIO Aangezien Dr H. Golijn geen gelegen heid had gegeven om hem gisteren per soonlijk geluk te wenschen, heeft minister Van Dijk zich tot tolk gemaakt van de groote schare van geestverwante mannen en vrouwen en via de radio een woord van gelukwensoh tot Dr Golijn gericht. 'Gaarne, aldus de heer Van Dijk, voldoe i'k, aan het tot mij gerichte verzoek om namens die groote schare langs dezen weg een gelulkwensoh tot u te richten. Ik heb daartoe geen mandaat, maar ik hoop dat in dit bijzondere geval een man daat overbodig zal worden geacht. En dan laat ik uw openbare leven geheel ter zijde. De rijke vruchten, die in Gods kracht uw leven heeft gebracht, zijn in dankbaarheid in woord en geschrift her dacht. Thans, in deze enkele oogenblik- ken, willen we u zelf, uw persoon, alsof we tegenover U stonden, uw hand ge klemd in de onze en ons oog in het uwe, wij' willen het u zeggen, dat wij! met u medeleven op dezen dag, dien God u schonk; wij willen het u zeggen, dat er een stroom van hartelijke sympathie naar u uitgaat oin uw werk, ja, maar nu aller eerst om uw persoon, die in en door uiw werk ons zoo vertrouwd is geworden. Wij willen 'het U zeggen, dat wij' ons met ui één gevoelen, door den eenvoud des harten die u kenmerkt; door de onbaat zuchtigheid, waarmede gij uw gaven en krachten beschikbaar hebt gesteld ten ten dienste van zoo allerlei belangen, door de liefde voor en de trouw aan het begin sel, dat bet richtsnoer voor uw Heven is geweest. Wiji gevoelen de waarheid in uw leven. En om dat alles gevoelen wij ons zoo sterk miet ui verbonden. God heeft het u geschonken om veel •voor anderen te kunnen zijn. Die anderen hebben dat met dankbaarheid ontvangen en gedenken u in liefde en trouw; u toe- biddende, dat onze God u nog lang moge sparen en uw leven ook verdeT met Zijn rijiken zegen moge kronen. En dan sluiten wijl daarbij! aanstonds in uw echtgenoot©, die uw leven, ook in zoo vele moeilijke tijden, heeft gedeeld en u tot zoo krachtigen steun is geweest, die in stilte u haar zorgen heeft gewijd om het u mogelijk te maken u te geven aan uw arbeid. U gedenkende, gaan tegelijk miet dezelfde gevoelens onze gedachten naar haar, de stille werkster uit. Wij brengen u met al de uwen onze hartelijke gelukwenschen op dezen dag." pen staan in het Verre Oosten overal ge reed. Behalve de troepen die te ■Singapore gereed staan om te wor den ingescheept, is de mitrailleurs-afdee- ling van het Middlesex-regiment in ge reedheid gebracht, om op bevel onmiddel lijk naar Tientsin of naar Swatau te ver trekken. De Britsche en de Amerikaansohe auto riteiten hebben het Japansche verzoek tot terugtrekking van hun schepen en evacu atie van hun staatsburgers uit Swatau catagorisch afgewezen en verklaard, dat zij' het volste recht hebben, daar te blijven. Dit telegram bevestigt een bericht, dat de Japanners te Swatau geen ultimatum gesteld hebben, maar slechts een „v e r - z o- e k" hebben gedaan. D'it verzoek nu hebben de Engelschen vrij; kortaf geweigerd, met de mededee- ling, dat Tokio op de hoogte is van het standpunt der Engelsche regeering in der gelijke gevallen. De Amerikaansohe admiraal Yarnell was, naar Havas meldt uitvoeriger in zijn antwoord, maar niet minder beslist. Hij verklaarde letterlijk: „De eerste plicht der Amerikaansohe oorlogsschepen is de be scherming van Amerikaansohe staatsbur gers, daarom zullen deze schepen zich overal heen begeven waar het noodig is, om deze plicht te vervullen, waar dat ook zijn moge, en zij zullen overal blijven, waar Amerikaansohe staatsburgers be hoefte aan bescherming en bijstand heb ben mochten". Het Amerikaansche1 ministerie van Ma rine heeft deze verklaring van admiraal Yarnel bevestigd en er aan toegevoegd, dat niet alleen de Amirikaansche torpedo jager „Pillsbury" Swatau niet zal verla ten, doch dat een andere torpedojager, de „Pope", eveneens in deze haven voor an ker zal gaan. Te Swatau hebben de Japanners zich aan Amerikaansche eigendommen ver grepen. Japansche troepen hebben de en trepots en kaden van de maatschappij William Hunt bezet. 70 vrouwen van Brit sche en Amerikaansche nationaliteit zijn uit Swatau naar Hongkong geëvacueerd. Dit nummer bestaat uit 2 bladen. Buitenland. De zaak-Oss in de Tweede Kamer. Dê 70e verjaardag van Dg H. Golijn. Binnenland. De gebeurtenissen in het verre Oosten. De besprekingen te Moscou vlotten niet. Een Duitsche delegatie naar Moscou? Het Britsche Koningspaar weer thuis. beschikbaar voor den aankoop van op gemakkelijke betalingsvoor waarden. Vraagt inlichtingen. De bezetting van Swatau door de Ja panners beteekent een ernstige belemme ring voor de levensmiddelonvoorzienirig van Hongkong, aangezien een groot deel van de aan bederf onderhevige levensmid delen over Swatau wordt aangevoerd. GAAT WASHINGTON TOT KRACH TIGER TOON OVER? In welingelichte kringen verwacht men,, dat de regeering van de Vereenigde Sta ten binnenkort, vermoedelijk Zondag a.s. de tekst van de nota's welke zijn gewis seld tusschen Japan en de Vereenigde Staten sedert het begin van den oorlog in Ghina inzake de schade, toegebracht aan Amerikaansch eigendom in Ghina door de Japansche aanvallen uit de lucht, zal publiceeren. De Amerikaansche pro testen in een zestigtal gevallen zullen woiden openbaar gemaakt, alsmede de Japansche antwoorden, waarin Japan steeds weer uitleg geeft, verontschuldi gingen maakt en beloften doet voor 'de toekomst. Deze publicatie is het einde van de on derhandelingen, welke de Amerikaan sche vertegenwoordiger te Tokio, Doo- man, heeft gevoerd; deze heeft gewezen op de ijdelheid van de pogingen om te verkrijgen, dat Tokio een einde maakt aan het bombardeeren van Amerikaansch eigendom. Washington wenscht thans de Amerikaansche openbare meening een juist beeld van den toestand te geven. TOKIO HAAST ZICH NIET. Van welingelichte zijde wordt verno men, dat de leden van het Japansche kabinet gisteren bijeen zijn gekomen om te bespreken of het nuttig zou zijn de vragen van Japan te formuleeren tot rege ling van Tientsin en zoo te antwoorden op de bedekte uitnoodiging van Lord Halifax in zijn rede van Woensdag. Een besluit is niet genomen en de besprekin gen zullen vandaag voortgezet worden. Verscheidene leden van het kabinet waren van oordeel, dat men zich niet moet haasten de Japansche eischen te formuleeren. Zij zijn van meening, dat dit af moet hangen van den tegenstand, welke Groot-Brittanje biedt en van den steun welke het van de Vereenigde Sta ten ontvangt. Indien de blokkade de ener gie van Engeland niet uitput, dan is het tijd voor Tokio een compromis en een plaatselijke regeling te zoeken. Verder is men te Tokio van oordeel, dat de houding van Amerika de sleutel van het probleem vormt, welke de Britsche politiek bepaalt. Op het oogenblik schij nen de Vereenigde Staten Londen zóó sterk te steunen als de Amerikaansche openbare meening slechts toelaat. GUERRILLA'S TEN NOORDEN VAN TIENTSIN. De Japansche militaire autoriteiten deelen mede, dat er hevig gevochten wordt tusschen Japansche troepen en Chineesche guerrilla-benden ten Noorden van Tientsin. In een officiëel telegram uit Tsjoeng King wordt verklaard, dat het jongste offensief, dat ten doel had, Zuid-Sjansi te zuiveren, in een mislukking is ge ëindigd. Volgens den woordvoerder van het Chi neesche leger waren de verliezen aan beide zijden groot. De Chineesche ambassadeur te Parijs, Wellington Koo, China's voornaamste di plomatieke agent in Europa, heeft tegen over een vertegenwoordiger van de United Press te Parijs het volgende verklaard: „De val van Swatau zal geen materi- eelen invloed hebben op de krijgsopera-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1939 | | pagina 1