De zaak-Oss in de Tweede Kamer.
Raakt het Britsche
geduld uitgeput?
GELD
O. Fin. Mij. „Zeelandia" Goes
Dagblad voor de Provincie Zeeland
ima.
Het rapport Schouten in behandeling.
Aanneming van de conclusies geen politiek doodvonnis?
Buitenland.
Dc zeventigste
verjaardag van Minister
Colijn*
EERSTE BLAD.
Belangrijkste Nieuws.
Verpachtingen
VRIJDAG 23 JUNI 1939
53e JAARGANG - No. 223
een Automobiel
heeren een
Ide reizen en
J De professor
Izijn reis. Hij
Jekregen voor
fopische flora
Middelland-
1939.
pl5, 5 M. Algem.
1.009.15 Gram,
am. 11.30 Bijb.
J P. Wijnappel's
|1.45 Gram. 2.00
10-orkest. 5.15
test. (6.00—6.20
Irie en ca. 0.30
luserie „Enkele
jigenvraagstuk".
1.15 KRO-orkost,
io en solisten.
4P. 10.40 Caba-
8.00 VARA.
12.00 AVRO.
100 VARA. 10.40
10. Morgenw.
en Piano. 11.10
100 AVRO-Amu-
|er.). 12.45 Gram,
scocauserie. 2.45
I en gram. 4.00
Iren. 5.30 Gram,
pr. 6.30 Latterk.
JARA-kalender.
Ikken". 7.23 Ber.
|s „De beginsel-
r. Comm. v. h.
j.00 Klarinet en
frijz. Protestan-
Jack de Vries'
30 Radiotooneel.
10.40 Avondw.
luziek (gr. pi.).
pdschappen enz.
iuis en Erf,
fogs.
Dijke.
Iuis, Hertogs.
landhuis enz,, v,
fcrf en inboedel,
[lis, Hertogs,
idskerke, Bouw-
|er
v. d. Harst,
ïde „de House",
•RBERICHT.
l hedenmorgen
weer: licht be-
temperatuur 19;
neerslag afge-
hedenavond tot
I uur:
regen- on on-
elijke afkoeling,
idelijk krachtige
ddag 3 u.:
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
..Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 40 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
g 3 uur: 767.
etsers:
He Tweede Kamer heeft gistermiddag
een begin gemaakt met de behandeling
van de conclusies van het verslag der
commissie omtrent de nota van den Mi
nister van Justitie betreffende de feiten
en omstandigheden, op grond waarvan op
1 April 1938 aan de brigade der Kon. Ma-
rechausee te Oss is gelast zich tijdelijk
van opsporingsdiensten te onthouden, en
betreffende eenige daarmede samenhan
gende aangelegenheden.
De heer W ij n k o o p (G. P.) geeft een
overzicht van de voorgeschiedenis.
Spr. was destijds voor een enquête, doch
het kwam tot uitvoering van het voorstel
Aibarda-Oud om een commissoriaal on
derzoek in te stellen. Men kent haar con
clusie.
Het is een verbluffend aantal punten
van onjuistheden, waarop de Minister
door de commissie is gewezen.
De Kamer heeft nu het recht en den
plicht, den minister van Justitie ter ver
antwoording te roepen en te veroordeelen,
vooral in zijn functie van chef van de op
sporingsambtenaren.
Er is gebrek aan samenwerking tus
schen justitie en marechaussee. Spr. her
innert aan wat majoor Van Everdingen
is, overkomen, toen de procureur-generaal
weigerde, over dienstzaken met hem te
spreken.
Baron Speyart van "Woerden is altijd
deaanvuurder geweest van den
Minister; maar deze is uitvoer
de r en verantwoordelijk. Een Minister
die met zoo iemand te maken heeft, moet
ook de Marechaussee kennen; dat is niet
gebeurd.
Als de procureur-generaal niet afzet
baar is, moet het toch mogelijk zijn, maat
regelen-te nemen. Bij! zaïlk een procureur-
generaal is geen sprake van rechtszeker
heid.
Spr. constateert in het eerste commu
niqué van den minister onjuistheden. Het
is onjuist als de procureur-generaal zegt,
dat er te Oss na de zuivering geen straf
bare feiten zijn gebleken. Op zulke on
waarheden gaat de minister af.
D:e minister heeft bij het onderzoek niet
zijn volle medewerking verleend. Integen
deel. Het onderzoek werd zooveel als het
kan, onmogelijk gemaakt. Dossiers moch
ten niet worden gebruikt. De Minister
heeft aan de commissie stukken gewei
gerd, waaruit hiji zelf heeft geciteerd.
Hiji heeft ambtenaren-verboden, voor de
commissie te verschijnen. Hij' heeft de po
sitie van het Kabinet aangetast en de ver
houding van parlement en regeering be
nadeeld.
Dit optreden van -den minister bewijst,
dat de enquête eigenlijk noodig is 1 een
standpunt altijd door spr. ingenomen. Spr.
zal nu niet meer met een voorstel tot een
enquête komen. Mochten anderen haar
noodig vinden, dan kan men op spreker
rekenen.
De procureur-generaal is de bron van
alle ellende, doch dit ontheft den minister
niet van zijn verantwoordelijkheid. Waar
de marechaussee verkeerd heeft gedaan,
was -een waarschuwing voldoende geweest.
De minister wilde lawaai voorkomen, doch
heeft dit juist ontketend. Een waarschu
wing aan de marechaussee ware voldoen
de geweest.
Spr. wijst op de rol der N. S. B. De heer
Rost van Tonningen heeft documenten aan
de commissie aangeboden. Dit is chantage
(De Voorzitter hamert.)
De heer Rost van Tonningen
(N. S. B.): „Laat dien Jood maar praten".
(De voorzitter hamert.)
De heer W ij n k o o p wijst op de af
wijkende houding van den subst. officier
jegens den minister en den procureur-
generaal.
Spr. zal voor de conclusies stemmen.
Het rapport der commissie is voor den
minister- vernietigend.
Het recht in Nederland eischt, dat de
minister zoo spoedig mogelijk moet af
treden.
De 'heer De Geer (C. H.) noemt het
rapport der commissie een model en hij
brengt haar hulde. Hier is in deze zaak
niet met beleid opgetreden.
Spr. zal stemmen voor de conclusie der
commissie. Hij zal afwachten welke feiten
de minister nog zal aanvoeren. De zaak
is echter al uitputtend behandeld.
Hier is niet met voldoen
de beleid opgetreden. Spr.
I twijfelt niet aan 's- ministers goede bedoe-
hngen. Hij had liever gezien, dat de mi
nister zijn vergissingen had erkend, ver
keerd voorgelicht als hij is. Hier is geen
Kwestie van geloofshaat.
Spr. begrijpt niet hoe men
kan komen tot de voorstel
ling als zou hier sprake
zijn van een consilium
abeundi als de conclusie
der commisis wordt aan
vaard.
Spi". zou het betreuren als de minister
aftrad.
Als de Kamer tot redres concludeert,
heeft het een verzoenende werking. De re
geering is echter nooit verplicht een con
clusie der Kamer uit te voeren-, In de
practijk is dit meermalen gebeurd. Zij is
voor de uitvoering verantwoordelijk.
Natuurlijk kan de minister zich de vraag
stellen of hij' reden vindt om af te treden.
Hij- kan zich in zijn positie zóó geschokt
vinden, dat -hij meent niet verder te kun
nen gaan. Spr. herinnert aan het prece
dent van 16 Mei 1929. Thans hebben we
het geval, dat geen middel tot redres voor
gesteld wordt. Of verdere samenwerking
mogelijk is, moet de minister weten.
Dat de minister zou moeten aftreden,
Is staatkundige ketterij. De minister staat
nog voor veel nuttig werk. Hij heeft een
fout begaan, doch dat doet ieder die
werkt. Spr. hoopt, dat de minister aan
aanneming der conclusie geen politieke
gevolgen zal verbinden, al is hij daartoe
gerechtigd.
Hier is geen sprake van persoonlijke
discriminatie van den minister. Wantrou
wen ligt in de conclusie der commissie
niet.
Spr. keurt de wijze af waarop de minis
ter is bestreden, wat in andere bladen
weer stof opjoeg. De zaak-Oss kreeg een
aspect boven baar beteekenis. Het werd
soort religie-kwestie. Doch de con
clusie is geen consilium abeundi.
Spr. zou het met „De Tijd" betreuren
als de minister aan aanneming der con
clusie consekwenties zou verbinden; staats
rechtelijk nog onjuister ware dat alle R.K.
ministers moeten aftreden.
Spr. zal vol overtuiging stemmen voor
de conclusie, maar evenzeer is spr. sterk
tegen opvattingen die op den duur ons
staatkundig stelsel vernietigen moeten.
We staart voor een zakelijke uitspraak,
geen doodvonnis voor den minister.
De heer Van der Goes van Na-
te rs (S.D.) vestigt er de aandacht op,
dat hij bij den aanvang dezer zaak vrij
was van anti-papisme; door de wijze van
behandeling heeft de zaak een politiek
karakter gekregen. Den procureur-gene
raal verwijt spr. ingrijpen in rechts
zaken, die al in een te ver stadium zijn
gekomen.
Spr. releveert in den breede den loop
der zaken.
De minister is de dupe geworden van
den procureur-generaal.
Met de slot-conclusie van de commis
sie kan hij instemmen.
Maar moet er nu niets meer gebeuren?
De brigade Oss moet eer- en rechtsherstel
krijgen. Er moet een nader onderzoek
komen.
Spr. trekt geen conclusie t.a.v. den mi
nister zelf.'Hij is het eens met den heer
De Geer: een respectabel mensch en goed
jurist als hij kan best zelf oordeelen.
Spr. herinnert aan een vroeger geval,
t.a.v. de Billiton-Mij in 1882, toen de des
betreffende commissie ook de stukken in
handen kreeg. En op 3 Mei 1882 kwamen
in de Kamer conclusies in een andere
zaak in behandeling, zeer tam, doch mi
nister Goltstein bood op grond der aan
neming zijn ontslag aan.
Het gaat overigens ook hier voor spr.
voornamelijk om het recht.
De heer Van Maarseveen (R.-K.)
ziet één kant aan de zaak, tot nu toe
door het parlement onvoldoende in acht
genomen: de individueele vrijheid. Wie
zag, hoe de marechaussee zich met alles
ging bezighouden, zag hier een gevaar.
Het begon den officier van justitie te ver
velen, en hij wees er de marechaussee op.
Deze was er op uit, gezagsdragers en de
gemeente-politie van Oss in moeilijkheden
te brengen.
Indien er geen uiterste noodzaak is,
moet de conclusie der commissie niet
worden aangenomen wegens de groote
schade voor het gezag. Het gaat hier om
een kwestie van meer of minder. Het
primaire moet op den voorgrond staan.
Een zóó scherp votum tegen den minister
is niet juist.
De taak der commissie was zeer moei
lijk; voor haar werk heeft spr. respect.
Ze trachtte al het materiaal te krijgen.
Maar de minister kon niet alles afstaan.
Het ambtenarengerecht oordeelde, dat
de minister zich door het tegendeel van
een onoirbaar motief heeft laten leiden.
De commissie twijfelt niet aan de goede
trouw van den minister. Zijn bedoeling
was zuiver. Zijn onkreukbaarheid is ge
bleken. Een minder verstrekkende maat
regel dan die van de commissie is ge
boden ook jegens den minister.
De Kamer mag niet een minister ver
oordeelen, die gewaakt heeft tegen het
aantasten van individueele rechten door
de overheid op de juiste wijze. Dat was
de plicht van den dienaar der Kroon.
Men mag de voortzetting van een ver
keerd systeem niet in de hand werken.
Een zwak uitvoerend bewind beteekent
een zwakken staat. Men moet het in de
bewindhebbers prijzen, dat ze den indi-
vidueelen burger tegen te grooten ijver
van ambtenaren van politie willen be
schermen.
Vandaag voortzetting.
CHAMBERLAIN LEGT WEER
VERKLARINGEN AF.
Naar aanleiding van een door Green
wood gestelde vraag omtrent den toestand
in het Verre Oosten, heeft Chamberlain
in het Lagerhuis verklaard, dat de bij de
versperringen te Tientsin opgelegde be
perkingen nog steeds van kracht zijn. Met
groote vertraging komen voldoende hoe
veelheden, aan bederf onderhevige levens
middelen in de concessie aan. Op 20 Juni
is het oorlogsschip „Sandwich" te Tient
sin aangekomen, en de „Lowestoft", die
het moest aflossen, zal voorloopig in de
haven blijven liggen.
Er 'zijn maatregeglen genomen voor de
evucatie van de Britsche vrouwen en kin
deren te Swatau en tot dit doel opgeëisch-
te koopvaardijschepen worden naar deze
haven gezonden.
De Japansche1 marines-autoriteiten heb
ben zich bereid verklaard, de evacuatie te
vergemakkelijken en de Britsche eigen
dommen te eerbiedigen. Do oorlogsbodem
„Thanet" is te Swatau aangekomen en bij
het aanbreken van den dag zal nog de
„Scout" aankomen.
Op de vraag van Greenwood of de re
geering voornemens was „een weinig
krachtiger maatregelen te nemen", ten
einde tei toonen, dat men niet de daden
van agressie duldt, zeide de minister-pre
sident: „W eestervan verze
kerd, dat de regeering de
daden, waarop wordt ge
doeld, zeer ernstig acht.
In het geval van Tientsin,
waar de toesta nd het meest
ge s p a n n e n is, hopen w ijl na
tuurlijk no g, dat het m o g e-
1 ij k zal zijn de vraagstuk
ken plaatselijk te regelen
langs den weg van onder-
kandelen, doch indien deze
onderhandelingen misluk
ken, zal overwogen worden,
welke maatregelen geno
men zullen moeten wo r d n".
Reuter vernam uit officieele kringen,
dat men verlangt het conflict te Tientsin
te regelen als een plaatselijk conflict, doch
indien men voortgaat met het gebruiken
van de huidige methoden, dan moet dit
onvermijdelijk leiden tot maatregelen ter
bescherming van de Britsche rechten.
Het is niet m o g e 1 ij' k, dat
deze toestand tot in het
oneindige voortduurt.
JAPANSCH „ULTIMATUM" TE
SWATAU.
Buitlenlandsche oorlogsbodems moetem de
haven verlaten, maar zullen dat niet doen.
De Japansche marine-autoriteiten heb
ben tot de commandanten der buitenland-
sche oorlogsschepen te Swatau een ulti
matum gericht, waarin zij aankondigen,
dat de buitenlandsche bodems de haven
van Swatau te 15 uur (plaatselijken tijd)
moeten hebben verlaten. Daarna zullen de
Japanners de veiligheid van de vreemde
lingen aan land niet kunnen garandeeTen.
Niets wijst er nog op, dat de Britsche'
en Amerikaansohe oorlogsschepen aan het
Japansche ultimatum zullen voldoen.
Het is thans duidelijk, aldus meldt de
„Un. Press" uit Hongkong, dat En
geland, Frankrijk en de
Vereenigde Staten van plan
z ij n, o m een onwrikbare
houding aan te nemen te
genover de inbreuk van
Japansche zijde op de bui
tenlandsche rechten in het
Verre Oosten. De Britsche troe-
EEN TREFFEND WOORD VAN
MINISTER VAN DIJK VOOR DE RADIO
Aangezien Dr H. Golijn geen gelegen
heid had gegeven om hem gisteren per
soonlijk geluk te wenschen, heeft minister
Van Dijk zich tot tolk gemaakt van de
groote schare van geestverwante mannen
en vrouwen en via de radio een woord
van gelukwensoh tot Dr Golijn gericht.
'Gaarne, aldus de heer Van Dijk, voldoe
i'k, aan het tot mij gerichte verzoek om
namens die groote schare langs dezen
weg een gelulkwensoh tot u te richten.
Ik heb daartoe geen mandaat, maar ik
hoop dat in dit bijzondere geval een man
daat overbodig zal worden geacht. En
dan laat ik uw openbare leven geheel ter
zijde. De rijke vruchten, die in Gods
kracht uw leven heeft gebracht, zijn in
dankbaarheid in woord en geschrift her
dacht. Thans, in deze enkele oogenblik-
ken, willen we u zelf, uw persoon, alsof
we tegenover U stonden, uw hand ge
klemd in de onze en ons oog in het uwe,
wij' willen het u zeggen, dat wij! met u
medeleven op dezen dag, dien God u
schonk; wij willen het u zeggen, dat er
een stroom van hartelijke sympathie naar
u uitgaat oin uw werk, ja, maar nu aller
eerst om uw persoon, die in en door uiw
werk ons zoo vertrouwd is geworden.
Wij willen 'het U zeggen, dat wij' ons
met ui één gevoelen, door den eenvoud des
harten die u kenmerkt; door de onbaat
zuchtigheid, waarmede gij uw gaven en
krachten beschikbaar hebt gesteld ten
ten dienste van zoo allerlei belangen, door
de liefde voor en de trouw aan het begin
sel, dat bet richtsnoer voor uw Heven is
geweest. Wiji gevoelen de waarheid in uw
leven. En om dat alles gevoelen wij ons
zoo sterk miet ui verbonden.
God heeft het u geschonken om veel
•voor anderen te kunnen zijn. Die anderen
hebben dat met dankbaarheid ontvangen
en gedenken u in liefde en trouw; u toe-
biddende, dat onze God u nog lang moge
sparen en uw leven ook verdeT met Zijn
rijiken zegen moge kronen.
En dan sluiten wijl daarbij! aanstonds in
uw echtgenoot©, die uw leven, ook in zoo
vele moeilijke tijden, heeft gedeeld en u
tot zoo krachtigen steun is geweest, die in
stilte u haar zorgen heeft gewijd om het
u mogelijk te maken u te geven aan uw
arbeid. U gedenkende, gaan tegelijk miet
dezelfde gevoelens onze gedachten naar
haar, de stille werkster uit.
Wij brengen u met al de uwen onze
hartelijke gelukwenschen op dezen dag."
pen staan in het Verre Oosten overal ge
reed. Behalve de troepen die te
■Singapore gereed staan om te wor
den ingescheept, is de mitrailleurs-afdee-
ling van het Middlesex-regiment in ge
reedheid gebracht, om op bevel onmiddel
lijk naar Tientsin of naar Swatau te ver
trekken.
De Britsche en de Amerikaansohe auto
riteiten hebben het Japansche verzoek tot
terugtrekking van hun schepen en evacu
atie van hun staatsburgers uit Swatau
catagorisch afgewezen en verklaard, dat
zij' het volste recht hebben, daar te blijven.
Dit telegram bevestigt een bericht, dat
de Japanners te Swatau geen ultimatum
gesteld hebben, maar slechts een „v e r -
z o- e k" hebben gedaan.
D'it verzoek nu hebben de Engelschen
vrij; kortaf geweigerd, met de mededee-
ling, dat Tokio op de hoogte is van het
standpunt der Engelsche regeering in der
gelijke gevallen.
De Amerikaansohe admiraal Yarnell
was, naar Havas meldt uitvoeriger in zijn
antwoord, maar niet minder beslist. Hij
verklaarde letterlijk: „De eerste plicht der
Amerikaansohe oorlogsschepen is de be
scherming van Amerikaansohe staatsbur
gers, daarom zullen deze schepen zich
overal heen begeven waar het noodig is,
om deze plicht te vervullen, waar dat ook
zijn moge, en zij zullen overal blijven,
waar Amerikaansohe staatsburgers be
hoefte aan bescherming en bijstand heb
ben mochten".
Het Amerikaansche1 ministerie van Ma
rine heeft deze verklaring van admiraal
Yarnel bevestigd en er aan toegevoegd,
dat niet alleen de Amirikaansche torpedo
jager „Pillsbury" Swatau niet zal verla
ten, doch dat een andere torpedojager, de
„Pope", eveneens in deze haven voor an
ker zal gaan.
Te Swatau hebben de Japanners zich
aan Amerikaansche eigendommen ver
grepen. Japansche troepen hebben de en
trepots en kaden van de maatschappij
William Hunt bezet. 70 vrouwen van Brit
sche en Amerikaansche nationaliteit zijn
uit Swatau naar Hongkong geëvacueerd.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
De zaak-Oss in de Tweede Kamer.
Dê 70e verjaardag van Dg H. Golijn.
Binnenland.
De gebeurtenissen in het verre Oosten.
De besprekingen te Moscou vlotten niet.
Een Duitsche delegatie naar Moscou?
Het Britsche Koningspaar weer thuis.
beschikbaar voor
den aankoop van
op gemakkelijke betalingsvoor
waarden. Vraagt inlichtingen.
De bezetting van Swatau door de Ja
panners beteekent een ernstige belemme
ring voor de levensmiddelonvoorzienirig
van Hongkong, aangezien een groot deel
van de aan bederf onderhevige levensmid
delen over Swatau wordt aangevoerd.
GAAT WASHINGTON TOT KRACH
TIGER TOON OVER?
In welingelichte kringen verwacht men,,
dat de regeering van de Vereenigde Sta
ten binnenkort, vermoedelijk Zondag a.s.
de tekst van de nota's welke zijn gewis
seld tusschen Japan en de Vereenigde
Staten sedert het begin van den oorlog
in Ghina inzake de schade, toegebracht
aan Amerikaansch eigendom in Ghina
door de Japansche aanvallen uit de lucht,
zal publiceeren. De Amerikaansche pro
testen in een zestigtal gevallen zullen
woiden openbaar gemaakt, alsmede de
Japansche antwoorden, waarin Japan
steeds weer uitleg geeft, verontschuldi
gingen maakt en beloften doet voor 'de
toekomst.
Deze publicatie is het einde van de on
derhandelingen, welke de Amerikaan
sche vertegenwoordiger te Tokio, Doo-
man, heeft gevoerd; deze heeft gewezen
op de ijdelheid van de pogingen om te
verkrijgen, dat Tokio een einde maakt
aan het bombardeeren van Amerikaansch
eigendom. Washington wenscht thans de
Amerikaansche openbare meening een
juist beeld van den toestand te geven.
TOKIO HAAST ZICH NIET.
Van welingelichte zijde wordt verno
men, dat de leden van het Japansche
kabinet gisteren bijeen zijn gekomen om
te bespreken of het nuttig zou zijn de
vragen van Japan te formuleeren tot rege
ling van Tientsin en zoo te antwoorden
op de bedekte uitnoodiging van Lord
Halifax in zijn rede van Woensdag. Een
besluit is niet genomen en de besprekin
gen zullen vandaag voortgezet worden.
Verscheidene leden van het kabinet
waren van oordeel, dat men zich niet
moet haasten de Japansche eischen te
formuleeren. Zij zijn van meening, dat
dit af moet hangen van den tegenstand,
welke Groot-Brittanje biedt en van den
steun welke het van de Vereenigde Sta
ten ontvangt.
Indien de blokkade de ener
gie van Engeland niet uitput,
dan is het tijd voor Tokio een
compromis en een plaatselijke
regeling te zoeken.
Verder is men te Tokio van oordeel, dat
de houding van Amerika de sleutel van
het probleem vormt, welke de Britsche
politiek bepaalt. Op het oogenblik schij
nen de Vereenigde Staten Londen zóó
sterk te steunen als de Amerikaansche
openbare meening slechts toelaat.
GUERRILLA'S TEN NOORDEN VAN
TIENTSIN.
De Japansche militaire autoriteiten
deelen mede, dat er hevig gevochten
wordt tusschen Japansche troepen en
Chineesche guerrilla-benden ten Noorden
van Tientsin.
In een officiëel telegram uit Tsjoeng
King wordt verklaard, dat het jongste
offensief, dat ten doel had, Zuid-Sjansi
te zuiveren, in een mislukking is ge
ëindigd.
Volgens den woordvoerder van het Chi
neesche leger waren de verliezen aan
beide zijden groot.
De Chineesche ambassadeur te Parijs,
Wellington Koo, China's voornaamste di
plomatieke agent in Europa, heeft tegen
over een vertegenwoordiger van de United
Press te Parijs het volgende verklaard:
„De val van Swatau zal geen materi-
eelen invloed hebben op de krijgsopera-