Het aftreden van Minister de Wilde.
IBIS'hag
De blokkade te Tientsin
Opbrengst Rijkmiddelen in Mei.
GELD
NI Fin. Mij. „Zselaoiia" Goes
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD.
Ijhristèïijk Humanisme.
UITSLAG ENGELSCHE T. T.
C. DE LEEUW, MIDDELBURG, KSSLTL-. s.-..
Fransche duikboot in Indo-Chineesche
wateren vergaan.
Dr H. Coiijn zeventig jaar.
amma.
ZATERDAG 17 JUNI 1939
53e JAARGANG No. 218
Zij winnen weer,
De merken van DE LEEUW!
500 o.o. klasse! Eerste B, 8VI. W.s Q, $Iey©r
Tweede B. M. W., J. West
350 o.o. klasse: Eerste VELOCETTE, Stanly Woods
Een latente Kabinetscrisis? Minister Coiijn en den heer de Wilde homogeen.
Redding der 71 opvarenden uitgesloten.
Buitenland.
Britsche waarschuwing aan Japan
Belangrijkste Nieuws.
een
beschikbaar voor
den aankoop van
Automobiel
50; Jacs. de Jon
de Ragt, Neuzen
Verheijko, El'a-
Boven, El'.e-
Dekker, Papen-
rrens, Ossenisse
aigd, Hontenisse
Walsoorden f 4860
ni 1939.
en 415,5 M. KRO
8.15 Ber.) 10.00
uurtje. 12.00 Ber.
ïierna: KRO-Me-
de rijpere jeugd,
uurtje. 4.00 KRO-
4.45 Grami) 5.15
.30 Gram. 5.45
,ilö Gram. 6.30
Ber., gram. 7.00
„Bezetenheid en
let. aetherfl. 8.00
Jedit. met muzik.
iO-operette-orkest
NP. 10.40—12.00
M. 8 00 VARA.
RA. 7.30 VPRO.
Ber.) 10.00 Mor
de continu'bedr.
Ber.). 2.00 Cau-
20 Esmeralda,
ram, met confé-
.Zoete most. De
interview. 4.50
Filmland. 6.00
28 Ber. 6.30 Or-
7.05 Felicita-
ijounnaal. 7.30—
iders. 8.05 ITerh,
P, VARA-Varia.
iste. 9,00 Puzizle-
>ké. 10.30 Ber.
11.00 Radiotoo-
:ng. 11.45—12.00
il 1939.
en 415,5 M. 8,30
OIO. 5.00 NCRV
w. muz. (gr. pl.)
ïierna gew. muz.
istandspr. 12.35
Boekbespr.) 1.45
ano. 2.00 Gods
ouderen. 2,30
uitz. 3.00 3e acte
üre" (opn.). 4.10
ut. 4.55 Gram.
20 Geref. Kerk-
tz. (gr. pl.) 7.45
ir. ANP, meded.
Aest en de Kon.
s Mannenkoor
oneel. 9,20 Verv.
en grami. 10.30
og. il.i.00—11.80
M. 8.55 VARA.
10. 5.00 VARA,
9.05 Tuinb.half-
Causerie „Van
10.00 „In de
toespraak. 10.30
de Vrijz. Luther-
yclus „Weg met
Br. Hierna: Om-
Causerie „Wat
Gram. 2,00 Boe-
Iklein gem. koor.
e-ork. en soliste,
en 4.30 gram. en
Vries' Intern, en
sren. 6.00 Esme-
er. 7.05 Causerie
jening, dat
de J'onge Pie-
1.30 Bravour en
radiojournaal,
k. en solist. 9.15
.25 Radiotooneel
>-Amusementsor-
ters. 11.00 Ber.
AVRO-Band.
ERBERICHT.
n hedenmorgen
weer: licht be-
temperatuur 17;
neerslag afge-
hedenavond tot
I uur:
lkt, droog warm
onweer in het
matige wind uit
ddag 3 u.:
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux LangeVorstitraat7 0, Qoes
Postrekening 4445! Telefoon 11
bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J.J.FANOY, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZU1DEMA
Abonnementsprijs f2,00 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelisgen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
ig 3 u.: 767.
etsers:
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Zeker niet ten onrechte is onlangs
door Prof. Geels te Apeldoorn gewezen
op het groote gevaar dat velen in onzen
tijd den rechten koers kwijt raken.
De gevaren, die thans dreigen, zoo be
toogde hij!, zijn te grooter, omldat zij naam
en vorm van Christelijke beginselen aan
nemen en bij meende ze te mogen sa
menvatten oinder den naam Christelijk-
humanisme:
Het hieraan ten grondslag liggende be
ginsel oefent zijn invloed uit op het ter
rein van onderwijs en opvoeding, van ge
zin en maatschappij en kerk en staat.
Voorzoover hierbij nog van Christeni-
doml gesproken kan worden, is het een
christendom boven geloofsverdeeldheid.
Het predikt een broederschap welke
vreemd is van den Christus, het beoogt
een nieuwe samenleving te vormen van
menschen die van goeden wille zijn, die
spreken van vrede en verzoening, maar
zonder het Kruis.
De leuze, die velen hierbij1 aanheffen
heeft veel aantrekkelijks. Men spreekt van
moreele en geestelijke herbewapening als
voorwaarde om tot betere verhoudingen
te komen, nationaal en internationaal.
Dit wachtwoord is niet kwaad, maar
allerdroevigst is de wijze waarop het
wordt toegepast.
Merkwaardige staaltjes van de voor
stellingen die aan deze herbewapening
zekeren inhoud pogen te geven, werden
door de „Standaard" medegedeeld.
„Vorige week verscheen een geschrift
van ir A. G. Bosman over moreele en
geestelijke herbewapening op sociaal-eco
nomisch gebied, dat de oorzaak van nood
en verwarring zoekt in het toepassen) van
protectie.
Keer terug tot den vrijhandel en de her
bewapening heeft het gewenschte resul
taat zoo luidt de oplossing van dezen
berbewapenaar.
Zoo tracht men van herbewapening te
maken wat bet meest in zijn kraam te
pas komt.
Met een beroep op „geestelijke en zede
lijke herbewapening" drongen anti-mili-
tairisten op ontwapening aan en legden de
Nederlandsche studenten in een manifest
aan de Koningin op bun bereidwilligheid
om het land met de wapenen te dienen.
Het protest tegen het ontslag van den
burgemeester van Ootmarsum werd in al
len ernst gefundeerd op bet vermaan der
Koningin tot eenheid.
De oprichting van een Christelijke la
gere Landbouwschool werd door een lid
van den Bestuursraad van do Wieringer-
meer bestreden als indruiscbend tegen de
geestelijke en zedelijke herbewapening.
De invoering van bet ambtsgebed in een
gemeenteraad werd door „Het Volk" te
gengestaan met de overweging: „Kan dat
nu de vrucht zijn van geestelijke en
moreele herbewapening, dat men deze
oude twistappel gaat opwerpen."
Zoo wordt er lustig op los geknoeid!
Is het te sterk gezegd, wanneer hier
van ontwapening der herbewapening ge
waagd wordt?"
Tot zoover „De Standaard".
Niet minder frappant zijn de redevoe
ringen die deze week in een drukbezochte
bijeenkomst ten gunste van moreele en
geestelijke 'herbewapening te Utrecht ge
houden werden.
De leider deelde mede, dat de S. D'. A. P.
wegens bet houden van een propaganda-
optocht verhinderd was, maar dat zij ove
rigens ten volle met het streven van gees
telijke en moreele herbewapening instem
de.
A Geestelijke en moreele herbewapening
-us, niet verwerping van Gods Woord, be
strijding van Jezus Christus als den Zoon
van God en verheerlijking van revolutio
naire theorieën.
Een der spreeksters betoogde, dat er een
heroriënteering moet komen, waarbij het
bovenal aankomt op gehoorzaamheid
aan het Woord van God? neen, „op de
rotsvaste overtuiging, dat de geest niet kan
worden gedood". Verder wees zij er op,
uat iedere waarachtige drang om elkan
der te helpen een geestelijken achtergrond
heeft en stamt uit de Goddelijke liefde,
maar dat we van het ideaal der ware hu
maniteit nog zeer ver verwijderd zijn.
-De laatste spreker wees er op, dat bet
A ederlandsdhe volk, hoe gevarieerd ook,
door een drievoudigen band is saamge
bonden: wij zijn allen menschen, wij zijn
allen Nederlanders en wij zijn allen kin
deren van één Vader. In eensgezindheid
moeten wij ons maatschappelijke en na
tionale leven opbouwen en als de moreele
en geestelijke herbewapening dieper ge
grift wordt in ons hart, mogen we de toe
komst met een gerust hart tegemoet zien
in het vooruitzicht van een samenleving,
waarin bovenal de liefde triumfeert".
Prof. Geels sprak van „christelijk hu
manisme".
Beter is misschien: humanisme met
hier en daar een christelijk tintje.
Maar een gevaarlijk humanisme.
Omdat het de werkelijke tegenstelling
tracht te verdoezelen.
Omdat het zoekt de eere van den mensch.
Omdat het verwerpt 'het Koningschap
van Christus.
Een socialistisch strijdlied zegt: „de
mensch wil eigen heiland zijn".
Welnu het groote gevaar bij vele her-
bewapenaars is, dat de mogelijkheid van
dit eigen heiland zijn wordt erkend en
ondersteld.
Met het gevolg, dat de goed bedoelde
herbewapening in werkelijkheid voert tot
geestelijke en moreele ontwapening.
In vijf maanden f7.1 millioen meer dan
de raming-
De Rijksmiddelen 'brachten in Mei op
f 36.53 millioen tegen f41.40 millioen in
Mei 1938 en f36.81 millioen als 1/12 der
raming. In de eerste vijf maanden van
1939 bedroegen de totale ontvangsten
f 185.08 millioen (v. j. f 177.94 millioen)
bij f 184.06 millioen als 5/12 der raming.
Wat de kobierbelastingen betreft, was
einde Mei in totaal f 52.65 millioen op
kohier gebracht tegen f 47,25 millioen op
31 Mei 1938.
DE ZWAARSTE WEDSTRIJD TER WERELD
Vraagt onze sohltterende prijscouranten
De gisteren in de Tweede Kamer ge
houden interpellatie over het aftreden van
Minister de Wilde, heeft aan het licht
gebracht, dat de politieke toestand ver
van gunstig iis op dit oogenbïik.
Niet geheel ten onrechte gewaagde een
der leden van een latente Kabi
netscrisis.
In duidelijke bewoordingen, zooals hij
dat gewoon is, heeft Minister Coiijn ope
ning van zaken gegeveni.
Reeds in Augustus van het vorige jaar
had mr. de Wilde ernstige bezwaren te
gen de begrooting. Toen had de minister
reeds het voornemen ontslag te vragen.
Hij heeft er echter vanaf gezien, daar
men stond vlak Voor het nieuwe zitting
jaar van de volksvertegenwoordiging. Hij
stelde echter als voorwaarde, dat het
eindcijfer van den gewonen' dienst niet
zou uitgaan boven dat van het vooraf
gaande jaar. Tegenover alle verhoogingen
door werkloosheidsbestrijding moesten
dus besparingen elders staan.
De opbrengst van de nieuwe belasting
voorstellen moest t'ot dekking van de
meerdere uitgaven dienen.
Daarom heeft spr. bepaald, dat de
voorloopige begrootingen eind April moes
ten worden ingediend om aftreden vlak
voor de opening van de Staten-Generaal
te voorkomen.
Er bleek teen echter bij verre na niet
te zijn voldaan aan de voorwaarden van
Mr de Wilde.
Het eindcijfer wees een tekort aan van
enkele tientallen millioenen, vooropge
steld, dat de nieuwe belastingvoorstellen
de verwachte 55 millioen zouden opbren
gen. Daarom is Mr de Wilde afgetreden.
Naar zijn oordeel, moesten ten behoe
ve van de militaire uitgaven andere uit
gaven van den staatsdienst worden be
perkt.
In verband met dit aftreden rezen ook
andere vragen. Welke gevolgen moeten
hieraan verbonden worden? Naar spr.'s
oordeel moest eerst beproefd worden het
door inr de Wilde gestelde en door spr.
beaamde einddoel te bereiken.
Daarom aanvaardde spreker de porte
feuille van financiën. De bereikte resul
taten der bezuiniging zijn nog niet vol
doende; maar het overleg wordt voort
gezet.
Lang kan dit niet meer duren. Vóór het
eind der maand is in een of anderen zin
een beslissing te verwachten.
Bij het verdere debat beeft de heer
Oolijn nog duidelijk gemaakt, dat er
tussehen hem en Mr de Wilde
geen verschil van meening
bestaat.
Er is echter verschil tussehen een
minister en den formateur van een kabi
net.
Een minister kan alleen heengaan; af
treden van den formateur neemt het ka
binet mede. En over een kabinetscrisis
denke men niet te licht.
Toen de beoogde bezuinigingen niet be
reikt werden zag de heer de Wilde er
geen licht meer in.
Spr. heeft grooter verantwoordelijkheid
en moest het toen zelf probeeren: het
gaat om een bedrag van ten minste 80
millioen gulden.
Uit alles blijkt, dat de politieke baro
meter ver van gunstig staat.
Een der bladen toont zich getroffen
door het feit, dat de R.K. fractie in alle
talen gezwegen heeft.
Dit zwijgen1 is inderdaad niet zonder
beteekenis.
Evenmin als het spreken van de R.K.
„Maasbode" over „het g e k r ijt over
sluitende be g r o o tinge n".
De Fransche duikboot „Phenix", aan
boord waarvan zich 71 man zouden be
vinden, is niet boven wiater gekomen, na
dat het vaartuig 30 uur geleden is onder
gedoken.
Het Fransche ministerie van marine
heeft bericht ontvangen van de vermissing
van de duikboot „Phenixin de Indo-
Ghineesche wateren, ter hoogte van Cam
Ranh, ten Noorden van Saigon.
Na een langdurigen duik in den och
tend van 15 Juni, ter hoogte van de baai
van Cam Ranh gehouden oefeningen, is
de duikboot niet weder verschenen.
De vlootstrijdkrachten in het Verre
Oosten, alsmede in Indo-China gedeta
cheerde marinevaartuigen hebben onmid
dellijk een onderzoek ingesteld, dat nog
i voortduurt en waaraan watervliegtuigen
deelnemen.
De duikboot „Fhenix" moest zich van
een punt aan de Indo-Chineesche kust,
gelegen op ongeveer 300 km ten Noorden
van Saigon, in de baai van Cam Ranh,
naar een ander punt aan de kust begeven.
Het vaartuig moest laat in den ochtend
aan het eindpunt van den tocht aankomen.
Toen de commandant van de Fransche
vlootstrijdkrachten in 'het Verre Oosten de
„Fhenix" niet omstreeksi het verwachte
tijdstip boven water zagen komen, alar
meerde hy terstond alle schepen en wa
tervliegtuigen van de Indo-Chineesche
vlootbasis.
Nadat eenigen tijd gezocht was, moest
men wel tot de conclusie komen, dat de
Wanneer Sr 't volgend |aar
wéér zomerzegels komen,
Dan wordt mijn beeltenis
er ook bij opgenomen.
voordepijp
Dobbelmannlekker, man I
„Fhenix" bij 'het duiksa door tot nu toe
onbekende oorzaak uit haar evenwicht la
geraakt en op den zeebodem is gestooten.
De „Phenix" behoort tot de technisch
succesrijkste duikboottypen der Fransche
marine, bet z.g. Ro<iuebert-type.
Het schip is in 1930 voltooid. D'o snel
heid bedraagt aan de oppervlakte 18 knoo-
pen en onder water 10 knoopen.
De „Phenix" vertrok in April van Tou
lon naar Saigon om daar ingedeeld te
worden bij de marinestrijdkrachten in In
do-China.
De zee is ter plaatse van het ongeluk
meer dan 100 m diep.
Indien de onderzeeër op deze groote
diepte ligt, is het schip waarschijnlijk
reeds door den geweldigen druk der wa
termassa's in elkaar gedrukt en gebroken.
Bovendien is de onderzeeër niet voor
zien van reddingsappaxaten.
Nauwelijks bekomen van den indruk,
gewekt door het omkomen van de „Squa-
lus" en van de „Thetis", staat men thans
voor een derde duikbootramp.
Gisteravond om 11 uur waren er nog
geen levensteekenen van de „Phénix"
ontvangen en was er nog geen bericht
dat een van de schepen of vliegtuigen,
die op zoek zijn naar de onderzeeboot, de
boot zelf, boeien of sporen, ervan had ge
vonden.
Indien de boot gezonken is, wat waar
schijnlijk moet worden geacht, is de kans
uiterst gering, dat de bemanning nog zal
worden gered. De ervaring met de „The
tis" heeft geleerd op welke onoverkome
lijke moeilijkheden berging- en reddings
pogingen stuiten.
Hoewel de bemanning niet meer te
redden zal zijn, wordt toch het opspo
ringswerk voortgezet. De oorzaak van de
ramp is onbekend.
In een officieele verklaring, welke gis
teren te Londen is gepubliceerd inzake
den toestand in het Verre Oosten, wordt
gezegd, dat indien de nieuwe
vragen» welke men in of
ficieele Japansche krin
gen in Noor d-C hina heeft
laten doorschemeren, wer
kelijk gesteld zullen wor
den» «en buitengewoon ern
stige toestand zal ont
staan. D'e Britsche regee
ring zal dan moeten over
wegen, welke stappen o n -
middellijk genomen moe
ten worden tot bescher
ming van de Biitsclie be
langen. in China.
Maandag a.s. zal de Brit
sche ministerraad bijeen
tomen ter bespreking van
den toestand te Tientsin.
Het belangrijkste feit was gisteren het
besluit der Japansche regeering, dat het
conflict locaal moet worden geregeld.
Hiermede geeft Tokio het
leger in Noor d-C hina de
v t ij e hand.
In de concessie zelf verliep de dag van
gisteren in een atmosfeer van afwach
ting en spanning. Na het neerschieten
van twee Chineesche groenteverkoopers
vielen geen verdere incidenten voor.
Tengevolge van de Japansche blokkade
wordt de voedselvoorziening steed3 moei
lijker. Aangezien de Britsche koopvaar-
Binnenland.
De opbrengst der Rijksmiddelen.
Het aftreden van Minister de Wilde.
Buitenland.
Fransche duikboot gezonken. 71 slacht
offers.
De blokkade te Tientsin. Engeland waar
schuwt Japan.
op gemakkelijke betalingsvoor
waarden. Vraagt inlichtingen.
Esn feastnummsr van „De Standaard^.
„De Standaard" komt in verband met
den a.s. 7Qsten verjaardag mot eoni Golijn-
nummer uit, dat er wezen mag en dat
zooals een der bladen terecht opmerkte
alle records op dit gebied slaat.
Het omvat een kleine 100 pagina's
druks en is zeldzaam rijk geïllustreerd.
In de keuze der medewerkers is de re
dactie wel zeer gelukkig geweest.
Prof. Mr Anema schetst na een inlei
dend artikel van de redactie, „de natio
nale figuur". Mr J. A. N. Patijn be
spreekt zijn internationale werkzaam
heid. Mr de Wilde teekent hem als den
leider van een kabinet, de beer J. Schou
ten als leider van onze partij.en
zoo zouden we door kunnen gaan. Van
alle zijden wordt hier de wondere figuur
van 'Coiijn door vrienden en politieke te
genstanders belicht.
We zien Coiijn hier in zijn ouderlijk
huis, als officier in tndië, als groot za
kenman, als econoom, als politicus, en
als familie-vader enz. Allerlei aardige
bijzonderheden en wetenswaardigheden,
mitsgaders vele bekende en onbekende
foto's, maken bet lezen van dit feest
nummer tot een! rijk genot.
Wij hébben slechts één bezwaar, n.l.
bet formaat, waarin dit alles den lezers
wordt aangeboden. Het is te mooi en te
goed en te leerzaam voor een altijd on
handige en onhandelbare feestkrant, boe
uitstekend de technische verzorging ook
inag zijn.
dijschepen geen nieuwe levensmiddelen
kunnen aanvoeren, hebben de Engelsche
autoriteiten te Tientsin den Britschen
vloootoommandant verzocht, oorlogssche
pen uit Tsjing Wang Tao en Wei Hai
Wei opdracht te geven, levensmiddelen
maar de concessie in Tientsin le vervoe
ren.
Tegelijkertijd wordt be
kend, dat in de concessie
duizend soldaten en vrij-
willigers gereed gehou
den worden, voor het geval
hettot een botsing met de
Japansche militairen al
daar zou komen. Het aantal
manschappen is evenwel te gering, om
met succes tegenstand te kunnen bieden.
Inmiddels zijn ook de Fransche wacht
posten aan de grens van de Fransche
concessie versterkt.
De Japanners hebben een kabelballon
opgelaten, waaraan een vlag is bevestigd,
waarop in Chineesche karakters een op
roep tot de Chineesche bevolking staat,
waarin deze wordt aangespoord, de Brit
sche autoriteiten er toe te brengen, haar
houding te wijzigen.
Voorts hebben de Japansche autoritei
ten het bezoek van 2000 Japansche reser
visten en padvinders aan de graven van
de bij den Boxeropstand van 1900 gesneu
velde soldaten, die in de Britsche con
cessie gelegen zijn, uitgesteld.
Het voornemen was geweest, dat van
daag de heele Japansche bevolking van
Tientsin een demonstratieve bedevaart
zou hebben gemaakt naar deze graven
op het kerkhof in de Britsche concessie.
Diplomatieke kringen te To
kio beschouwen den toestand
met eenige beduchtheid, o m-
datzijgelooven, dat het moei-
lijk zal zijn voor Engeland om
het conflict te regelen zonder
eenig verlies van prestige.
Een Reuterbericht uit Tokio maakt
melding van een gehouden conferentie,
welke door den minister-president en de
ministers van buitenlandsche zaken, oor
log, marine en financiën werd bijgewoond.
Naar het agentschap Domei meent te
weten, zou daar de politiek der regee-
