Stemt Antirevolutionair!
'tMinistBrieele beleid inzake Oss
De spanning in het Verre Oosten.
GELD
NI Fin. Mij. „Zeelandia" Does
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD.
Roode hulde.
Buitenland.
Het incident tusschen
Polen en Danzig.
Engeland zal geweld
met geweld keeren.
van een
Belangrijkste Nieuws.
beschikbaar voor
den aankoop van
een Automobiel
DINSDAG 13 JUNI 1939
53e JAARGANG - No. 214
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux LangeVorst«traat7 0, does
Postrekening 44455 - Telefoon 11
jijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
i. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs fSM per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentlën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine Advertentlën Dinsdags en Vrijdags
10.75 bij vooruitbetaling
Advertentlën onder letter of motto
10 cent extra
BIJ contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
De „Leidsche Grt" maakt melding van
een verkiezingsblad van de S.D.A.P.,
waarin o.m. gezegd wordt:
„Zie eens rond, wat in enkele tientallen
van jaren 'bereikt is!
Dank zdji de. verbeterde gezondheidszorg
is sinds 1890 de gemiddelde levensduur
der menscben in ons land gestegen van
47 tot 62Vs jaar. Een vooruitgang van
30 procent!
Sinds 1901 zijn in ons land 150.000
vereenigingswoningen en 60.000 gemeen
tewoningen gebouwd. Het jonge geslacht
stelt nu eischen aan zijln woning; de krot
ten zijner voorouders moeten worden af
gebroken.
De sterfte der zuigelingen is gedaald
van 16 tot 4 per honderd.
Zorg voor de werkloozen en voor de
ouden van dagen is nu geen kwestie van
„bedeeling" door de armbesturen, meer."
De bedoeling is blijkbaar de aandacht
te vestigen op de velerlei maatregelen van
socialen aard die de laatste jaren werden
genomen.
Wij hebben daarbij onlangs meer uit
voerig stilgestaan en er op gewezen, dat
bet keerpunt wat betreft de sociale poli
tiek ligt bij bet eerste rechtsche kabinet,
terwijl al de groote sociale wetten onder
een recbtsc'he meerderheid tot stand kwa
men.
Wat bet hierboven geciteerde roode
verkiezingsorgaan schrijft is dus feitelijk
niet anders dan roode hulde aan recht
sche politiek.
Wij nemen er dankbaar kennis van.
De politieke beteekenis van aanneming
der conclusies van het Rapport-Schouten.
Het „Vaderland" wijdt nog een
breede beschouwing aan bet Rapport-
Schouten inzake bet beleid van den Mi
nister van Justitie in de zaak Oss.
Wij lezen daarin o.m.:
.De politieke beteekenis
van dit oordeel kan moeilijk worden on
derschat.
Wanneer het door een meerderheid in
de Kamer wordt onderschreven, beteekent
dit een afkeuring van 's ministers beleid
in zijn meest rechtstreekschen vorm. D'it
beleid betreft een gewichtig onderdeel van
hetgeen aan de zorgen van den bewinds
man aan Justitie is toevertrouwd. Het
hoofd van dit departement heeft immers
in de eerste plaats toe te zien op een
juiste toepassing van de strafwetten. Uit
het commissieverslag blijkt thans, dat de
minister, aan hem ondergeschikte, opspo
ringsambtenaren op ernstige wijze ge
laakt beeft naar aanleiding van onder
zoekingen, waartoe de commissie wel de
gelijk gronden aanwezig acht. Daarenbo
ven betreurt de commissie, dat in bepaal
de zaken bet opsporingsonderzoek, bet-
welk door de marechaussee was aange
vangen, na bet ministerieele ingrijpen
niet is voortgezet.
Men kan, met de commissie, de goede
trouw van den minister buiten twijfel
achten en tezelfdertijd van ernstige fou
ten in het hoogste justitieele beleid spre-
'en. De heer Goseling heeft bij de verde
diging van z,ijn optreden de rechts
zekerheid van de burgers, welke
egenover een onbeheerscht ingrijpen van
opsporingsorganen zou dienen te worden
leschermd, in 'het geding gebracht; uit
net commissieverslag komt evenwel de
twijfel naar voren, of juist door het mi
nisterieele optreden de g e 1 ij k b e i d van
e burgers voor de wet niet is verbroken.
-Ue zaak Oss heeft daarom een dusda
nige beteekenis, dat een minister, die vol-
oende zelfrespect bezit, na een uitspraak
ais de commissie van de Kamer vraagt,
1Jn, Portefeuille zal neerleggen. D'e zui-
7oiv lurfï1 onze Politieke zeden vordert
int, j u Parlementaire stelsel zin en
ioud behouden, dan moet een bewinds-
an na een dusdanig afkeurend oordeel
net veld ruimen.
er™ '£ederlan*er"(C.H.) wijst
P, dat de commissie zeer nadrukkelijk
uitspreekt, dat zij er niet aan twijfelt,
nam minister, toen hij zijn maatregel
m, van de noodzakelijkheid daarvan
overtuigd was.
^8en, zegt het blad, op deze con-
öle. ®rk den nadruk omdat bierdoor
min*;!1! ^le wilde suggereeren, dat de
nister zich als roomsch-kat'holiek door
motieven bad laten leiden dan
recht w,e,nsch tot handhaving van het
°p afdoende wijze is ontzenuwd.
Het platte ant-papisme, dat een
deel van hen, die bezwaren hadden
tegen het ministerieele beleid in zake Oss,
dreef, moge thans zwijgen. Eenige reden
ervoor bestaat niet.
En wij herbalen, wat wij óók na de be
studeering van minister Goseling's nota
al schreven, dat de rechterlijke- en parle
mentaire behandeling van de zaak-Oss
ons een te meer de zekerheid 'heeft ge
geven, dat wij in een rechtsstaat leven,
ongeacht de vraag of de minister van
Justitie tot de eene of de andere poiltieke
groepeering behoort.
D i e zekerheid is ten slotte van groo-
ter beteekenis dan de vraag van het be
leid, die de commissie in voor den minis
ter ongustigen zin beeft beantwoord.
Aan den anderen kant spreken wij de
hoop uit, dat de r.-k. pers t'hans ook het
verslag der commissie als een zakelijke
beoordeeling van het ministerieele Pe
loid zal willen bezien en eventueele
anti-papistische schrijverij zal willen
scheiden van de uitlatingen van hen, die
de Kamercommissie in baar oordeel vol
gen, doch zich evenzeer als deze vrij we
ten van anti-papisme.
Zou de Tweede Kamer de conclusies
der Commissie aanvaarden, clan verwach
ten wij, dat de minister zijn verzoek om
ontslag zal indienen.
Indien dit gebeurt, dan moge ook dit
weer gezien worden, uitsluitend als een
verschil tusschen de Kamer en een be
windsman over gevoerd beleid.
Aan het scheppen van tegenstellingen,
.die voor hen, die loyaal oordeelen, niet
bestaan, is geenerlei behoefte. Allerminst
in dezen tijd, die mogen ook personen
wisselen 1 samenwerking tusschen de
verschillende stroomingen in ons volk
eischt."
Officieel wordt van Duitsche zijde mee
gedeeld: „In den nacht van 9 op 10 Juni
heeft de Poolsche inspecteur der douane,
Lipinski, getracht met valsche verklarin
gen 'b.v. dat hij' Duitsch reserve-officier
geweest was eenige deelnemers aan de
wedstrijden der S. A.-groepen te verlokken
tot uitspraken, die het karakter van lancl-
verraad gedragen zouden hebben.
Verder beeft 'hij' getracht twee S. A.-
mannen in een auto over de grens te bren
gen. Toen deze pogingen mislukten heeft
hij! zich schuldig gemaakt aan beleediging
van den Fuehrer en handtastelijkheden te
gen de S. A.-mannen.
Dezen stelden zich teweer en brachten
de politie op de hoogte. Tegen Lipinski is
een vervolging ingesteld wegens ontvoe
ring en overtreding van artikel 130 van
het wetboek van strafrecht en paspoort-
delict".
De Poolsch e lezing is de volgende:
De Poolsche autoriteiten te Danzig heb
ben een onderzoek ingesteld naar de ar
restatie van den Poolschen douane-inspec
teur, Lipinski, en de tegen hem inge
brachte beschuldiging van spionnage.
Tot nu toe is uit het onderzoek geble
ken, dat twee S. A.-mannen Lipinski in
een auto hebben meegenomen in de rich
ting van Oost-Pruisen.
Bij 'het dorp Bohnsack werd Lipinski
uit den wagen geworpen, waardoor hij
ernstig werd g'ekwetst. Hier werd hij1 la
ter door de politie gevonden, gearresteerd
en naar D'anzig gebracht.
De Poolsche commissaris-generaal te
Danzig heeft opdracht ontvangen krach
tig bij den senaat van Danzig te protest
teeren.
De Danziger pers schrijft ten aanzien
van dit geval, dat de toestand niet langer
houdbaar is. De Poolsche douaneinspec
teurs, waarvan 'het aantal de laatste jaren
steeds is toegenomen, zijn niets' dan ver
momde spionnen.
'De „D'anziger Vorposten" 'bericht, dat de
Poolsche douane-inspecteur Lipinski die
gearresteerd is, bekend heeft in dienst te
staan van de Poolsche spionnage.
Verder heeft 'hij bekend opdracht te heb
ben gehad twee S. A.-mannen zoo spoedig
mogelijk naar Gdynia te brengen.
De senaat van D'anzig heeft bij de diplo-
matieke vertegenwoordiging van Polen
krachtig geprotesteerd tegen het optreden
van den inspecteur der douane Lipinski.
Het Poolsche blad, de „Wieszok Wars'-
izawski" spreekt over een plan van een
„Ahschlusz" zonder „Ansohlusz".
Hitier ziet, dat bet onmogelijk is Dan
zig bij het rijk in te lijven en daarom volgt
hij thans een andere tactiek, welke be
staat in het langizaam liquideeren van de
Poolsche rechten in de vrije stad, eerst de
douane-inspecteurs, vervolgens de poste
rijen en de spoorwegen en tenslotte 'het
Poolsche arsenaal op1 Westerplatte.
Tegelijkertijd worden afdeelingen van
et Duitsche leger onder het voorwendsel
van betoogingen tijdens feesten op het ge
bied van Danzig gebracht.
FRANSCHE OFFICIEREN NAAR
SINGAPORE GENOO'DIGD.
SHANGHAI, 12 Jnni. Het oppercom
mando van de Britsehe troepen deelt
mede: „Met bet oog op de nauwe samen
werking tusschen Engeland en Frankrijk
in Europa heeft het Britsehe comman
do admiraal Deooux, commandant van
de Fransche strijdkrachten in het Verre
Oosten, generaal Martin, commandant van
Indo-Ghina en kolonel Devèze van den
generalen staf der Fransche luchtstrijd
krachten, uitgenoodigd tegen het einde
van Juni naar Singapore te komen voor
een inspectie van de voorzorgsmaatrege
len en de aangelegde versterkingen.
Bijl de hervatting van de debatten in het
Hoogerhuis over de Britsehe buitenland-
sche politiek, heeft de minister van B'ui-
tenlandsohe 'Zaken, lord Halifax, o.m. de
volgende Verklaringen afgelegd:
„De onderhandelingen met Moskou
staan nu op het punt hervat te worden.
Strang hoopt Woensdagmorgen te Mos
kou te arriveeren en daarom is het in dit
stadium van de onderhandelingen niet
bevorderlijk en niet doenlijk, in details
te treden over hetgeen er besproken zal
worden."
Ten aanzien vani de kwestie D'anzig
merkte de minister op: „Men heeft in het
bijzonder mijn aandacht op het vraagstuk
van Danzig gevestigd en daarbij het ge-
heele complex van dit probleem beschre
ven.
Het H ul i s zal het e r z e e r
zeker mee eens z ij n, dat dit
probleem een boo ge mate van
geduld en zelfbeheer-
s h i u g vereischt, indien
men zeer ernstige en zeer
gevaariijl'ke consequenties
wil v e r m ij d e n.
Ik ben van mieening, dat ik thans niet
beter kan doen dan den nadruk leggen op
de houding, die de Britsehe regeering ten
aanzien van dit vraagstuk aanneemt en
wel volgens de verklaring, die de p'remier
hieromtrent in zorgvuldig gekozen be
woordingen beeft afgelegd.
Zijn woorden luidden aldus:
In tal van plaatsen heeft morgen
Woensdag, de gemeenteraadsverkiezing
plaats.
Wij dringen er bi] onze lezers op aan,
daarbij rechts te houden en roepen
speciaal onze antirevolutionaire mannen
en vrouwen op, te stemmen op de Anti
revolutionaire lijst
Niet overal komt de A.-R. partij met
een eigen lijst nlt.
In meerdere plaatsen is er tusschen
de rechtsche groepen een innige samen
werking en bestaat er een gemeenschap
pelijke lijst.
Voor dergelijke plaatsen luidt het ad
vies: volgt de gedragslijn door de A.-R.
Kiesvereeniging vastgesteld.
„O'nze garanties aan Polen waren dui
delijk en precies. Alhoewel wijl verheugd
zullen zijln, wanneer wij' constate eren, dat
de meeningsverschillen tusschen Polen en
Duitschland op vriendschappelijke wijlze
door besprekingen geregeld worden, en
hoewel wijl van oordeel zijln, dat zaj1 op
deze wijfee kunnen en moeten worden op
gelost, zou een poging, den
toestand met geweld tewiji-
zigen, en wel op eenwijze,
dat daardoor Polens onaf-
hankelijkheid bedreigd
wordt, onvermijdelijk het
begin beteekenen van een
conflict, waarbij ook Enge
land toetrokken zoul zijn".
Passagiers van de St Louis krijgen' rust,
Tweehonderd hunner naar Nederland'.
Naar wij vernemen, heeft de minister
van Justitie het verzoek van het comité
voor bijzondere Joodsche belangen toege
staan, tot het naar Nederland doen emi-
greeren van twee honderd réfugiés, die
zich thans aan boord bevinden van het
Duitsche s.s. „St. Louis" van de Hamburg
Amerikalijn en wien het verboden was
o.m. in Cuba aan land te gaan. Zij zullen
in Nederland kunnen blijven, totdat zij ge
legenheid hebben zich elders te vestigen.
Te Parijs zijn gisteren besprekingen ge
voerd, om de overige zeven 'honderd Duit
sche vluchtelingen van de „St. Louis" in
Binnenland.
Wijziging vestigingswet kleinbedrijf.
Memorie van Antwoord over de wetsont
werpen vooT tijden van oorlogsgevaar.
Amendementen van dr Vos op de kinder
bijslagverzekering.
Buitenland.
De Engelsche politiek.
De Danziger-kwestie.
Het bergen van de Thetis voorloopig uit
gesteld.
De grandiose ontvangst van het Ehgelsc'he Koningspaar op de Wereldtentoonstel
ling te New York. Een radiotelegrafische foto van de aankomst van den stoet op
het expositieterrein. In de voorste auto onderscheidt men den Koning en de
Koningin.
op gemakkelijke betalingsvoor
waarden. Vraagt inlichtingen.
andere landen, o.a. Frankrijk en België, op
te nemen, onder dezelfde voorwaarden.
Indien deze besprekingen tot een goed
einde worden gevoerd, zal hiermede aan
de lijdensgeschiedenis der ongelukkige
vluchtelingen althans voorloopig een einde
worden gebracht.
Geruimen tijd werden zij her- en der
waarts gedirigeerd.
Eerst heette het, dat Cuba hen niet zou
opnemen, later weer wel, nog weer later,
dat een andere midden-Amerikaanscbe
staat zich over 'hen zou ontfermen, tot ten
slotte het voor de rampzalige zwervers bet
diep-ontmoedigende nieuws werd meege
deeld, dat ze naar Duitschland zouden
moeten worden teruggezonden.
Intusschen bleef de „St. Louis" op zee
rondzwalken, voortdurend per draadlooze
contact houdend met verschillende landen,
bun vragend of ze de vluchtelingen willen
herbergen.
Naar wij nader vernemen
heeft ook de Belgische re
geering besloten 215 0 vluch
telingen in het land toe te
laten.
HITLER TE WEENEN.
Hitler is Zaterdag onverwacht per
vliegtuig te Weenen aangekomen, waar
bij 's avonds de première van Richard
Strauss' opera Friedenstag bijwoonde.
Zondagmiddag beeft hij een bezoek ge
bracht aan den Hofburg. Zondagavond
woonde hij een voorstelling bij in het
Burgtheater.
Ook hield Hitier eenige besprekingen.
Naar men gelooft zal Hitler gedurende
zijn verblijf te Weenen veel tijd wijden
aan den oeconomischen wederopbouw van
Slowakije.
DE VLIEGTUIGENPRODUCTIE IN
ENGELAND NEEMT TOE.
■Be „Daily Express" publiceert een on
derhoud met den minister van luchtvaart,
Kingsley Wood. De minister verklaarde
daarin, dat de vliegtuigen-productie in zoo
snel mogelijk tempo wordt voortgezet en
dat de fabrieken, in sommige waarvan 21
uur per etmaal gewerkt wordt, op de le
veringstermijnen vóór zijn.
Tusschen Januari en Mei
is de dagelijksche produc
tie met 100 pet gestepen.
Het aantal werklieden biji de luchtvaart
is in twee jaar tijds verdubbeld. Er wor
den toestellen gebouwd, welke beter ziijn
dan die, welke met een snelheid van 579
km het record voor bombardementsvlieg
tuigen 'houden.
HET BERGEN VAN DE „THETIS"
VOORLOOPIG UITGESTELD.
De minister-president 'Chamberlain heeft
in het Lagerhuis verklaard, dat het lich
ten van de „Thetis" voorloopig is uitge
steld, teneinde nieuwe werktuigen aan te
brengen.
Vermoedelijk' zal 'het twee of drie weken
duren, alvorens bet benoodigde materiaal
■ter plaatse zal zijn.
Fletcher, een lid van de labour-partij1,
vroeg den minister-president of 'hij1 zich
er wel bewust van was, dat de openbare
meening verwachtte, dat de „Thetis" zou
worden gelicht en dat het buitengewoon
onaangenaam zou zijn, wanneer men niet
zou slagen in 't lichten van het schip, ge
zien het succes in bet lichten van het
Duitsche oorlogsschepen, welke te Scapa
Flow tot zinken waren gebracht.
Chamberlain antwoordde hierop, dat de
regeering verwacht, dat de „Thetis" zal
gelicht worden.
Verder zeide 'hij, dat het onderzoek naar
de oorzaken van de ramp niet zal worden
gehouden vóór het schip zal zijn gelicht.
