HET RAPPORT BETREFFENDE DE ZAAK OSS.
Vreeselijk vliegongeluk op het
strand te Vlissingen.
M.V. Fin. ij. „Zesianfe" Soes
Dagblad voor de Provincie Zeeland
GELD
De uitspraak van de
Commissie van onderzoek.
Reacties op dit rapport.
Vliegtuig stort neer. Drie dooden.
EERSTE BLAD.
MAANDAG 12 JUNI 1939
53e JAARGANG - No. 213
Zooals wij Zaterdag reeds hebben gemeld, stelt de meerderheid
(vier van de vijf leden) van de Kamercommissie in wier handen de
zaak-Oss was gesteld aan de Kamer voor uit te spreken, dat de
feiten en omstandigheden, welke den Minister van Justitie hebben
geleid tot het nemen van den maatregel van 1 April 1938 ten
aanzien van de brigade Oss der Koninklijke Marechaussee, dien
maatregel niet rechtvaardigen, terwijl aan hetgeen nadien is gebleken
in elk geval geen motiveering voor dien maatregel kan worden
ontleend.
„Een consilium abeundi". „Voor den minister vrijwel
vernietigend".
Belangrijkste Nieuws.
beschikbaar voor
den aankoop van
een Automobiel
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Abonnementepriji 12.60 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Directeur - HoofdredacteurR. ZUIDEMA
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 00 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Verschillende bladen geven reeds een
voorloopigen indruk van het Zaterdag ge
publiceerde rapport der Tweede-Kamer
commissie over de zaak-Oss.
Enkele uitspraken laten wij hier vol
gen.
Het „A1 g. H d b 1." wijst er op, dat het
rapport de goede trouw van
den Minister buiten twijfel stelt.
Maar het beleid van Minister Go-
seling blijkt het tegendeel van gelukkig
te zijn geweest.
Met een overmaat van energie en voort
varendheid zijn hier beslissingen gefor
ceerd, welke na rustig overleg stellig an
ders uitgevallen zouden zijn.
Men moet nu afwachten, hoe dit Os-
sche geval zich verder parlementair en
politiek ontwikkelen zal. De minister
moge voor zichzelf de overtuiging hebben,
recht te hebben gedaan, daarmede is een
plotselinge en, zooals nu blijkt, ongemoti
veerde krachtsontplooiing nog niet goed
gepraat. In het stadium, waarin de zaak
thans gekomen is, blijft als resultante de
eindindruk van „haastigen spoed".
De N. R o 11. G r t. betoogt: De inhoud
en de conclusies van dit rapport, onder
schreven door vertegenwoordigers van
vier politieke partijen, waaronder twee
van de regeeringscombinatie, hebben voor
den Minister de beteekenis van een con
silium abeundi (de raad om heen
te gaan), indien het door de Tweede Ka
mer i waaraan intusschen geen twijfel
behoeft te bestaan zal worden aan
vaard. Een nader onderzoek op den
grcndslag van het parlementaire enquête
recht acht de commissie niet eens nood
zakelijk, mede omdat 'het tekort aan gege
vens kaars inziens niet van zooveel ge
wicht is, dat omtrent de hoofdzaak, n.l.
het beleid van den Minister, thans van
een uitspraak der Kamer zou moeten wor
den afgezien. Reden waarom zij het in
aanhef dezes genoemde voorstel tot af
keuring van dat beleid doet, onder toe
voeging, dat de ministerieele Nota van 31
Januari voor kennisgeving wordt aange
nomen.
Wat hiervan de gevolgen zouden zijn
voor 'het Kabinet in zijn geheel, moet
worden afgewacht. Niet alleen, dat de
houding van de R.-K. Staatspartij en de
andere r.-k. ministers daarop invloed zal
uitoefenen, mede kunnen daarbij een ro)
spelen de omstandigheden, welke tot het
aftreden van den Minister van financiën
hebben geleid en welke de positie van het
Kabinet ook reeds hebben verzwakt."
„De Rotterdammer" kan tot
geen andere conclusie komen, dan dat de
Marechaussees te Oss onrechtvaar-
d i g zijn bejegend. Zij hebben wel enkele
louten begaan, maar de straf want
als zoodanig moesten zij de maatregelen
wel beschouwenstond in geen verhou
ding tot de feiten.
^e,er.. op ^eer de commissie na
drukkelijk vast, dat de minister met een
waarschuwing en nader overleg had kun
nen volstaan en zeer streng keurt de ge-
e commissie op één na, het optreden
van den procureur-generaal te Dten Boscn
a die zich niet ontzag na een scherpe
ntiek op de voornaamste leden der bri
lde te schrijven: „Over de vijf andere
e en dezer brigade heb ik geen gegevens,
'J zijn ec'hter gevormd in deze school en
z°° zij no,g nig|. zyn bedorven, 0p weg
om zulks te worden.
anneer ambtenaren aan zoo'n chef
ergeleverd zijn, dan wordt elke fout als
een doodzonde aangerekend."
6ti ac'lt ket laatste woord in deze
onverkwikkelijke affaire dan ook nog niet
gesproken en concludeert: „Of er bepaal-
consequnenties zullen worden getrok
ken moet worden afgewacht. Zonder
er zal de minister deze zeer duidelijke
nota kwalijk bij zich kunnen neerleg
gen."
Het ütr. Dagbl. (Lib.) ziet in het
rapport een afkeuring van 'het regeerings-
Leleid en vervolgt:
„Zal hiermee de zaak-Oss een einde
nemen? Of zullen er nog parlementaire
en, eventueel ministerieele consequenties
uit voortvloeien?
De TWeede Kamer zal in deze het laat
ste woord spreken. Zullen, met name, de
ministers van Justitie en van Defensie op
grond van de nog te vallen uitspraak van
de Tweede Kamer heengaan? Het zijn
vragen, die wij thans nog niet kunnen be
antwoorden, doch waarop het antwoord
door het geheele Nederlandsche volk met
spanning wordt verbeid. Het oordeel van
de Kamer-commissie is voor de regeering
en inzonderheid voor den minister van
justitie weinig vleiend. Doch een weinig
vleiend oordeel van een Kamer-commis
sie behoeft nog geen reden te zijn voor
moeilijkheden binnen of voor het Kabi
net. Ernstiger zou de zaak worden, in
dien de Kamer het oordeel der commis
sie tot 'het hare zou maken en een afkeu
rend oordeel zou uitspreken over het re-
geeringsbeleid inzake Oss."
De .Avondpost" (Lib.) geeft als
haar oordeel te kennen dat het algemeene
resultaat er van voor den Minister v r ij-
wel vernietigend is.
Er is slechts één mogelijkheid, welke
dit effect kan wegnemen, en wel deze, dat
een meerderheid in de Tweede Kamer de
conclusies, het voorstel, der Commissie
zou verwerpen. De Minister zelf zal er
zich niet al te veel illusies over maken.
Wanneer in een zaak, die zoo ontzaglijk
veel deinig 'heeft doen ontstaan, en die
van de zijde" der roomsch-katholieken zoo
is opgeblazen en opgeschroefd als een
eere-zaak voor hun geheele partij, om
niet te zeggen voor hun kerk; een zaak
bovendien, die onmiskenbaar tot centra-
len inzet had de vraag der rechtszeker
heid voor den staatsburger in het alge
meen èn voor den ambtenaar in het bij
zonder, wanneer in zulk een zaak een
officieele parlementaire Commissie tot
zulk een Rapport komt, dan is dit voor
den betrokken Minister inderdaad ver
nietigend.
De „T e 1 e g r." noemt het rapport
voor 't staatsmansbeleid van Mr Goseling
vernietigend.
„Zijn de gevolgen er van ernstig, dan
zal Minister Goseling het geheel en al aan
zich zelf te wijten hebben. Reeds bij zijn
optreden begroet met lofuitingen, die hem
de ooren moesten doen trillen, en die in
zijn antecedenten toch eigenlijk nog maar
weinig rechtvaardiging vonden, heeft hij,
die ongetwijfeld een. bekwaam man is,
door een onrechtvaardig en overhaast op
treden getoond niet over het beleid te be
schikken, dat voor een bewindsman on
ontbeerlijk is.
Dit kon wel eens blijken voor zijn ge-a
heele verdere loopbaan fnuikend te zijn
geweest.
ENGELAND HEEFT BINNENKORT
750.000 MAN ONDER DE WAPENEN.
De E'ngelsche minister van oorlog, Hore
Belisha, heeft te Plymouth een redevoe
ring uitgesproken, waarin 'hij1 o.m. zeide:
„In de volgende maanden zullen wij
750.000 man onder de wapenen hebben.
Wij worden van den eenen dag op den
anderen een groote militaire mogend
heid."
Voorts wees de minister op het succes
der dienstnemingen bij het territoriale le
ger, dat thans reeds 86 pet. van zijn
nieuwe effectief bezit. „Sindsdien hebben
wij de militie gevormd. Die zal ons bo
vendien 800.000 man opleveren in den
loop van de eerstvolgende drie jaren.
Eir werd Zaterdagmiddag heerlijk ge
noten op het Vlissingsche strad. Het was
er druk, want het was ideaal strandweer.
Wreed werd eohter te ongeveer vier
uur die prettige stemming verstoord.
Wat wel meer wordt gewaagd boven
bebouwde kommen en badstranden, ge
beurde ook nu: een vliegtuig verscheen
boven de krioelende mensobenmassa en
maakte, laag vliegend, enkele rondjes.
Wat de gevolgen daarvan kunnen zijin, is
au gebleken, al moeten we er direot bij
opmerken, dat deze minder ernstig wa
ren, dan ze hadden kunnen zijn. Het is
nu, wonder boven wonder, zoo geloopen,
dat alleen de inzittenden van het vliegtuig
omkwamen. Men moet er niet aan den
ken, hoeveel vreeselijiker nog de ramp zou
geweest zijn, als het toestel enkele tien
tallen meters verder was neergeploft. Ziji,
die op het strand waren, zijn wonderlijk
bewaard.
Zaterdagmiddag waren twee in oplei
ding voor verkeersvlieger zijnde 19-jarige
personen, n.l. de heeren G. Faber en
R. v a n T ij e n, eerstgenoemde uit Am
sterdam, de tweede uit Vlissingen afkom
stig, met het sportvliegtuig PH-AKJ
(Krekel) een Koolhoven FK 43, op
Haamstede aangekomen en daar ontvan
gen door den 25-jarigen rijikshavenmees-
ter van deze luchthaven, den heer A. de
Visser, die ongeveer 6 maanden gele
den in het huwelijk trad met mej. Gilissen
te Vlissingen, waaT ook hiji 'heeft ge
woond. De heer de Visser, die vooral ook
in de korfbalwereld een bekend en gezien
persoon was, moest naar Walcheren om
Zaterdagavond te Souburg een vergade
ring van het Bestuur van den Zeeuw-
schen Korfbalbond, waarvan hij secreta
ris was, bij te wonen. Zijn echtgenoote
was Vrijdagavond reeds per KLM naar
Vlissingen gegaan en nu maakte de heer
V. gebruik van de gelegenheid omi met de
twee heeren naar Vlissingen te vliegen.
Wat er boven besproken is, of men al
of niet direct op het vliegveld wilde neer
strijken, of eerst een tochtje boven stad
en strand maken, zal nimmer meer be
kend worden, maar een feit is, dat bet
vliegtuig om ruim vier uut boven den
Boulevard zeer laag vloog en bijl bet ne
men van een bocht zoo weggleed, dat het
plotseling boven het strand, waar vooral
kinderen spelen, met den kop naar voren
op het strand neersloeg en met een harde
klap op het strand neerkwam.
Het is niet mogelijk den schrik te be
schrijven, die zich van het publiek mees
ter maakte. Het toestel gleed rakelings
over de hoofden der op het strand zit
tende bezoekers en kwam toevallig juist
terecht op een plek, waar zich niemand
bevond. Was de machine honderd meter
verder neergestort, dan was de ramp niet
te overzien geweest, daar ze dan midden
tusschen de strandstoelen was gevallen.
Hiet mag een groot wonder worden ge
noemd, dat niemand door ihet neerstor
tende toestel werd getroffen. Van alle
zijden 'renden de mensohen naar de plaats
waar het toestel, dat onmiddellijk na het
neerstorten in brand was gevlogen, te
recht was gekomen. Met zand trachtten
de badgasten, omstanders, matrozen, sol
daten en politie het gevaar van ontplof
fing trotseerend, het hoog oplaaiende
vuur te dooven, doch aanvankelijk bleven
deze pogingen zonder het gewensohte re
sultaat, omdat de vlammen een zoo groote
hitte verspreidden, dat de brandende
wrakstukken bijtna niet waren te naderen.
E'nkele dapperen trotseerden echter het
vuur omi te trachten de inzittenden uit
het wrak te trekken, doch hoe moedig zij
hierbij ook te werk gingen, steeds dreven
de vlammen hen weer terug. Daarbij
kwam nog, dat de inzittenden in het toe
stel vast bleken te zitten. Terwijl de on
middellijk gewaarschuwde brandweer van
Vlissingen zich naar de plaats van de
ramp spoedde, trachtten de omstanders
nog een wanhopige poging te doen het
vliegtuig om te gooien. Zou dat lukken,
dan was het misschien mogelijk de inzit
tenden te bevrijden. Inderdaad slaagde
men er in het verongelukte en nog steeds
brandende toestel gedeeltelijk om te trek
ken. Nu bleek het mogelijk te zijn één der
inzittenden Van Tijen uit het vlieg
tuig te trekken. Hij bleek reeds overleden
te zijn. Intusschen was de Vlissingsche
brandweer gearriveerd. Nu waren de
vlammen spoedig geMuscht en konden
ook de lijken van de twee andere inzitten
den uit de wrakstukken worden bevrijd.
Met bijlen beeft men de stukken van
het vliegtuig uit elkaar moeten slaan om
ook de twee anderen uit. ihet toestel te
kunnen halen. Zij waren ernstig verminkt
en moeten op slag gedood zijn.
'Groot was de ontroering, welke zich
van de honderden, die het ongeluk voor
hun oogen hadden zien gebeuren, mees
ter had gemaakt, doch deze ontroering
werd dubbel groot, toen kwam vast te
staan, dat twee der verongelukten Vlis-
singers waren: Van Tijen en De Visser.
De heer Van Tijen is een zoon van den
hoofdingenieur van de Schelde van dien
naam en de heer de Visser is de stiefzoon
van den beer F. v. d. Velde, den directeur
der Vlissingsche Courant.
R. van Tijen, geboren 5 December 1919,
te Vlissingen en G. Faber geboren 13 Fe
bruari 1920 te Amsterdam, waren leer
lingen van de rijksopleiding voor ver
keersvliegers. Reeds gerudmen tijd waren
zij in het bezit van het vliegbrevet A en
zij zouden binnenkort hun opleiding voor
verkeersvlieger hebben volbracht. Zij
maakten Zaterdagmiddag een oefen-
vluobt.
De lijken van de slachtoffers werden
in een eerste hulppost binnengebracht en
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Binnenland.
Vreeselijk vliegongeluk te Vlissingen. Drie
dooden.
Drama op een kasteel te Meerssen.
Memorie van Antwoord over het ontwerp
autovervoer van personen.
Beschouwingen over het rapport-Oss.
Buitenland.
De spanning in Tsjecho-Slowakije.
Het Britsohe koningspaar te New-York.
Duitsche belangstelling voor Spanje.
op gemakkelijke betalingsvoor
waarden, Vraagt Inllohtingen.
later naar het ziekenhuis Bethesda ver
voerd.
De wrakstukken van het vliegtuig, dat
geheel is vernield, werden onder bewa
king gesteld, totdat deskundigen zouden
zijn gearriveerd om een onderzoek in te
stellen.
De politie hield, toen de brand was ge
Muscht en de lijken waren geborgen,
urenlang de drommen publiek op een af
stand en liet alles onaangeroerd op de
plaats des onheils, in afwachting van het
deskundig onderzoek.
Des avonds 9 uur arriveerde de Rijks
inspecteur van de Luchtvaart, de heer J.
v. d. Heijiden, die in tegenwoordigheid
van burgemeester Van Woölderen en den
Commissaris van Politie een onderzoek
instelde.
Over de oorzaak van de ramp worden
verschillende lezingen gegeven. Vragen
als waarom mm niet van Haamstede
rechtstreeks naar het vliegveld, maar
eerst over stad en strand vloog, waarom
zoo allergevaarlijkst laag werd gevlogen
enz. zullen wel niet meer beantwoord
worden. Het gebeurde moge een les voor
alle piloten zijn, om boven de bebouwde
wereld niet beneden een te verantwoorden
hoogte te vliegen.
Verder verluidt, dat bet vliegtuig over
belast is geweest.
Gebleken is n.l. 'dat er ballast, aan
boord was voor een bezetting met twee
personen. Toen de heer de Visser te
Haamstede instapte had dus ballast over
boord moeten worden gezet, doch dit is
waarschijnlijk vergeten.
Het is niet zeker, of Van Tijen dan wel
Faber ais bestuurder gefungeerd beeft.
Zaterdagavond half twaalf werd de
machine door de politie vrij gegeven en
is terstond met het opruimingswerk be
gonnen.
II
j
jp rn
Het ernstig ongeluk met het K.L.M.-vliegtuig „Krekel" op 'het strand te Vlissingen heeft aan de drie inzittenden het leven
gekost. Dé ruïne van het toestel op de plaats waar het neerstortte en verbrandde.
