De betrekkingen tusschen Nederland en België.
K.V. Hendrikse C21 Bank Goes
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Groote sympathie tusschen beide volken.
Geen militair bondgenootschap.
Buitenland.
Britsch Koningspaar in
Washington aangekomen.
De spanning in Tsjechië.
Duitsch agent in voormalig ïsiecho-
Slowakije vermoord.
Het rapport over Oss.
EERSTE BLAD.
Belangrijkste Nieuws.
Geref. Kerk, Rotterdam-C.
3 OBLIGATIE LEENING
VRIJDAG 9 JUNI 1939
53e JAARGANG No. 211
Uitbreiding van het Britsch-Fransch*
Russische pact tot het Verre Oosten?
Lord Halifax over het overleg met
Polen, Turkije en Rusland.
UITGIFTE EENER
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 4445S Telefoon 11
JJkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J.J.FANOY, Lange Burg 40. Telefoon 28
Abonnementsprijs f240 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Viissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeellngen (SO sent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Tijdens de behandeling van de begroo
ting van Buiten! andsoh© Zaken in de Bel.
gische Kamer heeft de minister-president
Pierlot een beschouwing gewijd aan de
politieke betrekkingen tusschen Nederland
en België.
„Ik wensch iets te zeggen", aldus de
premier, „over de zorgen, die, naar mij
gebleken is, sinds eenigen tijd in het bij
zonder de aandacht van de openbare mee
ning trekken: n.l. de mogelijkheid
van eeu invasie in Neder
land.
Gedachtig het feit, dat er tusschen bei
de landen een gelijkheid van risico's en
belangen bestaat, zouden sommigen onzer
medeburgers wensohen, dat wij met onzen
Noordelijken nabuurstaat een militair
bondgenootschap sluiten en wel van die
strekking, -dat, indien een der beide lan
den het voorwerp van een agressie wordt,
hot andere land ter hulp moet snellen.
Evenzeer zou men willen hooren, dat de
Belgische regeering verklaart, dat zij bij
een dergelijke eventualiteit aan buiten-
landsche troepen, die er om verzoeken,
doortocht over Belgisch gebied zou toe
staan, opdat zij Nederland hulp kunnen
bieden.
Deze voorstellen worden niet alleen In-
PEjeven door de zorg voor het belang van
België.
De gieeslelijke vaders ervan worden ook
üieleid door de groote sympathie, die be
staat tuschen de beide volken, welke ge
schapen zijn om elkaar te begrijpen en die
door een groote gemeenschap van aspi
raties, zoowel als door de vriendschap,
die hun dynastieën verbindt, steeds meer
tot samenwerking neigen.
Ik ken de kracht dezer gevoelens. De
regeering deelt ze. Hun levendigheid is
eenige dagen geleden op indrukwekkende
wijze gebleken 'ter gelegenheid van het be
zoek van H. M. de Koningin der Neder
landen.
Wij wenschen, dat inde
zoo gunstige omstandig
heden, welke aldus zijn ge
schapen, steeds naar een
gelegenheid tot toenade
ring tusschen Nederland
en België gezocht wordt
en dat de beide zusternaties steeds meer
bijdragen tot de werken van den vrede:
op economisch gebied, op dat der cultu
reels betrekkingen, bij de verdediging van
de juridische en moreele beginselen, waar
aan zij ten zeerste verknocht zijn en in
eliminatie waarvan uit de internationale
betrekkingen, zij niet zouden kunnen be
rusten.
Wat eeni militair verbond aangaat, ant
woord ik in de eerste plaats, dat er, om
het te sluiten, twee partijen noodlg zijn en
bij deze gelegenheid herinner Ik aan1 de
verklaringen, die de heer Patijn In Fe
bruari JJ. heeft afgelegd.
De houding van de regeerlng van Ne
derland is verstandig en zij wordt Ingege
ven door dezelfde zorgen als die welke ons
bezig houden. Laten wij ons ook hier er
van weerhouden vooruit te loopen op de
toekomst en, wellicht onnoodlgi, de kansen
om in een conflict te worden betrokken, te
vergrooten.
En wat betreft de doortocht van hulp
legers dloor België, laten wij ons ervoor
wachten, onze verlangens voor werkelijk
heden te 'houden, en ons door willekeurige
veronderstellingen 'te laten meesleepen op
een we(g, waarvan wij slechts gevaren kun
nen verwachten, zonder eenig nuttig te
genwicht, noch voor ons, noch voor onz»
buren.
Na nog verklaard -te hebben, dat België
met al zijn buren oonorete en vreedzame
betrekkingen wil onderhouden, besloot
Pierlot met erop te wijzen van hoe groot
belang een goede voorbereiding van het
leger voor de onafhankelijkheidspolitiek
is.
Bij de discussies' over de 'begrooting
beeft de afgevaardigde de Kerckhove
d'Exaerde een pleidooi gehouden voor een
definitief accoord' met Neder
land over den afvoer van
de wateren in het Noorden
des lands.
Roosevelt begroet zijn hooge gasten.
Tegen het middaguur is het Britsche
koningspaar per extra-trein gisteren te
Washington aangekomen. De beide sou-
vereinen werden verwelkomd door d'en
president en mevrouw Roosevelt.
Het station was rijk met bloemen ver
sierd, terwijl voor het station soldaten
en mariniers stonden opgesteld.
De begroeting was uiterst vriendschap-
pelq'k, doch geen der Amerikanen boog
of maakte een révérence.
Roosevelt begToette den koning en ko
ningin met een hartelijk: „How are you,
I am so glad to see you".
Na deze begroeting zonder stijve for
maliteiten, inspecteerde de koning eerst
de eerewacht, die voor het station stond
opgesteld.
De koning was gekleed in admiraals
uniform, de koningin in. het grijs.
Mevrouw Roosevelt droeg een blauw
toilet, terwijl de president gekleed was
in jacquet met hoogen hoed.
Ondanks het zeer warme de ther
mometer wees 90 graden Fahrenheit cicin
doch prachtige weer, hadden zich
ruim 600.000 menschen langs de twee
mijlen lange route, welke de koninklijke
stoet van het station naar het Witte
Huis zou volgen, opgesteld in straten,
welke nog kort vóór de aankomst van
«en koninklijken trein door personeel
van den reinigingsdienst, dat voor d'eze
gelegenheid in nieuwe hagelwitte uni
formen was gestoken, van het laatste
stofje en vuiltje waren gezuiverd.
De zon wierp uit een wolkenloozen
mei haar heete stralen op de man-
schenzee.
Boven den stoet kruisten tien reus-
acntige bommenwerpers, de zoogenaam-
e vliegende forten van de Amerikaan-
tiEge Smacht, benevens 42 jachtvlieg-
Het zakenleven in de stad stond tijd'ens
6 aankomst van het Britsche konings-
Paaj gebeel stil, en tal van inrichtingen
aaden zelfs haar deuren voor dien ge-
heelen dag gesloten.
HOE BERLIJN VOOR DE MINDER
HEDEN ZORGT.
D'e „Daily Telegraph and Morning
Post" meldt uit Berlijn, dat de laatste da
gen op het ministerie van buitenlandsche
zaken te Berlijn bespiekingen zijn gehou
den tusschen den Tsjechischen vertegen
woordiger te Berlijn, Chvalskovski, en
vooraanstaande Duitsche ambtenaren met
betrekking tot den toestand te Praag.
De betrekkingen tus
schen de Tsjechen en de
Duitsche autoriteiten wor
den dagelijks meer gespan
nen.
Het wordt waarschijnlijk geacht, dat
Chvalkovski binnenkort naar Praag zal
vertrekken, om den toestand te bespreken
met baron von Neuratb, den rijksprotec
tor voor Bohemen en Moravië.
In politieke kringen te Berlijn verluidt
dat Chvalkovski gedreigd heeft af te tre
den.
Ook de „Times"-correspondent te
Praag maakt melding van opwinding in
Bohemen en Moravië. Politieke waarne
mers te Praag, aldus genoemde corres
pondent, vergelijken de huidige spanning
met die, welke heerschte enkele weken
vóór de bezetting van Praag.
„Het „Tsjechische volk", aldus de con
servatieve „Narodni Noviny", „hoort veel
spreken over autonomie, maar wordt er
anderzijds voortdurend aan herinnerd,
dat het volkomen moet opgaan in den
Duitschen „Lebensraum".
Er dient eens vooral duidelijk te wor
den gemaakt, welke rechten de Tsjechen
nog hebben en welke plichten.
Een van de grootste grieven vau de
Tsjechen is, dat alle Tsjechische steden
met een duidelijke Duitsche minderheid
toch door Duitsche commissarissen wor
den beheerd.
In den nacht van 7 op 8 Juni is in do
stad Kladno een Duitsche politie-agent
door onbekende(n) vermoord.
Naar aanleiding daarvan heeft de rijks
protector voor het politiedistrict Kladno
een soort uitzonderingstoestand afgekon
digd. Alle vergaderingen in de open lucht
zijn voor onbepaalden tijd verboden, üok
alle theaters, bioscopen alsmede de scho
len blijven voor onbepaalden tijd gesloten.
Voorts is gelast, dat de deuren en ven
sters van alle buizen van des avonds 8
uur tot des morgens 5 uur gesloten moe
ten blijven. Op een venster kan zonder
waarschuwing geschoten worden.
De burgemeester en andere autoriteiten
van Kladno zijn van bun respectievelijke
ambten ontheven en er is een regeerings-
commissie aangesteld, die het bestuur
van de stad en het district Kladno op
zich zal nemen.
De Tsjechische politie is ontwapend en
het politiecorps ontbonden.
In geval de moordenaar, of de moorde
naars, niet vóór 9 Juni om 8 uur des
avonds gearresteerd zijn, zal de rijkspro
tector nieuwe, verscherpte maatregelen
verordenen.
ALS JAPAN ZICH BIJ DE AS
AANSLUIT.
Het zou niet onmogelijk zijn, dat het
hangende EngelschFranschRussische
pact, dat strikt tot Europa beperkt is,
tei slotte zoodanig zou worden uitgebreid,
dat bet tevens gericht zou worden tegen
agressie in het Verre Oosten, indien Ja*
pan tot de D'uitsch-Italiaansche militaire
alliantie zou tootreden.
Deze mogelijkheid werd door een Britsch
woordvoerder tegenover de United Press
geuit, in verband met de berichten, dat
de Japansche rogeering onder den ster
ken druk van het leger, zoodanig zou re-
ageeren op het sluiten van de Engelsch-
Fransche alliantie met Rusland, dat Ja*
pan verstrekkende militaire verplichtin
gen tegenover Duitschland en Italië op
zich zou nemen.
Heit debat over de buitenlandsche poli
tiek in het Engelsche Hoogerhuis werd
gisteren geopend door lord Snell, d i e
o. m. ten aanzien van het
overleg met Rusland! zei,
dat het verloop der onder
handelingen op zijn minst
verontrustend was.
Ook gewaagde hij van den
toestand in het Verre O o s-
ten, die naar zijn meening
hoogst onbevredigend was.
Halifax zeide, d'at de toestand aldaar
de regeering ernstige zorg baarde. Daar
zich verscheidene incidenten hadden voor
gedaan, deed de regeering haar uiterste
best ervoor te zorgen, dat de belangen der
Britsche onderdanen geëerbiedigd werden
en dat de verdragsbepalingen, die door
het optreden der Japanners in meer dan
één opzicht in het geding waren gebracht,
nagekomen werden voorzoover de regee
ring hiervoor kon Zorgen.
Wiji zullen, aldus Halifax, in samen
werking met andere mogendheden, al het
mogelijke doen, om deze politiek voort te
zetten.
Halifax verklaarde met betrekking tot
Polen te hopen, dat binnenkort een
permanent accoord zou worden gesloten.
Wat Roemenië en Grieken
land betreft, zeide Halifax, dat de
Britsche verzekeringen naar den vorm
eenzijdig waren en op het oogenblik geen
nadere omschrijving behoefden. Deze ver
zekeringen zouden, evenals in het geval
van Polen, in werking treden, indien er
sprake mocht zijn van een duidelijke be
dreiging van de onafhankelijkheid van
Roemenië of Griekenland, van dien aard,
dat de onderscheidene regeeringen het een
levensbelang zouden achten, zich met hun
nationale strijdkrachten ertegen te ver
zetten.
Ten aanzien van T u r k ij e zeide Ha
lifax, dat het eerste Stadium der onder
handelingen, op 12 Mei met succes werd
afgesloten, en dat het verdere overleg,
waarin de regeeringsver'klarmg van toen
voorzag, thans actief vervolgd wordt.
Halifax hoopte binnen
zeer korten tijd te kunnen
mededeelen, dat de onder
handelingen met sucoes
waren voltooid.
Halifax besprak vervolgens de onder
handelingen met de S o v j e t - u n i e.
Er zijn nog één of twee moeilijkheden
op te lossen, waarvan de voornaamste
is, de positie van de Oostzee-staten.
Wij hebben, zoo vervolgde Halifax, er
nooit voor gevoeld en zouden het ook niet
juist vinden, verzekeringen op te dringen
aan landen, die ze niet wenschen, of stap
pen te ondernemen, die anderzijds de be
trekkingen zouden kunnen schaden van
die landen, welke slechts bun eigen neu
traliteit ongeschonden wenschen te hou
den.
De verschijning dOzer dagen te verwachten
Het rapport door een commissie uit de
Tweede Kamer naar aanleiding van de
nota van minister Geseling over de Ossohe
kwestie uit te brengen, zal, zooals reeds
verwacht werd, uiterlijk a.s. Dinsdag, en
wellicht reeds eerder, in druk verschijnen.
Men kan dus in ieder geval verwachten
dat het debat over het beleid van minster
Goseling in zake Oss vóór bet zomerreces
zal worden gehouden. Van 's ministers
houding tegenover de Kamer zal het af
hangen, of de Kamer ten slotte zal oor-
deelen, dat alsnog een nader onderzoek,
al dan niet in den vorm van een parle
mentaire enquête, noodig zal zijn.
Tegelijkertijd moet worden erkend, daJt
de sovjet-regeering, uit een oogpunt van
haar eigen veiligheid, niet onverschillig
kan blijven tegenover de onafhankelijk
heid harer buren, en ik hoop, dat wij de
middelen zullen vinden, om deze moei
lijkheden en do andere, die zich kunnen
voordoen bij de aanpassing van de alge-
meene beginselen, waaromtrent naar ik
meen, geen verschil van meening tusschen
de drie regeeringen bestaat, op te lossen.
Het Britsche volk heeft voortdurend er
naar gestreefd', en zou nog steeds gaarne
wenschen, als het mogelijk is, tot een over
eenstemming met D u i t s c h 1 a n d te
geraken. Een dergelijk accoord zou echter
niet slechts zekere 'bijzondere kwesties
moeten regelen, doch tevens de betrekkin
gen tusschen de beide landen op een hech
te basis van wederzijdsch vertrouwen
moeten 'brengen.
Het was, aldus vervolgde Halifax, vol
komen onvermijdelijk, dat de gebeurtenis
sen sedert 1933 de ontwikkeling van de
vriendschappelijke betrekkingen tusschen
Engeland en Duitschland ernstig gestoord
hebben.
Spreker herinnerde in dit verband aan
de bezetting van Tsjecho-Slowakije.
De weg is open voor nieuwe kansen,
waarvan allen 'kunnen profiteeren en de
naties kunnen snel de atmosfeer van twijh
fel, onzekerheid en vrees, waarin zij de
laatste maanden hebben moeten leven, te
boven komen. Ik put moet uit de rede, die
Mussolini op 14 Mei te Turijn heeft gehou-
dlen, en waarin hij zeide, dat miHioenen
de vraag stelden, of wij op weg waren
naar oorlog of naar vrede, en verklaarde,
dat er geen vraagstukken waren, die een
oorlog rechtvaardigden.
DoCh, aldus besloot Halifax, als deze
problemen door onderhandeling moeten
worden opgelost, moeteraan
beide zijden goede wiil'zijn
en bereidheid', rekening te
houden met het standpunt
van dien ander en te geven
zoowel als te nemen. Er
moet van beide kanten de
overtuiging heerscben, dat
het woord van den ander
zal worden nagekomen.
HET VLIEGONGEVAL TE GELN-
HAUSEN.
Zes dooden.
Naar omtrent het vliegongeluk, dat zich
gisteren te Gelnhausen heeft voorgedaan,
nog nader gemeld wordt, is het vuur van
de brandende machine naar twaalf bui
zen overgeslagen.
Behalve de om het leven gekomen drie
leden der bemanning, zijn nog drie be
woners van de in brand geraakte huizen
gedood. Twee bewoners werden zwaar en
zestig licht gewond.
ERNSTIG BEDRIJFSONGEVAL IN
DEN HARZ.
Reeds acht dooden.
In een fabriek te Harzgerode (Harz)
heeft zich een ernstig bedrijfsongeluk
voorgedaan, waarbij negentien arbeiders
gewond werden, o.m. tien zeer ernstig.
Van de zwaargewonden zijn er acht
overleden en het is te vreezen, dat nog
meer gewonden aan hun kwetsuren zullen
bezwijken.
ZES PERSONEN OMGEKOMEN BIJ
BRAND IN EEN DRUKKERIJ.
Bij een brand in een drukkerij te Chate-
laudren in Noord-Frankrijk, zijn de di
recteur en vijf brandweerlieden omgeko
men door het inademen van zuurgassen,
die zich in het gebouw ontwikkelden.
Vijf personen, die eveneens de gassen
ingeademd hadden, bevinden zich in ern-
stigen toestand.
HET BEVOLKINGSPROBLEEM IN
FRANKRIJK.
Tijdens de dagen van internationale
hoogspanning is het meer en meer tot de
publieke opinie in Frankrijk doorgedron
gen, dat in de toekomst de oorlog niet
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
jWMaMMBMMaWMMWM—w—aw———KI
Binnenland.
Vervanging van grenswachters.
Het 100-jarig bestaan der spoorwegen.
Buitenland.
De Belgische minister-president over de
betrekkingen met Nederland.
Spanning in het vroegere Tsjecho-Slowa
kije. Moord op een Duitschen agent.
Het Britsche Koningspaar te Washington
aangekomen.
In stukkon van StOOO.—[BOO,*-
en f 100.ad IOO °/o> Inschrijvingen
worden gaarne aangenomen door
op het slagveld wordt uitgevochten, maar
dat de Duitsche vrouw met haar groot
kindertal den strijd zal beslissen.
Thans heeft het bevolkingsvraagstuk de
volle aandacht der Fransche autoriteiten.
De bevolking van Duitschland telt 89 mil-
lioen zielen; Italië 44 millioen en Frank
rijk 42 millioen. De bevolkingsdichtheid
bedraagt in Duitschland 135 per vierkan
ten kilometer, in Italië 142 en in Frank
rijk 76. Het aantal geboorten bedroeg
over bet afgeloopen jaar 1938 in Duitsch
land 1.495.000, in Italië 1.031.000 en in
Frankrijk 612.000.
Het geboorten-overschot bedroeg in
Duitschland 545.000, in Italië 424.000,
terwijl in Frankrijk een geboorten-tekort
is. Er sterven in Frankrijk
j a a r 1 ij k s 35.000 menschen
meer dan er geboren wor
den.
De nationale liga tegen de ontvolking
van Frankrijk geeft drie groote middelen
aan: vooreerst een moreele herbewape
ning; vervolgens steun aan groote gezin
nen, huwelijkspremies enz. en tenslotte
verscherpte maatregelen tegen vruchtaf
drijving, waardoor het aantal geboorten
alleen reeds met meer dan 100.000 per
jaar zou stijgen.
SPANJE'S MINISTER VAN
BINNENLANDSCHE ZAKEN TE ROME
OP BEZOEK.
Mussolini heeft Woensdagavond een
diner aangeboden ter eere van Suner,
dien Spaanschen minister van 'binnenland-
sohe zaken en de Spaansche militaire- en
vlootmissies, aan het einde waarvan bij
een tafelrede uitsprak, waarin hij mel'ding
maakte van de gevoelens van broederlijke
solidariteit tussaken hei) Italiaansche en
.het Spaansche volk.
„Van den aanvang der herovering van
het nationale Spanje af voelde Italië, dat
detze een beslissende beproeving vormde
voor de toekomst van de grootheid van
Spanje, evenals voor het lot van Europa
en zijn beschaving. Daarom aar
zelde Italië niet om open
lijk van bet begin af aan
Spanje heel zijn steun te
geven.
Spanje zal steeds kunnen rekenen op de
concrete, handelende vriendschap van
Italië.
D'e Spaansche minister Suner ant
woordde hierop met een rede, waarin hij
de heldhaftigheid der Italiaansche legio-
narissen prees en zeide, dat) Spanje nooit
vergeten zal, dat Italië het te hulp is ge
sneld, toen mannen van alle tassen en al'le
landen, voorzien van alle soorten wape
nen, de Pyreneeën overstaken om zijn
goederen, zijn geestelijk erfdeel, te bedrei
gen. Naties, die zich humanitair achtten
en die toch zonder aarzelen hadden bij
gedragen tot de ruineering van en de
slachtingen in Spanje, schreeuwden luid
en klaagdlen den Italiaanschen inval in
Spanje aan, welke ten doen bad een Ita
liaansche overheersching te vestigen in
verscheidene Spaansche streken.
Thans, na de Spaansche overwinning,
hebben zij het recht en den plicht om te
gen al deze laaghartige Heden te zeggen,
dat zij slechts vulgaris lasteraars zijn. De
vriendschap van Spanje voor Italië zal
eeuwig zijn, want zij is gebaseerd op de
broederschap der loopgraven.
De Spaansche minister Suner is door
Mussolini ontvangen. Het onderhoud
duurde bijna twee uur.
Het onderhoud werd bijgewoond door
Ciano.
