Het verkiezingsresultaat.
Een onderhoud mei Middelburgs
nieuwen Burgemeester.
GELD
N.lf. Fin. Mij. „Zeelandia" Goes
De uitbreiding van de Klooi.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD.
pINSDAG 16 MEI 19 3 9
53e JAARGANG No. 192
Buitenland.
Russisch antwoord is te Londen ontvangen.
Belangrijkste Nieuws.
een
beschikbaar voor
den aankoop van
Automobiel
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Voritstraat 70, Goes
Postrekening 44455 - Telefoon 11
jijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - HoofdredacteurR. ZUIDEMA
Abccvozxt'ctspi-Elt 5L& ur_- twcjtus)
Weekabonnementen voor /Widdsïburg
Goes en Vllssingen t 0.20
Losse nummers 5 cent
Aavs;tentië9 é5 f-rs
Ingezonden medeceeungen ot> cent pet *«£«5»
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Ons artikel van Woensdag 3 Mei j.l.
over den uitslag van de Statenverkiezing
en den achteruitgang van de A.-R. partij
in Zeeland heeft eenige reacties uitgelokt.
In het nummer van heden geeft de
heer Meliefste te Middelburg een be
schouwing van meer algemeenen
aard, terwijl de heer B. te K. in het
gisteren verschenen nummer meer spe
ciaal handelt over den uitslag in den
Kieskring Goes.
De zaak is belangrijk genoeg om er
eenige aandacht aan te schenken en
daarom hebben wij dan ook met belang
stelling zij het niet met onverdeelde
instemming van wat deze heeren schre
ven, kennis genomen.
De heer Meliefste ziet als oorzaak van
den betrekkelijken achteruitgang twee
punten,
De eerste oorzaak door hem aangewe
zen, is, dat geen of te weinig arbeiders
op de candidatenlijsten werden geplaatst
en de tweede, de houding van een deel
der land- en tuinbouwers, aangenomen
bij de afsluiting van arbeidscontracten.
Of deze opvatting geheel juist is, mee-
nen wij te mogen betwijfelen.
Als anti-revolutionairen gaan wij uit
van de gedachte, dat onze afgevaardig
den in Staten en Raden, de belangen van
alle volksgroepen hebben te behartigen
en dat zij dat ook zullen doen. Daarvooi
zijn zij anti-revolutionair en onderschrij
ven zij het program der Anti-revolutio
naire partij.
In de geschiedenis is dit trouwens ook
afdoende gebleken.
Wanneer wij de geschiedenis van de
sociale wetgeving nagaan en met name
in deze dagen met dankbaarheid geden
ken wat er op dit gebied in ons land is
tot stand gekomen, dan blijkt (om ons
nu tot den anti-revolutionairen kring te
beperken), dat mannen als Kuyper en
Talma daarbij een leidende positie heb
ben ingenomen. En met hen hebben ook
vele anderen als Kamerlid of als Minister,
getoond een open oog te hebben voor de
belangen van de „arbeidersklasse".
Het is gelukkig niet zoo, dat alleen een
boer de belangen van de boeren, een mid
denstander die van de middenstanders,
een arbeider die van de arbeiders, enz.
kan behartigen.
Wel mag worden verwacht, dat zij, die
gekozen worden tot lid van den Raad,
van de Kamer of van de Staten, daar
de belangen van deze verschillende volks
groepen, het algemeen belang, in
het oog zullen houden. Doen zij dat niet,
blijkt dat zij eenzijdig voor de belangen
van een der volksgroepen, met verwaar-
loozing van die der anderen, opkomen,
dan, toonen zij daarmee geen goede ver
tegenwoordigers van de Anti-revolutio
naire partij en van het anti-revolutionaire
volksdeel te zijn en hebben de kiezers
het recht en den plicht hun het vertrou
wen op te zeggen.
Maar nu hebben wij dergelijke klachten
over onze Statenleden niet gehoord, even
min als over de gestelde candidaten.
Trouwens, de heer Meliefste wijst er
op, dat het meerendeel der kiezers tot
den arbeidenden stand moet worden ge
rekend. Uit den aard der zaak zal zich
dit afspiegelen in onze Kiesvereenigin-
gen, zoodat deze groep alle gelegenheid
heeft bij de candidaatstelling zijn wen-
schen kenbaar te maken en dit ongetwij
feld ook gedaan heeft.
Overigens zal het den heer Meliefste
bekend zijn, dat in den kieskring Goes,
speciaal voor een der candidaten, die
door de Kiesvereenigingen op een kans-
biedende plaats was gesteld, propaganda
werd gemaakt als „de man van de ar
beiders".
De uitslag was echter, dat, terwijl ons
percentage in de provincie met 0,55 pet.
daalde, de kieskring Goes een achteruit
gang te zien gaf van 1.34 pet. Goes werd
hierin slechts overtroffen door Sluis (1.36
pet.), waar echter gelijk bekend, factoren
van zeer bijzonderen aard werkten.
Hieruit blijkt in elk geval dit, dat met
het aanwijzen van vermoedelijke oor
zaken in elk geval de noodige voorzich
tigheid moet worden betracht.
Over het tweede door den heer Meliefste
genoemde punt in een volgend artikel.
HET TE LEEUWARDEN GELANDE
DUITSCHE VLIEGTUIG.
Het beslag op bet gister op het vliegveld
te Leeuwarden gelandeDuitsche militair
vliegtuig is opgeheven. Het toestel is van
ochtend vertrokken en werd tot aan de
grens begeleid door militaire vliegtuigen
uit Soesterberg.
Zijn levensloop. Waarom hij
het werk bij den Volkenbond
neerlegde Meer eenheid is
noodig. „Middelburg een
mooie stad". Het gezin van
den burgemeester.
(Van onzen specialen verslaggever.)
Midd-elbUr-g's bevolking stelt belang in
haar nieuwen Burgemeester. Ém daarom
hebben wijl een onderhoud aangevraagd
met Mr Dr J. van Walré de Bordes, te
Utrecht en o>p onze vraag om ons een in
terview toe te staan, was hij| onmiddellijk
bereid. Hij begreep1, dat de Zeeuwen we
ten willen wie in de hoofdstad van hun
gewest hoofd van het gemeentebestuur
zal worden.
Mr Dr J. van "Walré de Bordes is een
■geboren Utrechtenaar. Hij is op 6 Juni
1899 geboren. Zijn vader was de bekende
Utrecbtsohe bankier C. E. J. de Bordes.
Op 4 Juni 1919 trad hij in bet huwelijk
met 'S. M. Grothe van Schellach.
Na het Christelijk Gymnasium te
Utrecht te hebben bezocht, studeerde de
heer van Walré de Bordes rechtsweten
schappen. In 1918 promoveerde hij aan
de Rijksuniversiteit te Utrecht tot meester
in de rechten en in 1924 promoveerde hij
tot doctor in de Staatswetenschappen op
het proefschrift: „The Austrian Crown,
its depreciation and stabilisation".
Na werkzaam te zijn geweest aan bet
departement van buitenlandscbe zaken,
was Middelburg's nieuwe burgemeester
van 1921 tot 1937 verbonden aan het
Secretariaat--Generaal van den Volken
bond te Genève als membre de section in
de Economische en Financieele Sectie.
Hij was Mr Zimmerman o-.m. behulpzaam
bij[ diens saneering van de financiën van
Weenen.
Op zijn verzoek werd aan Mr Dr van
Walré de Bordes in 1937 pensioen ver
leend. Na zijn ipensionneering vestigde
hij zich weer metterwoon te Utrecht.
vermelden we voorts nog, dat de
nieuwbenoemde Burgemeester drager is
van het Mobilisatie-kruis en van de zilve
ren Reddingsmedaille, dat bijl oud-reserve
eeTste luitenant is van het Eerste Reg.
Huzaren en honorair Senator van het
Utre-chts-oh -Studentencorps. Mr D-r van
Wal-ré de Bordes werd vroeger aange
zocht om een hoogleeraarschap in de
Staatswetenschappen t-e Leiden en te
Lausanne te willen aanvaarden, maar
voor beide leerstoelen heeft hij bedankt.
Het onderhoud.
In de ruime studeerkamer van het
woonhuis iu de Komingslaan te Utrecht
heeft de nieuwe Burgemeester van Mid
delburg ons ontvangen.
'Op onze vraag of hij altijd het Burge
meestersambt -heeft geambieerd, ze-ide
onze gastheer, dat zulks niet het geval
was geweest. Maar nu- hij anderhalf jaar
lang als ambteloos burger geleefd had,
gevoelde hij weer het verlangen om ons
vaderland in een meer concrete betrek
king te dienen. Vandaar zijn sollicitatie
naar Middelburg.
Ik ben erg blij, dat ik het gekregen
-heb, zoo zeide -hij, ik vind Middelburg
een mooie stad en Zee-land een mooie
provincie. In mijn jeugd heb ik herhaal
delijk im Domburg gelogeerd en vanzelf
sprekend kwam ik dan ook in Middel
burg Ook tijdens den oorlog ben ik twee
maal in Middelburg geweest. Ik vind Mid
delburg prachtig, met haar vele karakte
ristiek oud stedenschoon. Het juweeltje
van een Raadhuis, de prachtige Abdij, de
mooie toren, het trekt me allemaal zeer
aan.
Waarom hebt U het werk bij den
Volkenhond neergelegd? zoo vragen we.
-- Ik voelde, dat ik daar niet meer
met volle overgave kon werken. Ik hen er
in 1-921 heengegaan vol idealen. Ik dacht,
dat toen -de heele wereld openstond, dat
de slagbo-omen waren weggevallen en een
nieuwe tijd. was aangebroken. Maar -het is
niet anders dan het bouwen van een koe
pel, waaraan de steunpilaren ontbreken.
Zoolang in -de volkeren -de verdeeldheid
niet is weggenomen, zal men er niet in
slagen om -onder -de volkeren in hun ver
houding -tot elkander eensgezindheid te
brengen. -En daarom heb ik mijln werk
daar neer-gelegd.
- To-t welke -partij- behoort U?
Ik ben niet aangesloten, maaT ik
vo-el me het meest aangetrokken tot de
G-hristelijk-His'torische Unie. Nu, bij de
Statenverkiezingen-, heb ik voor bet eerst
in ons land gestemd. En toen moest ik
mijln -richting bepalen. Ein -die heb ik ge-
Iko-zen -in de Qhi.-Historische lijn. Maar
ik ben geen partijman. Ik betreur het dat
er in ons land zooveel verdeeldheid is. Ik
hen van oor-deel, dat er veel meer eenheid
moest komlen. Ei, zeker tuss-ohen de Chris-
telij-k-iHisto-rische Unie en de Anti-Rev.
Partij, di-e toch om het zoo te zeggen, zus
ters zijn. Er moet een veel hechtere sa
menwerking komen. -En zooals ik reeds
gezegd heb, zoolang er in de volkeren
niet meer eensgezindheid -komt, zal die
ook niet verwacht mogen worden tus-
schen -de volkeren. Hoe kan men ver
wachten, dat Enge-lschen en F-ranschen en
Duitsdhers met elkaar in harmonie kun
nen samenleven, wanneer in het eigen
land er geen eenheid is? En zoo zie ik
mijln taak ook om te trachten in ons land
-de eenheid te bevorderen.
Mogen we ui nu- nog een vraag stel
len over uw gezin? U begrijlpt, dat de
Middelburgers graag willen weten, boe
bet Burgemeestersgezin is.
-Over een paar weken zullen ze dat
zien, lacht -de Burgemeester. Maar ik be
grijp het wel, dat mien nu al wat er van
weten wil. Wij hebben vier kinderen, twee
meisjes van negentien en vijftien jaar, en
twee jongens van elf en zeven jaar. Een
meisje' van zestien jaar hebben we ver
loren kort nadat we in bet land terug
waren
Hier valt een stilte. Dan vragen we of
Mevrouw het prettig vindt naar Middel
burg te gaan.
- Zoowel mijln v-rouw als mijin kinde
ren vinden bet erg prettig, dat we naar
Middelburg gaan; u -begrijpt, voor -den
jongste geldt nog alleen het avontuurlijke
van het verhuizen
U vindt -Middelburg dus niet wat ver
uit bet centrum van bet land gelegen?
- -Otah, als je altijd in het buitenland
hebt gezeten! Het is maar twee en een
half uur weg en in Zwitserland waren we
vier en twintig uulr van Utrecht -verwij
derd. De afstand telt -dus voor ons niet.
Eh het merkwaardige is, dat zoowel mijn
vrouw als ik, veel meer van ons vader
land zijn -gaan houden sinds we in den
vreemde geweest zijn. Je denkt dan, dat
het in het buitenland zooveel beter is,
maar gaandeweg leer je zien hoe
veel goeds er in ons kleine land is. En
Zeeland vor-mlt wel een zeer karakteris
tiek stukje Nederland, zooals Middelburg
ook een zeer NedeTlandsche stad is.
- Wanneer denkt U in Middelburg te
gaan wonen?
De benoeming is -geschied met in
gang van 1 Juni,, zooals U weet. Ik zal
er van dien tijd dus geregeld zijn, want
dat is wel noodig. Maar ik denk, -dat we
na de groote vacantie er gaan wonen.
Want -dan kunnen -de kinderen eerst nog
dit schooljaar hier afmaken, De vacantie-s
beginnen op 10 Juli, dus -daarna zullen
we wel in Middelburg gaan wonen.
Is er -geen ambtswoning?
- Neen, -die is er niet. Misschien ko
men we wel in bet huis van den vorigen
Burgemeester. D-at zo-u wel gemakkelijk
zijn voor veel dingen. Maar ja, weten doe
ik dat nog niet. Ik ken het huis niet en
weet du-s niet of het gesch-ikt zal -zijn.
Maar ik heb een alleraardigst telegram
ontvangen van bet ooilege van B. en W.
Daar was ik erg blij mee.
Met -deze woorden reikt de nieuwe Bur
gemeester ons een telegram uit den sta
pel die voot hem ligt. Het is een -draad-
bericht van het dageüjksdh bestuur van
Middelburg, onderteekend door -den heer
Onderdijk, den loco-burgemeester, waarin
-de -hoop wordt uitgesproken van een ze-er
hartelijke samenwerking.
Hiet begin is dus -goed. En als we dan
ons -gesprek besluiten met -den Burgerva
der van Middelburg -Gods z-egen toe te
wens-chen o-p zijn arbeid, -dan bemerken
we o-pnieuw, zooals verschillende m-alen
tijden-s -ons gesprek, -dat hij zijn werk,
in afwachting van dien zegen wil beg-in-
-n-en en voortzetten.
Met een woord van -dank voor de spon
tane en prettige wijze, waarop -hij ons in
lichtingen heeft willen verschaffen, ver
laten we Mr van W-alré -de Bordes. We
-geloov-en, dat Middelburg -gelukgewenscht
imjag worden met dezen Burgemeester die
een waar-dig opvolger zal blijken t-e zij-n
van -Burgemeester Fernhout, -die blijkens
zijn afscheidsreceptie bij de gansche bur
gerij van Middelburg zoozeer ge-zien
was
Britsche voorstellen te Moskoui
onbevredigend geacht.
Het antwoord van -de S-o-vjet-Unie o-p de
■Britsche tegenvoorstellen is te Londen
aangekomen. Men verwacht, dat het mor
gen o-p de bijleenkomst van bet kabinet be
sproken zal worden.
De diplomatieke correspondent van
Reuter verklaart, dat alle veronderstel
lingen o-ver den inhoud van het antwoord
als voortijdig moeten worden beschouwd.
In Sovjetkringen ver
luidt echter dat het ant
woord van -Moskou op -de
Britsche voorstelle u zou
inhouden, dat -deze onbe
vredigend -z ijl n, -daar z ij
niet v e or- genoeg gaan. Uit
eengezet zo-ul worden, -dat de voorstellen
het Sovjetgebied zelfs niet indirect -garan-
deeren, en bovendien een breede open-ing
laten tusschen Polen en Finland, waar de
randstraten niet worden gedekt. Met de
-mogelijkheid van een -rechtstreekschen
aanval op- 'Sovjetgebied is voorts ook geen
rekening -gehouden.
Imi het antwoord der Sov-
j e t-U nie wordt -daarom, naar
men verklaart, aangedron
gen op een pact van weder-
zijdsohen b ijl stand, -dat zoowel
directe als indirecte aanvallen zal dek
ken, niet slechts op de gebieden van de
gegarandeerde staten, -doch ook o-p -die
van -de verdragspartijen.
Een gunstig te-eken voor de Engelsch-
Russisohe onderhandelingen -is het hoofd
artikel van -de „Izwestia", waarin dit re-
geeringso-rgaan in warme bewoordingen
bet tot stand komen vami het Britsoh-
Turksohe pact goedkeu-rt.
FRANSCHE „VREDESLEENING"
QVERTEEKEND.
De inschrijving op de Fransche „vre-
desleening", rentende 5 pet., is gisteroch
tend geopend en gisteravond gesloten,
aangezien de leening ver was overteekend.
Dit snelle slagen wordt in de Lo-nden-
sche politieke en financieele kringen gun
stig beoordeeld.
ANTI-DUITSCHE RELLETJES BIJ
LODZ.
Het Duitsche nieuwsbureau meldt, dat
zich in het stadje Tomasjow, 40 km ten
Oosten van Lodz gelegen, waar ongeveer
duizend Duitsche families wonen, Zater
dag en Zondag ernstige anti-Duitscbe rel
letjes hebben voorgedaan, in den loop
waarvan een aantal winkels vernield en
een groot aantal Duitsohers gewond zijn.
Vo-o-r zoover men tot dusver beeft kunnen
constateeren zij-n twee personen aan de
gevolgen der mishandeling overleden.
HET ENGELSCH-TURKSCH VERDRAG
Ontstemming in Duitsche kringen.
Volgens een „Un. Press"-bericht zou
Von Papen binnenkort uit Ankara terug
geroepen worden om rapport uit te bren
gen over de sluiting van het Engelsch—
Turksche verdrag, dat de Duitsche regee
ring in hooge mate verontrust heeft.
Het is te verwachten, dat Duitschland
een, zij het weinig scherpen tegenmaat
regel zal nemen.
De vorm, waarin dit zal geschieden is
nog niet precies bekend. Sommigen zeg
gen, dat als uiterste maatregel Duitsch
land de diplomatieke betrekkingen met
Engeland en Turkije zou verbreken.
DE OVERWINNINGSPARADE TE
MADRID.
Wordt a.s. Vrijdag gehouden.
De reeds vaak aangekondigde overwin
ningsparade te Madrid zal a.s. Vrijdag
worden gehouden. Gedurende vele weken
zijn generaal Franco's adviseurs bezig
geweest met de voorbereiding van een
demonstratie van militaire kracht, zoo
als Spanje nog nooit heeft gezien. Men
gelooft, dat meer dan 100.000 man aan
de parade zullen deelnemen.
Volgens de officiëele verklaringen valt
hiermede het gordijn na den burgeroorlog
en houdt het den terugkeer van de bui-
tenlandsche vrijwilligers in. Men verwacht
dat de parade ook eenige vermindering
zal brengen in de internationale span
ning, welke was veroorzaakt door het
blijven van de buitenlandsche troepen in
Spanje.
Binnenland.
Uitbreiding van de vloot.
De financieele en economische toestand
van Ned.-Indië.
Militaire luchtvaart wordt zelfstandig
wapen.
Buitenland.
-Het Russische antwoord te Londen ont
vangen.
Het Engelsch-Turksche verdrag.
op gemakkelijke betalingsvoor
waarden. Vraagt inlichtingen.
Voorbereiding der plannen voltooid.
In zijn memorie van antwoord aan de
Eerste Kamer inzake de Indische begroo
ting 1939 deelt de minister van Koloniën
mede, dat de maritieme instanties, ressor-
teerende onder het departement van De
fensie, welke opdracht hadden ontvan
gen plannen uit te werken en gegevens
te verzamelen, teneinde gereed te zijn,
indien de regeering zich door de om
standigheden genoopt zou zien to-t plan
nen van verder strekkenden aard dan die,
welke reeds bekend zijn, thans met
dezen arbeid gereed zijn gekomen, zoodat
een beslissing eerlang kan worden tege
moet gezien.
De Britsche ondersecretaris van buiten
landsche zaken Butler heeft in het Lager
huis medegedeeld, dat de Britsche regee
ring de uitnoodiging van de Spaansche
regeering heeft aangenomen de overwin
ningsparade te Madrid bij te wonen.
Butler heeft vernomen, dat ook andere
vertegenwoordigers van vreemde mogend
heden zijn uitgenoodigd.
Butler had van de Italiaansche regee
ring de mededeeling ontvangen, dat de
Italiaansche troepen na de parade Spanje
zullen verlaten.
HET ACCOORD BERLIJN—ROME.
Het bezoek van Ciano aan Berlijn voor
de onderteekening der Italiaansch-Duit-
sche overeenkomst zou zijn bepaald op
25, 26 en 27 Mei.
AMERIKA BEREID TOT MEDE
WERKING AAN INTERNATIONALE
ECONOMISCHE CONFERENTIE.
Mits Europa een einde maakt aan de
oorlogsdreiging.
In regeeringskringen te Washington
geeft men uiting aan de verwachting, dat
de Vereenigde Staten bereid zouden zijn,
deel te nemen aan een internationale
economische conferentie, echter alleen op
voorwaarde dat Europa eerst een einde
zal maken aan de oorlogsdreiging door
een niet aanvalsbelofte voor tien jaren,
zooals door president Roosevelt in zijn
boodschap aan Mussolini en Hitler is
voorgesteld.
De Europeesche staten zouden eerst de
louter E-uropeescbe problemen moeten op
lossen en dan plaats nemen aan de con
ferentietafel, waar de economische we
reldproblemen besproken zouden worden.
De autoriteiten in Amerika weigeren
nog steeds, voorstellen voor een econo
mische wereldconferentie in overweging
te nemen, als niet tegelijkertijd pogin
gen gedaan worden, om de militaire en po
litieke vraagstukken uit den weg te rui
men, meldt „Un. Press".
Korte Berichten.
In Wurtemberg, miet name in bet
Neckardal, is -door overat roomingen
ernstige schade aangericht; twee men
sehen -zajini om het leven -gekomen.
- Tengevolge van het zen-den van Tsje
chische arbeiders naar Duitschland heb
ben talrijke industrieele- ondernemingen
in Bohemen en Moravië gebrek aan ge
schoolde arbeiders. Tot -dusver zijn 20.000
geschoolde Tsjechische arbeiders naar
Duitschland gezonden.
De „Völkisoher Beobachter" meldt
-dat van de 180.000 Joden, die in 12
Maart 1938 in 'Oostenrijk- woonachtig wa
ren, er op- 30 April 1.1 9-9.672 waren ge-
emigreerd. Er wo-nen dus nog ca. 80.000
Joden in -0-ostenrijk.
