m**?
i
s"8
1 £g
Is1
I
Dagblad voor de Provincie Zeeland
De Duitsch-Poolsche spanning.
GELD
Hl Fin. Mij. „Zeelandia" Boes
Burgemeester ven üiiéurg.
*s
EERSTE BLAD.
De „as" twistappel in 'tJapansche Kabinet
i I
s.1
tsl
r 31 a S
e ST
p-fi-II
3 p S-
II
lil8
Isl-SS.
MAANDAG 15 MEI 1939
53e JAARGANG - No. 191
De Raadsverkiezingen.
Buitenland.
Mussolini spreekt te Turijn.
Belangrijkste Nieuws.
beschikbaar voor
den aankoop van
een Automobiel
Binnenland.
L ft ff 8 B*
1 g 0 g °3 cs
EPqsPOgnS
i g
05 r« m -*. .H*
a g
N
p «S*.
i
cr 5
- i4-
i 5
S g-
B f P* H tn N
a g. 11 e
Si ffl C M
P "2
f a b 1
I (D 7 rf<=-
p.
a
a
m w
o|
CD CD
»i pr
CD
CD
era
bw® BS(5
- P,j S$
P P
"p pt
g ÜLS P o.®
S
3
-3
n S >P
:B<§
<r p.
r> B
o 5.
2 1-1 O OS tt
5 EL.2
g* *-"0 J^Oq
B 5
p
CL P-
S?
a
(3* P
B-®
e>
gl
P
p.
o
5'
1 o CO
■pS^S"
1^ 1 fe
3- v g
CSJ
e;
I öj:* 0 p.
8g
"QR|,>
P P P
J P- P P- P
p i-
C CD
§Fp
8
<6 M
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorstftraat 7 0, does
Postrekening 44455 Telefoon 11
bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
j, J. FANOY, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZU1DEMA
Ab#«»eatPtsp5-l}t f'éf p& t?v;7*aa!
Weekabonnementen voor Midacburg
Goes en Vllssingen f 0,20
Losse nummers 5 cent
Advcrtentiïn ?C .-*nt per rvsrl
Inge^onuen :ii^2ti.c«i>ii£&ii w c».., c. rcgc»
Kleine Adverter.tlër. Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Het stemmen in een andere gemeente
dan waar men op de kiezerslijst is ge
plaatst, is voor de Gemeenteraadsverkie
zingen niet toegestaan.
Ddt beteekent niet, dat zij die waar
schijnlijk op den stemmingsdag afwezig
zullen zijn, geen imloeite behoeven te doen,
maar juist omgekeerd, dat zij zich wat
meer moeite zullen moeten getroosten
om toch aan de stemming te kunnen deel
nemen.
"Wij vestigen hierop reeds thans de
laajndaoht, opdat (vroegtijdig even/tueele
maatregelen genomen kunnen worden,
om reisplannen te wijfcigen en werkzaam
heden anders te regelen.
Méér missdhien oog dan bij de Hamer
en Statenverkiezingen, kan bij de Raads
verkiezingen één stem den doorslag
geven.
In sommige gemeenten niet alleen voor
wat betreft de al of niet verkiezing van
een bepaalden candidaat, maar ook voor
wat betreft het verkrijgen of het verliezen
vam de meerderheid in den Raad en de
verkiezing van wethouders.
GEEN OORLOGSDREIGING.
In een gisteren te Turijn gehouden re
devoering heeft Mussolini o.m. gezegd:
'Het Italiaanscb© volk heeft gemarcheerd
en gebouwd, gestreden en Afrika overwon
nen op een vijand, die volgens de op mili
tair gebied meest deskundigen onver
slaanbaar was. Verslagen en overwonnen
de coalitie van toepassen van sancties in
gesteld door den Volkenbond. Verslagen
en overwonnen Spanje aan de zijde der
heroieke infanterie van Franco (applaus)
tegen de democratisch^boLsjewistische
coalitie, welke verpletterd uit den strijd te
voorschijn kwam.
Terwijl ik tot u spreek vragen millioei-
nen, misschien honderden millioenen zich
in alle deelen van de wereld' van hoog tot
laag, optimistisch of pessimistisch af:
„Blijft het vredfl of wordt het oorlog?"
Ik antwoord er op met te verklaren, dat
bij een objectief en kalm onderzoek van
den toestand blijkt, dat er thans in Euro
pa geen vraagstukken zijn van' een om
vang en scherpte welke een oorlog! zouden
rechtvaardigen, die van een Europeieschen
oorlog! tot wereldoorlog zou kunnen wor
den, Er zijn knoopen in de Europeesche
politiek, doch om deze knoopen te ontwar
ren, is heit misschien niet noodzakelijk
naar het zwaard te grijpen.
Toch moeten deze knoopen worden door
gesneden. Dat is niet alleen de gedachte
van Italië, doch ook van Duitschland en
dus van de spil, van die spil, door het
pact van Milaan tot een militair bond
genootschap geworden.
Wij zullen met Duitschland opmarchee-
ren om Europa dien vrede van rechtvaar
digheid te geven, welke de innige wensch
is van alle volken.
Wij wenschen niet den vrede, omdat
onze binnenlandsohe toestand, zooals men
weet, rampzalig is. Dat is hij' sinds 17 jaar
Maar zij', die op de catastrofe wachten,
kunnen nog lang wachten.
Het is ook niet uit physieke vrees voor
den oorlog, daar dit gevoel ons volkomen
onbekend is.
Dat de groot e democra
tieën niet oprecht zijntoe-
gewijd -aan de zaak van den
vrede bewijst het feit, dat
z ij reeds begonnen zijn met
den „w i t t e n oor 1 o g", dat wil
zeggen een oorlog op eco
nomisch 'terrein. Men koes
tert de illusie ons te ver
zwakken.
Het formidabele blok van 150 millioen
menschen, dat snel in aantal toeneemt,
van Oostzee tot Indische Oceaan, zal ech
ter niets met zich laten doen. Iedere aan
val zal noodeloo's zijn. Iedere aanval zal
met vastberadenheid worden afgeslagen.
Hoe deze rede ontvangen is.
In diplomatieke kringen te Rome is
men algemeen van oordeel, dat deze rede
van Mussolini het stempel van een af
wachtende houding draagt en de zorg
verraadt, de dingen niet op de spits te
drijven. Met beschouwt het als een rede,
die geen nieuwe elementen in den inter
nationalen toestand brengt, doch geen
enkele brug afbreekt, o.a. tusschen Italië
en Frankrijk.
Het Fransche blad de Paris Soir
schrijft: D'e Duce verkondigt, dat de knoo
pen in de internationale betrekkingen
zullen moeten worden „doorgehakt".
Waarom niet liever ontward?
De Intransigeant verklaart: Als er op
het oogenblik geen enkele vraagstuk is,
dat een oorlog zou kunnen rechtvaardi
gen, waarom dan niet werkelijk vrede ge
sloten? Het blad wijst er verder op, dat
Mussolini thans in het geheel niet gezin
speeld heeft op de eischen, die hij' aan
het eind van het vorig jaar heeft ge
steld. Mussolini, aldus het blad, weet
maar al te goed, dat hij een oorlog zou
ontketenen als hij een aanslag zou wil
len plegen op de onschendbaarheid van
het Fransche grondgebied of rijk.
D'e diplomatieke medewerker van Reu
ter verneemt, dat de indruk van Mussoli
ni's rede in diplomatieke kringen niet
ongunstig is. Men is van oordeel, dat de
Duce vreedzaam en gematigd was. Zijn
nadrukkelijke verklaring, dat er in Europa
geen vraagstuk is, waarover oorlog ge
voerd moet worden en zijn zinspeling op
de knoopen, die ontward kunnen worden,
worden beschouwd als aanwijzingen, dat,
voorzoover het Italië betreft, de deur niet
voor de mogelijkheid van onderhandeling
is gesloten.
Politieke kringen te Berlijn begroeten de
redevoering van Mussolini met de groot
ste voldoening. Zij wijzen er op, dat de
rede „volkomen overeenstemming" aan
toont tusschen de beiden landen van de
spil.
TWEEDUIZEND
S. A.-MANNEN NAAR DANZIG.
Uit Danzig wordt gemeld, dat daar
gisteren 2000 S. A.-mannen zijn aangeko
men uit Oost-Pruisen om deel te nemen
aan het groote défilé van nationaal-socia-
listisohe formaties op Maandag.
Geruchten over een plebisciet in Danzig.
In felle artikelen protesteert de Pool-
sche pers tegen de anli-Poolsche razernij,
•die zioh van Duitschland heeft meester
gemiaakt. Hevig zijln vooral de amti-Pool-
eche exessen in Duitsch-Silezië, waar de
Polen onophoudelijk vervolgd worden.
De „Gsas" spreekt van een poging tot
uitroeiing van de Poolsohe minderheid in
Duitschland.
De bladen vermelden talrijke bijzonder
heden van deze anti-Poolscthe campagne,
welke zich uit in 'het molesteeren van
kerkgangers, het uitwijzen van Poolen uit
Duitschland en het beschadigen van
Poolsche instellingen.
Welingelichte 'kringen te Berlijn ver
wachten, dat de kwestie van Danzig in
de naaste toekomst zal worden opgelost
door een proclamatie van den senaat van
Danzig, dat de Vrije Stad besloten heeft
zich aan te sluiten 'bij het Duitsche Rijik.
Men gelooft nog altijd, dat Polen, in
dien 't voor een voldongen feit gesteld
wordt, niet militair zal ingrijpen. Indien
de Polen echter toch Danizig zouden wil
len binnentrekken, dan zijn er, aldus zegt
men in Duitsche kringen, 50.000 goedbe
wapende 'S.A. en 'SS.-troepen in Danzig,
die den aanval wel tegen zouden kunnen
houden totdat er hulp komt uit het Duit
sche rijk.
In welingelichte kringen
verneemt Havas, dat in het
Jaipansche kabinet Hira-
noema opnieuw ernstige
meeningsver schillen zijn
ontstaan over de betrek
kingen van Japan met
Duitschland en Italië.
Voor zoover is uitgelekt, zou Japan den
beiden as-genooten het sluiten van een
militair pact van wederzijidsohen bij
stand hebben voorgesteld, waarbijl Japara
uitsluitend op de fronten van het Verre
Oosten behoefde tusschen beiden te komen
en wel alleen in geval de Sovjet-Unie in
een conflict met Duitschland en Italië zou
worden betrokken.
D'e otoitvangst van dit
voorstel zoui in Rome en
Heer nog in Berlijn, zeer
slecht zijn geweest. Zelfs zou
te Berlijn gesproken zijn van een verbre
king van den amiti-komdnte'rn-driehoek.
Inmiddels werd besloten tot 'het aan
gaan van een militaire alliantie tusschen
Duitschland en Italië zonder Japan. Op
het voorstel van Tokio zou men hebben
aangemerkt, dat het te elastisch was. Ja-
nan zou bij een Euroipeesoh conflict,
waarbij de Sovjet-Unie neutraal bleef,
toeschouwer kunnen blijven.
Het jacht „Aloma" van den president-commissaris van bet bestuur der Inter
nationale Watertentoonstelling te Luik, passeerde op weg van Antwerpen naar
Luik bet Juliana^kanaal. Aan boord van dit jacht zal H. M. de Koningin bij Haar
bezoek aan Luik de lunch gebruiken en rondgeleid worden. Het jacht in de sluis
te Limmel.
Wij brengen steeds het allernieuwste.
Het Stoffenbuis, Goes.
Opril MarktMagdalenaslraat.
(Adv.)
Men zou Tokio verzocht hebben een op
vatting van het anti-kominternpact te
aaünvaarden, waaruit duidelijk zou blij
ken, dat Japan zich bij de politiek van
Berlij.n-Rome aansluit. Als gevolg van dat
ItaJliaansch-Duitsche antwoord is de
kwestie opnieuw te Tokio ter sprake ge
komen.
Van 'betrouwbare zijde verneemt Ha
vas, dat het Japanscbe leger voldoening
wilde geven, aan Duitschland en Italië.
Arita zou zich echter aan de oorspron
kelijke gedragslijn willen houden. De pre
mier hoopt er in te slagen een crisis te
vermijden.
VERTRAAGDE REIS VAN HET
BRITSCHE KONINGSPAAR.
De „Empress of Australia" is twee dagien
to laat.
De Canadeesche minister-president heeft
bekend gemaakt, dat het bezoek van den
koning en de koningin van Engeland be
kort zal worden wegens vertraging, welke
de „Empress of Australia" ondervindt.
Reuters correspondent aan boord van
de „Empress of Australia" meldt, dat in
gevolge de vertraging door den mist, de
aankomst te Quebec niet vóór Woensdag
te verwachten is.
Zooals men weet was het plan, dat het
koningspaar vandaag zou aankomen.
Mist en ijsbergen zijn oorzaak van de
vertraging.
De Reutercorrespondent aan 'boord van
de „Empress of Australia" meldt, dat het
schip gisternacht in verband met den
mist slechts vijf knoopen per uur heeft
afgelegd. Zondagochtend moest de boot
zich met een snelheid van slechts vier
knoopen een weg door de velden van ijs-
schotsen banen.
Kort na bet noenmaal geraakte -de „Em
press of Australia" Zondag in gordel-
pakijs van een mijl breedte. Het schip
voer den ijsgordel in en baande een weg
voor de twee achteraan varende kruisers.
De ijsmassa was zoo dik, dat men uit het
schip zou 'hebben kunnen stappen en over
het ijs voortloopen. De koningin begaf
zich naar de 'brug en 'bleef daar naast den
gezagvoerder bet schouwspel gadeslaan,
terwijl de koning zich naar het voorste
deel van bet schip begaf, waar bij film
opnamen maakte, terwijl het schip zich
door het ijs drong. Vervolgens ging de
koning naar het achterschip, waar hij de
beide kruisers filmde. De koning en de
koningin toonden zich bezorgd om de las
ten, die de ontstane vertraging in Canada
zal veroorzaken.
EEN SCHEEPSRAMP IN DE WITTE
ZEE?
Russisch schip zou met 200 man aan
boord zijn vergaan.
Men gelooft, dat het Sovjet-Russische
schip „Urga" van de kustwacht vergaan
is en dat de 200 man bezetting den dood
in de golven gevonden heeft.
Drie Noorsche zeilschepen melden dat
zij in de Witte Zee veel wrakhout gezien
hebben en dat de lijken van vijf Russische
matrozen werden opgevischt.
ITALIANEN KRIJGEN WEER
WITTEBROOD.
De Italianen krijgen weer zuiver tar
webrood, inplaats van het mengsel van
tarwe met mais. In Mei van het vorige
jaar werd een schrale tarweoogst ver
wacht en derhalve werd bepaald, dat het
meel voor het bakken van brood met 20
procent mais moest worden gemengd. La
ter werd dit percentage verminderd tot
10 procent.
Men verwacht thans een beteren oogst,
zoodat bet menggebod is opgeheven.
DE ELLENDE IN CHINA.
Tengevolge van de Japanscbe luchtaan
vallen op Tsjoengking op 3 en 5 Mei zijn
5000 burgers omgekomen en 2000 gewond.
Vier-en-twintig honderd gebouwen zijn
verwoest.
Vijftig millioen menschen in China heb
ben naar andere streken moeten vluchten;
16 millioen van hen zijn van alles be
roofd en moeten door den staat onder
houden worden.
HITLER BIJ DE HOLLANDSCHE
GRENS.
Hij inspecteert de Siegfried-linie.
Hitler is Zondagochtend vroeg in de
buurt van Aken aangekomen om er de
versterkingswerken te inspecteeren.
Hitier begon de inspectietocht direct
na aankomst.
In een filé van een groot aantal auto's
reed hij door bet rijk bevlagde Herzo-
genratb, waar duizend© menschen waren
saamgestroomd, door het Warmdal, klaar
blijkelijk ter inspectie van de versterkin
gen aan de West-grens, de z.g. Siegfried-
linie.
DUITSCHLAND HEEFT 2 MILLIOEN
ARBEIDERS TEKORT.
Dr Hupfaner, een hooge ambtenaar der
organisatie voor economische aangelegen
beden der nationaal-socialistiscbe partij,
heeft op een congres van bedrijfsleiders
uit het district midden-Elbe verklaard,
dat er in Duitschland een tekort is van
2 millioen arbeiders en ander personeel
om te voldoen aan de behoeften van het
bedrijfsleven. Hijl verklaarde, dat men de
reservekradhten zou kunnen mobiliseeren
door Duitsche specialisten, die zich nog
in bet buitenland bevinden, te laten te
rugkomen. '0'ok zou een imieer doeltreffend
gebruik mioeten worden gemaakt van
werkkrachten. Indien de betrokkenen niet
vrijwillig bun medewerking zouden ver-
leenen, zou met de inoodige gestrengheid
moeten worden opgetreden.
DUIZEND VLIEGTUIGEN PER MAAND
IN ENGELAND.
Snel siijgit Engelands productie.
Volgens de „Evening Standard" zal de
Britsche productie van vliegtuigen bin
nen enkele weken meer dan duizend toe
stellen per maand bedragen.
Dat is volgens het blad ook het maxi
mumaantal, dat de Duitsche industrie
kan afleveren. Besloten wordt met de op
merking, dat de Britsche productiecapa
citeit in de toekomst snel zal blijven
stijgen, zoodat het zeker is, dat vóór het
einde van den zomer de Duitsche supe
rioriteit op luchtvaartgebied verdwenen
is. Het blad meent, dat aan het eind van
Binnenland.
De landbouwontwikkelingsdag te Goes.
De K.L.M. in 1938.
Het bezoek van Koningin Wilhelmina
aan België.
De burgemeestersbenoeming te Middel
burg.
Buitenland.
Rede van Mussolini.
Verdeeldheid in Japan over „de as".
De spanning tusschen Duitschland en
Polen.
op gemakkelijke betalingsvoor
waarden. Vraagt inlichtingen.
Bij Kon. Besluit is met Ingang van 1
Juni a.s. benoemd tot burgemeester van
Middelburg Mr Dr J. van Walré de
Bordes te Utrecht.
(Reeds Zaterdag in een deel onzer op
laag gemeld)
De nieuw benoemde burgemeester werd
geboren 6 Juni 1894.
In 1918 hoeft hij zijn studie aan de
Rijksuniversiteit te Utrecht beëindigd.
Hij' is werkzaam geweest aan het secre
tariaat-generaal van den Volkenbond te
Geneve en is dr Zimmerman behulpzaam
geweest bij diens werkzaamheden te Wee-
nen.
De heer de Bordes studeerde eerst in
de rechtswetenschappen en daarna in de
staatswetenschappen. Na het beëindigen
van zijn studie kwam hij op het depar
tement van buitenlandscbe zaken. Van
daar is hij naar den Volkenbond uitge
zonden, waar hij als membre de section
werkzaam was. In deze functie heeft hij
verschillende belangrijke opdrachten moe
ten uitvoeren.
De heer de Bordes heeft vooral een
groot aandeel gehad in al het Volken-
bondswerk ter verbetering van den finan-
cieelen toestand van landen in Oost-
Europa, die tot den Volkenbond een ver
zoek om goeden tecbnischen raad richt
ten. In opdracht van den secretaris-gene
raal van den Volkenbond heeft D'r de
Bordes voor dit doel geruimen tijd in
Oostenrijk, 'Hongarije, Bulgarije, Roeme
nië en Griekenland vertoefd. In October
1937 heeft Dr v. Walré de Bordes ont
slag bij' den Volkenbond genomen om
zich geheel aan de Oxford-beweging te
wijden.
Mr dr van Walré de Bordes is gehuwd
en vader van vier kinderen. Hij behoort
niet tot een politieke organisatie, doch is
de Chr.-Hist. beginselen toegedaan. Hij is
lid van de Ned. Herv. Kerk.
het jaar de sterkte der Britsche lucht
vloot, die van Duitschland numeriek zelfs
wel kan overtreffen.
GöRING ONVERWACHT TE BERLIJN
TERUG.
Generaal-veldmaarschalk Göring is Za
terdagavond om 10 uur te Berlijn aan
gekomen, meldt de „Telegr.".
Over de werkelijke reden van Göring's
plotselinge besluit, om direct naar
Duitschland terug te keeren, is niets met
zekerheid te zeggen. Men beweert, dat
hij ten gevolge van zijn geforceerde ver
mageringskuur ernstig ziek is geworden.
GEEN TSJECHISCHE OFFICIEREN
IN INDISCH LEGER.
Dezer dagen zijn berichten gepubli
ceerd over verzoeken van Tsjechische of
ficieren betreffende dienstneming in het
Kon. Ned.-Indische leger.
Naar aanleiding daarvan wordt van be
voegde zijde medegedeeld, dat dienstne
ming van vreemdelingen in het Indische
leger door het Indische legerbestuur niet
wordt overwogen.
GEEN MILITAIRE MEDEWERKING
AAN DE VIERDAAGSCHE.
Maar de marschen gaan toch door.
Ook geen militaire deelnemers.
Het bestuur van den Nederlandscben
Bond voor Lichamelijke Opvoeding, welke
ieder jaar de internationale vierdaagsche
afstandsmarschen rond Nijmegen organi
seert, heeft van het departement van de-
