Hitler en Mussolini tegen con ferentie inzake Polen? GELD NI Fin. Mij. „Zeelandia" Boes Dagblad voor de Provincie Zeeland EERSTE BLAD. Chamherlaln tot de Britsche vrouwen. Het recht van vereeniging en vergadering. Buitenland. Krachtige rede van den Franschen Minister-Presi dent Daladier. M0DERNE PENDULES Belangrijkste Nieuws. Binnenland. VRIJDAG 12 MEI 1939 53e JAARGANG No. 189 Dit nummer bestaat uit 2 bladen. beschikbaar voor den aankoop van een Automobiel Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij „Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw" Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes Postrekening 44455 Telefoon 11 bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28 Directeur - HoofdredacteurR. ZUIDEMA Abonnefajefits^rijs *4.0* per WsckabcnnemiBtsK voer Middelburg Goes en Vlissingen i 0.20 Losse nsjsmsrs 5 eest Advart«r.ttSn 30 ü-Vjt se" regeï Ingezonden msd2dc:"-g:r. 50 een: per regel Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f0.75 bij vooruitbetaling Advertentiën onder letter of motto 10 cent extra Bij contract belangrijke korting M. Alg. IICHT. u.: 770. HERZIENINGSONTWERP DOOR DE EERSTE KAMER AANGENOMEN. Alleen de rechterzijde stemde voor. In de Eerste Kamer kwam gisteren aan de orde het wetsontwerp tot herzie ning van het recht van vereeniging en vergadering. In de Grondwet is bepaald, dat de wet het recht tot vereeniging en vergadering regelt en beperkt in het belang van de openbare orde en deze wet (de wet van 1855) verbiedt dan ook een vereeniging in strijd met de openbare orde. De pracijk heeft nu uitgewezen, dat aanvulling gewensoht is vain de bepaling, dat strijdig met de openbare orde wordt geacht elke vereeniging, welke tot doel 'heeft (volgen eenige met name genoemde doelstellingen). Voorgesteld wordt nu achter de woor den: tot doel heeft in te voegen: „of wel- Iker feitelijke werkzaamheid is gericht o p". De bedoeling is duidelijk: een vereeni ging, welke ongehoorzaamheid tegen de wet, of stoornis in de uitoefening van de rechten der burgers teweeg brengt moet verboden kunnen worden, ook als zij dit niet als haar doel vooropstelt. De regeering wil met dit voorstel voor komen, dat het groote recht der ingeze tenen tot vereeniging en vergadering door misbruik wordt ondergraven en in mis- orediet gebracht. Met name wil zijl de ruiml 80-jarige wet beter kunnen hanteeren, b.v. tegen „or ganisaties, wier feitelijke werkzaamheid op den duur landverraad moet teweeg brengen. Het ontwerp is indertijd in de Tweede Kamer aangenomen met 50 tegen 38 st. Alleen de rechtsche partijen stemden voor. Ondainiks de toen door den liberalen woordvoerder Mr Wendelaar afgelegde veiiklaring dat in deze omstandigheden tegen anti-Nederlandsche campagnes front gemaakt moet worden en dat in menging van vreemden in oins nationaal leven onduldbaar is, stemden, toen het er op aankwam, ook de liberalen tegen. In de Eerste Kamer is het niet anders gegaan. De linkerzijde was zóó bezorgd voor de vrijheid en zóó bevreesd dat vereenigin- gen voor (onwettige) lijkverbranding en neo-Malthusianisme last zouden kunnen ondervinden, dat zij unaniem tegen stemde. Het wetsontwerp werd aangenomen met 25 tegen 17 stemmen. Tegen stemden liberalen, vrij'z.-demo- craten, soc.-democraten en inat.-socialis- ten In de Tweede Kamer hadden ook de Staatk. Geref. en de communisten tegen gestemd. DE KAMERZITTING EEN MACHTIGE MANIFESTATIE VAN EENDRACHT. Minister-president Daladier heeft gis termiddag in de Fransche Kamer zijn aangekondigde regeeringsverklaring af gelegd. De Kamerzitting is ge worden tot een machtige mani festatie van Franse he een dracht. Zin na zin bijna van den Franschen premier werd met unaniem gejuich be groet. Een indrukwekkende stilte, onder broken slechts nu en dan door een spon- tanen kreet van goedkeuring, heerschte in de Kamer, toen Daladier, waardig en krachtig, zijn conclusies trok. Toen na afloop de premier het spreekgestoelte, verliet, rees heel de Kamer overeind en het intense gejuich groeide tot een ovatie, waaraan heel de Kamer, van rechts tot uiterst links, deelnam. Daladier begon zijn rede met een hul de aan de jongemannen, die te land, ter zee en in de lucht Frankrijk beschermen tegen alle bedreigingen. Eigenlijk, zoo vervolgde de premier, moeten wij het geheele land in die hulde betrekken, aangezien het reeds zoo talrijke weken vastbesloten het hoofd biedt aan de be proevingen, waardoor men zijn moreelen weerstand zou willen verzwakken, i Frankrijk is geworden tot één groote werkplaats, waar milli- oenen mannen zonder ophou den en zonder respijt werken voor de landsverdediging. De groote vraag is, of de verschillende belangen, welke de volken scheiden, ge regeld zullen worden door vreedzame samenwerking of door geweld en macht. Is het noodig, hier te herinneren aan de geschonden overeenkomsten, de ver dwenen landen of de landen, die werden onderworpen in weerwil van de meest plechtige beloften; beloften, afgelegd op hetzelfde oogenblik, dat in het geheim tegenovergestelde besluiten werden ge nomen? Moet er aan herinnerd worden, dat, terwijl men niet ophoudt den vrede aan te roepen, legers worden gemobiliseerd, eskaders de zeeën doorklieven, luchtvlo ten zich concentreeren en dat twintig jaar na den oorlog millioenen mannen opnieuw de wapens dragen? Is dat vrede, als men het gebied van andere staten binnen valt? Bestaat de vrede in het stellen van aldoor nieuwe eischen, die een conflict kunnen veroor zaken? Frankrijk kent geen haat. Het koestert oprechte sympathie voor alle volken. De volken weten het wel, en wij zijn er trotsch op het te kunnen getuigen, dat Frankrijk hen niet bedreigt, dat het ver langt met alle samen te werken en geen enkel wil overheerschen. Wij behoeven niet rondom ons de volken te ondervra gen, om te bewijzen, dat wij geen agres sie in den zin hebben. De solidariteit tusschen Engeland en Frankrijk is hechter en vertrouwelijker dan ooit Op het oogenblik, dat het Britsche volk brekend met een eeuwenlange traditie, zich vrij den dienstplicht oplegt, her nieuwt het Fransche volk zijn broeder lijken groet aan Engeland. Wij hebben duidelijke en eenvoudige overeenkomsten gesloten met de volken, die zich met ons willen vereenigen voor de gemeenschappelijke verdediging van hun en onze levensbelangen. In andere streken van Europa hebben wij, in over leg met Engeland, zekeren staten een spontane en eenzijdige garantie gegeven. Er worden nog andere onderhandelin gen gevoerd, waarbij men uitgaat van hetzelfde inzicht voor de werkelijkheid. Ik herhaal, dat alle vredelie vende landen tot samenwer king worden uitgenoodigd. Zoo hebben wij op 20 Maart Roemenië laten weten, dat wij het onmiddellijk te hulp zouden snellen als het zou worden aangevallen. Ook Griekenland heb ben wij onzen onmiddellijken bijstand beloofd in geval van een aanvalsbedrei- ging. Verder hebben wij, na het bezoek van minister Beek aan Londen en de belofte van wederkeerige garanties door Engeland en Polen in overleg met dit nobele en moedige volk de noodige maat regelen genomen, die vereischt zijn voor het onmiddellijk inwerkingtreden van ons alliantieverdrag. Wij onderhandelen met Turkije over een garantieovereenkomst voor de hand having van den vrede in het Oostelijk deel der Middellandsche Zee, waar onze belangen solidair zijn. Tenslotte achten wij het zeer wensche- lijk, dat de sovjet-unie deelneemt aan dezen gemeenschappelijken arbeid van wederzijdschen bijstand. Al bestaat er nog eenig verschil van meening over de bijzonderheden van een accoord tusschen de regeeringen van Engeland, Rusland en Frankrijk, men heeft toch reeds bij het begin der be sprekingen den nadruk er op gelegd, dat de groote belangen van den vrede door gemeenschappelijke actie gered moeten worden. De vrede wordt henouden of veroverd door volhardenden dagelij kschen arbeid, door den standvastigen wil van een ge heel volk, dat bereid is tot het brengen van ieder offer voor het behoud van zijn vrijheid. De nationale verdediging is één geheel. Zij eischt in de eerste plaats militaire maatregelen. Wij hebben die genomen. Wij denken er niet aan, ze te ver minderen. 'W iji zullen ze veel eer versterken, als buiten on ze grenzen zekere massale mo bilisaties gehandhaafd blij- v e n. De nationale verdediging eischt ook financiëele, economische en maatschap pelijke maatregelen. Alleen voor het jaar 1939 moeten wij meer dan 50 milliard besteden aan de bescherming van het vader land. Het was dus niet te vermijden, dat van den Franschen burger zware offers gevraagd werden. Wij hebben dat ge daan, slechts bezield door de zorg voor het nationale welzijn. Hoe zwaar deze offers ook zijn, wij kunnen tenminste zeggen, dat het levens peil van onze arbeidende klasse aan zienlijk hooger ie, dan het peil, dat den arbeiders van aangrenzende groote slaten wordt opgelegd. Frankrijk blijft een schuilplaats voor geld. Het goud blijft naar Frankrijk terugstroomen. De schatkist kan aan iedere noodzakelijkheid het hoofd bieden, De heillooze vooruilzichten van bankroet en inflatie zijn verdwenen. Als men een rechtvaardigen vrede op den voet van gelijkheid wil, zijn wij daar toe bereid. Wie een aanslag op den vrede doet, zal de kracht van onze wapenen voelen. Als men er naar streeft ons uit te put ten door de weifeling tusschen oorlog en vrede, zullen wij stand houden, zoolang het noodig is. Noch geweld, noch list zullen tegen Frankrijk iets vermogen." Naar „United Press" verneemt, zouden Duitschland en Italië het voorstel van den Paus tot het houden van een conferentie, waarop het Poolsch-Duitsche geschil zou kunnen worden besproken, verworpen hebben. Hitler en Mussolini moeten geantwoord hebben, dat de huidige situatie het bij eenroepen van een conferentie niet recht vaardigt, omdat naar hun meening de verhouding tusschen Warschau en Ber lijn niet zoo ernstig is, dat zij den Euro- peeschen vrede in gevaar brengt. Dit antwoord is in diplomatieke krin gen van het Vaticaan goed ontvangen, daar men in het antwoord een verzeke ring van Hitier meent te zien, dat hij niet voornemens is de situatie te ver scherpen. Tegenover „United Press" werd ontkend, dat de Paus had voorgesteld binnen de muren van Vaticaanstad een vijf-mogenhedenconferentie te houden. Men verklaarde, dat de Paus slechts door middel van de nuntii of apostolische de legaten te Berlijn, Warschau, Rome, Pa rijs en Londen, zijn bezorgdheid heeft uit gesproken over de Poolsch-Duitsche cri sis. Hieraan werd toegevoegd, dat een conferentie goede diensten zou kunnen bewijzen. Naar verluidt zet de Paus zijn diplomatieke besprekingen om tot een kalmeering van den toestand te komen, voort. ENGELAND KALM, DOCH VASTBERADEN. Chamberlain heeft gisteren het woord gevoerd in een door de conservatieve par tij belegde vergadering voor vrouwen. Sprekende over de gebeurtenissen der laatste twaalf maanden zeide hij: „Wij hebben de geheele gamma van emoties doorstaan: de vrees groeide voortdurend, tot z iji acuut werd, toen kwam een inten se opluchting, gevolgd door nieuwe twijfel en vrees, totdat thans de menschen gekalmeerd zijn in een geest van ferme vastbe radenheid. Vertrouwend op onze kracht, met een zuiver geweten, dat we alles deden, wat een mensoh kon doen, om den vrede te bewaren en overtuigd van de rechtvaar digheid en onzelfzuchtigheid van onze be doelingen waren wij' 'bereid, te luisteren naar de meeningen van anderen, maar tevens vast besloten, niet voor de dictatuur te bui gen. Verwijzende naar hen, die critiek op hem uitoefenen, zeide Chamberlain te meenen, dat hij den steun had van de vrouwen en dat dezen een helderder blik hadden dan sommigen van hen, wier in zicht verduisterd is door vooroordeelen van partijen of personen. „Ge hebt, aldus Chamberlain, de oude parapluie zien rondgaan, en ge hebt, ge loof ik, onze tot dusver succesvolle pogin gen goedgekeurd, Europa buiten een oor log te houden. Ge weet, dat niets ons er toe zou kunnen brengen, een oorlog aan ie gaan, tenzij wij: er absoluut van over tuigd zijn, dat een oorlog niet voorkomen kan worden zonder opoffering van eigen vrijheden en van onzen eigen goeden naam Nooit is het in ons opgekomen Duitsch land te isoleeren, of de wettige uitbrei ding van den Duitschen handel in Mid den- en Zuid-Oost Europa in den weg te staan en nog minder, eenige combinatie tegen Duitschland op touw te zetten met de gedachte aan een oorlog. Tedere bewe ring van dien aard is eenvoudig fantas tisch en wordt dan ook nergens buiten Duitschland geloofd. „Laat mij hier zeggen, aldus Ghamber- GEWELDIGE COLLECTIE ZEER LAGE PRIJZEN JARENLANGE GARANTIE C. JOOSSE - GOES ST. ADRIAANSTRAAT 11 lain, dat wij noch op het gebied der wa penen, noch in economisch opzicht, een ongebreidelden wedloop met Duitschland wenschen. Besprekingen over middelen tot uitbreiding van den wederzijdschen handel of tot verbetering van den eeono- mischen toestand zouden wij niet van de hand wijzen. Ik wensch ve r der duid e- 1 ij k te verklaren, dat wij niet bereid zijn, werkeloos toe te zien bij de vernie tiging der onafhankelijk heid van het eene land na het andere. Wij hebben Polen, Roemenië en Griekenland garantie gege ven, omdat Europa geen rust en geen vei ligheid zal kennen, tenzij, de volken er van overtuigd zijn, dat men streeft naar het herstel van het vertrouwen. Met ditzelfde doel hebben wij onder handelingen aangeknoopt met andere lan den, in het bijzonder Rusland en Turkije. Ik kan slechts zeggen, ernstig te wen schen, dat deze onderhandelingen spoe dig tot een goed einde zullen worden ge bracht". Volgens veler meening, zoo vervolgde de premier, is Danzig thans het gevaarlijkste punt van Europa. Ten dien aanzien zijn onze garan ties aan Polen duidelijk en scherp omlijnd. Een pogiimg,. om met geweld verande ring; ini den toeslfand te brengen^ waarbij de Pcolsche onafhankelijkheid bedreigd zou worden,, zou onvermijdelijk leiden tot een algemeen conflict, waarin Engeland betrokken zou zijn. Chamberlain zeide verder, dat de dienst plicht was ingevoerd, omdat in sommige Eüropeesche landen getwijfeld werd aan den ernst der Britsche bedoelingen. Het zou een verschrikkelijk ding zijn, indien Europa in een oorlog werd gestort door een misverstand. De houding van de labourpartiji, aldus spreker, ten aanzien van de dienstplicht is bijizonder ongelukkig. De macht om het vertrouwen te her stellen, ligt niet in onze handen, doch zoo lang ik minister-president ben, zal ik hoop blijven koesteren en geen moeite sparen om het vertrouwen terug te 'bren gen". GEDURFDE CHINEESCHE OVERVAL TE KANTON. De correspondent van de „Daily Tele graph" te Hongkong heeft berichten ver nomen, volgens welke Chineesche guerilla- krijigers een gewaagden overval hebben verricht op het Kantonneesche filiaal van de in Japansche handen zijnde bank van Taiwan. De soldaten ten getale van 100 man drongen de stad binnen en doorsta ken met hun bajonetten drie Japansche soldaten, die voor de bank op wacht ston den. Na het gebouw binnengegaan te zijn, forceerden de Ghineezen de safe welke on geveer 26.000 pond in Chineesche bank biljetten en zilver bevatte. Ze wisten met hun buit te ontsnappen, 20 minuten voor dat de Japansche autoriteiten ontdekten wat er was gebeurd. Hoewel de staat van beleg was afge kondigd en de militaire autoriteiten een speurtocht door de geheele stad op touw zetten, kon geen der overvallers ontdekt worden. BRITSCH-TURKSCHE OVEREENSTEMMING BEREIKT. De diplomatieke redacteur van Reuter verneemt, dat bij' de Britsoh-Turksche on derhandelingen algeheele overeenstem ming is bereikt. De Fransche regeering streeft naar een dergelijke overeenkomst met Turkije en het is dan ook mogelijk, dat het accoord driezijdig zal zijn. Naar verluidt, heeft de Turksche regee ring overleg gepleegd met Potemkin, den vertegenwoordiger van Rusland, die de overeenkomsten volkomen goedkeurde. HANDELSVERDRAG TUSSCHEN ENGELAND EN ROEMENIë GETEEKEND. Gisteren is het handelsverdrag tus schen Engeland en Roemenië geteekend. De overeenkomst voorziet in de orga nisatie van een wederkeerigen handel, wijziging in bet betalingsverkeer, een crediet van vijlf millioen pond sterling voor 'het aankoopen van Britsche goede ren, terwijl de Britsche regeering zich Binnenland, De1 Eerste Kamer over het vereenigings- en vergaderingsrecht, Groote brand te Groningen. Buitenland. Rede van Daladier. Chamberlain spreekt tot de vrouwen. Hitler en Mussolini achten conferentie inzake Polen onnoodig. op gemakkelijke betalingsvoor waarden. Vraagt inlichtingen. verbindt, 200.000 ton te koopen van den komenden tarweoogst, van Roemenië te gen de prijtsen vaia de wereldmarkt. EEN REDE VAN MINISTER OHT. Noorwegen zal nooit zijn neutraliteit opgeven. 'OSLO. Sprekende over het standpunt van Noorwegen ten aanzien van den in ternationalen toestand 'heeft de Minister van Buitenlandsche zaken gisteravond ge zegd: Wat betreft het sluiten van een non-agressieverdrag is het voor Noorwe gen de vraag of de een of andere groote mogendheid Noorwegen verplichtingen kan opleggen, of twijfel inzake de neutra liteit kan doen ontstaan. Deze zaak moet kalm bestudeerd wor den en dienovereenkomstig moet een be sluit worden genomen. De Minister zeide hier alleen te spre ken over Kaken welke in volledige wils vrijheid beslist kunnen worden. Het is duidelijk dat Noorwegen nooit 'zijn neutraliteit zal opgeven of vrijwillig een oorlog zal ingaan. Het heeft geen nut te spreken over din gen waartoe men gedwongen zou kunnen worden. Hiervoor heeft imlen 'het voorbeeld van den l'aatsten oorlog voor oogen. NAAR VERBETERD SYSTEEM VAN MOBILISATIE-DEKKING. Antwoord op de vragen van mr Van Vessem. Op vragen van het Eerste Kamerlid den heer Van Vessem naar aanleiding van de laatstelijk door de regeering ge troffen buitengewone militaire maatrege len hebben de ministers Golijn en Van Dijk geantwoord, dat de door de regeering ge troffen buitengewone militaire maatrege len zijn bedoeld als voorzorgsmaatregel in verband met latent oorlogsgevaar, los van iedere onmiddellijke dreiging. Zij dienen tevens als overgangsmaatre gel, teneinde voor te bereiden het opvoe ren van de vredessterkte van de krijgs macht, waardoor grooter waarborg wordt verkregen, dat een mobilisatie ongestoord kan verloopen, en voorts bezwaren van maatschappelijken aard, welke verbonden zijn aan het buitengewoon ouder de wa penen roepen van dienstplichtigen, wor den ondervangen. Dte internationale ver houdingen hebben zich in ongunstigen zin aldus ontwikkeld, dat een verbeterd sy steem van mobilisatiedekking noodzakelijk werd geacht. Te meenen, dat hieruit on voldoende zorg voor de weermacht zou blijken, wijst op een onjuist inzicht in de beteekenis van de genomen maatregelen. Bijzondere maatregelen zijn genomen om de opgeroepen dienstplichtigen, voor wie de dienstvervulling ernstige bezwa ren medebrengt, voor zoover mogelijk door anderen te doen vervangen. WERKLOOZEN EN RADIO. Tegen korting op werkloozensteun wegens aansluiting bij radio-distributie. D'at de steunantkeering in sommige ge meenten wordt gekort wanneer de werk- looze een aansluiting op de radiocentrale heeft, is een bezwaar, dat de N.C.R.V. en de V.A.R.A. in samenwerking met de Vereen, van leiders van radiodistributie bedrijven i'ru een adres aan den minister zullen ontwikkelen. Hiervan werd mede- deeling gedaan op de vergadering van ex ploitanten van radiooentrales. Ernstig werd verder geprotesteerd te gen 'het feit, dat de hooge heffingen van wege de gemeente nog steeds geen wijizl- ging ondergaan hebben, niettegenstaande een voor dit doel door den minister inge stelde commissie reeds vele maanden ge leden met haar arbeid gereed is gekomen en haar advies heeft ingezonden.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1939 | | pagina 1