De Duitsch-Poolsche betrekkingen.
IBISSHAG
Alle COUPONS en LOSSINGEN
NI HENDRIKSE Co.'s BANK
Geschokt vertrouwen.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD.
De economische verdediging.
ZATERDAG 6 MEI 1939
53c JAARGANG - No. 184
Berlijn ontevreden. Geen nieuwe Duitsche voorstellen ver
wacht. Instemming te Londen en Parijs.
INDRUKKEN OVER BECKS REDE.
Binnenland.
Het gebouw voor de Artillerie-
Inrichtingen.
Boodschap van Minister
Colijn aan het Volk van
Amerika
Belangrijkste Nieuws.
walke per 1 Mei 1938 vervallen
worden aangenomen door
GOES.
Uit de Provincie
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststra.at 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Deleeuw
f -"<6C pa? 5*-.
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlisssngen I 0.20
Losse nummers 5 cent
testiën 50 '-snv per rpgeï
Ingezonoen meéedeeungen oö cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
De internationale toestand, blijft ge
spannen. Veel meer gespannen, dan men
na de betrekkelijk gematigde rede van
Hitler had mogen verwachten.
Be Duitsch® Rijkskanselier heeft zich
immers bereid verfld&ard mee te werken
tot de handhaving van den vredel
E'a wel heeft Buitsehiand nog zekere
eisohen, maar die behoeven., met eenigen
goeden wil over en weer, den vrede toch
niet in gevaar te brengen,
Dat Duitschland teruggave van zijn ko
loniën of althans een redelijke vergoeding
voor het gemis daarvan verlangt, is een
eisch waarover met 'de andere mogendhe
den zeker te praten valt. Bovendien heeft
Hitier openlijk verklaard, dat deze
eischen nimmer een reden voor een mili
tair conflict zuilen zijn.
Eb dan ie er het Poolsche vraagstuk.
Hitier verlangt dat Danzig ala vrije
stad binnen de Duitsche Rijksgrenzen te
rugkeert en voorts wil hij door den corri
dor een spoorlijn en een breede heirweg,
waarover alleen Duitschland zeggenschap
beeft, teneinde een vrijie verbinding van
Oost-Pruisen met bet Rijk te verkrijgen.
Maar daartegenover wordt dan ook ge
steld, dat Duitschland alle economische
rechten van Polen in Danzig wil erken
nen, dat de bestaande grenzen tusschen
Duitschland en Polen als definitief wor
den erkend en aanvaard en dat Duitsch
land bereid is een niet-aanvalsverdrag
met Polen te sluiten voor den tijd van 25
jaar.
Wanneer men nu rekening houdt met
het feit dat Danzig van ouds een Duit
sche stad is en dat de scheiding van Oost-
Pruisen van het Duitsche Rijk een pro
duct is van het verdrag van Versailles,
dan moet worden erkend, dat hier
eischen worden gesteld waarover althans
te praten valt en die zeker niet van ge
noegzame heteekemds zijn om een wereld
oorlog te ontketenen.
Men kan echter de dingen nu eenmaal
niet „op zichzelf" bezien.
Et is toch zoo een en ander gebeurd
de laatste maanden.
De overrompeling van Tsjech o-Slowa-
kij'e ligt nog versch in het geheugen.
De eerste aanval is althans tot op ze
kere hoogte verklaarbaar en zelfs van
Duitsch standpunt gezien eenigermate
verdedigbaar. Voor een deel ging het hier
omt de ..bevrijding" van rasgenooten ter
wijl Tsjecho-Slowtakije vóór de inlijving
van Stodetenland een directe en door Ver
sailles ook bedoelde militaire flankbedrei-
ging voor Duitschland vormde. Maar
daarbij! is het niet gebleven.
In strijd met alle mogelijke vroeger
afgelegde verklaringen werd een kleine
en machteloos gemaakte staat eenvoudig
onder den voet geloopen en in strijld met
recht en billijkheid, Moravië en Bohemen
onder Duitsch protectoraat gesteld.
Dit optreden is door heel de wereld ge
voeld als een gruwelijk onrecht.
Niet ten onrechte schreef een der bla
den, dat dit optreden èn een misdaad èn
een fout was, beide van gigantische al
lure. Een Engelsch blad sprak juist en
scherp van „de grootste blunder welken
Duitschland sedert den oorlog gemaakt
heeft, een blunder, even groot
als de inval in België, en
e e n even groot onrecht.
Een blunder en een onrecht die men
steeds zal vinden als een bar
rière op ie deren weg naar
den vrede."
Deze dingen hebben de wereld niet on
beroerd gelaten.
Engeland is wakker geworden en spant
alle krachten in om herhaling van een
dergelijk trouweloos optreden te voorko
men. Eh achter Engeland staat Amerika.
En gedeerd door de ervaring staat Po
len zeer gereserveerd tegenover do Duit
sche beloften en beslist afwijzend tegen
over de Duitsche eischen.
Het vertrouwen is grondig geschokt
Als een waarschuwend teeken ziet het
voor zich Moravië on Bohemen.
En dat geschokte vertrouwen is oor
zaak dat de wereld in spanning blijft en
dat het misschien vroeg of laat tot een
oonflict met de wapenen komt.
Vat zou! het er anders in de wereld
uitzien als ook in het internationale leven
net recht Gods erkend werd.
Als tot 'richtsnoer werd genomen wat
het Antirevolutionair program in de bui
tenlandsche paragraaf schrijft, n.l. d a t
ook id e betrekkingen tus
schen de naties beheerscht
w.o.rden door de ordinan
tiën die God over de vol
ken gesteld heeft.
Na de rede van Kolonel Beek zijn de
Duitsch-Poolsche betrekkingen in een
nieuw stadium gekomen.
Niet zonder spanning wordt nu afge
wacht hoe de zaken zich verder zullen
ontwikkelen.
Geconstateerd wordt, dat de rede van
Beek althans twee feiten heeft opgeleverd:
la. De Duitsche ambassadeur Von Molt-
ke ia gisteren op zijn post terug gekeerd,
De Peelaehe ambassadeur te Berlijn, Lips-
ky, zal In de eerstvolgende dagen eveneens
naar zijn standplaats terugkeeren. Het
diplomatieke contact tusschen beide lan
den is dus na weken, waarin de gevaren
van het ontbreken van een dergelijk con
tact duidelijk aan het licht traden, her
steld.
2o. Het aangekondigde memorandum
van de Poolsche regeering is gister door
den Poolschen zaakgelastigde te Berlijn
overhandigd: een uitvoerige toelichting
van het Poolsche standpunt. In deze nota
wordt opnieuw de bereidwilligheid van
Polen onderstreept om indien Berlijn
'hierop prijs stelt door onderhandelin
gen tot een nieuwe contractueele regeling
te komen mits Duitschland rekening houdt
met het Poolsche standpunt.
Uit den terugkeer van den ambassa
deur Von Molfka naar Warschau meent
men in diplomatieke kringen te Warschau
te kunnen concludeeren, dat ook van Duit
sche zijde niet de weresch gekoesterd
wordt h et tot een breuk te laten kom ent
WAT BERLIJN ZEGT.
Het Duitsche publiek wist gisteren in
de vroege avonduren nog niets omtrent
den inhoud van de 'belangrijke rede, die
minister Beck in het Poolsche parlement
reeds had gehouden. De Duitsche zenders
meldden om twee uur 's middags en ook
nog om acht uur 's avonds slechts, dat
minister Beek had gesproken. Verder geen
woord. De Duitsche avondbladen gaven
zelfs geen uittreksel.
Uit Berlijn werd gisteravond gemeld:
Op den Obersalzberg beeft Hitier naar
de radio-overbrenging van Beek geluis
terd. Von Ribbentrop, de Duitsche rijks
minister van buitenlandsche zaken, be
vond zich daarbij in zijn gezelschap. Hij
had zich voor deze gelegenheid naar
Berohtasgaden begeven. De inhoud van de
Poolsche nota, welke heden voormiddag
door den Poolschen chargé d'affaires, Lu-
bomirski, op het ministerie van buiten
landsche zaken alhier was overhandigd,
is onmiddellijk telefonisch aan Berchtesi-
gaden medegedeeld.
Vandaag zal worden beslist of het Pool
sche memorandum langs diplomatieken
wegi zai worden beantwoord, dan well of
do voorkeur zal worden gegeven aan een
anlfwoordi in het openbaar. In alle gleval
wordlen geen nieuwe voorstellen van
Duitschland verwacht.
Men erkent, dat de vorm van de rede
voering gematigd was. Nochtans is men
over de redevoering ontevreden; daar zij
de zakelijke verschillen omtrent Danzig
en den corridor even groot laat, als zij
voor dien waren. Al is de toestand door
deze redevoeriing niet acuut slechter ge
worden, verbeterd beeft bij zich in geenen
deele.
In politieke kringen verwacht men voor
de eerste dagen althans geen dramatische
wendingen of sensationeels gebeurtenis
sen.
Ook in buitenlandsche politieke milieux
te Berlijn is men van oordeel, dat de toe
stand door de rede van den Poolschen mi
nister van buitenlandsche zaken niet is
verbeterd, dus onveranderdslecht
is gebleven.
Alle Duitsche publiciteitsorganen zetten
intusschen in versterkte mate hun be
richtgeving over anti-Duitsche incidenten
en excessen in Polen voort; o.a. wordt be
richt over het feit, dat schoolkinderen
anti-Dbitsche liederen hebben gezongen.
ONVERDEELDE INSTEMMING TE
LONDEN.
Kolonel Beck's antwoord op de rede van
Hitier heeft naar aan de N. R. Grt ge
meld wordt in Londen groote bevredi
ging gewekt. Men spreekt er zijn waar
deering over uit, dat de Poolsche staats
man een flinke houding heeft aangeno
men, zonder dat hij in eenig opzicht pro-
vocatief is opgetreden. Kalm, waardig,
helder en vastberaden noemt men zijn
antwoord. Het wordt tevens' op prijs ge
steld, dat hij zelf geen nieuwe voorstellen
heeft gedaan', maar het initiatief voor een
heropening van de 'besprekingen
Danzig en den corridor aan Duitschland
heeft overgelaten.
Het is dan ook niet te
veel gezegd, dat Beek's rede
te Londen met onverdeel
de instemming is ontvan
gen. In officieels kringen wordt daar
sterk den nadruk op gelegd. Men geeft
duidelijk te verstaan, dat Engeland zich
met Beck's houding volkomen kan ver-
eenigen en dat het in deze kwestie, zoo-
als Beek die nu heeft behandeld, geheel
achter Polen staat,
PARIJS IS VERHEUGD OVER DE
OVEREENSTEMMING TUSSCHEN
HET POOLSCHE EN HET
FRANSCHE STANDPUNT.
In Fransche politieke en diplomatieke
kringen is men, volgens Havas, van oor
deel, dat de rede van Beck in den bestaan-
den internationalen toestand een feit is
van het grootste gewicht door de opmer
kelijke definitie van den grondslag der
Poolsche buitenlandsche politiek.
Na daze ulteemzeftilrrg, aldus zegt men,
vormen de Duitsch-Poolsche betrekkingen
eni In het bijzonder het vraagsfluk-DanzIg
een toesitsteem voor de werkelijke bedoe
lingen der Duitsche politiek.
Men verheugt zich over de volkomen
overeenkomst tusschen 't Poolsche stand
punt en dat der Fransche regeering.
WASHINGTON ZIET ONTSPANNING.
De rede van Beek wordt te "Washington
gunstig beoordeeld. In diplomatieke krin
gen is men van meening, dat Beek, hoe
wel hij op krachtigen toon heeft gespro
ken, de deur voor onderhandelingen over
Dianzig en de corridor niet voor goed
heeft gesloten. De eerste reactie uit Ber
lijn, volgens welke de Duitsche regeering
.in de rede geen aanleiding voor een on
middellijk gewelddadig optreden in Dan
zig ziet, heeft een indruk van ontspan
ning gewekt.
Wat Parijs draagt etaleeren wij vandaag.
Ciclaam, Lila, Bleuét, Paars,
de modetinten.
Het Stoffenhuis, Goes.
Opril MarktMagdalenastraat.
(Adv.)
ACHT WETSONTWERPEN DOOR DE
TWEEDE KAMER GOEDGEKEURD.
Gisteren heeft de Tweede Kamer een
achttal wetsontwerpen behandeld, welke
den grondslag vormen vtoor de economi
sche verdedigingsvoorbereiding. Deze zijn
'bedoeld als definitieve regeling en ver
volmaking van de materie, welke in de
spannende Septemberdagen van 'het vo
rige jaar geregeld is door de acht nood
wetten van in hoofdzaak dezelfde strek
king, welke toen door het parlement op
korten termijn, met het oog lop de drin
gende internationale omstandigheden, zijn
goedgekeurd.
Met deze regelingen wordt beoogd, de
regeering in staat te stellen, alle voor
bereidingen te treffen en maatregelen te
nemen, welke noodzakelijk zijn om in tij
den van oorlog, oorlogsgevaar lof daar
mede verband houdende buitengewone
omstandigheden, zoo goed mogelijk te
kunnen zorgen voor alles wat n'oodig is
voor de militaire weerbaarheid en v'oor
'het levensonderhoud van m'ensc'h en dier.
Deze wetsontwerpen werden na een
kort debat goedgekeurd.
De wet betreffende de economische
voorbereiding wordt dadelijk na aanvaar
ding door de Eerste Kamer van kracht.
De andere ontwerpen zijn gedoeld in
werking te treden, wanneer bu:tengewo-
ne omstandigheden, als oorlog, oorlogs
gevaar, watersnood of andere rampen
het noodzakelijk maken.
De regeering wenscht door te zetten.
Naar de „N. R. Grt." vernam zal de af
gestemde post uit de begrooting van de
Artillerie-Inrichtingen voor de stichting
van een gebouw op het Lyceumplein te
's Gravenhage afzonderlijk bij suppletoire
begrooting opnieuw bij' de Kamer aan
hangig worden gemaakt. Dezer dagen zal
het desbetreffende wetsontwerp het de
partement van Defensie verlaten. In de
toelichting bij den post is wijziging ge
bracht.
Mijn Ibis tn ml|n pl|p
zullen mi| niet verlaten.
Dat li en bll|ft de vreugd
van alle grenssoldaten.
WWrmW VOOR DE PUP
Oobbelmannlekker, man I
Ter gelegenheid van de opening van het
Nederlandsche paviljoen op de "World's
Fair te New York, heeft de Nederlandsche
gezant, Br A. Loudon, tijdens zijn rede,
de volgende boodschap van Minister-Pre
sident Colijn aan het Amerikaansohe volk
voorgelezen:
Nu de omstandigheden een minister van
de Kroon hebben verhinderd naar de Ver-
eenigde Staten over te steken, teneinde het
Nederlandsche paviljoen op Uw groots
tentoonstelling te openen, verheugt het mij
in de gelegenheid te zijn u een 'boodschap
van vriendschap te zenden uit naam van
de regeering en het volk der Nederlan
den.
De Vereenigde Staten van Amerika en
de Nederlanden hebben, zoolang beide be
staan, een innige vriendschap voor elkan
der gekoesterd. Ik behoef wel niet uit te
weiden over de redenen, waarom dit zoo
moet zijn. Nog afgezien van de vele ge
meenschappelijke voorouders is daar de
gemeenschappelijke erkenning van de on
derwerping aan het Goddelijk Gebod.
Beide landen zijn in staat, een juist
evenwicht te scheppen tusschen de vrij
heid van het individu en de autoriteit van
den staat. Zij deelen een afkeer van hel
toestaan van vrijheid aan anderen op het
eigen grondgebied en beiden houden vast
aan den regelmatigen volksinvloed op de
regeering en aan de inachtneming, zoo
wel door de burgerij' als door het gezag,
van de regels van normalen ouderlingen
omgang.
Het is vanwege deze goed gefundeerde
vriendschap, dat Nederland met eerlijke
vreugde deelneemt aan deze tentoonstel
ling. Het bewondert dit in klein bestek ge
levérde bewijis van. Amerikaansche ener
gie en prestaties en het is verheugd, dat
boven zijn naar omvang misschien be
scheiden paviljoen, het rood, wit en
blauw wappert van zijn oude vlag, die het
zinnebeeld is van dat wat dierbaar is aan
de ziel van Nederland en Amerika, om
dezelfde kleuren van de „Stars and
Stripes" te mogen begroeten.
WIJZIGING LAGER ONDERWIJSWET.
De vergoeding voor akten.
De heer Suring c.s. heeft op het
wetsontwerp tot wijziging van de lager-
onderwijswet enz. een amendement voor
gesteld, dat de strekking heeft, het mi
nimum aantal akten, dat wordt ver-
eischt voor het verleenen der geheele of
gedeeltelijke rijksvergoeding niet uitslui
tend te laten afhangen van het aantal ak
ten, dat wordt uitgereikt bij het school-
eindexamen, doch daaronder ook te be
grijpen het aantal, dat verkregen wordt
door het afleggen van het examen voor
een der staatscommissiën, mits deze laat
ste akten verkregen zijn door leerlingen,
die voldoen aan den eisch, dat zij de laat
ste twee leerjaren der kweekschool zon
der onderbreking hebben doorloopen.
HEROPENING VLIEGDIENSTEN
FRIESLAND EN GRONINGEN
UITGESTELD.
Gebrek aan piloten!
Aangezien zich een groot deel van het
vliegend personeel der K. L. M. in mili
tairen dienst bevindt, heeft de K. L. M.
het 'besluit moeten nemen de heropening
van de luchtlijnen naar Groningen en
Friesland, welke aanvankelijk op 15 Mei
zou plaats vinden, tot nader te bepalen
datum uit te stellen.
De dienst op de lijnen naar Zeeland
en naar Eindhoven wordt ongewij- i
zigd voortgezet.
Binnenland.
Boodschap van Minister 'Colijn aan .Ame
rika.
Dr van Broekhuizen spreekt voor den
Schoolraad.
Een goed fruitjaar?
Buitenland.
De Duitsch-Poolsche betrekkingen.
De indruk van Beck's rede in het bui
tenland.
BESPREKINGEN TUSSCHEN VER
TEGENWOORDIGERS VAN HET
NEDERLANDSCHE EN HET
DUITSCHE BEDRIJFSLEVEN.
Sinds midden 1937 zijn verscheidene
malen in Nederland en in Duitschland
'bijeenkomsten gehouden van leidende
persoonlijkheden uit het Nederlandsche
en 'het Duitsche bedrijfsleven, welke bij
eenkomsten ten doel hadden, het weder
zij dsche contact te bevorderen, en daar
door de kennis omitrent de eeconomische
omstandigheden in beide landen te ver
meerderen, alsook om vraagstukken van
financieelen en oeconomischen aard, die
zoowel voor Nederland, als voor Duitsch
land van belang zijln, in een daartoe ge-
eigenden kring van belanghebbenden en
belangstellenden onder de oogen te zien.
Donderdag en Vrijdag is wederom een
dergelijke samenkomst gehouden, ditmaal
te Amsterdam'.
Gister werd een uitstapje naar den
"Wieringermeerpolder gemaakt.
CENTRALE VOOR WERKLOÜZEN-
ZORG.
Van 0 tot 18 Mei zal weer voor bet
bekende werk van de Centrale voor
Werkloozenzorg („Joing Holland snakt
naar werk") worden gecollecteerd te
Goes en omliggende dorpen,
genoemd in de advertentie in dit nr.
Men weet, dat de centrale niet alleen
negen kamipen voor jeugdige werkloozen
exploiteert, maar ook drie internaten,
waar werklooze miedsjes worden opgeleid
voor huishoudelijke beroepen. Verder
wordt gezorgd voor vacantiecursussen
voor oudere werkloozen. Ook zijn reeds
cursussen in het leven geroepen voor vak
opleiding voor bepaalde groepen werk
loozen (binnenscheepvaart, landarbeid,
enz.). Ben zeer noodzakelijke arbeid dus,
die door de meest vooraanstaanden in
den laaide krachtig wordt aanbevolen.
Gaarne wekken wijl op tot het geven van
milde bijdragen.
H)et comité van aanbeveling bestaat
voor Goes en Kloetinge uit de heeren: M r
RL M. van B usseldorp, G. Zan-
d e e, D s H. B o e r s m a, G. K1 o o s-
t e r m a n, D s P. J. iS t e i n z, Da
iW1. H. v. d. V e g t en D s M. v. d. V i s,
en de plaatselijke commandant
van 'het Leger des H e i 1 s.
ONDER WAGON GERAAKT.
Gistermiddag om half vier is op de
cokosfabriek te Sluiskil de rangeer
der 'M. Soheele uit Axel onder een wagon
geraakt en ernstig gewond. Het rechter
been werd onder de knie verbrijzeld en
van den linkervoet werden de teenen af
gereden. Bovendien liep de man nog
kneuzingen op. In zorgwekkenden toe
stand is het slachtoffer naar het zieken
huis te Sluiskil vervoerd.
ZUID-BEVELATïD.
Kapelle. Naar aanleiding van de pu
blicatie der candidatenlijst van de Vrij
zinnige kiesvereeniging te Kapelle bleek
ons dat de heer A. v. d. Have gezwicht
is voor de vele verzoeken om zich weer
beschikbaar te stellen voor een raadsze-
tel. D'e heer v. d. Have heeft echter alleen
de tweede plaats op de lijst willen aan
vaarden.
Onder voorzitterschap van dhr W.
Glas kwami de vereeniging van Oudleer
lingen van de Tuinbouwcursussen in
jaarvergadering bijeen.
De voorzitter maande aan tot krachtige
activiteit inzake ziektebestrijding bij!
kruisbessen.
In zijln jaarverslag deelde de secr., dhr
L. Willeboer, mee dat een druk jaar is
voorbij gegaan. Spr. herinnert aan de
