N.V. Hendrikse Bank Goes
EERSTE BLAD.
DE STATENVERKIEZINGEN.
Buitenland.
De reactie van Mussolini
op Roosevelts boodschap.
Steunt Rusland zonder voor-
Mond West-Europa?
Werklooze dienstplichtigen
voor de grenstroepen.
Belangrijkste Nieuws.
VRIJDAG 21 APRIL 1939
53c JAARGANG - No. 171
verhuurt loketten In haar
brand- en Inbraakvrlje Ups' Kluis-
inrichting vanaf f5.- per jaar.
Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA Dagblad voor de Provincie Zeeland
Abonnementsprijs 13,<S9 pe? Hc&'artail
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeellngen 40 cent per rege!
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Enkele persstemmen.
Aan de vele beschouwingen over de
Statenverkiezingen in de verschillende
bladen is het volgende ontleend:
De „St a n d a a r d" schrijfL o.m.:
„De beteekenis van het Stombusresul-
taat voor de landspolitiek is, van anti
revolutionair gezichtspunt gezien, gun
stig, althans zeker niet ongunstig. De po
gingen, om ons volk te brengen tot een
veroordeeling van de politiek van het Ka-
binet-Golijn, zijn mislukt. Daarover spre
ken wü onze voldoening uit, omdat die
mislukking naar onze meening in 's lands
belang is."
'Het blad verheugt zich met voorstan
ders van onze Staatsinstellingen, en alle
aanhangers van eene Nederlandsehe
staatkunde over den teruggang van de
N.S.B, Daarin heeft ons volk het niet
twijfolachtige antwoord gegeven op het
anti-nationaal optreden van do N.S.B., op
haar vreemde strijdmethoden, en op haar
propaganda voor heillooze beginselen.. Het
is een antwoord, dat deze beweging, met
name na haar campagne van de laatste
maanden, dubbel en dwars beeft ver
diend."
Wat betreft de liberalen: zij kunnen
moeilijk verheugd zijn.
„Wel is waar steeg bun stemmenaantal,
vergeleken met dat van 1937, aanzienlijk,
n.l. van 160.260 op 256.031, maar voor hen
werd door ieder kenner van de electorale
kaart van® ons land een belangrijke stij
ging verwacht, en zij kwamen slechts twee
Statenzetels boven hun getal van 1935,
,toen zij een g-eweldige duikeling hebben
gemaakt (in 1931 bezetten zij' 58 zetels
in de Staten der verschillende provinciën,
in 1935 33 en thans zullen zij er 35 inne
men). Hun felle anti-papistische actie,
bun „grootsche" verkiezingscampagne,
bun scherpe bestrijding van het regee-
ringsbeleid, en in het bijzonder van de
anti-revolutionairen, heeft hun weinig
baat gebracht. Hun percentage van de
geldige stemmen, dat in 1937 3.95 be
droeg, steeg thans tot 6,23, doch dit is
slechts 0,11 pet. hooger dan in 1935, het
jaar van hun sterken achteruitgang."
„De Rotterdammer" is tevreden
over het bereikte resultaat. En de oor
zaken van die tevredenheid hebben zoo
wel een negatief als een positief karakter.
„Wat is, summa summarum, de alge-
meene tendens van deze verkiezing?
De „democratische" oppositie-partijen
in de Tweede Kamer hadden het in de
eerste plaats op de N.S.B. gemunt. Die
poging is geslaagd. Wie twee keer ach
tereen gekraakt wordt, herstelt niet meer.
Blijft nog wat sukkelen, totdat volledige
invaliditeit optreedt.
De tweede doelstelling was om het
kabinet-Coiijn een brevet van onvermogen
te bezorgen. Is deze opzet geslaagd? Wij
gelooven niet, dat men zulks zichzelf zal
wijsmaken. De drie partijen, waarop de
regeering steunt, gingen vergeleken met
1937 in elk geval nog 14.450 stemmen
vooruit en vergeleken met 1935 zelfs
358.100 stemmen. Daar tegenover staat, dat
zoowel de S.D.A.P. als de communisten
vergeleken met 1937 eenige duizenden
stemmen verloren. Kan men nu zeggen,
dat het regeeringsbeleid op smalle basis
en ten aanzien van de bestrijding der
werkloosheid veroordeeld is?
Er is geen sprake van: eer het tegen
deel. Uit het diepst van ons hart danken
wij daar God voor, die de meerderheid
der kiezers dit heldere inzicht schonk.
Het oordeel van het kiezerscorps gaf
blijk van nuchtere bezonnenheid, wees
het onnationale af, maar bleek ook on
gevoelig voor de lokstem van de valsche
democratie."
De „Nederlander" is verheugd,
dat het verlies, hetwelk de C.-H. Unie
'wee jaar geleden leed, meer dan inge-
aald werd.
En dit blad constateert eveneens mef
lyreugde, dat de beide extremistische
roepen, de N.S.B. en de Communistische
vartij, verlies hebben te boeken.
„Geeft de uitslag van gisteren een
"wijzing omtrent het oordeel der kie
zers over de politiek van het zittende
abinet?", vraagt het blad vervolgens.
„Onze aanvankelijke indruk doet ons
deze vraag ontkennend beantwoorden."
„De grootste „regeeringspartij", waar
van de ministers volgens de N.S.B.- en
de liberale pers hun stempel op de ge-
heele regeeringspolitiek drukken, hand
haafde zich volstrekt."
■Sf „De C.-H. Unie ging bij 1937 sterk voor
uit. De A. (R. Partij sterk achteruit".
■„Een critiek op de regeeringspolitiek,
op het kabinet als geheel, kunnen wij
hieruit dan ook niet distilleeren."
De „Nieuwe R o 11. C r t. verheugt
zich over de winst van de Liberale Staats
partij „de grootste winst sedert 1937" en
vervolgt:
„Zoo liggen de Statenverkiezingen van
1939 weer achter ons. In de Provinciale
Staten zijn de grootste winsten voor de
R.K. Staatspartij en den V.-D. Bond (resp.
11 en 12 zetels), terwijl het zwaarste ver
lies geleden, is door de N.S.B. (23 zetels).
In de Eerste Kamer zal de veranderde
samenstelling der Staten in 1940 aanlei
ding geven tot enkele verschuivingen in
do sterkte-verhoudingen der fracties.
Belangrijker dan doze wijzigingen ach
ten wiji het echter, dat er een her-oriën
tatie is geweest onder de kiezers naar de
liberale beginselen, welke in deze tijden
van internationale en nationale benau
wenis alleen iets voor de toekomst kun
nen beloven,"
Het „Handelsblad" vergelijkt den
stembusuitslag van nu met de Staten
verkiezing in 1035 en de Kamerverkiezing
van 1987 en zegt, dat de toestand over
het geheel genomen sedert 1037 niet bij
zonder sterk is veranderd.
„De groote winst der liberalen, die hun
stemmenaantal nu met 00 van dat van
1933 vermeerderden, is voor ons een bijl
zonder verheugend toeken. Er is dus weer
opgang te bespeuren voor het beginsel,
dat juist in benarde tijden extra moed
en uithoudingsvermogen vergt, omdat het
in de eerste plaats op zelfwerkzaamheid
en zelf-verantwoordelijkheid wil steunen,
en niet dan in uiterste noodzaak de per
soonlijke vrijheid en verantwoordelijkheid
wil inperken en overhevelen naar de
overheid.
In dezen tijd van gespannen interna
tionale verhoudingen is de buiten-
landsche politiek van Neder
land (behalve in de breinen der com
munistische en fascistische partijen) geen
oogenblik in het geding geweest. Want de
zelfstandigheidspolitiek onzer regeering
en haar vastberadenheid om ons rijk
tegen eiken aanrander te verdedigen,
vinden bij de waarlijk Nederlandsche
volksgroepen overal weerklank en in
stemming. Dat ons volk geen enkelen
vreemden, hiel verkiest te likken, is een
waarheid welke het buitenland, indien
het nog noodig ware, ook door deze ver
kiezingen en den gestuiten groei van
onze aanbidders van buitenlandsche
voorbeelden, stilzwijgend maar nadruk
kelijk bevestigd mag achten."
,„D' e Maasbod e" merkt op, dat de
N.S.B. een episode is gebleken, die men
als afgesloten kan beschouwen, ondanks
de stuiptrekkingen, waarop wij vermoe
delijk nog wel vergast zullen worden.
„Laten wij aannemen, dat zij in haar
besten tijld, in haar beste figuren en in
baar beste uitingen nog iets beeft weten
te bereiken voor bet heil van ons vader
land.
„Wij betreuren, dat de andere onder
Ibuitenlandschen invloed staande extre
mistische partij, de Communisten, niet
meer afdoende is teruggezet. Een verheu
gend verschijnsel is intusschen, dat zij
regelmatig in percentage achteruit gaan,
in tijden, die bun juist winst zonden moe
ten verschaffen."
„O'ok de S. D. A. P. is haar werfkracht
kwijt door gebrek aan fundamienteele be
ginselen van blijvende en telkens opnieuw
bezielende waarde. De Re-v. Soc. Partij
verloor 2 zetels, dit bewijst wel, dat ons
rustig landje in deze troebele tijden van
bet linlksch extremisme niets te vreezen
beeft."
„Alles tezamen: een haast oveT de ge-
heele linie tot groote bevrediging stem
mende uitslag, die èn voor de christelijke
partijen èn voor de christelijke regeering
een groote steun en bemoediging betee-
kent."
„D e T ij d" (r.k.) acht bet allervoor
naamste resultaat de méér-dan-halvee-
ring der N.S.B., vergeleken bij 1935. „In
dat jaar had het een oogenblik den schijn,
alsof de N.S.B althans een kans maakte
oral de vrijl stabiele verhoudingen der Ne
derlandsche partijen te doorbreken en
overhoop te werpen. Reeds bij' de Kamer
verkiezingen van 1937 bleek intusschen
dat het slechts schijn was. De 'helft van
de stemmen, die een oogenblik door dit
nieuwe en rookerige stroovuui varen
aangetrokken, keerden Teeds twee jaar
later naar hun vertrouwde haardsteden
terug. Woensdag is de N.S.B. nog wat
verder ingezakt, zij het niet meer in een
zelfde tempo. Zij is min of meer gesta
biliseerd, wat voor deze „beweging" een
min of meer langzame, maar in elk geval
zekere dood beteekent."
„Het Nationale D' a g b 1 a d"
tracht den uitslag voor de N. S. B. nog
een weinig goed te praten en zegt ver
der o m.
„Twee jaren geleden kropen velen, die
in den maalstroom verloren dreigden te
gaan, op een voor hen geschikt droog
plekje, naar zij althans meenden, doch
het democratisch wrakhout beeft ben ook
daar niet met rust gelaten. Im den niet
gerechtvaardi'gden angst voor bet nieuwe,
ingeprent door de leiders der politieke
partijlen, die van den kant af de zooveel-
ste opvoering van dit democratisch
schouwt ooneel gadeslo egen, hebben de
kiezers zich opnieuw vastgeklampt aan
hetzelfde wrakhout, thans op een ander
deel, dat der Cbr. Hist., der Liberalen en
Vrij'z. Democraten.
De politiek der A.R., S.D.A.P. en com
munisten beeft ba de oogen dier kiezers
geen aanhang meer gevonden en in hun
angst voor het nieuwe, dat toch komen
moet en komen zal, hebben zijl de kleur-
looze middenstof gezocht, hun stem uit
brengend op die partijen, wier program
ma's weinig zeggend, wier leuzen ook
weini'g houvast-gevend waren."
„H et Volk" wijst er o.m, op, dat ook
deze stembus met groote duidelijkheid
leert, dat voor dictatoriaal extremisme,
om het even of het zijln bevelen in Mos
kou of in Berlijn «haalt, In Nederland
geen plaats Is. De politieke geschooldheid
van ons volk blijkt een taaie weerstands
kracht te bezitten, waardoor aan deze ge
wassen van uitheemsohen bodem het wor-
telsohieten wordt belet."
WELLICHT RUIMTE VOOR SAMEN
WERKING?
Een ambtenaar van het ministerie van
buitenlandsche zaken te Washington heeft
als zijn meening te kennen gegeven, 'dat de
verklaring, waarin Mussolini de voorstel
len van Roosevelt verwierp, hoewel zij te
leurstellend is, toch wellicht ruimte heeft
gelaten voor samenwerking.
Men heeft in het bijlzonder opgemerkt,
dat Mussolini bet denkbeeld van een con
ferentie niet geheel en al heeft verwor
pen, hoewel hij de waarde van uitgebrei
de conferenties verkleinde.
Roosevelt 'heeft niet gedacht aan een
wereldconferentie over alle drie mogelijke
onderwerpen: ontwapening, economische
en politieke vraagstukken. Be grootste con
ferentie zou 'zich met de economische
vraagstukken moeten bezighouden de ont-
wapeningsbesprekingen zouden beperkt
worden tot de gewapende landen, terwijl
een politieke conferentie slechts bedoeld
zou zijn voor de Europeesohe landen, die
daarbij onmiddellijk betrokken zijn.
In welingelichte Berlijnscbe kringen zegt
mefl, dat de rede van Mussolini een eerste
en algemeen antwoord der spilmogendhe-
den op de boodschap van Roosevelt betee
kent.
Men voegt hieraan toe, dat Hitler op
28 April de boodschap omstandig en punt
voor punt zal beantwoorden.
Volgens dezelfde inlich
tingen zou de Buitscbe
rijksregeiering do>«r tus-
s c hen koms-t van baar di
plomatieke vertegenwoor
digers 'bij de ministeries
van buitenlandsche zaken
der kleine landen, door
Roosevelt in z ij n boodschap
opgesomd, hebben laten in-
f o r m e e r e n, of z ij' hun onaf-
hankelij' khei'd bedreigd
achten door het r iji fc en of
zij1 bij Roosevelt een beroep
om interventie hadden ge
daan.
D'e rede van Mussolini is in Britsohe
politieke kringen met een zekere voldoe
ning ontvangen.
Hoewel, zoo verklaart men, Mussolini
niets gezegd heeft omtrent de wijz®,
waarop de asmogendheden op de bood
schap van Roosevelt willen antwoorden,
kan toch opgemerkt worden, dat hij' er
prijs, op stelde, nogmaals uiting te geven
aan den vredeswil van Italië en Buitsch-
land.
Mussolini's rede wordt in sommige bui
tenlandsche politieke kringen te Rome als
van geruststellenden aard beschouwd.
Be kalme en rustige toon, waarop de
duoe sprak, en zijn opkomen tegen de pa-
niekzaaiers, maakten grooten indruk in de
stad, waar gedurende de laatste paar we
ken een bedekte onrust zich verspreid
had.
Be „Baily Telegraph" weet mede te
deelen, dat de Sovjet-regeering thans
Ondubbelzinnig te kennen heeft gegeven,
dat zij bereid is zich met Groot-Brittan-
nië en Frankrijk aaneen te sluiten, ten
einde, met inzet van al haar strijdkrach
ten en hulpmiddelen, zonder restrictie
of voorbehoud, agressie door de as-mo-
gendheden in Europa tegen te gaan.
Beze bereidwilligheid is vervat in be-
Een regeling voor de vervanging van
werkende opgeroepenen in voorbereiding.
Namens den minister van defensie
maakt de Regeeringspersdienst bekend,
dat, daar onder de huidige omstandighe
den aan vermindering van de tegenwoor
dig sterkte der troepen, behoorende tot de
grens- en kustbeveiliging, niet kan wor
den gedacht, een regeling in voorberei
ding is, om aan hen, die in de burger
maatschappij' noode kunnen worden ge
mist, groot verlof te verleenen en hen te
doen vervangen door werklooze dienst
plichtigen,
Binnenkort zullen hieromtrent nadere
mededeelingen worden gedaan.
paalde voorstellen, welke aan de Britsche
regeering zijn overgebracht en waarbij
nog een aantal technische kwesties wordt
opgeworpen,
Deze voorstellen zullen onmiddellijk
door hot Britsche kabinet moeten wor
den overwogen. Het kabinet zal moeten
nagaan, in hoever de voorstellen dor
Sovjet-Unie de houding van verschillen
de kleinere staten zullen beïnvloeden.
Aangenomen kan worden, dat enkele
dagen zullen verloopen, alvorens de
Britsche opmerkingen over de voorstellen
aan Moskou worden voorgelegd.
De Britsche regeering, zoo zegt het
blad, zal zich door bedreigingen uit Ber
lijn, dat elke kans op vredelievende uit
latingen van Hitler in zijn aanstaande
Rijksdagrede verdwijnen zal, indien En
geland met de Sovjet-Unie samengaat,
niet laten weerhouden om de gedachten-
wisselingen met Moskou tot een goed
einde te brengen.
DE ENGELSCH-TURKSCHE
BESPREKINGEN.
D'e diplomatieke correspondent van Reu
ter schrijft, dat bet overleg tusscben
Groot-Brittannië en Turkije wordt voort
gezet.
Het verlui'dt, dat een duidelijk begrip
is verkregen van de houding van Turkije,
in het bijzonder ten aanzien van zijn be
langen op den Balkan. De besprekingen
met Mo'Skou gaan voort.
Het verluidt, dat het jongste contract
van den Roemeenschen minister van bui
tenlandsche 'zaken met Beek nuttige re
sultaten heeft opgeleverd.
Zuid-Slavië en Bulgarije schijnen niet
geneigd te zijn zich bijl het kamp aan te
sluiten.
BIJZONDERE MAATREGELEN IN
FRANKRIJK.
Defensie maakt offers noodzakelijk.
De Fransche ministerraad zal vanmid
dag ivoor belangrijke besprekingen bijeen
komen. In deze vergadering zullen tal
rijke gewichtige decreten van den presi
dent der repnhlie'k ter teekening worden
voorgelegd.
Men meent te weten, «dat de
financieele en economische
maatregelen, waartoe beslo
ten zal worden, in 'strekking
en doeltreffendheid alles
zullen overtreffen, wat tot
dusverre op dit gebied is on
dernomen.
In gezaghebbende 'kringen bewaart
men «een volkomen stilzwijgen. Men weet
echter wel, dat «de maatregelen den om
vang zullen hebben, die door de nationale
defensie gebiedend wordt opgelegd en bet
land in staat zullen stellen, de door de
omstandigheden geëisehte inspanning aan
de wapening te wijden.
In een radiorede zal Reynaud, naar
men gelooft, met 'klem betoogen, dat de
offers, die bet land zich voor zijn verde
diging m'oet getroosten, onvermijdelijk
zijn. Hij zal verder een beroep doen op
de vaderlandsliefde en het plichtsbesef
ivan alle Franse-hen.
De nieuwe wetsdecreten zullen zonder
twijfel reeds Zaterdag in het 'staatsblad
verschijnen.
HET „OVERWINNINGSDéFILé TE
MADRID WORDT STEEDS
UITGESTELD.
Intusschen blijven de vreemde troepen.
De Italiaansche bladen publiceeren een
.bericht uit Burgos, volgens hetwelk de
overwinningsparade, die'eerst tot 15 Mei
was uitgesteld, thans tot 30 Mei zou wor
den uitgesteld.
Generaal Franco is op zijn officiëele
reis te Malaga aangekomen. De stad was
feestelijk versierd en wachtte met groote
geestdrift het eerste bezoek van den
staatschef.
De generalissimus heeft van het balcon
Binnenland.
Het centrale vluchtelingenkamp.
Buitenland.
D'e vijftigste verjaardag van Hitler.
Weer uitstel van het overwinningsdefilé
te Madrid.
Rusland steunt West-Europa.
Bijzondere maatregelen in Frankrijk.
Mussolini en. Roosevelts boodschap.
van het raadhuis af een korte toespraak
tot de bevolking gehouden,
EEN MINISTERIE VAN BEVOOR
RADING IN ENGELAND.
Minister-president Chamberlain heeft
gisteren in het Engelsche Lagerhuis
medegedeeld, dat de regeering besloten
had tot de instelling van een ministerie
van bevoorrading over te gaan en dat
Burgin, de minister van transportwezen,
met de leiding belast zou worden. Voor-
loopig zou het nieuwe departement zijn
zorgen slechts bepalen tot de behoeften
van het leger, de luchtbescherming en
de passieve verdediging.
ANTI-SEMIETISCHE UITSPATTINGEN
IN SLOWAKIJE.
Ter viering van Hitler's verjaardag.
De verjaardag van Hitier heeft gediend
tot sein voor anti-semietische uitspattin
gen in geheel Slowakije. Te Bratislava
waren opschriften aangebracht, zooals
„leve Hitier", „weg met de Joden". De
muren der synagoge waren bekalkt. Er
stond opgeschreven „wij zijn Joden en
wij zijn toch nog hier".
Na het invallen van de duisternis reden
manschappen van de Hlinka-garde in
van Joden opgeëischte automobielen langs
de koffiehuizen. Zij sommeerden de
Joden deze inrichtingen direct te ver
laten. Onder het voorwendsel, dat deze
bevelen niet direct werden opgevolgd,
werden verscheidene Joden door leden der
Hlinkagarde geslagen. Verscheidene per
sonen moesten naar het ziekenhuis wer
den overgebracht.
Te Trnava hebben leden der Hlinka
garde chic gekleede dames gedwongen
auto's schoon te maken, welke haar vroe
ger toebehoorden.
Oude mannen werden op een plein aan
de bespottingen van voorbijgangers bloot
gesteld.
BRITSCHE OORLOGSBODEMS NAAR
GIBRALTAR.
(Het Britsche slagschip „Ramillies" is
Woensdagavond met drie torpedojagers
en een onderzeeboot naar Gibraltar ver
trokken.
Het, betreft bier, naar men verkla,art,
een normale verplaatsing, waartoe reeds
eenigen tijd geleden besloten was>l
DUITSCH-POOLSCHE INCIDENTEN.
D'e „D'anziger Vorposten" bericht uit
Graudenz: Een groot aantal Poolsche
jongelieden heeft des- nachts e'en overval
gepleegd op de boerderij Dombrowken
(district Graudenz) en bekogelde de- wo
ning van den Duitschen eigenaar Boer
ster m-et 'steenen. De inrichting van het
buis werd ivernield.
Toen de houding der Polen steeds drei
gender werd er zou ook geschoten zijn
dreigde de Duitsche grondeigenaar te
zullen schieten, indien de P'o-len zich niet
zouden verwijderen.
Toen de Polen hierop aanstalten maak
ten het huis te bestormen zag Foerster
zich 'gedwongen te schieten. Zeven Polen
werdien gewond en één gedood. Alle be
woners van 't huis werden gearresteerd.
Het is niet bekend, waarheen men den
Duitschen grondeigenaar heeft overge
bracht.
PE NADEELEN VAN DIEPE
BOMVRIJE SCHUILKELDERS.
Minister Anderson heeft gisteren in
het Engelsche Lagerhuis uiteen gezet
waarom de regeering 'besloten had niet
over te gaan tot d'en bouw van de diepe
bomvrije schuilkelders zooals er in de
Londensche gemeente FinsbuTy, een op
proef geconstrueerd was. De schuilhut
ten, van welke er thans reeds 30.000 wa
ren afgeleverd voor lVs millioen perso
nen en wier aanschaffing nog belangrijk
