Oproep tot gehoorzaamheid
IHIS SHAG
O.Hendrikse& C21 Bank Goes
Scherpe taal in Duitsche pers.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD.
ZATERDAG 15 APRIL 1939
53e JAARGANG - No. 166
Buitenland.
Redevoeringen van
Roosevelt en minister Huil.
Nog geen zakenverlof
voor militairen.
Belangrijkste Nieuws.
verhuurt loketten In haar
brand- en Inbraakvrije Lips' Kluis-
inrichting vanaf f5.— per jaar.
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorstgtrant 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - HoofdredacteurR. ZUIDEMA
Abonnementsprijs tZ,60 per kwerteal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Ylissingcn f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertent! ën SO cent per regel
Ingezonden n-.ededcslir.gvr. t0 cent per regel
Kleine Advertentlën Dinsdags en Vrijdags
0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
In het verkiezingsmanifest 1937 richtte
het Centraal Comité van de Anti-revolu
tionaire partij zich tot het Nederlandsche
volk met een oproep tot gehoorzaamheid
aan God en Zijn ordinantiën, en mits
dien tot onderdanigheid aan de Overheid
als Gods dienaresse en tot het weer vast
zetten van de Christelijke grondslagen
voor het Nederlandsche volk.
Deze oproep was geheel in overeen
stemming met de door de A.-R. partij
beleden beginselen.
Haar program begint toch met de be
lijdenis, dat zij de bron van het souve-
reine gezag niet zoekt in den volkswil,
maar alleen in God. Zij belijdt ook voor
het staatkundige leven de eeuwige be
ginselen, die in Gods Woord geopenbaard
zijn en zij eert de Overheid als diena
resse Gods.
In deze belijdenis komt de groote tegen
stelling, die heel het leven en ook de
staatkundige verhoudingen beheerscht
tot uitdrukking.
De groote vraag waarom het gaat in
heel het leven, ook in den politieken
strijd is deze, of het publieke leven zich
heeft te gronden op den wil der men-
schen of dat het zich heeft te richten
naar de ordinantiën des Heeren.
Hierbij worden de geesten openbaar.
Hier is een punt van vereeniging, maar
van scheiding tevens. Ook nu nog.
De houding van de vrijzinnige partijen
is in den loop der jaren sterk gewijzigd.
De hoon en spot waarmee voorheen de
belijders van den Christus met name in
verkiezingsdagen werden bejegend, wor
den althans in dien vorm niet meer ge
hoord.
Er is ook in vrijzinnige kringen waar
deering voor den godsdienst. Men erkent
ook daar, -dat het noodzakelijk is de
Christelijke grondslagen van ons volks
leven te handhaven. Men spreekt met
instemming over de pogingen om te
komen tot wat men genoemd heeft mo-
reele en geestelijke herbewapening.
Wij mogen ons daarover verheugen.
Maar tegelijkertijd moeten wij er ook
voor waken, dat wij ons door een
schijnbare toenadering niet van de wijs
laten brengen.
De levensopenbaring, de levenshou
ding van velen in vrijzinnigen kring
is veranderd en dat mag ons tot blijd
schap stemmen, maar het mag ons niet
ontgaan, dat er wezenlijk, in den grond
der zaak, toch niet zooveel veranderd
is, omdat de levensbeschouwing
dezelfde is gebleven.
Dat blijkt duidelijk uit den sterken
weerzin, die openbaar wordt als van
positief Christelijke staatkunde wordt
gesproken.
Christendom, dat kan er nog mee door
mits daarbij gedacht wordt aan een
„Christendom boven geloofsverdeeldheid"
een Christendom dus met verwerping
van den Christus. Maar geen positief
Christendom. Geen Christendom, dat zich
bindt aan het Woord van God.
Dat is het wat de toestand in onze
dagen ook voor ons land zoo onzeker
maakt.
Want ontdaan van alle franje komt
deze vrijzinnige belijdenis toch hierop
neer, dat vastgehouden wordt aan de
ongeloofstheorieën, die in heel Europa
wortel hebben geschoten en die zich hier
tot overheersching door den Staat en
ginds tot overheersching door de straat
hebben ontwikkeld.
Het zijn die beginselen, waardoor in
Rusland het communisme de overhand
heeft gekregen, in Italië het fascisme tot
de macht is gekomen en in Duitschland
het nationaal-socialisme heel het leven
beheerscht.
Gelukkig is het in ons land zoover nog
niet gekomen.
De Anti-revolutionaire of Christelijk-
historische beginselen hebben in ons land
meer dan in andere landen toepassing
gevonden. Hier zien wij de zegenrijke
vruchten van een positief-Christendom,
ook daarin, dat velen, hoewel van het
essentiëele van het revolutie-beginsel niet
afkeerig, toch van de consequente toe
passing daarvan een innigen afkeer
hebben.
Het noodlottige hierbij is echter, dat
zij geen innerlijke kracht hebben om
weerstand te bieden, omdat zij staan op
denzelfden gevaarlijken grondslag.
Daarom blijft het noodig ons volk op
te roepen tot gehoorzaamheid aan God
en Zijne ordinantiën, om op dien grond
slag mee te werken voor het behoud en
de versterking van ons nationale leven.
President Roosevelt heeft gisteren voor
den raad van 'bestuur van de pan-Ameri-
kaansche Unie een rede gehouden, waar
in hij o.imi. zeide, „dat er niets is,
dat de oude wereld mood-
zakelijkerwijze tot een
nieuwe ramp moet leide n".
De president stelde de vraag, wat de bei
de Amerika's behoedt voor de „tragische
verwikkelingen,, die de oude wereld tlbans
maken tot een nieuwe kampplaats voor
worstelingen".
Het antwoord, zeide bij), is spoedig ge
vonden. Het is de pan-Amerikaansche
groep, die in openbare oonferenties met
openlijk overleg werkt.
Het is noodzakelijk voor den vrede,
dat ook elders in de wereld op die manier
overleg wordt gepleegd en dat men dit
overleg niet uitstelt totdat de in oorlogen
opgestapelde rnïlnen, de volken samen-
dwingen tot heropbouw van bun ver
woeste landen.
De Amerikaansche vrede draagt niet
bet kenmerk van zwakheid. Wij; zijln be
reid hemi met al onze kracht te handha
ven en te verdedigen en kracht tegenover
kracht te zetten, als een poging mocht
worden gedaan, onze instellingen omver
te Werpen of de 'onafhankelijkheid van
eenig lid van de groep te beknotten.
De Amerikaansche familie van naties
beeft het recht, zich tot de rest der we
reld te richten.
De 'zuivere verdediging van den vrede
in ons werelddeel, zoo besloot Roosevelt,
moet altijd gelegen zijn in de hoop, dat
onze zusternaties aan de overzijde der
zeeën de 'boeien, die haar tot eeuwigdu
rende oorlogvoering dwingen, zullen ver
breken. Ook wijt hebben belang bij de we
reldgebeurtenissen. Onze vredeswil zal
meetellen bij het bepalen van de opvol
ging der wereldgebeurtenissen. Dit is de
levende boodschap, die de inieuwe wereld
aan de oude kan zenden.
Gezaghebbende politieke kringen geven
uiting aan zeer groote voldoening over de
redevoering van Roosevelt, die zijln stem
gevoegd heeft en zijln gezag, bij de door
Chamberlain en Daladier afgelegde ver
klaringen tot 'handhaving van den vrede
en tegenstand tegen ieder onketenen van
een conflict.
Men acht het uiterst belangrijk, dat
Roosevelt er prijis op gesteld heeft, zijln
onmiddellijke instemming te betuigen met
het vredesstreven in Europa door te ver
klaren, dat de vredeswil van Amerika
even groot is als zijn wil tot onderlinge
verdediging.
De aankondiging, dat het Amerikaan
sche volk zijn stem zal doen hooren, oim
orde te brengen in de wereldzaken, wordt
uitgelegd als een bevestiging, dat de Ver-
eenigde Staten besloten zijn, alle verant
woordelijkheden te aanvaarden, die op
iedere groote natie rusten ten aanzien
Van het beveiligen der vreedzame ontwik
keling der menschheid, en dat de Ame
rikaansche regeering zich door geen en
kele overweging zal laten afbrengen van
dien plicht.
President Rosevelt heeft de volgende
vier belangrijke verklaringen afgelegd:
lo. Indien e enige repu
bliek op het Amerikaan
sche continent het doel
wit mocht worden van een
aanvalsmethode, die uit
economiischen druk bestaat,
zij'n de Ver eenig de Staten
bereid, aan deze republiek
ook eoonomisohen steun
te verleenen.
2o. De reeds in den zomer
van 1938 gegeven belofte,
dat de Vereenigde Staten
bereid zijn, Canada te ver
dedigen, indien dat Domi
nion door een overzeesch
land mocht worden aange
vallen, wordt gehandhaafd
3o. De volgende generatie in Amerika zal
in weerwil van de Oceanen, die haar van
'het oude werelddeel scheiden, evenzeer
het voorwerp van overzeesche luchtaan
vallen kunnen worden, als de' mogendhe
den in Europa, die thans van elkander te
vreezen hebben.
4o. Amerika's vredeswil zal een stem
in het kapittel hebben bij bet vaststellen
van de orde van zaken in de wereld.
Ook staatssecretaris Huil heeft ter ge
legenheid van den Pan-American Day
den uitvoerenden raad van de Pan-Ame
rikaansche unie toegesproken. In deze
rede, die via de radio naar.heel de we
reld werd uitgezonden, legde Hul den na
druk op de vastberadenheid en het ver
mogen der Vereenigde Staten, om te
vechten, indien zulks noodig mocht blij
ken, teneinde Amerika's onafhankelijk
heid te handhaven.
Aan het departement van defensie is
een groot aantal, deels telegrafische, ver
zoeken ontvangen tot het bekomen van
zakenverlof e.d. ten behoeve van militai
ren, die, als gevolg van de onlangs geno
men militaire maatregelen, in werkelij-
ken dienst zijn gekomen. Aangezien de
defensiebelangen vooralsnog niet toelaten
dergelijk verlof te verleenen, kan aan
deze verzoeken thans niet worden vol
daan.
Echter ligt het in het voornemen, wan
neer de thans ingetreden toestand eenigs-
zins zal zijn geconsolideerd, in zeer bij
zonder gevallen welke op zichzelf zul
len worden beoordeeld verlof te ver
leenen.
Gekleurde treksluitingen 3 cent per c.M.
Het Stoffenhuis, Goes.
Opril MarktMagdalenastraat. (Adv.)
Huil eindigde zijn rede met te zeggen,
dat de Amerikaansche republieken in
duidelijke termen hun beslissing te ken
nen hebben gegeven, dat zij den vrede in
dit continent wilen verzekeren en dat zij
de onafhankelijkheid van onze volken te
gen elke bedreiging zuilen verdedigen en
handhaven.
TURKIJE ZOU ZICH AANSLUITEN BIJ
DE WAARBORGING VAN GRIEKEN
LAND EN ROEMENIË.
Men verwacht, dat Chamberlain binnen
de eerstvolgende dagen een verklaring zal
afleggen betreffende de positie van Tur
kije. Men acht b et waar-
schijnlijk, dat Turkije zich
zlal aanelUliltien bij dö Brit
se he en Pranscho waarbor
gen, die verstrekt zijn aan
Roemenië en Griekenland.
De onderhandelingen tusschen Londen
en Ankara hebben thans grootendeels op
deze laatste kwestie betrekking.
Aan de kwestie van het oplossen der
moeilijkheden, die tot dusverre een hin
derpaal vormden voor B u 1 g a r ij e,
om zich aan te sluiten bij de andere Bal-
kanlanden, wordt thans ook zeer groote
aandacht gewijd.
TEEKENEN, DIE WIJZEN OP
EENIGE ONTSPANNING.
Chamberlain en zijn echtgenoote zijn
naar Chequers vertrokken, waar zij het
week-einde zullen doorbrengen. Zondag
zullen zij een bezoek brengen aan Wind
sor Castle, waar zij tot Maandag de gas
ten zullen zijn van den koning en de
koningin.
Lord Halifax is naar Yorkshire ver
trokken, om daar het week-einde door te
brengen.
DE VLOOTSTERKTE IN DE
MIDDELLANDSCHE ZEE.
Indien de Duitsc'he schepen, die op 'het
oogenbli'k op weg zijn naar de Spaansehe
wateren, de Mid'dellandsche Zee binnen
zijn zal de sterkte van beide kampen on
geveer gelijk zijn.
Als basis is daarbij 'genomen de vloot-
sterkte van Engeland en die van Frank
rijk voor zoover deze marinestrijdmach-
ten zich, volgens de officieele opgaven,
in de Mid'dellandsche Zee bevinden.
Als eenmaal het Duitscbe contingent
in de Spaansehe wateren is aangekomen,
dan zou de strijdkracht van de as ver
meerderd worden met twee zware krui
sers (elk. bewapend met zes stukken van
10 inch) twee lichte kruisers, zes torpe
dojagers en achttien duikbooten.
Een vererelij'king van beide kampen
wijst uit, dat Engeland en Frankrijk su
perieur zijn in 'het zware zeewapen, doch
dat Duitschland en Italië het winnen in
de lichte schepen.
Het overwicht dat Engeland en Frank
rijk bovendien zouden hebben in bet
zware wapen, Zou zeer worden vermin
derd door de nabije aanwezigheid van
Irele Italiaansc'he vliegtuigbases.
Eén open vraag is 'hier nog, of de Rus
sische schepen, die blijkens de berich
ten de Middedlandsche Zee zijn binnen
gevaren, 'de situatie beïnvloeden, doch in
Duitschland is men niet geneigd, veel
waarde te 'hechten aan de Russische
marine.
DE PARADE TE MADRID.
Datum nog niet vastgesteld?
Het bericht, dat het overwinnings-
defilé t'e Madrid, d.w.z. de triomfale in
trede van Franco in de hoofdstad op 2
Mei plaats zal vinden, wordt te Burghs
niet bevestigd.
De datum van het défilé, dat onmid
dellijk gevblgd zal worden 'door het terug-
trékken van de buitenlandsehe ivrijwilli-
kets. i
De schoonmaak van mijn huis,
die is weer losgebroken,
Dus loop ik in het Park
mijn Ibis-pijp te rooken.
M Kr VOOR DE PI JP
Dobbelmann.lekker, man I
gers, alsmede de demobilisatie van de
nationale troepen, is nog niet definitief
vastgesteld.
'Het is mogelijk, dat bet
zal worden uitgesteld tot
15 Mei, den naamdag van St.
I a i d o r u s, 'beschermheilige
van Madrid.
De aanleg van Britsche versterkingen
langs den igrensweg te 'Gibraltar duurt
voort. Spaansehe ambtenaren, die te
Gibraltar vertoeven, wilden zich niet uit
laten over de aanwezigheid van 'duizen
den Spaansehe soldaten in de grensste
den.
Chamberlain's (verklaringen met be
trekking tot Spanje hebben in officieele
kringen te Burgos een sterken weerklank
gevonden. Men merkt op, dat de terug
trekking der Italiaansche strijdkrachten
niet een zaa'k is, 'die alleen Rome en 'Lon
den aangaat.
Het is een beleeüiging van het Spaan
sehe sentiment, wanneer men schijnt te
vergeten, dat óók Franco, die altijd zijln
woord heeft gehouden, zich verbonden
heeft de buitenflandschle strijdkrachten,
die weliswaar 'bevriend, maar na de over
winning toch buitenlandsehe strijdkrach
ten zijn uit Spanje te verwijderen.
Spanje is onafhankelijk, het laat zich
door niemand op sleeptouw nemen, het
heeft niemand's bescherming n'oodig. Het
heeft het recht en de macht Spaansehe
politiek te voeren.
BERLIJNSCHE ONTSTEMMING
JEGENS POLEN.
De Duitsche ambassadeur te War
schau, Von Moltke, wordt 'dezer dagen te
Warschau verwacht. Het gerucht doet
de ronde, dat hij op het oogenbli'k te
Berlijn is om instructies van zijn regee
ring in ontvangst te nemen betreffende
de Poolsch-Duitsche betrekkingen.
Gisteren heeft 'Bec'k de ambassadeurs
van Engeland, Amerika en Roemenië ont
vangen.
In Duitsehe kringen in Warschau
handhaaft men het standpunt, dat het
Poolsch-Britsohe acc'oord in strijd is
met het Poolsch-Dhitsche pact van 1934.
De Po'OÜsche ambassadeur, Pipski, is
nog niet op zijn post te Berlijn terugge
keerd en men toont zich in de Duitsche
hoofdstad eenigszins ontstemd, wijl Po
len zoo weinig haast maakt met het aan-
knoopen van besprekingen over de „'be
scheiden en 'eerlijke voorstellen" van
Duitschland.
De Duitsche pers geeft blijk, van een
zekere ongerustheid en zij vraagt zich af,
of Polen niet reeds 'gekozen heeft. Het
bericht over een eventueele reis van Beek
naar Parijs wordt door de bladen gepu
bliceerd met opschriften als „welken weg
zal Polen kiezen?", „Wordt Polen aan de
entente overgeleverd?", „de ivazal van
Engeland?"
Verscheiden Poolsche bladen bevat
ten opi'oepen tot de bevolking «n de pro
ducten der Duitsche zeepfabriek te boy
cotten, zulks naar aanleiding van de pu
blicatie van een politieke propaganda-
brochure door bedoelde firma, welke bro
chure artikelen bevat welke 'beleedigend
zijn voor Polen en de landen van het
Oostelijk Donau-gebied.
Mobilisatie der vrouwen in Duitschland.
Naar uit Metz wordt vernomen, worden
de vrouwen van de dienstplichtige DUit-
schers gemobiliseerd voor de industrie.
Gisteravond b.v. hebben tal van vrou
wen een boodschap ontvangen, waar haar
werd bevolen, zich aan te melden bij be
paalde fabrieken voor den nationalen de-
fensiedienst.
Vrouwen uit het Saargebied' worden
naar Ludwigshaven, Kaiserslautern,
Mannheim en Stuttgart gezonden, om
Binnenland.
Bestrijding der jeugdwerkloosheid.
Dienstplichtigen voor eerste oefening niet
met groot verlof.
Geen zakenverlof voor militairen.
De luchtbescherming in onze provincie.
Buitenland.
Rede van Roosevelt.
Bitse uitvallen van de Duitsche pers.
De houding van Turkije.
Neville Chamberlain bij het verlaten van
Downingstroet op weg naar het Parlement
voor het uitspreken der Engelsche
regeeringsverklaring.
daar te werken in munitiefabrieken, of in
een fabriek voor de vervaardiging van gif
gas (Badische Anilinfa'brik) te Ludwigs
haven of Hoegscht-am-Main.
Duitsche gemechaniseer
de eenheden zijn uit Baden,
Wiirttemberg en Westfalen
naar het Saargebied, den
Palts en het Rijnland ge
zonden, om daar de grens
verdediging te versterken.
Het meerendjeel van deze
eenheden is geconcentreerd
in de dorpen, welke onge
veer 25 mijlen van de F r a n-
sche grens liggen.
Fransche berichten uit het buitenland
melden Duitsche troepenbewegingen in
't Oosten langs de Joego-Slavisohe grens.
Ook zal de Siegfriedlinie, die nog steeds
veel minder sterk is dan de Maginotlinie,
versterkt worden.
Men zou in Frankrijk ongeruster zijn
over de troepenconcentraties in de nabij
heid van Joe'go-Slavië en Polen dan om
trent 'die langs den Rijn.
„ENGELSCHE BLUF".
'Over de door Chamberlain in het la
gerhuis afgelegde verklaring schrijft de
„Deutsche D'ienst" o.m.:
De redevoering van Chamberlain, wel
ke een zoo groote sensatie zou brengen,
kan slechts een heel groote bluf genoemd
worden van de soort, zooals wijl in de ver
klaringen van den Ehgelschen minister
president in de laatste miaanden steeds
hebben aangetroffen.
De geheele jongste ontwikkeling, Waar
in Engeland een zdb treurig beroemde rol
speelde en welke een klaaglijk einde beeft
gevonden door de redevoering van den
minister-president in het lagerhuis be
wijst opnieuw, dat Ehgeland paniek en
oorlogsstemming noodig heeft om ten
slotte op te treden in de rol van vrede
stichter. In werkelijkheid evenwel om als
lijfeenroover een buit binnen te halen,
welke voor hem in rustige tijiden vol
komen onbereikbaar zou zijn.
Het is, zacht uitgedrukt, een ongege
neerdheid, wanneer Engeland zich ver
stout zijn twijfelachtige bescherming aan
te bieden aan de Grieksche regeering,
welke zoo juist door haar hartelijk ge
stelde nota-wisseling met de Italiaansohe
regeering heeft bewezen, dat zij zich niet
bedreigd voelt.
Hetzelfde geldt voor het Engelsche
aanbod aan Roemenië. Ook Turkije en
Zuid-Slavië, die in vriendschappelijke be
trekkingen staan met de as-mogendhe-
den, hebben niet den geringsten wensch
geuit, garanties van de zijde van Enge
land te verkrijgen.
