Londen en Parijs beloven steun aan Roemenië
en aan
N.V. Hendrikse C= Bank Goes
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD.
Houdt koers!
Rede van Chamberlain.
VRIJDAG 14 APRIL 1939
53e JAARGANG - No. 165
Post voor Militairen.
Belangrijkste Nieuws.
verhuurt loketten in haar
brand- en inbraakvrije Lips' Kluis-
inrichting vanaf f5.— per jaar.
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f 2.60 par kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertontiën 20 cint per regel
Ingezonden tnededccüngcn 60 cent per regel
Kleine Advertentlën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Onder dezen titel is door de Federatie
Zeeland van den Vrijz-Democratischen
Bond een verkiezingscourant verspreid.
Er is van deze verkiezingscourant veel
goeds te zeggen.
Men vindt hier geen laag-bij-de-grond-
sche-bestrijding van andere partijen en
ook geen minderwaardige aanvallen op
het huidige kabinet en zjjn leider.
En aan den anderen kant: hier wordt
geen poging gedaan om het echt-vrij
zinnig e standpunt van dezen Dtemo-
cratischen Bond te camoufleeren.
Vrijzinnigheid vrijheid, wordt hier
gesteld tegenover de gebondenheid aan
de beginselen ons in Gods Woord ge
openbaard.
Hier wordt gepredikt een vrijheid, los
gemaakt van het Gezag, een vrijheid dus
die in de lijn ligt van ongebondenheid.
Een revolutionaire vrijheid. „Een vrijheid,
die naar het woord van Dr Coiijn, in
den diepsten grond verheerlijking van
den mensch is, en daarom geen echte
vrijheid kan baren.
Mevr. E. J. v. d. Broeke—De Man zegt
het zoo duidelijk en onomwonden:
„Dat, wat wij, Vrijzinnig-Democraten
door het leven willen dragen, ook door
nachtelijke duisternis en storm, lijkt eer
op de brandende kaars van den kruis
vaarder uit de legende van Selma Lager-
löff niet krampachtig in de armen
geklemd, maar recht voor ons uit, opdat
wij alle dingen van de wereld, telkens
weer, onder de veranderde omstandig
heden zullen kunnen bezien in dht licht,
het licht van ons Vrijzinnig-Democratisch
beginsel, dat dan niet „positief Christe
lijk" genoemd mocht worden, doch dat
niettemin geworteld is in het geloof aan
de waardigheid van de menschelijke ziel,
de groote leer van Christus".
Hier wordt écht vrijzinnig het
humanisme geschoven op de plaats van
het Christendom.
Daarom blijven wij onze lezers waar
schuwen: houdt koers!
In zijn gisteren in het Lagerhuis afge
legde, met spanning verwachte, groote re
devoering heeft Chamberlain medege
deeld, dat de Britsche regeering zoowei
aan Roemenië als aan Griekenland vol-
ledigen steun heeft beloofd in het geval
van eenigerlei agressieve actie, tegen
welke resp. de Roemeensche of de Griek-
sche regeering het van vitaal belang zou
achten met haar nationale strijdkrach
ten verzet te bieden.
De Britsch-ltaliaansche overeenkomst
mag niet lichtvaardig worden opgezegd,
zeide de premier.
Chamberlain werd luide door de menig
te toegejuicht toen hij naar het Lagerhuis
reed, vergezeld van zijn vrouw. Toen hij te
14.55 opstond om het Huis toe te spreken
werd hij met aanhoudend gejuich begroet.
Chamberlain besprak de verklaring die
hij een week geleden in het Lagerhuis had
afgelegd inzake Albanië en voegde er aan
toe dat Italiaansche oorlogsschepen op 6
April voor de kust van Albanië versche
nen en dat Italiaansche inwoners aan
boord werden genomen. Dien avond ver
trokken Italiaansche troepen uit Bari en
Brindisi naar Ainanië,
D'e verbinding met Albanië was moei
lijk en de Britsche regeering wacht nog
steeds op een mededeeling omtrent de re
cente gebeurtenissen van den Britschen
gezant te Durazzo. Intusschen zijn echter
uit Italiaansche en Albaneesche bron in
lichtingen over de gebeurtenissen van 7
April ontvangen.
De bezetting van Albanië begon in den
vroegen ochtend van 7 April en in den
middag van Goeden Vrijdag scheen het,
dat de vier kuststeden door de Italiaan
sche troepen bezet waren.Koning Zog
en de Albaneesche regeering blijken in
den nacht van 6 op 7 April Tirana ver
laten te hebben. Volgens berichten uit
Italiaansche bron was hun vertrek het
sein voor het uitbreken van onlusten in de
hoofdstad. De Italiaansche troepen moe
ten op 8 April Tirana zijn binnengerukt
en op denzelfden dag kwamen de Koning,
de Koningin en hun kind op Grieksch ge
bied aan, waar zij' gastvrij door de Griek-
sche regeering werden ontvangen. (Toe
juichingen.)
In een schriftelijke mededeeling van
8 April verklaarde de Albaneesche gezant,
dat de Italiaansche regeering, na vergeefs
getracht te hebben de Albaneesche regee
ring te dwingen een voorstel te aanvaar
den, dat deze onvereenigbaar achtte met
de onafhankelijkheid, de souvereiniteit en
de integriteit, beproefde haar wil op te
leggen door een ultimatum.
D'it ultimatum werd eenstemmig ver
worpen door de Albaneesche Kamer van
Afgevaardigden, waarop de Italiaansche
troepen landden onder dekking van een
zwaar bombardement door hun vloot- en
luchtstrijdkrachten op de vier havens in
den vroegen ochtend van 7 April.
Chamberlain zeide, dat de relazen zeer
belangrijk van elkaar verschillen en 'dat
men voorshands verstandig zal doen zijn
oordeel op te schorten over de gebeurte
nissen welke aan de bezetting vooraf gin
gen.
Intusschen kan er geen twijfel gekoes
terd worden ten aanzien van de alge-
meene gevolgen, die de Italiaansche be
zetting te voorschijn roept.
Een scherpe veroordeeling.
De Openbare meening in de
geheele wereld is eens te meer
die p g e s c 'h o-'k t (toejuichingen) door
dit nieuwe vertoon van het ge
bruiken van geweld.
Voor een ieder, wat ook
zijn 'geloof moge zij n, Chris-
t el ijk of M o h a mm ed a a n s c h,
moet bet ld u i d e 1 ij 'k z ij n, dat
een machtige natie haar
ei'gen wil heeft opgelegd
aan een betrekke lijk weer
loos land d o o r een indruk
wekkend vertoon van ge
wapende macht.
Wij in dit 'land hebben ons
één ding af te vragen: in
'hoeverre zijn de gebeurte
nissen in Albanië in over
eenstemming met 't Britsch-
ltaliaansche verdrag van 16
April 1938?"
Chamberlain bracht de voorgeschiede
nis' van deze overeenkomst in herinne
ring en zeide: „ik ben er van overtuigd,
dat in dit lartd en in de wereld .het gevoel
zal heerschen, dat het optreden, der Ita
lianen in Albanië dat zoo ver verwijderd
is van een „bijdragen tot de algemeene
zaak van vrede en veiligheid", 'onvermij
delijk de oorzaak van verdere onbehaag
lijkheid en van toeneming 'der internatio
nale .spanning moet zijn.
De A d r i a t i s c h e Zee is ze
ker een deel van de Middel-
landsc'he Zee, en de Itali
aanse he regeering kan niet
beweren, dat w ij d a a r b ij niet
betrokken z ij n.
De Britsche regeering acht hetgeen er
in Albanië gebeurd is, uiterst moeilijk te
vereenigen met datgene, wat de Britsch-
ltaliaansche overeenkomst tot doel heeft.
Het is niet a'leen de toekomst van Alba
nië, die op het spel staat Ooejuichingen).
Een gevoel van onbehaaglijkheid en onge
rustheid heerscht niet al'een in het aan
grenzende gebied, maar ook in andere
landen, die door de Middellandsche Zee
bespoe'd worden of in het Baikanschier-
eiiand liggen.
Griekenland en Korfoe.
Toen Crolla, de Italiaansche zaakge
lastigde, op 11 April een bezloek bracht
aan Halifax, deelde 'hij den minister me
de, dat de aangrenzende landen, 'Grieken
land en Joegoslavië, volkomen rustig
waren.
Later in het onderhoud deelde Halifax
'hem mede, dat de Britsche regeering niet
voornemens was Korfoe te bezetten, doch
het een ernstige zaak zou achten, wan
neer een andere n ogend'heid 'dat eiland
zou bezetten (toejuichingen).
In den ochtend van den Paaschzondag
vernamen wij van onzen gezant te Athene,
dat de Grieksche regeering een inlich
ting had gekregen, volgens welke Italië
"an plan was Korfoe spoedig te bezetten.
Dit bericht werd later bevestigd door den
Griekschen gezant te Londen.
De minister van buitenlandsche zaken
•heeft denzelfdeni 'dag den Italiaanschen
zaakgelastigde van dit bericht mededee
ling gedaan, waarop 'de zaakgelastigde
zeide zonder aarzelen te 'kunnen verkla
ren, dat het bericht onmogelijk juist k'on
zijn.
De Grieksche gezant werd van den in
houd van dit gesprek in kennis gesteld
en 'op den avond van denzelfdeni dag heeft
de Italiaansche zaakgelastigde een nieu
we boodschap van Mussolini overge
bracht en opnieuw de verzekering gege
ven, dat Italië voornemens was de land
en zeegrenzen van Griekenland te eer
biedigen.
Ik maak daarom gebruik'van deze ge
legenheid om namens de regeering te
verklaren, dat de Britsche regeering het
grootste belang er aan hecht, dat ver
meden wordt om door geweld of bedrei
ging met geweld den status quo in de
Middellandsche Zee en op het Balkan-
schiereiland te verstoren. Bijgevolg is zij
tot het besluit gekomen, dat in geval van
eenigerlei actie, die duidelijk een bedrei-
gng zou vormen van de onafhankelijkheid
van Griekenland of Roemenië (toejui
chingen) en tegen welke resp. de Griek
sche of de Roemeensche regeering het
van vitaal belang zou achten verzet te
bieden met haar nationale strijdkrachten,
de Britsche regeering zich verplicht zou
gevoelen om terstond de Grieksche of de
Roemeensche regeering, al naar het geval
zou zijn, allen steun te verleenen, die in
haar vermogen ligt (toejuichingen).
I'k verneem, "dat de Franscbe regeering
een gelijkluidende verklaring dezen mid
dag aflegt. De regeeringen der d'omini'ous
worden voortdurend op de hoogt9 gehou
den van alle ontwikkelingen.
Ik beken openhartig mijn diepe teleur
stelling over het optreden der Italiaan
sche regeering. Ongetwijfeld zullen som
migen zeggen, dat wij thans moeten ver
klaren, dat het Britsch-ltaliaansche ac-
cocrd als geëindigd moet worden be
schouwd, maar ik deel die opvatting zelf
niet.
Nieman'd met 'gevoel voor verantwoor
delijkheid kan in deze dagen lichtvaardig
iets doen, dat zou leiden tot een verhoog
de internationale spanning en ieder zal
het verlies van de voordeelen betreuren,
die voortvloeien uit internationale over
eenkomsten, waartoe men is gekomen na
onderling overleg.
'Chamberlain sprak vervolgens over de
evacuatie van de Italiaansche vrijwilli
gers uit 'Spanje. Spr. haalde de bepalin
gen in de overeenkomst aan, die dit on
derwerp behandelen en voegde hieraan
foe, 'dat in den loop van de recente 'ge-
dachtenwisseling de Britsche regeering er
van in kennis is gesteld, dat de Italiaan
sche vrijwilligers teruggetrokken zullen
wbrden na de overwinningsparade in Ma
drid. Chamberlain voegde hieraan toe,
dat de Britsc'he regeering goed nota 'heeft
genomen van deze nieuwe verzekeringen.
„Ik kan hiier slechts aan toevoegen,
dat de regeering de terugtrekking van de
Italiaansche vrijwilligers uit Spanje altijd
beschouwd heeft als een vitaal element
van de overeenkomst."
Wöderom bespreekt het Lagerhuis
zwaarwegende en ernstige problemen.
De gebeurtenissen, waarover wij ons in
het verleden beklaagden en de gebeurte
nissen, welke wij' thans veroordeelen, kun
nen niet nalaten de gemoederen en het
gevs eten der volkeren te verstoren, waar
zij ook mogen leven, en ze te 'brengen tot
de erkenning van het gemeenschappelijke
gevaar.
Ellen Wilkinson interrumpeerde hier
den premier met de vraag„en Rus
land?"
Chamberlain antwoordde hieropI'k
hoo>p, dat de leden van het Lagerhuis,
omdat ik Rusland niet heb genoemd, zul
len aannemen, dat wij ook een nauw con
tact houden met de vertegenwoordigers
van 'dit land. Wij 'hebben een zeer moei
lijke taak te vervullen. Wij moeten niet
alleen rekening 'houden met wat wij wil
len, maar odk met wat andere volken
willen 'doen'.
Ik vertrouw, dat wij in die vastbera
denheid en bij de stappen, die wij geno
men hebben en 'die wij nog zul'en nemen
om dat in werking te doen treden, de
goedkeuring zuilen hebben van dit Huis,
dit land -en het 'geheele Britsche Rijk.
Een 'gelijkluidende verklaring is door
Halifax in het Hoogerhuis afgelegd.
Het debat na de rede van
Chamberlain.
Na Chamberlain nam de leider der ar-
beddersfraotie, Attlee, hef woord. Hij ver-
DE GEDEELTELIJKE VRIJSTELLING
VAN PORT.
Gelijk wij hebben gemeld, is in verband
met de tegenwoordige bijzondere omstan
digheden vrijstelling van port verleend
voor de verzending van briefkaarten en
couranten door en aan alle in werkelijken
dienst zijnde militairen beneden den rang
van officier. Hierbij' dient intusschen nog
opgemerkt, dat op de poststukken, afkom
stig van militairen boven aan de linker
zijde van het adres de aanduiding „mili
tair" moet geschreven worden, waaronder
de handteekening van den afzender.
Post voor de' grenstroepen.
De regeling van den postdienst ten be
hoeve van de troepen welke voor de grens-
beveiliging onder de wapenen zijn, ge
schiedt door daarvoor ingerichte veldpost-
kantoren, welke o.m. zorgen voor de uit
reiking van alle voor de militairen be
stemde poststukken.
Het is van het grootste belang voor een
vlotten gang van zaken, dat deze corres
pondentie zoo volledig mogelijk woidt ge
adresseerd. Noodig te vermelden zijn:
naam, voorletters en militaire rang, als
mede het corps en het onderdeel, waartoe
een militair behoort of waarbij hij' is ge
detacheerd. Eh tenslotte is noodig dui
delijk schrift.
Indien het publiek 'hier rekening mee
wil houden, krijgen de militairen aan de
grens op tijd hun post.
klaarde door de rede van Chamberlain
teleurgesteld te zijh. Men heeft
een brutalen inval in Albanië, zonder
waarschuwing of overleg, gezien, die, al
dus Attlee, een schending der verplich
tingen, welke Mussolini in het Brdtsch
Italaansohe verdrag op zich heeft geno
men. beteekent.
De roof van Albanië is
voor het Britse h11 a 1 i a a n-
sche verdrag, wat de ver
nietiging van Tsjech o-S 1 o-
wakije voor de overeen
komst van München is ge
weest en heeft aange
toond, dat het onmogelijk
is, 'het woord van den heer-
soher van Duitsobland en
van dien van Italië te aan
vaarden. De aanval op Al
banië is een vastomlijnde
politiek derspilmogendhe-
d'en en de wereld verkeert
in een ondragelijken toe
stand, do or dat een voort
durende bedreiging boven
haar hangt.
Attlee juichte het aanvaarden van een
verantwoordelijkheid tegenover Polen,
Griekenland en Roemenië toe, doch
wensohte een werkelijke politiek van col
lectieve veiligheid te zien. De arbeiders-
afgevaardigde betreurde het, dat Cham
berlain geen melding beeft gemaakt van
de positie van sovjet-Rusland. Indien
men tot een collectieve veiligheid wil ko
men), moet er een eenheid tusschen En
geland, Frankrijk en de sovjet-unie tot
stand komen.
Attlee noemde de werkwijze der regee
ring uiterst langzaam. Het opgeven van
de eene positie na de andere is een groot
gevaar. De 'regeering geeft geen goede
leiding.
De liberale leider, Sinclair, zeide, dat
deze daad van openlijke agressie het laat
ste stukje van de politiek van pacificatie
aan flarden scheurt en twee artikelen van
de Britsch-ltaliaansche overeenkomst en
het z.g. gentlemans agreement schendt.
Men staat tegenover een samenzwering
van de spilmogendheden, die ten doel
heeft de vrijheden in Europa te on
dermijnen en de overheersching der we
reld te verkrijgen.
Sinclair drong er op aan, dat de re
geering tezamen met Frankrijk, Turkije
en wellicht Roemenië zich tot Rusland
zou wenden met definitieve voorstellen
voor hulpjverleening in geval van een
aanval op den Balkan.
Churchill zeide de verklaring van
Chamberlain goed te keuren. Hoewel Ita
lië een houding van ontrouw heeft aange
nomen tegenover Engeland, aldus deze
spreker, ben ik er nog niet van overtuigd,
dat Italië of het Italiaansche voLk beslo
ten heeff, zich in een doodelijke strijd met
Etageland en Frankrijk in de Middelland
sche Zee te storten.
Churchill betreurde het, dat tijdens de
gebeurtenissen in Albanië de Middelland
sche Zee-vloot verspreid'lag van het eene
einde der zee tot het andere. Hij geloof
de, dat het Albaneesche avontuur nooit
ondernomen zou zijh, indien de vloot in
de Ionische zee geconcentreerd was ge
weest.
Indien men den vrede wil behouden,
moet dn de eerste plaats sovjet-Rusland
volledig in de defensieve vredesbespre
kingen worden opgenomen.
Binnenland,
De stand der werkloosheid.
Dé verkiezingen en de dienstplicht.
Buitenland.
Engeland en Frankrijk zeggen Grieken
land en Roemenië steun toe.
De indruk hiervan in Duitschland en
Italië.
Mislukte samenzwering tegen Hitier?
Rebellenleider uit Palestina gevlucht.
Prins Ali Gemei, een neef van Koning
Zogu, die aan het hoofd zou staan van
de Albaneesche troepen, die nog weer
stand bieden aan het oprukkende Ru-
liaansohe leger.
In de tweede plaats moet voor het be
houd van den vrede de eenheid in de Bal-
kanlanden bevorderd worden. De vier
Balkanstaten vormen een onmetelijke
combinatie en, als zij' slechts -tezamen blij
ven, zijn zij veilig. Zij zullen dan voor de
verschrikkingen van een nieuwen oorlog
gespaard blijven en zouden zelfs een 'be
slissende rol in het afwenden van een we
reldoorlog kunnen spelen door hun reus
achtige st'abiliseerende kracht.
„GEEN WOORDEN, MAAR DADEN".
D'e Fransche regeering heeft de be
sluiten bekend gemaakt, welke de minis
terraad genomen heeft.
D'aladier zei o.m.:
Ik richt tot de Fransche natie de vol
gende verklaring, welke is opgesteld in
overeenstemming tusschen de Fransche
en Engelsche regeeringen:
De Fransche regeering hecht er het
grootste belang aan, iedere wijziging te
voorkomen, die aangebracht wordt door
geweld, of door bedreiging met geweld, in
den status quo in de Middellandsche Zee
en op het Balkan-schiereiland.
Rekening houdende met de bijzondere
ongerustheid, die de gebeurtenissen dezer
laatste weken hebben doen ontstaan,
heeft de Fransche regeering bijgevolg aan
Roemenië en Griekenland de bijzondere
verzekering gegeven, dat, ingeval een ac
tie zou worden ondernomen, welke duide
lijk de onafhankelijkheid van Roemenië
of van Griekenland zou bedreigen en
waartegen de Roemeensche of de Griek
sche regeering 'het van vitaal belang zou
achten verzet te bieden met haar nationale
strijdkrachten, de Fransche regeering
zich gebonden zal achten, haar onmiddel
lijk allen bijstand, die in haar vermogen
is, te verleenen.
„De bescherming van Frankrijk en zijn
rijk tegen iederen directen of indirecten
aanslag op zijn integriteit en op zijn rech
ten, een streven, uitsluitend in het be
lang van den vrede, naar alle overeen
komsten, welke in staat zijn, om de soli
daire bescherming te verzekeren van de
volkeren tegen iedere onderneming die
'hun onafhankelijkheid bedreigt, aldus is
de politiek, die de Fransche regeering
voert in het bewustzijn van haar verant
woordelijkheden en in de onwrikbare
