N.V. Hendrikse C= Bank Goes
Jaarvergadering Chr. Hist. Unie.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
VOOR OF TEGEN C0LIJN.
Buitenland.
Victor Emmanuel Koning
van Albanië.
Belangrijkste Nieuws.
DONDERDAG 13 APRIL 1939
53e JAARGANG - No. 164
Geen Duitsche militaire maat
regelen tegen Nederland
Zullen de militairen
kunnen stemmen?
verhuurt loketten In haar
brand- en Inbraakvrije Lips' Kluis-
inrichting vanaf f5.— per jaar.
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Qoes
Postrekening 44455 Telefoon XI
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.60 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeellngen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Met name van liberale zijde wordt er
sterk de nadruk op gelegd, dat de komen
de Statenverkiezingen niet in de eerste
plaats een provinciaal karakter
dragen, maar dat het gaat om een 1 a n -
d e 1 ij k e uitspraak.
Om een beoordeeling van het optreden
van het Kabinet-Colijn.
Deze Statenverkiezingen, zoo schreef
gisteren het. „Alg. Hdbl.", hebben ook
actu eel'e landspolitieke be-
teekenis.
En verder: „De kiezers zullen door hun
etem een oordeel uitspreken over de wijze,
waarop het positief christelijk kabinet zijn
taak heeft vervuld".
Eim een der liberale 'Voormannen, de heer
O. F. Roos, verklaarde in een te Leiden
gehouden verkiezingsvergadering:
„Deze Statenverkiezingen dienen een
duidelijk antwoord te geven op> hetgeen in
'87 (hij de Kabinetsformatie) is geheurd".
Het gaat voor ons besef a.s. Woensdag
in de eerste plaats om de samenstelling
van de Provinciale Staten, en indirect
over de verkiezing van Gedeputeerden en
de samenstelling van de Eerste Kamer.
In zooverre dus ook over do algemeens
politiek.
Wil men echter aan deze verkiezingen
in de eerste plaats een algemeen politiek
karakter geven, dan hebben wij1 daartegen
geen bezwaar.
Het gaat volgens de liberale politici
vóór of tegen het Kabinet
G o 1 ij n.
Welnu, dan noodigen wijl de kiezers uit
zich a.s. Woensdag uit te spreken vóór
het Kablnet-Colljnv
En daarom: vóór de Antl-revolutlonalre
candidates.
ITALIË ZAL ZONDAG FEEST VIEREN.
De constitueerende vergadering van Al
banië heeft eenstemmig de volgende mo
tie aangenomen:
Het bestaande regime
wordt afgeschaft en de
daarop berustende grond
wet ingetrokken. De ver
gadering benoemt een re
geering, die de beschikking
heeft over volmachten.
De constitueer ènde ver-
gadering vertolkt den eens
gezin den hernieuwingswil
van het Ajlbaneesche volk
en besluit, als plechtig
pand daarvoor, de kroon
van Albanië in den vorm
van een personeele unie
aan te bieden aan Victor
Emmanuel, koning van Ita
lië en keizer van Abessy-
nië, voor hem en zijn ko
ninklijke afstammelingen.
De constitueerende vergadering ver
klaart, dat alle Albaneezen erkentelijk
zijn voor het opbouwende werk van den
duce en het fascistische Italië voor de
ontwikkeling en 't welzijn van Albanië en
besluit het leven en het lot van Albanië
nauwer te binden aan het leven en het
lot van het fascistische Italië door banden
van de grootste solidariteit. Tussohen bei
de landen zullen in dezen geest van soli
dariteit overeenkomsten worden gesloten".
Mussolini heeft bepaald, dat ter viering
van de unie tussohen Italië en Albanië
Zondag 16 April va.n zonsopkomst tot
zonsondergang de vlaggen van beide lan
den moeten worden uitgestoken.
Naar aanleiding van het besluit der
constitueerende Albaneesche vergadering
is de groote fascistische raad bijeen ge
roepen voor vandaag 22 uur, de minister
raad voor Vrijdag 10 uur, de kamer van
fasoes en corporaties voor Zaterdag 16 u.
en de senaat voor Zaterdag 18 uur.
IN AFWACHTING VAN
CHAMBERLAIN'S REDE.
Vanmorgen zal in een bijeenkomst in
het Engelsche kabinet de definitieve goed
keuring gehecht worden aan de verklaring
die Chamberlain vandaag in het Lager
huis zal afleggen.
Volgens de laatste aanwijzingen ver
wacht men, dat 'Chamberlain ongeveer een
uur zal spreken, en da,t zijn rede beperkt
zal blijven tot de Albaneesche situatie en
de positie in de Middellandsche Zee in
het algemeen.
Men gelooft, dat hij. ook aandacht zal
schenken aan de belofte van Mussolini,
dat hiji zijn troelen zou terugtrekken uit
Spanje, zoodra de burgeroorlog geëindigd
was.
Zoowel in Downingstreet 10 als in het
Foreign Office is gisteren een stroom van
bezoekers geweest. Ministers, gezanten,
afgevaardigden en hooggeplaatste ambte
naren confereerden met Chamberlain.
In bevoegde kringen werd
i naar 't „Vad." meldt gisteren-
avond1 te verstaan gegeven
dat Chamberlain in het La
gerhuis een zeer krachti
ge verklaring zalafleg-
g e n.
De in sommige kringen gevoelde vrees,
dat de premier zich wederom op het
gladde pad der verzoeningspolitiek zou
wagen zal dus niet bewaarheid worden.
Het lijdt geen twijfel, dat Chamberlain
een oogenblik zijn gedachten in die rich
ting heeft laten gaan, maar het is even
zeker, dat hij daar in de laatste 24 uur
op terug gekomen is.
De premier heeft nu be
sloten een krachtig geluid
te laten hoor en, even als hij
dat ongeveer vier weken
geleden in zijn rede teBir-
mingham heeft gedaan.
Dit bet eekent niet, dat het Britsch-Ita-
liaansoh aocoord formeel zal worden op
gezegd.
HEDEN KORTE VERKLARING VAN
DALADIER.
In den gisteren gehouden Fransohen
ministerraad heeft minister-president Da-
ladier een overzicht gegeven van den al-
gemeenen toestand en van de militaire
maatregelen, welke getroffen zijn.
De minister van buitenlandsche zaken,
Bonnet toonde aan, dat de Fransehe di
plomatie voortdurend nauw samenwerkte
met de Britsohe.
Voor het overige wordt omtrent de ver
gadering van den ministerraad de groot
ste geheimhouding in acht genomen, niet
alleen wat betreft militaire maatregelen,
waarover gesproken is, doch ook omtrent
de buitenlandsche politiek.
Na het verlaten van het ministerie van
oorlog, waar de vergadering werd gehou
den, zeide de minister-president tot de
pers, dat zijn rede van vandaag niet per
radio zal' worden uitgezonden. De verkla
ring zal slechts kort zijn en de houding
van Frankrijk jegens de buitenlandsche
problemen uiteenzetten.
De minister-president voegde hieraan
toe, dat de verklaring aan de Britsche re
geering zal worden bekend gemaakt, alvo
rens zij aan de pers zal worden medege
deeld.
Het D. N. B. bericht dat de Duitsche
pers zich fel keert tegen het bericht van
het Londensohe blad News Chronicle,
waarin wordt gezegd dat Duitschlainid
voorbereidende maatregelen treft voor
een aanval op Nederland,
De Völkisoher Beobachter verlangt van
het blad dat het de naam zal noemen
van de „officieele Duitsche instantie",
welke deze berichten heeft meegedeeld.
De Völkischer Beobach
ter merkt op dat het 'niet
n oo dig is te zeggen dat
Du'itsohland geen enkele
soldaat gereed heeft staan
tegen het bevriende Ne
derland.
WELDRA DEMOBILISATIE IN
SPANJE?
Mussolinii heeft gisteren generaal Gam-
bara, den commandant der Italiaansche
vrijwilligers in Spanje, ontvangen.
'Giamhara bracht verslag uit over
vraagstukken betreffende de repatTiee-
ring en den datum van repatrieöring der
Italianen.
Met bet s.s. „Franca Fassio" zijn reeds
300 officieren en zwarthemden, die in
Spanje hebben gestreden alsmede officie
ren technici en arbeiders van de lucht-
vaartbasis der Italiaansche legionaires
op de Balearen, naar Italië teruggekeerd.
Z.ij zullen te Napels gedemobiliseerd
worden.
Le „Telegrafo" herinnert eraan, dat
het vaststellen van den datum van ver
trek der vrijwilligers uit Spanje door den
duce aan Franco is overgelaten. „De Ita
liaansche legioensoldaten zullen vertrek
ken,, wanneer Franco hen zal wegzen
den."
Op het oogenblik worden de troepen,
die onder Franco hebben gestreden, met
uitzondering van enkele divisies, die het
nas veroverde gebied bezet houden, naar
de distneten gezonden, waar zij gefor
meerd werden, in afwachting van hun
demobilisatie.
Volgens berichten, die niet van offi-
cieelen aard zijn en die in Madrid de ron
de doem, zou de demobilisatie van de
buitenlandsche vrijwilligers, die in Span
je hebben gestreden, beginnen na den
overwinningsmarsch.
Franco zou voornemens zijn, onmiddel
lijk zes lichtingen te demobiliseeren. Vijf
lichtingen zouden onder de wapens blij
ven en zouden geleidelijk worden gede
mobiliseerd naar mate vian de behoeften
tier industrie.
Uit Burgos wordt gemefl'd, dat de plech
tige marsoh, die het einde van den bur
geroorlog zal vieren, op 2 Mei zal wor
den gehouden in Madrid voor generaal
Franco en met deelneming van alle
Sbaansche strijdkrachten, d.w.z. 500.000
manschappen en 700 vliegtuigen.
De Italiaansche troepen, welker hoofd
kwartier te Alicante is gevestigd, en de
Duitsche vrijwilligers zullen eveneens aan
het défilé deelnemen.
Dit bericht zou] de strek
king hebben, aan te too-
nen, dat de Italiaansche
en Duitsche troepen niet
uit Spanje zullen worden
teruggetrokken vóór 2 Met.
Het blad geeft echter toe, dat een belang
rijk deel van de buitenlandsche troepen na
dien datumi zal kunnen worden terugge
roepen.
DE MILITAIRE VOORZORGSMAAT
REGELEN IN EUROPA.
De „Daily Telegraph" gaf gisteren het
volgende staaltje van militaire maatrege
len, welke in EUropa waren genomen:
F r a n k r ij' k. Verloven ingetrokken,
reserve-officieren opgeroepen, de Middel
landsche Zee-vloot in volle kracht op zee,
op weg naar een geheim verzamelpunt.
Italië. Nieuwe versterkingen naar
Albanië, extra lichtingen opgeroepen,
waardoor het totaal manschappen onder
de wapenen tot boven het millioen stijgt.
Duitschland. Verdere samentrek
king van troepen op punten, vanwaar ge
makkelijk de Poolsche grens kan worden
bereikt.
Spanje. Aanzienlijke strijdkrachten
gerapporteerd te Santander en andere
plaatsen nabij de Fransehe grens. Hard
nekkige geruchten over de aankomst van
nieuwe Italiaansche troepen te Cadix.
T u r k ij e. De premier kondigt speciale
militaire maatregelen aan.
Polen. Dé reservisten van de lichtin
gen 1912/'17 moeten zich gereedhouden
voor een speciale oefening van vier
weken.
Nederland. De grenswacht wordt
verdubbeld door het oproepen van extra
manschappen. Voorzorgsmaatregelen voof
de kustverdediging worden genomen.
België. Het kabinet besluit tot ver
sterking van de grensgarnizoenen en
keurt maatregelen goed ter verdediging
van den Kongo.
Z u i d - SI a v i De lichtingen 1907
en 1908 in de provincies, grenzende aan
Albanië, worden onder de wapenen ge
roepen.
ANTI-ITALIAANSCHE STEMMING
IN TUNIS EN LIBYE.
De bond van Mohammedaansche oud-
strijders en oorlogsslachtoffers in Tune
sië geeft in een protest tegen de agressie
in Albanië uiting aan zijn ongerustheid,
die 'hij Voelt voor alle in Albanië levende
muzelmannen. D'e bond n'oodi'gt alle ge-
loofsgenooten uit, „zich met geestdrift en
vertrouwen aan de zijde van het bescher
mende, edelmoedige en verdraagzame
Frankrijk te scharen, om de eeuwenoude
banden van vriendschap tussc'hen 1de
Franschen en de Mohammedanen te ver
sterken."
Volgens uit Tripolis komende reizigers,
Zou de ontevredenheid, die zich na de
verandering van Lifoyë in Italiaansche
prbvincie in Mohammedaansc'he kringen
heeft geopenbaard, na 'den Italiaanschen
aanval op Albanië toegenomen zijn.
Ondanks de zeer krachtige voorzorgs
maatregelen- zouden de geruchten omtrent
een Senoessistischen o-pstand aan de
grens van de Sahara zich snel hebben
verspreid en in het geheele land een vij
andige gezindheid jegens 'de Italiaansche
ren-eering hebben geschapen.
Medegedeeld wordt, dat er vlugschrif
ten worden verspreid en dat de nomaden
met een m'on'delinge campagne strijden
tegeni de Ophitsing van radio- Tripolis
te^en de Islamitische politiek van Frank
rijk. In deze vlugschriften wordt er bij
de mohammedanen op aangedrongen op
hun hoede te zijn tegen de haatcampagne
der re-n-eering te Rome-. Er zou een 'hon
derdtal arrestaties verricht -zijn.
WAT DUITSCHLAND AAN POLEN
ZOU VRAGEN.
Volgens door Havas uit
Duitsche bron te Berlijn ver
kregen inlichtingen zou de
Poolsche ambassadeur te
R e r 1 ij n, L i p s k i, die thans te
Warschau vertoeft, geen om-
1 ij nd e voorstellen van de
Duitsche aan de Poolsche
r e g e e r i n g hebben meege
bracht.
Sedert zijn jongste onderhoud met von
Rihbentrop op 7 April 'heeft Lipski zich
niet meer naar de Wilhelmstrasse bege-
Waarschijnlijk zijn velen niet in de
gelegenheid.
Aan de „Maasbode" werd gemeld:
Naar wijl vernamen, wordt thans op
het Departement van Binnenlandsche za
ken een regeling voorbereid, waardoor de
gemobiliseerde kiesgerechtigden op 19
April a.s. hun stemplicht zullen kunnen
vervullen.
Publicatie van deze regeling zou dezeï
dagen kunnen worden tegemoet gezien.
„De Arbeiderspers" wijst er op-, dat de
militairen in kwestie zullen kunnen stem-
mien, mits de garnizoens
commandant hu'n toestaat
naar de plaats waar zij op
de Ikiez9rslijist staan te
reizen.
„Wanneer men de omstandigheden in
aanmerking neemt, -die de regeering tot
haar bekende maatregelen hebben geleid,
d'an rnlag aangenomen worden, dat het
verleenen van verlof ini een aantal plaat
sen op moeilijkheden zal stuiten. In dat
geval zal de dienstplichtige dus onmach
tig 'zijn om izijin stemplicht te vervullen.
De regeering zou aan deze voor de be
trokkenen onaangename situatie een ein
de kunnen maken door do indiening en
snelle behandeling van een noodwetje,
waarin bepaald wordt, dat in afwijking
van hetgeen de kieswet voorschrijft, mili
tairen in hun garnizoensplaats hun stem
zullen kunnen uitbrengen.
Wij vernamen echter, dat zoodanige
maatregelen door de betr-oklken ambtelijke
kringen voor loo pig inog niet in
overweging genomen zijin."
ven. Dit onderhoud moot nogal storm
achtig geweest zijn; 'het zou in hoofdzaak
geloopem hebben over 'de militaire be
schermingsmaatregelen van Polen.
Te Warschau wordt volgens Havas van
bevoegde zij'de verklaard, dat 'de berich
ten iv'olgens welke Lips'ki Duitsche voor
waarden naar Warschau zou hebben
meegebracht, beoogend een vreedzame re
geling van de Duitsch-Poolsche geschil
len, volkomen in strijd zijn met
de waarheid.
Men voegt er aan toe, dat de ambassa
deur naar Warschau is gekomen om in
structies van de Poolsche regeering te
ontvangen en dat hij geen enkele Dtiit-
sohe voorwaarde heeft meegebracht.
KONINGIN GERALDINE BUITEN
GEVAAR.
Volgens d.ë laatste berichten uit Laris-
sa is koningin Ge-raldine van Albanië
thans buiten gevaar.
SPANJE TREEDT WELDRA UIT DEN
VOLKENBOND.
Volgens berichten uit Italiaansche
bdon zal -Spanje zich binnenkort uit den
Volkenbond terugtrekken.
EDEN WON HET.
„Indien Chamberlain aftreedt, wien
zoudt gij dan als premier wenschen?" al
dus luidde de vraag, -die het „Britsohe
Instituut van Openbare Meening" uitslui
tend aan regeeringsaanhangers voorlegde.
En hier is het resultaat van deze merk
waardige rondvraag:
Eden kreeg 38 procent van de uitge
brachte stemmen; Halifax 7 pet.; Chur
chill 7 pet.; Simon 4 pot.; Hoare 2 pet.;
Duff Cooper 2 pet.; Belisha 2 pet.; Ernst
Brown, Oliver -Stanley, Kingsley Wood,
Mao Donald en Zetland kregen samen
2 pot.
En 36 pet. hield er in dit opzicht geen
meening op na.
Zoodat Eden een meerderheid verwierf
over alle andere candidaten.
DE KABINETSCRISIS IN BELG IE.
Pierlot formateur.
Koning Leopold heeft op het paleis te
Laeken een conferentie belegd van voor
aanstaande leden der drie groote partijen,
benevens vele ministers.
Pierlot beeft na afloop van de confe
rentie tegenover de pers de volgende ver
klaring afgelegd: „De Koning heeft aan
de aanwezigen beginselen, die de basis
voor het programma van de toekomstige
regeering moeten vormen, voorgelegd.
De Koning heeft mij, tijdens de confe
rentie de opdracht verstrekt, de regeering
te formeeren.
Ik zal mij voorloopig verstaan met een
kleine groep vooraanstaande personen uit
verschillende politieke groepeeringen voor
de opstelling van het programma. Wan
neer mij-n voorstellen gunstig worden ont
vangen, zal deze voorloopige toestand niet
van langen duur zijn en in ieder geval
Vrijdag eindigen. Zaterdag kan ik mij
dan beizig gaan houden met de uitnoodi-
gingen om zitting te nemen in de Regee
ring.
Binnenland.
Jaarvergadering Chr. Hist. Unie.
Vrijstelling van port voor militairen.
Buitenland.
Koning van Italië ook koning van Al
banië.
Italiaansche troepen uit Spanje terug?
Vandaag een rede van Chamberlain en
een verklaring van Daladier.
i—
OPENINGSREDE JHR MR D. J. DE
GEER. SCHERPE CRITIEK OP HET
LANDSGEVAARLIJK OPTREDEN
VAN DE N. S. B.
De Christelijk-Historische Unie heelt
gisteren te Amsterdam haar jaarvergade
ring gehouden.
De voorzitter, JhrMrD. .T. de Geer
Jhr. mr. D'. J. de Geer
heeft deze bijeenkomst geopend met een
rede, waarin hij o.m. zei:
De omstandigheden, waaronder wij bij
eenkomen, zijn verre van gunstig. Het is
nog slechts vier weken geleden, dat een
nieuwe slag aan het internationaal ver
trouwen werd toegebracht door de ver
nietiging van den Tsjecho-Slowaakschen
staat. En terwijl de gevolgen zich daar
van nog pijnlijk doen gevoelen in een
verhoogde spanning in onze Europeesche
samenleving, heeft zich alweer een vol
gend onrecht voltrokken in de geweld
dadige overrompeling van Albanië. Dit
maal was de bedreiging met geweld niet
voldoende, maar moest het moderne
moordtuig actief worden ingezet om het
doel te bereiken.
Het ideaal van de totalitaire staten,
zoo heeft men ons verkondigd, is „ge
vaarlijk leven". Dit schijnt wel voorname
lijk bedoeld te zijn als: gevaarlijk voor
anderen.
Openlijk schreef toch de Duitsche pers;
„Zooals alles in het Dorde Rijk onderge
schikt is of wordt gemaakt aan het al
gemeen belang, dat is het belang van
den staat en van de partij, zoo wordt
ook de buitenlandsche politiek niet be
paald door ethische, moreele of algemeen-
geldende juridische begrippen, doch al
leen door de levensbelangen van den
Duitschen staat. Even consequent als de
nationaal-socialistische, regeering dit
standpunt binnen de grenzen van het
rijk op elk gebied heeft gehandhaafd,
zal zij ook in haar buitenlandsche politiek
en in haar expansie-drift dit principe
blijven huldigen en toepassen, zelfs op
het gevaar af, daardoor in ernstige con
flicten te worden verwikkeld."
Het is in hooge mate te be
treuren, dat het orgaan van
een Nederlandsche part ij aan
een daad, die zulk een verde
diging behoefde, haar zegen
heeft geschonken. In het dag
blad van de N. S. B. isdit gedaan,
er werd daar geschreven, dat
in Tsj echo-Slowakij e het recht
hersteld was; dat daar een
einde was gemaakt aan het
gestook van communisten,
vr ij metselaars en internatio
naal jodendom; dat daar ge
zien werd de samenwerking
van nationaal-herboren vol
ken.
Zulke woorden toonen niet alleen een
bedenkelijke afstomping voor de eischen
van recht en moraal, zij geven in den
grond der zaak ook een rechtvaardiging
voor een gelijken aanval op ons land als
Tsjecho-Slowakije heeft ondergaan. Ook
wij hebben onze communisten, vrijmetse
laars en joden, die volgens de N.S.B. een
geweldigen invloed oefenen op ons
staatsbeleid. Waarom zou men aan het
