Waarschuwing aan personeel vóór-mobilisatie.
Druk beraad te Londen en Parijs.
N.V. Hendrikse C— Bank Goes
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Nationale Politiek.
EERSTE BLAD.
T.FABERY DE JONGE
Buitenland.
De radio-rede van Dr. Colijn
Belangrijkste Nieuws.
WOENSDAG 12 APRIL 1939
53e JAARGANG - No. 163
Onzekere toekomst.
verhuurt loketten In haar
brand- en Inbraakvrlje Lips' (Huis
inrichting vanaf f5.— per jaar.
Uitgave: N. V. Uitgever» - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, does
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs tZM per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Qoes en Vlisslngen f 0.20
Lone nummer» 5 cent
Advertenliën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 69 cent per regel
Kleine AdvertentJSn Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
BIJ contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
De „Middelb. Crt." oefent critiek op
wat wij in ons nummer van 29 Maart
schreven over de rede waarmee Prof. Tel-
ders de algemeene vergadering van de
Liberale Staatspartij opende.
Wij zouden Prof. Tolders onrecht heb
ben gedaan door zijn woorden verkeerd
weer te geven.
Wij lieten Prof. Telders zeggen:
„Heel Nederland moge weten wat de
liberale politiek nastreeft: een andere»
waarlijk-nationale Regeering, die de libe
rale beginselen in toepassing brengt, niet
omdat wij liberaal zijn, maar omdat wij
nationaal, Nederlandsch zijn, in den wa
ren zin van het woord!"
Dit citaat is volgens de „Middelb. Crt."
fout, valsoh of vervalscht, omdat hier
tweemaal het woordje „zij" met „wij"
verwisseld werd.
Eir zou dus moeten staan: niet omdat
zij (de beginselen) liberaal zijn, maar
omdat zij nationaal, Nederlandsch zijn.
Wij nemen op gezag van de „Middelb.
Crt." en van de „N. R. Crt." die wij bier-
op na konden slaan, onmiddellijk aan, dat
bier verkeerd geciteerd werd.
Maar wij kunnen hieraan toevoegen,
dat bet voor het punt in kwestie niet zoo
veel verschil maakt.
Volgens het verslag in de „N. R. Crt."
heeft Prof. Telders het volgende betoogd:
Na er op gewezen te hebben, dat de
liberale critiek zich behalve op den be
nepen grondslag (d.i. de positief Chris
telijke beginselen) van het geheelo Kabi
net, bovenal concentreert op de departe
menten van justitie, sociale en van eco
nomische zaken, van waterstaat en in
zekeren zin ook op het departement van
onderwijs, vervolgde de spreker:
„D'e liberalen wenscben een waarlijk
nationale regeering. In de eerste plaats
wil dit zeggen een regeering, die er naar
streeft te regeeren in den geest van het
Nederlandsche volk in zijn geheel en
niet volgens de inzichten
van één of meer kerkelijke
groepen, die zichzelf van een etiket
„positief-christelijk" voorzien en zóó mee-
nen zichzelf op een podium te kunnen
plaatsen, waartoe zij dan den toegang
aan anderen ontzeggen. Zeker, de Neder
landsche cultuur is een christelijke cul
tuur, de grondslagen van den Nederland-
schen Staat zijn van ohristelijken aard,
en er is geen liberaal, die dit niet met
overtuiging zal onderschrijven. Doch
het christendom, dat op
onze cultuur zijn stempel
heeft gedrukt en dat de
grondslagen heeft gele
verd voor het staatkundig
regime, waaronder het Ne
derlandsche volk nog a 1-
t ij d gelukkig is te kunnen
leven, dat christendom is
het algemeene christen
dom, dat zich in alle geloofsverdeeld
heid als het alles bezielende wezen heeft
doen gelden, het is niet deze of gene spe
ciale dogmatische leer, waarvan de een
of andere kerk of secte zichzelf tot mo
nopolist uitgeroepen heeft.
Er is geen tegenstelling
tusschen een bewind op
algemeen-christelijken
grondslag en een waarlijk-
nationaal, Nederlandsch
bewind, integendeel, het een is met
het ander identiek. Maar er is een on
overbrugbare kloof tusschen een waarlijk
nationale regeering en een kabinet, dat
enkele onderling totaal verschillen
de belijdenisvormen van het christen
dom met het etiket der „ware" christelijk
heid voorziet en elke andere belijdenis of
levensbeschouwing als niet' „positief"-
ohristelijk of zelfs als „modorn heiden
dom" disqualificeert.
Het Nederlandsche christenvolk gaat
niet in één kerk op en juist daarom
zal op de basis van kerkelijke dogma's
het volk nimmer tot nationale eenheid
kunnen worden gebracht. „Heel het volk"
zou een liberale leuze kunnen zijn, maar
wie de eenheid waarlijk begeert en het
Nederlandsche volk kent, beseft tegelijk,
dat die eenheid slechts kan worden be
reikt, als men er van afziet de Nede--
landsche politiek op kerkelijke dogma's en
tegenstellingen te baseeren.
„Nationale R e g e e r i n pr"
beteekcnt in Nederland
derhalve een regeering op
algemeen chris tel ij1 ken
S r o n d s 1 a g. Over onderwerpen van
staatkunde, sociale voorziening of oeco-
nomie kan men van opvatting verschillen
zonder dat het bewustzijn der nationale
eenheid daardoor teloor gaat, doch klo
ven van wereld- en levensbeschouwing
zijn voor die eenheid vernietigend. Zij
dienen derhalve voorzoover zij be
staan i te worden overbrugd in plaats
van i zooals thans geschiedt kunst
matig te worden verdiept, op straffe van
levensgevaar voor het voortbestaan zelf
onzer nationnale cultuur!
Alleen de waarlijk nationale regeering,
die de liberalen wensohen zal krachtige
nationale politiek kunnen voeren."
Dit citaat spreekt toch wel voor zich
zelf.
Wat Prof. Telders betoogt, komt hierop
aeer:
Het liberale beginsel Christendom
boven geloofsverdeeldheid, d.i. ontzield
christendom, imi strijd met Gods Woord
is in den geest van het Nederlandsche
volk, is nationaal, in tegenstelling met de
positief christelijke beginselen waarvan
het kabiiniet-Golijn spreekt.
Het liberale beginsel verdraagt zich
met een soort „algemeen christendom",
dat niet erkent het Koningschap van Je
zus Christus, den opgestanen Heiland.
■En een bewind op zulk een grondslag
is identiek met een nationaal, een w a a r-
1U k .nationaal, Nederlandsch bewind.
Mlet volle recht konden wijl dan ook iin
ons nummer van 29 Maart sohrijtven:
„Nu weten wij het.
Nationaal is.liberaal.
Nationaal is, zooals de spreker even
te voren had uitgesproken, verwerping
van do „positieve" Christenheid, van de
„benepen" positief Christelijke politiek".
En wij herhalen wat wij toen opmerk
ten:
Onze lezers weten nu al
vast waarom zij straks NIET
op de liberale Candida-ten
moeten stemmen.
Het feit, dat de in Utrecht vergaderde
liberalen deze oude en oud-liberale uiteen
zetting, volgens de „Middelb. Gbt."
■als een „frisch geluid", blijkens het dave
rend applaus, gaarne gehoord hebben,
verandert hieraan niets.
JUWELIER - HORLOGER
LANGE KERKSTRAAT 30 - GOES
De laatste berichten omtrent den inter
nationalen toestand sc h ij'nen meer
geruststellend.
Italië heeft naar gemeld wordt offi
cieel zoowel tegenover Engeland als te
genover 'Griekenland formeele verzekerin
gen gegeven, ten aanzien van Grieken
land en Korfoe.
Van dien kant zou dus geen gevaar
dreigen.
En ook Duitschland schijnt zeer vrede
lievend gezind.
Heeft 'Hitier niet laten weten, dat het
a.s. Neurenberger congres als vredescon
gres zal Worden aangeduid?
En is de Duitsche pers niet hierin een
stemming, dat zij' de diplomatieke bedrij
vigheid van Engeland en Frankrijk kort
weg belachelijk vindt, omdat de vrede in
geen enkel opzicht bedreigd wordt?
Inderdaad, de algemeene toestand
s c h ij n t verbeterd te zijn en het oor
logsgevaar schijnt minder dreigend.
Wie garandeert ons echter, dat deze
s c h ij n met de w e r k e'1 ij k h e i d in
overeenstemming is?
Men herinnert zich toch 'hoe enkele
dagen geleden door den koning van Italië
de vriendschappelijke betrek
kingen met Albanië in het licht
werden gesteld
En heeft de Duitsche pers niet nog
slechts enkele dagen geleden gewaar
schuwd tegen de dwaze berichten over
het plan van Mussolini om Albanië te
bezetten'? De Duitsche pers noemde het
een schandaal, dat de oor logs ophitsers"
van een bezetting van Albanië durfden
spreken. En nu is 'die bezetting een vol
dongen feit. En nu wordt die bezetting
door dezelfde Duitsche pers toegejuicht!
En dan Polen I
Duitschland is ten opzichte van Polen
zeer vriendschappelijk gezind.
Nu ja, 'het heeft enkele wenschen en
grie\ en.
Het wenscht een regeling inzake Dan
zig en een. Duitschen corridor door den
Poolsc'hen corridor.
En voorts maakt het bezwaar, omdat
Polen zekere veiligheidsmaatregelen ge
troffen heeft. Zooals Italië bezwaar heeft
mdat 'Griekenland zekere verdedigings
maatregelen neemt.
Duitschland en Italië staan tot de tan
De regeeringspersdienst meldt: Zooals minister Colijn in zijn radiorede heeft
opgemerkt, is het een eisch van voorzichtig beleid om bijtijds de voorwaarden
te scheppen, die het ongestoord verloop van een mobilisatie, indien deze te eeni-
ger tijd onverhoopt noodzakelijk mocht blijken, waarborgen.
Tot deze voorwaarden behoorde de oproeping van de grensbataljons. Een
andere voorwaarde is het bij voorbaat doen waarschuwen, zich voor opkomst
gereed te houden van eenig met groot verlof zijnd personeel, dat is aangewezen
om voorbereidingen te treffen ln verband met te vormen oorlogsonderdeelea Dit
1b thans geschied.
den. gewapend. En zij ontzeggen iedereen
het recht izic'h daarmee te bemoeien.
Maar terwille van den vrede meenen
zij toc'h te mogen eischen dat kleine lan
den als Polen en Griekenland de geno
men veiligheidsmaatregelen intrekken.
Hieruit blijkt wel, dat het niet veel
meer dan s c h ij n i», als gezegd wordt,
dat de internationale toestand meer ge
ruststellend is.
Met veel meer recht kan dan ook
gesproken worden van een onzekere toe
komst.
Volkomen terecht heeft de Paus in zijn
Paaschrede opgemerkt
„Er kan geen vrede zijn, zoolang nog
zoo dikwijls tusschen de naties het we-
derzijdsch begrip ontbreekt, zoolang
plechtig gesanctioneerde pacten en het
gegeven woord de zekerheid en de waar
de hebben verloren, welke de onontbeer
lijke basis zijn van het wederzljdsch ver
trouwen zonder hetwelk die zoozeer be
geerde materieels en moreele ontwape
ning van dag tot dag minder uitvoer
baar wordt."
DE ENGELSCHE KONING
ONVERWACHT NAAR LONDEN.
FRANSCHE KABINETSRAAD.
BESPREKINGEN STRIKT GEHEIM.
Koning George ia gistermiddag onver
wacht uit Windsor te Londen terugge
keerd teneinde zich door Chamberlain
nauwkeurig te doen inlichten over den
internationalen toestand.
Het onderhoud van den eerste minister
met den koning duurde tachtig minuten.
Na afloop is de koning naar Windsor
teruggekeerd.
Men brengt in herinnering, dat de ko
ning tijdens de Steptember-crisis eveneens
speciaal naar Londen kwam, om met zijn
ministers overleg te plegen. Hij heeft
toen het bevel tot vlootmobilisatie getee-
kend.
Den geheelen dag hebben gisteren te
Londen drukke diplomatieke besprekingen
plaats gehad.
Eén der door Ehgeland getroffen maat
regelen is, dat uit Jeruzalem 2500 Brit-
sche soldaten naar Egypte zijn vertrok
ken, teneinde aldaar het Ehgelsche gar
nizoen op normale sterkte te brengen.
Kort geleden is dit garnizoen verzwakt,
omdat Britsche strijdkrachten in Pales
tina noodig waren.
Het hoogerhuis komt Donderdagmiddag
om 3 uur (Ehgelsche tijd) bijeen. Lord
Halifax zal hier een verklaring afleggen
over buitenlandsche zaken.
Het lagerhuis zal om kwart voor drie
bijeenkomen. Chamberlain zal vrijwel on
middellijk het woord nemen.
Ook te Parijs heerscht groote diploma
tieke bedrijvigheid.
Om 4 uur gistermiddag is de Fransche
kabinetsraad bijeen gekomen. Over
'het daar besprokene
wordt het strikste stil-
zwijgen in acht genomen.
Met de uitvoering der ge
nomen besluiten is men
overigens onmiddellijk
b e g O' n n e n. Men heeft den indruk, dat
de regeering alle maatregelen beeft vast
gesteld en onder oogen gezien, die het
land in slaat moeten stellen, in geval van
noodzakelijkheid aan iedere gebeurlijk
heid het hoofd te bieden.
Na de vergadering werd een commu
niqué uitgegeven, waarin gezegd wordt:
.D'e raad heeft den internationalen toe
stand bestudeerd. Hij hechtte goedkeuring
aan de maatregelen, tot welker uitvoering
besloten werd op de conferentie van de
ministers van landsverdediging op Zon
dag j.l. D'e raad bestudeerde verder de be
sluiten, die hij morgen zal voorleggen aan
den ministerraad.
De Indruk In België.
Hierover meldt de Rrusselsche corres
pondent van de „Maasbode":
De hoofdstedelijke avondbladen geven
bijina ito extenso de radiorede van minis
ter-president Colijn weer. In hun com
mentaar leggen zij er den nadruk op, dat
Nederland geen vijandelijke daad stelt,
maar wil toonen, diat het gereed is, om»
evenals dit met Blegië 'het geval Is, zijn
zelfstandigheid en onzijdigheid naar alle
zijden en onder welke omstandigheden
ook te handhaven.
De door Nederland getroffen verdedi
gingsmaatregelen hebben anderzijds hij
de Belgische openbare meening een ze
kere onrust gewekt, doch officieus ver
klaarde mien in de Wetstraat, dat ook
België, overigens reeds sedert eenigen
tijd, alle maatregelen heeft getroffen, die
noodig zijd om zijn grenzen te bescher
men.
Het Belgische departement vam. lands
verdediging volgt de ontwikkeling van de
jongste gebeurtenissen op Internationaal
gebied met de grootste aandacht en vau-
mjiddag was men daar de meening toege
daan, dat geen onmiddellijk gevaar dreigt
en momenteel geen al te groote reden tot
ongerustheid bestaat.
Naar de Un. Press uit Toulon verneemt,
maakte het grootste deel der Fransche
Middellandsche Zee-vloot zich gisteren
gereed, om naar Noord-Afrika en het
Oostelijk deel der Middellandsche Zee te
vertrekken.
Hiermede hebben dus de Fransch-Brit-
sche voorzorgsmaatregelen, voor het geval
een nieuwe Middellandsche Zee-crisis
mocht uitbreken, een aanvang genomen.
Gedurende de laatste 24 uur zij'n in
Frankrijk een aantal marine-technici op
geroepen en alle verloven ingetrokken.
E'en van de eerste maatregelen om het
leger te versterken was het intrekken van
alle Faaschverloven ir geheel Frankrijk.
Nog verzet in Albanië?
Uit Belgrado wordt gemeld, dat er in
Albanië nog steeds gevochten wordt.
De Albaneesche legatie te Parijs deelt
mede: van betrouwbare zijde vernemen
wij, dat felle gevechten worden geleverd
bij Argyrocastro en Elbasatx. Officieren,
gendarmes en bergbewoners, onder leiding
van de prinsen Sali en Hoessein oud
leerlingen van Saint Gyr strijden ver-
wved.
In andere districten zijn de Albaneezen
bij duizenden over de Joego-Slavische
grens gevlucht, nadat hun tegenstand in
eengestort was.
Een reiziger die gisteren nog te Larissa
vertoefde, heeft medegedeeld, dat Koning
Zog en Koningin Geraldine daar gisteren
nog waren. Toen zij Zondag uit Fiorina te
Larissa aankwamen, bleven zij in den
trein tot zij van de Grieksche regeering
toestemming hadden ontvangen in Grie
kenland te blijven.
De toestand van koningin Geraldine is
zoo goed als maar mogelijk is, naar Reu
ter verneemt.
Italiaansche verzekering aan
Griekenland.
In de Grieksche bladen wordt een be
richt gepubliceerd waarin gemeld wordt,
dat de Italiaansche regeering formeele
verzekeringen heeft gegeven ten aanzien
van Griekenland en Korfoe. Dit bericht
wordt in alle Atheensche bladen gevolgd
door een noot, welke als volgt luidt: „in
veiband met dit telegram zijn wij in staat
mede te deelen, dat de Italiaansche regee
ring dezelfde formeele verzekeringen heeft
gegeven aan de Grieksche regeering".
ZUID-SLAVIë TREFT MILITAIRE
MAATREGELEN.
Gedurende de afgeloopen 48 uur zijn
in Zuid-Slavië zekere militaire voorzorgs
maatregelen genomen. Verscheidene lich
tingen reservisten zijn opgeroepen, in
hoofdzaak voor het derde leger in de
districten, waarin het grootste deel der
Zuid-SlavischAlbaneesche grenzen lig
gen.
Binnenland.
Meer permanente grensbeveiliging?
Minister Steenberghe over de landbouw-
crisispolitiek.
Tariefswijziging bij de Spoorwegen.
Buitenland.
Druk beraad te Londen en Parijs.
Ernstige ongerustheid op den Balkan.
Weer Italiaansche troepen naar Spanje?
Duitsche voorstellen aan Polen?
Men gelooft, dat ook dergelijke maat
regelen aan andere doelen dor grenzen
zijn genomen.
BULGARIJE AAN DE ZIJDE VAN
DE AS?
United Press heeft uit betrouwbare di
plomatieke bronnen vernomen, dat de
Britscihe regeering pogingen aanwendt om
zich de Bulgaarsohe vriendschap te ver
zekeren, doch èn in Sofia èn in Belgrado
is men de meening toegedaan, dat deze
pogingen rijkelijk laat komen. Mocht
die crisis zich dus verscher
pen en B' ulgarije gedwon
gen worden, klour te be
kennen, dan is .het moge
lijk, dat het de zijde van de
as-mog endheden zal kie
zen.
De Britsche kringen melden intussohen
dat Londen nog geen definitieve beloften
aan Sofia heeft gedaan. "Wèl zou Enge
land een einde wenschen te maken aan
een toestand, dien men gedurende twintig
jaren heeft „veronachtzaamd". De Brit
sche gezant George Rendle heeft dan ook
in het weekend een bezoek gebracht aan
den premier George Kiosseivanoff.
Er zijn geen aanwijzingen, die de ge
ruchten bevestigen, al® zou de Duitsche
diplomatie trachten, Bulgarije aan de as
te verbinden. Er wordt echter op gewezen,
dat een delegatie, samengesteld uit voor
aanstaande Bulgaren, zich naar Berlijn
zal begeven om tegenwoordig te zijn bij de
feestelijkheden ter gelegenheid van den
verjaardag van Hitier. Er gaan zelfs ge
ruchten, dat de Bulgaarsohe minister Dra-
ganoff, die Zaterdag naar Berlijn is ver
trokken, een belangrijke boodschap voor
de Duitsche regeering overbrengt.
Er bestaat hier ontegenzeggelijk een
groote sympathie voor de democratie,
evenals in 1915. De Bulgaarsohe handel is
echter afhankelijk van Duitschland. Bo
vendien is het zoo goed als uitgesloten,
dat men hier, in geval van oorlog, directe
hulp van Engeland en Frankrijk zou mo
gen verwachten. Deze beide factoren drij
ven Bulgarije in de richting Berlijn.
NIEUWE ITALIAANSCHE TROEPEN
IN CADIZ ONTSCHEEPT
Troepenbewegingen! in Spanje aan de
Fransiche grens.
Maarschalk Petain, de Fransche am
bassadeur te Burgos 'heeft, naar de Han-
deLsbla-d-Timesdienst meldt, een bezoek
gebracht aan den minister-president Da-
Iadier.
Er bestaat reden om te gelooven, dat het
door Petain ingestelde onderzoek naar -de
aankomst van nieuwe Italiaansche troe
pen in Spanje door het Spaansche mini
sterie van buitenlandsche zaken slechts is
beantwoord met de verklaring, dat men
van niets wist.
Het staat thans evenwel
vast, dat Italiaansche ver
sterkingen in Cadiz zijn
aangekomen.
Het feit, dat sedert het einde van den
oorlog nieuwe Italiaansche troepen naar
Spanje zijtn gezonden wordt met sterke
achterdocht beschouwd, al wordt deze
achterdocht wel eenigszins gematigd door
de hoop, dat een werkelijk krachtige hou
ding van Engeland en Frankrijk, Rome
er toe zal brengen zijn belofte alsnog te
vervullen.
Intusschen meldt de Ti-
mes-correspondent te
Bayonne, dat abnormale
Spaansche troepenbewe
gingen zijn waargenomen
jn het gebied, dat onmid-
dellijk aan Frank rijk grenst
en in het bijzonder in de
omgeving van Irun en van
Pamploma, waar sterke
troepenaf deelingen zijn
geconcentreerd.