Waarschuwing aan personeel vóór-mobilisatie. Druk beraad te Londen en Parijs. N.V. Hendrikse C— Bank Goes Dagblad voor de Provincie Zeeland Nationale Politiek. EERSTE BLAD. T.FABERY DE JONGE Buitenland. De radio-rede van Dr. Colijn Belangrijkste Nieuws. WOENSDAG 12 APRIL 1939 53e JAARGANG - No. 163 Onzekere toekomst. verhuurt loketten In haar brand- en Inbraakvrlje Lips' (Huis inrichting vanaf f5.— per jaar. Uitgave: N. V. Uitgever» - Maatschappij „Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw" Bureaux Lange Vorststraat 7 0, does Postrekening 44455 Telefoon 11 Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28 Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA Abonnementsprijs tZM per kwartaal Weekabonnementen voor Middelburg Qoes en Vlisslngen f 0.20 Lone nummer» 5 cent Advertenliën 30 cent per regel Ingezonden mededeelingen 69 cent per regel Kleine AdvertentJSn Dinsdags en Vrijdags f 0.75 bij vooruitbetaling Advertentiën onder letter of motto 10 cent extra BIJ contract belangrijke korting Dit nummer bestaat uit 2 bladen. De „Middelb. Crt." oefent critiek op wat wij in ons nummer van 29 Maart schreven over de rede waarmee Prof. Tel- ders de algemeene vergadering van de Liberale Staatspartij opende. Wij zouden Prof. Tolders onrecht heb ben gedaan door zijn woorden verkeerd weer te geven. Wij lieten Prof. Telders zeggen: „Heel Nederland moge weten wat de liberale politiek nastreeft: een andere» waarlijk-nationale Regeering, die de libe rale beginselen in toepassing brengt, niet omdat wij liberaal zijn, maar omdat wij nationaal, Nederlandsch zijn, in den wa ren zin van het woord!" Dit citaat is volgens de „Middelb. Crt." fout, valsoh of vervalscht, omdat hier tweemaal het woordje „zij" met „wij" verwisseld werd. Eir zou dus moeten staan: niet omdat zij (de beginselen) liberaal zijn, maar omdat zij nationaal, Nederlandsch zijn. Wij nemen op gezag van de „Middelb. Crt." en van de „N. R. Crt." die wij bier- op na konden slaan, onmiddellijk aan, dat bier verkeerd geciteerd werd. Maar wij kunnen hieraan toevoegen, dat bet voor het punt in kwestie niet zoo veel verschil maakt. Volgens het verslag in de „N. R. Crt." heeft Prof. Telders het volgende betoogd: Na er op gewezen te hebben, dat de liberale critiek zich behalve op den be nepen grondslag (d.i. de positief Chris telijke beginselen) van het geheelo Kabi net, bovenal concentreert op de departe menten van justitie, sociale en van eco nomische zaken, van waterstaat en in zekeren zin ook op het departement van onderwijs, vervolgde de spreker: „D'e liberalen wenscben een waarlijk nationale regeering. In de eerste plaats wil dit zeggen een regeering, die er naar streeft te regeeren in den geest van het Nederlandsche volk in zijn geheel en niet volgens de inzichten van één of meer kerkelijke groepen, die zichzelf van een etiket „positief-christelijk" voorzien en zóó mee- nen zichzelf op een podium te kunnen plaatsen, waartoe zij dan den toegang aan anderen ontzeggen. Zeker, de Neder landsche cultuur is een christelijke cul tuur, de grondslagen van den Nederland- schen Staat zijn van ohristelijken aard, en er is geen liberaal, die dit niet met overtuiging zal onderschrijven. Doch het christendom, dat op onze cultuur zijn stempel heeft gedrukt en dat de grondslagen heeft gele verd voor het staatkundig regime, waaronder het Ne derlandsche volk nog a 1- t ij d gelukkig is te kunnen leven, dat christendom is het algemeene christen dom, dat zich in alle geloofsverdeeld heid als het alles bezielende wezen heeft doen gelden, het is niet deze of gene spe ciale dogmatische leer, waarvan de een of andere kerk of secte zichzelf tot mo nopolist uitgeroepen heeft. Er is geen tegenstelling tusschen een bewind op algemeen-christelijken grondslag en een waarlijk- nationaal, Nederlandsch bewind, integendeel, het een is met het ander identiek. Maar er is een on overbrugbare kloof tusschen een waarlijk nationale regeering en een kabinet, dat enkele onderling totaal verschillen de belijdenisvormen van het christen dom met het etiket der „ware" christelijk heid voorziet en elke andere belijdenis of levensbeschouwing als niet' „positief"- ohristelijk of zelfs als „modorn heiden dom" disqualificeert. Het Nederlandsche christenvolk gaat niet in één kerk op en juist daarom zal op de basis van kerkelijke dogma's het volk nimmer tot nationale eenheid kunnen worden gebracht. „Heel het volk" zou een liberale leuze kunnen zijn, maar wie de eenheid waarlijk begeert en het Nederlandsche volk kent, beseft tegelijk, dat die eenheid slechts kan worden be reikt, als men er van afziet de Nede-- landsche politiek op kerkelijke dogma's en tegenstellingen te baseeren. „Nationale R e g e e r i n pr" beteekcnt in Nederland derhalve een regeering op algemeen chris tel ij1 ken S r o n d s 1 a g. Over onderwerpen van staatkunde, sociale voorziening of oeco- nomie kan men van opvatting verschillen zonder dat het bewustzijn der nationale eenheid daardoor teloor gaat, doch klo ven van wereld- en levensbeschouwing zijn voor die eenheid vernietigend. Zij dienen derhalve voorzoover zij be staan i te worden overbrugd in plaats van i zooals thans geschiedt kunst matig te worden verdiept, op straffe van levensgevaar voor het voortbestaan zelf onzer nationnale cultuur! Alleen de waarlijk nationale regeering, die de liberalen wensohen zal krachtige nationale politiek kunnen voeren." Dit citaat spreekt toch wel voor zich zelf. Wat Prof. Telders betoogt, komt hierop aeer: Het liberale beginsel Christendom boven geloofsverdeeldheid, d.i. ontzield christendom, imi strijd met Gods Woord is in den geest van het Nederlandsche volk, is nationaal, in tegenstelling met de positief christelijke beginselen waarvan het kabiiniet-Golijn spreekt. Het liberale beginsel verdraagt zich met een soort „algemeen christendom", dat niet erkent het Koningschap van Je zus Christus, den opgestanen Heiland. ■En een bewind op zulk een grondslag is identiek met een nationaal, een w a a r- 1U k .nationaal, Nederlandsch bewind. Mlet volle recht konden wijl dan ook iin ons nummer van 29 Maart sohrijtven: „Nu weten wij het. Nationaal is.liberaal. Nationaal is, zooals de spreker even te voren had uitgesproken, verwerping van do „positieve" Christenheid, van de „benepen" positief Christelijke politiek". En wij herhalen wat wij toen opmerk ten: Onze lezers weten nu al vast waarom zij straks NIET op de liberale Candida-ten moeten stemmen. Het feit, dat de in Utrecht vergaderde liberalen deze oude en oud-liberale uiteen zetting, volgens de „Middelb. Gbt." ■als een „frisch geluid", blijkens het dave rend applaus, gaarne gehoord hebben, verandert hieraan niets. JUWELIER - HORLOGER LANGE KERKSTRAAT 30 - GOES De laatste berichten omtrent den inter nationalen toestand sc h ij'nen meer geruststellend. Italië heeft naar gemeld wordt offi cieel zoowel tegenover Engeland als te genover 'Griekenland formeele verzekerin gen gegeven, ten aanzien van Grieken land en Korfoe. Van dien kant zou dus geen gevaar dreigen. En ook Duitschland schijnt zeer vrede lievend gezind. Heeft 'Hitier niet laten weten, dat het a.s. Neurenberger congres als vredescon gres zal Worden aangeduid? En is de Duitsche pers niet hierin een stemming, dat zij' de diplomatieke bedrij vigheid van Engeland en Frankrijk kort weg belachelijk vindt, omdat de vrede in geen enkel opzicht bedreigd wordt? Inderdaad, de algemeene toestand s c h ij n t verbeterd te zijn en het oor logsgevaar schijnt minder dreigend. Wie garandeert ons echter, dat deze s c h ij n met de w e r k e'1 ij k h e i d in overeenstemming is? Men herinnert zich toch 'hoe enkele dagen geleden door den koning van Italië de vriendschappelijke betrek kingen met Albanië in het licht werden gesteld En heeft de Duitsche pers niet nog slechts enkele dagen geleden gewaar schuwd tegen de dwaze berichten over het plan van Mussolini om Albanië te bezetten'? De Duitsche pers noemde het een schandaal, dat de oor logs ophitsers" van een bezetting van Albanië durfden spreken. En nu is 'die bezetting een vol dongen feit. En nu wordt die bezetting door dezelfde Duitsche pers toegejuicht! En dan Polen I Duitschland is ten opzichte van Polen zeer vriendschappelijk gezind. Nu ja, 'het heeft enkele wenschen en grie\ en. Het wenscht een regeling inzake Dan zig en een. Duitschen corridor door den Poolsc'hen corridor. En voorts maakt het bezwaar, omdat Polen zekere veiligheidsmaatregelen ge troffen heeft. Zooals Italië bezwaar heeft mdat 'Griekenland zekere verdedigings maatregelen neemt. Duitschland en Italië staan tot de tan De regeeringspersdienst meldt: Zooals minister Colijn in zijn radiorede heeft opgemerkt, is het een eisch van voorzichtig beleid om bijtijds de voorwaarden te scheppen, die het ongestoord verloop van een mobilisatie, indien deze te eeni- ger tijd onverhoopt noodzakelijk mocht blijken, waarborgen. Tot deze voorwaarden behoorde de oproeping van de grensbataljons. Een andere voorwaarde is het bij voorbaat doen waarschuwen, zich voor opkomst gereed te houden van eenig met groot verlof zijnd personeel, dat is aangewezen om voorbereidingen te treffen ln verband met te vormen oorlogsonderdeelea Dit 1b thans geschied. den. gewapend. En zij ontzeggen iedereen het recht izic'h daarmee te bemoeien. Maar terwille van den vrede meenen zij toc'h te mogen eischen dat kleine lan den als Polen en Griekenland de geno men veiligheidsmaatregelen intrekken. Hieruit blijkt wel, dat het niet veel meer dan s c h ij n i», als gezegd wordt, dat de internationale toestand meer ge ruststellend is. Met veel meer recht kan dan ook gesproken worden van een onzekere toe komst. Volkomen terecht heeft de Paus in zijn Paaschrede opgemerkt „Er kan geen vrede zijn, zoolang nog zoo dikwijls tusschen de naties het we- derzijdsch begrip ontbreekt, zoolang plechtig gesanctioneerde pacten en het gegeven woord de zekerheid en de waar de hebben verloren, welke de onontbeer lijke basis zijn van het wederzljdsch ver trouwen zonder hetwelk die zoozeer be geerde materieels en moreele ontwape ning van dag tot dag minder uitvoer baar wordt." DE ENGELSCHE KONING ONVERWACHT NAAR LONDEN. FRANSCHE KABINETSRAAD. BESPREKINGEN STRIKT GEHEIM. Koning George ia gistermiddag onver wacht uit Windsor te Londen terugge keerd teneinde zich door Chamberlain nauwkeurig te doen inlichten over den internationalen toestand. Het onderhoud van den eerste minister met den koning duurde tachtig minuten. Na afloop is de koning naar Windsor teruggekeerd. Men brengt in herinnering, dat de ko ning tijdens de Steptember-crisis eveneens speciaal naar Londen kwam, om met zijn ministers overleg te plegen. Hij heeft toen het bevel tot vlootmobilisatie getee- kend. Den geheelen dag hebben gisteren te Londen drukke diplomatieke besprekingen plaats gehad. Eén der door Ehgeland getroffen maat regelen is, dat uit Jeruzalem 2500 Brit- sche soldaten naar Egypte zijn vertrok ken, teneinde aldaar het Ehgelsche gar nizoen op normale sterkte te brengen. Kort geleden is dit garnizoen verzwakt, omdat Britsche strijdkrachten in Pales tina noodig waren. Het hoogerhuis komt Donderdagmiddag om 3 uur (Ehgelsche tijd) bijeen. Lord Halifax zal hier een verklaring afleggen over buitenlandsche zaken. Het lagerhuis zal om kwart voor drie bijeenkomen. Chamberlain zal vrijwel on middellijk het woord nemen. Ook te Parijs heerscht groote diploma tieke bedrijvigheid. Om 4 uur gistermiddag is de Fransche kabinetsraad bijeen gekomen. Over 'het daar besprokene wordt het strikste stil- zwijgen in acht genomen. Met de uitvoering der ge nomen besluiten is men overigens onmiddellijk b e g O' n n e n. Men heeft den indruk, dat de regeering alle maatregelen beeft vast gesteld en onder oogen gezien, die het land in slaat moeten stellen, in geval van noodzakelijkheid aan iedere gebeurlijk heid het hoofd te bieden. Na de vergadering werd een commu niqué uitgegeven, waarin gezegd wordt: .D'e raad heeft den internationalen toe stand bestudeerd. Hij hechtte goedkeuring aan de maatregelen, tot welker uitvoering besloten werd op de conferentie van de ministers van landsverdediging op Zon dag j.l. D'e raad bestudeerde verder de be sluiten, die hij morgen zal voorleggen aan den ministerraad. De Indruk In België. Hierover meldt de Rrusselsche corres pondent van de „Maasbode": De hoofdstedelijke avondbladen geven bijina ito extenso de radiorede van minis ter-president Colijn weer. In hun com mentaar leggen zij er den nadruk op, dat Nederland geen vijandelijke daad stelt, maar wil toonen, diat het gereed is, om» evenals dit met Blegië 'het geval Is, zijn zelfstandigheid en onzijdigheid naar alle zijden en onder welke omstandigheden ook te handhaven. De door Nederland getroffen verdedi gingsmaatregelen hebben anderzijds hij de Belgische openbare meening een ze kere onrust gewekt, doch officieus ver klaarde mien in de Wetstraat, dat ook België, overigens reeds sedert eenigen tijd, alle maatregelen heeft getroffen, die noodig zijd om zijn grenzen te bescher men. Het Belgische departement vam. lands verdediging volgt de ontwikkeling van de jongste gebeurtenissen op Internationaal gebied met de grootste aandacht en vau- mjiddag was men daar de meening toege daan, dat geen onmiddellijk gevaar dreigt en momenteel geen al te groote reden tot ongerustheid bestaat. Naar de Un. Press uit Toulon verneemt, maakte het grootste deel der Fransche Middellandsche Zee-vloot zich gisteren gereed, om naar Noord-Afrika en het Oostelijk deel der Middellandsche Zee te vertrekken. Hiermede hebben dus de Fransch-Brit- sche voorzorgsmaatregelen, voor het geval een nieuwe Middellandsche Zee-crisis mocht uitbreken, een aanvang genomen. Gedurende de laatste 24 uur zij'n in Frankrijk een aantal marine-technici op geroepen en alle verloven ingetrokken. E'en van de eerste maatregelen om het leger te versterken was het intrekken van alle Faaschverloven ir geheel Frankrijk. Nog verzet in Albanië? Uit Belgrado wordt gemeld, dat er in Albanië nog steeds gevochten wordt. De Albaneesche legatie te Parijs deelt mede: van betrouwbare zijde vernemen wij, dat felle gevechten worden geleverd bij Argyrocastro en Elbasatx. Officieren, gendarmes en bergbewoners, onder leiding van de prinsen Sali en Hoessein oud leerlingen van Saint Gyr strijden ver- wved. In andere districten zijn de Albaneezen bij duizenden over de Joego-Slavische grens gevlucht, nadat hun tegenstand in eengestort was. Een reiziger die gisteren nog te Larissa vertoefde, heeft medegedeeld, dat Koning Zog en Koningin Geraldine daar gisteren nog waren. Toen zij Zondag uit Fiorina te Larissa aankwamen, bleven zij in den trein tot zij van de Grieksche regeering toestemming hadden ontvangen in Grie kenland te blijven. De toestand van koningin Geraldine is zoo goed als maar mogelijk is, naar Reu ter verneemt. Italiaansche verzekering aan Griekenland. In de Grieksche bladen wordt een be richt gepubliceerd waarin gemeld wordt, dat de Italiaansche regeering formeele verzekeringen heeft gegeven ten aanzien van Griekenland en Korfoe. Dit bericht wordt in alle Atheensche bladen gevolgd door een noot, welke als volgt luidt: „in veiband met dit telegram zijn wij in staat mede te deelen, dat de Italiaansche regee ring dezelfde formeele verzekeringen heeft gegeven aan de Grieksche regeering". ZUID-SLAVIë TREFT MILITAIRE MAATREGELEN. Gedurende de afgeloopen 48 uur zijn in Zuid-Slavië zekere militaire voorzorgs maatregelen genomen. Verscheidene lich tingen reservisten zijn opgeroepen, in hoofdzaak voor het derde leger in de districten, waarin het grootste deel der Zuid-SlavischAlbaneesche grenzen lig gen. Binnenland. Meer permanente grensbeveiliging? Minister Steenberghe over de landbouw- crisispolitiek. Tariefswijziging bij de Spoorwegen. Buitenland. Druk beraad te Londen en Parijs. Ernstige ongerustheid op den Balkan. Weer Italiaansche troepen naar Spanje? Duitsche voorstellen aan Polen? Men gelooft, dat ook dergelijke maat regelen aan andere doelen dor grenzen zijn genomen. BULGARIJE AAN DE ZIJDE VAN DE AS? United Press heeft uit betrouwbare di plomatieke bronnen vernomen, dat de Britscihe regeering pogingen aanwendt om zich de Bulgaarsohe vriendschap te ver zekeren, doch èn in Sofia èn in Belgrado is men de meening toegedaan, dat deze pogingen rijkelijk laat komen. Mocht die crisis zich dus verscher pen en B' ulgarije gedwon gen worden, klour te be kennen, dan is .het moge lijk, dat het de zijde van de as-mog endheden zal kie zen. De Britsche kringen melden intussohen dat Londen nog geen definitieve beloften aan Sofia heeft gedaan. "Wèl zou Enge land een einde wenschen te maken aan een toestand, dien men gedurende twintig jaren heeft „veronachtzaamd". De Brit sche gezant George Rendle heeft dan ook in het weekend een bezoek gebracht aan den premier George Kiosseivanoff. Er zijn geen aanwijzingen, die de ge ruchten bevestigen, al® zou de Duitsche diplomatie trachten, Bulgarije aan de as te verbinden. Er wordt echter op gewezen, dat een delegatie, samengesteld uit voor aanstaande Bulgaren, zich naar Berlijn zal begeven om tegenwoordig te zijn bij de feestelijkheden ter gelegenheid van den verjaardag van Hitier. Er gaan zelfs ge ruchten, dat de Bulgaarsohe minister Dra- ganoff, die Zaterdag naar Berlijn is ver trokken, een belangrijke boodschap voor de Duitsche regeering overbrengt. Er bestaat hier ontegenzeggelijk een groote sympathie voor de democratie, evenals in 1915. De Bulgaarsohe handel is echter afhankelijk van Duitschland. Bo vendien is het zoo goed als uitgesloten, dat men hier, in geval van oorlog, directe hulp van Engeland en Frankrijk zou mo gen verwachten. Deze beide factoren drij ven Bulgarije in de richting Berlijn. NIEUWE ITALIAANSCHE TROEPEN IN CADIZ ONTSCHEEPT Troepenbewegingen! in Spanje aan de Fransiche grens. Maarschalk Petain, de Fransche am bassadeur te Burgos 'heeft, naar de Han- deLsbla-d-Timesdienst meldt, een bezoek gebracht aan den minister-president Da- Iadier. Er bestaat reden om te gelooven, dat het door Petain ingestelde onderzoek naar -de aankomst van nieuwe Italiaansche troe pen in Spanje door het Spaansche mini sterie van buitenlandsche zaken slechts is beantwoord met de verklaring, dat men van niets wist. Het staat thans evenwel vast, dat Italiaansche ver sterkingen in Cadiz zijn aangekomen. Het feit, dat sedert het einde van den oorlog nieuwe Italiaansche troepen naar Spanje zijtn gezonden wordt met sterke achterdocht beschouwd, al wordt deze achterdocht wel eenigszins gematigd door de hoop, dat een werkelijk krachtige hou ding van Engeland en Frankrijk, Rome er toe zal brengen zijn belofte alsnog te vervullen. Intusschen meldt de Ti- mes-correspondent te Bayonne, dat abnormale Spaansche troepenbewe gingen zijn waargenomen jn het gebied, dat onmid- dellijk aan Frank rijk grenst en in het bijzonder in de omgeving van Irun en van Pamploma, waar sterke troepenaf deelingen zijn geconcentreerd.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1939 | | pagina 1