Verkiezing Provinciale Slaten.
Engeland en Frankrifk zeggen
Polen gewapenden steun toe.
Alle COUPONS en LOSSINGEN
NI HENORIKSE Co.'s BANK
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD.
Verklaring van Chamberlain.
ZATERDAG 1 APRIL 1939
53e JAARGANG No. 156
Automobilisten!
IEDEREEN gaf steeds de voorkeur aan
CASTROL -olie, maar ze was te duur.
Dit BEZWAAR is thans OPGEHEVEN,
de nieuwe CASTROL voor Uw wagen kost thans
f 1- per L. Vraagt Uw garagehouder.
Stemmen in een andere
gemeente.
Belangrijkste Nieuws.
GOES.
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorst straat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprlj* f2.60 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vllssingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeeSinger. 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Op Woensdag 19 April zal de verkiezing
plaats hebben van leden der Provinciale
Staten.
Door middel van het stembiljet zullen
de kieze-rs dan hebben te beslissen door
welke personen en naar welke be
ginselen ons Gewest in de komende
jaren zal worden bestuurd.
Op de kiezers aan wie het voorrecht
geschonken is dat zij mede de Provinoiale
Overheid mogen aanwijzen, rust dus een
groote verantwoordelijkheid.
Het gebruik dat zij; van hun stembiljet
maten, kan van groote beteekenis zijn.
In de eerste plaats voor de Provin
cie.
Tot de taak der Provinoiale Staten be
hoort toch het maken der verordeningen,
die zij voor het Provinciaal belang nóodi-g
achten, het toezicht op de waterschappen
en de waterschapswerken, de bescherming
der provinciale eigendommen ea de rege
ling der geldmiddelen.
Hieruit blijkt, dat het in vele getallen
gaat om vragen van praotisohea
aard. Maar daarom toch niet alleen. jC'r 4
aan dat werk ook een principieels ;kai
Vooreerst al, omdat de beginselei
iemand belijdt, van invloed zijn o, -
practisohe gedragingen.
Daarbij komt dat ook bij vragen van za-
kelijken aard het beginsel aan de arde
komt. Denk slechts aan den Zondags»ienst
bij de Prov. veerdiensten, aan de rphten
der verschillende levenskringen.
Er is hij sommige partijen een stjeven,
om de Overheidsbemoeiing zooveel moge
lijk uit te breiden, terwijl daarenteien de
A.R. party het particulier initiatie zoo
veel mogelijk wil behouden en will hand
haven de rechten van de ouders.
Hieruit volgt dus, dat wij in de Provin
ciale Staten mannen noo-dig hebbgi, be
kwaam en geschikt om de zaken variprac-
tischen aard te behandelen, maar dij zich
bij1 hun arbeid laten leiden door d Ghr
beginselen, door de ©isch.en van1 Gods
Woord.
Welnu, zulk? mannen vindt mei op de
..Antirevolutionaire 1 j s t e a.
Bij de komende verkiezingen zei tevens
in beginsel worden beslist over de samen
stelling van het college vanGeie-
puteérde Staten. 'Dit college vormt
met den Commissaris der Koniagin het
dagelijksch bestuur van de Provncie.
Hun taak is de voorbereiding ei uitvoe
ring van Provinciale verordenji/en en
reglementen, benoeming en onwag van
Provinciaal personeel, toezicht oa de ge
meenten en waterschappen, enz. f
Zoowel uit practisc'h als uit pqhcipiëel
oogpunt is het dus volstrekt me onver
schillig, Welke mannen tot Ge-dep teerden
worden gekozen. Zij hebben op het be^
stuur der provincie grooten invaed. Zij
39-41
Ve"Te7=„d- c. DE LEEUW, Middelburg
voor
Vliss. str.
Tel. 669
zitten' aan het stuur om de richting
aan te geven.
Hierbiji komt nog iets anders. Gedepu
teerde Staten zijn mede aangewezen om
recht te spreken in bepaalde geschillen
van bestuur in verband waarmee zij o.a.
mede hebben toe te zien op een richtige
uitvoering van de Onderwijswet.
Ook in verband met de samenstelling
van het Gedeputeerden-college wekken wij1
daarom de kiezers op, hun stem uit
te brengen op de eandidaten
der A.-R. p a r t ij.
De Statenverkiezingen hebben ook wat
men noemt een p o 1 i t i e 'k e n kant.
De Staten vormen n.l. het kiescollege
voor de Eerste Kamer, die op den
gang van ons politieke leven zoo grooten
invloed uitoefent.
De samenstelling van de Provinciale
Staten is beslissend voor die van de Eer
ste Kamer.
Het verlies van een paar stemmen op
19 April kan oorzaak zijn dat een Staten-
zetel verloren gaat, maar ook dat onze po
sitie in de Eerste Kamer wordt verzwakt.
Voor het! behoud van een krachtige- An
tirevolutionaire fractie in de Eerste Ka
mer is het dus van het grootste belang, dat
het aantal stemmen op de A.R. eandidaten
zoo hoog mogelijk wordt opgevoerd.
Maar neg meer staat bij deze verkiezin
gen op he; spel.
Van verschillende kanten spant men
zijn uiterse krachten in om aan het Ka-
bineGGolij de basis te ontnemen, waarop
het steunt.
Nog dezè week heeft de leider van de
aatspartij- zijne volgelingen te-
binet in het geweer geroepen,
t betreft, kan hij zoowel op de
Liberale S
gen dit K
En wat d
instemminè' van Mussert als van Albarda
en Ds Keiiten rekenen.
Daaruit volgt dat zij die op het behoud
van dit Kkbinet prijs stellen en -het in
staat gestek willen zien zijn zegenrijken
arbeid in '(belang van land en volk voort
te zetten, jKet tevreden kunnen zijn met
zelf op de A.R. eandidaten te stemmen,
maar dat zij ook anderen daartoe zullen
hebben op te wekken.
Groote beangen staan bij de komende
verkiezingen -op- het spell
Laten wij- inze verantwoordelijkheid be
seffen en vat het kiesrecht een zoodanig
gebruik maktn, dat daardoor de belangen
van ons Gevest, de belangen van land
en vo-lk worden gediend.
Even voor drie ürf tiad Chamberlain
gistermiddag het Lagerhuis binnen om de
met spanning verwachte internationale
verklaring af te les/gen.
Hij zeide: „De regeering heeft geen of-
ficieeie bevestiging van de geruchten van
eenigen beoogden aanval op Polen en
derhalve moei de regeering niet geacht
worden deze als juist te aanvaarden.
Ik maak gaarne van deze gelegenheid
gebruik om opnieuw de algemeene poli
tiek/ der regeering uiteen te zetten. Zij
heeft steeds eenTegeling door middel van
vrije onderhandelingen tusschen de be
trokken partijen bepleit van alle geschil
len, welke tusschen haar kunnen rijzen.
Zij beschouwt dit als een natuurlijke en
geschikte gedragslijn daar waar geschil
len bestaan. Volgens haar meening moet
er geen kwestie zijn die niet vatbaar is
voor oplossing door vreedzame middelen
en zij zou geen rechtvaardiging zien voor
een vervanging van methoden van onder
handeling door geweld of bedreiging met
geweld.
Zooals het Huis bekend is, zijn er thans
.bepaalde beraadslagingen met andere re-
peeringen gaande, teneinde de positie der
!-;tsche regeering infusschen, voordat
-vs.?/, -.gingen voleindigd zijn, vol-
Be vtt te maken.
Thans moetik het Huis mededeelen,
dat gedurende die periode, ingeval eenige
acte, waardeer duidelijk de onafhanke
lijkheid van Polin zou worden bedreigd
en welke de Podsche regeering dienvol
gens van levensbelang zou achten om met
haar nationale krachten te weerstaan, de
Briische regeerins zich verplicht zou ach
ten, aan de Pooische regeering onverwijld
allei bijstand te verleenen, waartoe zij bij
machte is.
Ik heb de Pooische regeuring in dezen
gees een verzekering, gegeven. Ik mag
eraai toevoegen, dat de Fransche regee-
ring mij heeft gemachtigd, duidelijk te
doen uitkomen, dat zij hetzelfde stand
punt ils de Britsche regnering inneemt."
Chatiberlain voegde hieraan toe: „Met
andere rederingen, met inbegrip van de
regeering der Sowjei-Unie, wordt thans
overleg genees,d."
Tijdens hi
klaarde Gre-
tie: „I k
zeker v
m o g e 1 ij k
uit de d o-
daarop vólgende debat ver
van de labouropposi-
n er a. lleszins
dat het huis de
den inziet, die
r den minister
president afgelegde ver
klaring kunnen voort
vlo e i e n.
In haar gevolgen kan het
een verklaring blijken te
zijn, zóó gewichtig als in
een kwarteeuw niet in dit
huis is afgelegd.
Ik zou willen vragen, of de verklaring,
die de premier voorgelezen heeft, be
schouwd moet worden als de eerste stap
van de ontwikkeling van ten politiek tot
het afwenden of beteugelen van agressie.
Zoo ja, wil de regeering dan onmiddellijk
krachtige stappen doen, om in deze rege
ling ook andere mogendheden op te ne
men. Wil zij in het bijzonder denkon aan
de waarde van de sovjet-unie, tezamen
met andere mogendheden, groot of klein.
Chamberlain antwoordde: „Ik geloof
dat mijn verklaring het -dui-
del ijik maakt, dal, hetgeen
ik gezegd heb, bedoeld is
om te gelden voor wat ikeen
i n t e r i m-p eriode zou willen
noemen. De Britsche regeering is, zoo
als is mede-gedeeld, bezig met verscheidene
andere mogendheden, met inbegrip na
tuurlijk van de regeering der sovjet-unie,
overleg te plegen, en de minister van bui-
tenlandsc-he zaken 'heeft hedenochtend den
s-ovjet-ambassadeur ontmoet en met hem
een zeer uitvoerig onderhoud hierover
gehad.
Het zal het huis bekend zijn,, dat wij de
komende week bezoek verwachten van ko
lonel Beek, den Poolsohien minister van
buitenlandsche zaken. Er zal dan'gelegen
heid zijn, met hem nog verscheidene an
dere maatregelen te bespreken, die ge
nomen zouden kunnen worden.
Wij zouden de grootst mogelijke mate
van samenwerking toejuichen.
Dienman (nationale arb. partij) vroeg,
of er tijd geweest is voor volledig overleg
met de dominions, waarop Chamberlain
antwoordde, dat de dominions volledig op
de hoogte zijn gehouden.
Henderson (labour) vroeg, of, gezien de
ongetwijfeld bestaande spanning, de Duit-
sohe regeering bij- de Pooische eenigerlei
stappen had -ondernomen, met hot dool
tot een vreedzame beslechting van de ge
schillen te geraken. Chamberlain ant
woordde hierop, -dat hij- vooralsnog niets
wist van een dergelijken stap.
De geheele verklaring en de daarop vol
gende vragen namen slechts 17 minuten in
beslag. Het debat eindigde op dramatische
wijze. De labour-afgevaardigdo Belienger
gaf te kennen, dat Maandag eemge woord
voerders van de oppositie zich het recht
zouden voorbehouden, er twijfel over uit
te spreken, of de minister-president wel
de juiste man is, om de nieuwe politiek te
leiden.
Onmiddellijk nam daarop Thurtle, even
eens tot -de oppositie be-hoorend het woord,
Ten tijde- van de crisis in September j.l.
zoo zeide hij - heb ik mijn standpunt ten
aa-nzien van -den premier uiteengezet. I k
ben van meening, dat hij in
het verleden zeer ernstige
fouten heeft gemaakt.Ik ge
loof echter, dat er inde om
standigheden alle recht
vaardiging was om te do-en,
wat 'hij te Munchen heeft ge
daan.
Thurtle vervolgde: Er z-o-u
een andere minister kunnen
zijn, om in -dit ernstige uur
de zaken van 'dit land te
leiden, -doch, als -de minister
president thans werkelijk en
oprecht en zonder ee- nig
geestelijk voorbehoud, er van
overtuig-d is, -dat 'het nood
zakelijk is, -dat h ij -deze nieu
we politiek van het bijeen-
brengen van -de vrienden
van den vrede voortzet, en
niet terugziet n-aar het -d o o-
de verleden, dan -geloof ik,
dat hij, gezien zijn wereld-
reputatie als man van den
vrede, waarschijnlijk de bes
te man voor dit ambt is
(luide toejuichingen).
De zitting werd daarop verdaagd.
Chamberlain is naar Chequers ver
trokken, waar hij het weekend hoopt door
te brengen.
Bij elke verkiezing blijkt, dat er kiezers
afwezig zijn, -die met weinig moeitetjaun
stemplicht hadden kunnen vervullen.
Er zijn menschen, die verhuisd zijn, an
deren vertoeven tijdelijk in een andere
plaats, er zijn kooplieden, die op den
Woensdag steeds een bepaalde markt be
zoeken, arbeiders zijn er en aannemers,
die in een andere gemeente hun werk ver
richten. (Wij denke-n hier o.a. aan de ve
len, die uit verschillende plaatsen te Vlis-
singen werken.)
D'aarom brengen wij nog eens in her
innering, -dat er tot en met Woensdag a.s.
gelegenheid bestaat zich aan te melden bij
een gemeente-secretarie om daar mee te
deelen, dat men op 19 April elders (binnen
de provincie) hoopt te stemmen.
Me-n denke- er aan, dat Woensdag 5
April de uiterste termijn is voor aangifte.
Neem geen risico, koop in
Het Stoffenhuis, Go-es.
Opril MarktMagdalenastraat.
Bevoegd volgens Rijksnijverhe'idsacte.
(Adv.)
Verdere verklaring verwacht.
Men verwacht, -dat Chamberlain een
verdere verklaring zal afleggen, Vanneer
de besprekingen -die thans gevoerd wor
den met and-ere landen, geëindigd zullen
zijn.
De Vereenigde Staten zijn
volledig op de hoogte -gehou
den ten opzichte van de recente ontwik
kelingen in den Europeeschen toestand
en ook van -den inhoud van Chamberlain's
verklaring, alvorens zij- -werd afgelegd.
Er wordt op ge-wezen, dat het besluit
om de verklaring heden- af te leggen, niet
genomen is op- gronden van de ontvangst
van eenigerlei verontrustend bericht, dat
niet -gepubliceerd zou zijn. Uit geen en
kele officieele -bron is een bericht ont
vangen.
De Britsche beslissing van vandaag is
logisch voortgevloeid uit de algemeene
spanning in Europa en uit den toestand,
die geschapen is door Buitschtfinds inval
in Bohemen en Moravië. De Duitsche
perscampagne tegen Polen en de alge
meene gisting rond de Pooische kwestie,
die volgens bekend model schijnen te
verloopen, hebben aanleiding gegeven tot
den indruk, dat niet het geringste risico
mag worden genomen.
HITLER WOEDEND.
Men gelooft, -dat H i 11 e r w o e-
den-d is over de wijze, waarop
Engeland de Pooische situa
tie behan-delt en over -de aan
kondiging van Chamberlain.
Alle welingelichte kringen
zijn het er o-ver eens, dat
Hitier zeer hard terug zal
slaan in zijn re-de te Wil
helm s 'h a v e n.
In het propagan-da-ministerie is lang
durig beraadslaagd over het verstrekken
van 'Chamberlains verklaring aan de
Duitsche pers.
Reeds vroeg in -den middag was een
hevige anti-Britsche campagne in vollen
gang.
EEN FELLE ANTI-BRITSCHE
CAMPAGNE IN DUITSCHLAND
INGEZET.
Un. Press meldt uit Berlijln:
D-e Duitsche regeering onderwerpt de
verklaring van Chamberlain aan een zeer
nauwkeurig on-derzoek. De zaak wordt
zoo be-langrijlk geacht, dat men weigert
eeni-gen commentaar te geven voord'at
mien -haar van alle k-anten heeft bekeken.
Men had in politieke kringen te Berlijn
niet verwacht, dat -de E-ngelsche garan
ties aan Po-len een zoo uitgesproken ka
rakter zouden -dragen. Men acht het
eenigszins -o-nhegrijlpelijk, hoe -de Britsche
minister-ipiresident h-iji helderen hemel tot
een -dergelijke verklaring komt.
Men ziet -de -thans -afgelegde verklaring
als een -hoogst belachelijke poging, om
onrus-t te verwekken en in den kring der
volken wantrouwen tegen Duitschlan-d te
zaaien.
D'e Duitsche pers hou-dt zic-h onder o-p-
schriften als „een nieuwe legermanoeuvre
van Engeland tegen Duits-chland", „bru
tale Ehigelsche leugens over een Duitsc-h
ultimatum aan Po-len", „gelogen berich
ten -o-ver -troepenbewegingen" etc. uitvoe
rig bezig -met -de „nieuwe anti-Duitsche
campagne -der Ebge-lsche pers".
De „Berliner B-oersenzeitung" ver
klaart dat het o-m -een „bedrog van de
ergste soort gaat".
Binnenland.
De Eerste Kamer over het recht van ver-
eeniging en vergadering.
Voorloopig vers-lag van de Twee-de Ka
mer o-ver deini kinderbijslag.
Verlaging van den zuivelsteun.
Buitenland.
'Engeland zal Polen steunen.
Felle rede van Hitler verwacht.
Japan 'bezet de Spratly-eilanden.
welke per 1 April 1939 vervallen
worden aangenomen door
Algemeen wordt door -de bladen het
vermoeden uitgesproken, dat de valsohe
berichten over beweerde Duitsche troe
penconcentraties -ditmaal afkomstig zijln
van den B-ritschen militairen attaché in
Warschau.
Groote voldoening- in Polen.
Politieke 'kringen in Po-len zijn van
oordeel, dat de verklaring van Chaimber-
lain bet eekent, -dat de Britsche regeering
v-oo-r de eerste maal het beginsel erkent
der noodzakelijkheid van gelijke vredes-
waairborgen voor O-os-t- en West-Europa,
waarop de Pooische regeering herhaal
delijk had aangedrongen. D-e houding van
Groot-Brittannië bewijst eveneens, dat -de
Britsche regeering zich -duidelijk en on
dubbelzinnig heeft gebonden in den geest
van -een Eur-oipieesohe solidariteit, met -het
opgeven van -de reserve, die zij tot dus
ver in acht -had genomen.
Polen, -dat met voldoening het belang
rijke besluit van de Britsche regeering
begroet, heeft geen enkele re-den tot wijizi-
ging van -zijn onafhankelijke, buitenland
sche politiek, -die gebaseerd is op zijln
eigen mo-reele en miaterieele kracht, -o-p
hét streven naar handhaving van goede
'betrekkingen met zijh huren, op zijta
bondgenootschappen en vri-edsohappen.
Vereenigde Staten zeer ingenomen.
D'e Britsche toezegging -aan Polen is
mie-t warme instemming ontvangen door
xegeerings-kringen te Washington, waar
men haar beschouwt als het eerste, on
verwacht krachtige resultaat van Roo-
sevelts politiek, -die erop gericht is -de po
litiek der Ehropeesche democratieën
kracht bij te z-etten.
De belofte van Chamberlain wordt be
schouwd als een verwijdering van den
1-aatsten schijn, van dubbelzinnigheid uit
de Britsche politiek jegens Duitschlan'd.
MUSSOLINI WEER VOOR DE
RADIO.
Te Re-ggio in Galahrië heeft Mussolini
een re-de gehouden, welke -door middel
van de radio is uitgezonden.
„Na mojn rede van Zondag j.l. -heb ik
weinig meer te zeggen, aldus' de Duce.
Wij zullen niet vergeten, waarvoor wij
ons voorbereid-en en wijl zijini bereid ons te
verdedigen. Sommige volken aan -de -over-
zijde van -de Alp-hen (hoonend gelach)
zijn zich de werkelijkheid niet. -bewust en
voorspellen een scheiding tusschen het
volk van Italië en -het regime. Wij hebben
bewezen, -dat juist het tegenovergestelde
het geval is.
Het Italiaansohe volk is -bereid te strij1-
den."
„Het volk en het regime zijn één-. Het
Italiaan-sche volk is gereed o-m -den ran
sel om te hangen, -daar 'het gelijk elk jong
volk, den oorlog niet vreest, -omdat het ze
ker is van de victorie."
DUITSCHE JODEN MOETEN VAN
NAAM VERANDEREN.
Jo-d-en -die -den naam D-eutsch -dragen of
een naam waarin D-eutsch voorkomt zoo
als Deuts-chbeini, D'eutschfoerger, Deuts-ch-
kron, D-eutschlan-der, D'eutschland en
D'eutscbmann, mioet-en een aanvraag indie
nen om -hun achternaam te veranderen.
In -de meeste gevallen zal wel de naam
van -de moeder inplaats van den naam
van den vader komen.
Later, zoo wordt verwacht, zullen ook
-de in-annen veranderd moeten worden van
-hen, -die namen hebben, welke van Duit
sche steden of provincies zijn afgeleid ge
lijk Bre-slauer, Hamburger, Frankfurter,
Wiener, Dessauer, Preuss, Sachs, enz,.
