Belangrijke rede van den Franschen premier
Engelands leger wordt uitgebreid
10SSI
NI HENDRIKSE Co/s BANK
nde
Dagblad voor de Provincie Zeeland
De onzijdigheid en afzijdigheid
van ons land.
EERSTE BLAD.
Stemmen in een andere
gemeente.
DE SPANNING TUSSCHEN
POLEN EN DUITSCHLAND.
Belangrijkste Nieuws.
De strijd in Spanje.
ingeeft
round"
lord is
ag, dat
is niet
/oor de
sn niet
is een
ch een
het is
ijtje en
er.
DONDERDAG 30 MAART 1939
53e JAARGANG - No. 154
Frankrijks macht en vredeswil.
De kwestie met Italië.
GOES.
[KERS te Goes
'RIL 1939,
Goes, in de
ten verzoeke
JROE te Goes,
oopen:
WINKELHUIS
aan de Lange
groot 87 c.A.
betaling, doch
39.
ivraag bij den
te bekomen
Notaris.
X) stuks.
Golden Deli-
Zoete Belle-
23, alles per
ing Warmoe-
ie prijzen der
3.20, 52—54
5—3.30, 56—
g. 3.40—3.50.
64 kg. 3.55—
0. Aanvoer
BERICHT.
hedenmorgen
en betrokken;
ratuur 4; mi-
ag afgeloopen
idenavcnd tot
lur:
iets zachter
sekenis, meest
matige wind
ig 3 u.:
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Qoes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
%Ëemw
Abonnementsprijs f2.60 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder Ietter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Een Brltsche uiteenzetting nopens de
garantie-geruchten.
Uit Londen wordt aan de T e 1 e g r.
gemeld:
De opnieuw opduikende geruchten, dat
Nederland evenals Zwitserland en Bel
gië zou worden ultgenoodlgd om toe
te treden tot het antl-agressieaecoord, dat
Groot-Brlttannlë en Frankrijk thans tot
stand pogen te brengen, kunnen wij met
de meeste stelligheid tegenspreken. Van
de meest bevoegde Britsche zijde ver
klaarde men ons, dat van een dergelijk
voornemen der Britsche regeering geen
sprake is, Evenmin la de Britsche regee
ring van plan om Nederland of andere
neutrale landen voor te stellen hun neu
traliteit te garandeeren.
Indexdaad zijn over deze aangelegen
heden geen besprekingen met de Neder-
landsche regeering gevoerd. In het diplo
matiek contact van den laatsten tijd tus-
schen Londen en Den Haag, Is deze
kwestie niet eens aangeroerd.
Men begrijpt en eerbiedigt hier vol
komen het Nederlandsche standpunt van
handhaving van de meest volstrekte een
zijdigheid en is er blijkbaar dermate van
overtuigd, dat Nederland op een garan
tie-aanbod niet zou ingaan (evenmin als
het het vorig jaar de door rijkskanselier
Hitier aangeboden garantie heeft aan
vaard), dat men de Nederlandsche regee-
ïing zelfs niet in kennis heeft gesteld
van de gedachtenwisselingen, welke met
Frankrijk omtrent de positie ten aanzien
van Nederland en andere neutrale staten
zijn gevoerd.
Dat dergelijke gedachtenwisselingen
hebben plaats gevonden staat thans wel
vast. Zij golden voornamelijk het scher
per omlijnen van de omstandigheden, die
Frankrijk onmiddellijk aan Engelands
zijde en Engeland aan die van Frankrijk
kunnen brengen. Tot dusver had de Brit
sche regeering zich in haar officiëele ver
klaringen alleen op het standpunt ge
steld, dat, Indien Frankrijk zou worden
aangevallen, Engeland zich tot ingrijpen
genoopt zou zien, hoewel Chamberlain
reeds tijdens de Septembercrisis liet uit
komen, dat zich andere omstandigheden
zouden kunnen voordoen, waardoor
Frankrijk in een gewapend conflict wordt
gewikkeld en waarbij Engeland zich
evenmin afzijdig zou kunnen houden.
Thans is men klaarblijkelijk een stap
verder gegaan en heeft de consequenties
aanvaard van de georgrafisch-strategi-
sehe positie, waardoor bij eiken aanval
op Nederland of België, Engelands levens-
belangen op het spel komen te staan
en bij eiken aanval op België of Zwitser
land, die van Frankrijk, Dit behoeft geen
nadere toelichting, De Integriteit der lage
landen is voor Engelands veiligheid een
eerste voorwaarde, Voor Frankrijk speelt
Zwltserlands integriteit eenzelfde rol. De
vraag was nu slechts of wanneer Enge
lands levensbelangen ln het gedrang
komen, zooals bijvoorbeeld bij een Duit-
schen aanval op Nederland het geval zou
zijn, Frankrijk zich mede geroepen zou
achten deze levensbelangen te verdedi
gen. Deze vraag Is door de Fransche re
geering in bevestigenden zin beantwoord,
nu zij aan den anderen Kant de over
tuiging heeft gekregen, dat Engeland een
soortgelijk standpunt zal Innemen ten
aenzion van Frankrijks levensbelangen,
indien deze door schending van de Zwit-
sersche neutraliteit in het gedrang zou
komen.
Nederland en ook Zwitserland blijven
hier volkomen buiten en men denkt er
niet aan dezen staten te verzoeken om
zich met de anti-a gresslepolitiek der
groote mogendheden daadwerkelijk ln te
laten. De waarborg voor het verzekeren
hunner onschendbaarheid ls immers ge
legen ln het vasthouden aan hun on-
zijdlgheldspolitlek en het handhaven
hunner neutrale positie.
Indien dan ook Groot-Brittannië en
Frankrijk tot zekere besluiten zijn ge
komen nopens de consequenties, welke
zij aan bepaalde gebeurtenissen zouden
moeten vastknoopen, dan geldt het hier
een eenzijdig stelling nemen, waarbij de
neutralen niet zijn geraadpleegd en
waarin zij niet zijn gemoeid.
Intusschen schijnt Zwitserland, naar
wij vernemen, langs officieuzen weg toch
van den stand van zaken op de hoogte
te zijn gebracht.
1 uur: 758.
ers:
De Fransche minister-president heeft
gisteravond zijn aangekondigde radio
rede gehouden.
De minister-president begon zijn rede
met de verklaring, dat hij' zich richtte tot
de Franschen en tot al degenen in de
wereld, die loyaal zijn en edelmoedig van
hart.
Er is één taal, die geen vertaling be
hoeft, om door allen begrepen te worden:
de taal van het hart.
Een. ieder onzer vraagt zich af, of het
land niet 'bedreigd wordt, of de naburen
betrouwbaar zijn. D'e onzekerheid ver
plicht de regeeringen voorzorgsmaatrege
len te nemen. Verdragen wonden onder
teekend, maar, vóór zij ivan kracht ge
worden zijn, vonneni zij voor den eenen
reeds geen waarborg meer en voor den
andere geen 'hinderpaal.
'Overal vernielt een krankzinnige her
bewapening iedere andere bedrijvigheid.
Door een soortgelijke fataliteit, terwijl
ongerustheid nieuwe ongerustheid wekte,
bewapeningen nieuwe bewapeningen de
den ontstaan is reeds vele malen oorlog
ontketend.
Wat wil Frankrijk Den vrede der
vrije menschen
Wat is de kracht van Frankrijk? Zijn
moreele en materieele eenheid, die eens
te meer tegenover het gevaar verwezen
lijkt is!
Wat is het vaste besluit van Frank
rijk? Ziijin ideaal, zijn recht te verdedigen!
Nocit is Frankrijk eendrachtigsr, vast
beradener, sterker geweest.
Het hoopt, dat de vrede gered zal wor
den, want het haat den oorlog. Maar,
wanneer het de oorlog zou worden opge
legd of wanneer het voor den oorlog
werd gesteld als voor het eenige alter
natief voor verval of oneer, dan zou het
in één aandrift opstaan, om zijn vrijheid
te verdedigen. En Frankrijk is in staat,
die vrijheid te beschermen!
'Gealarmeerd door de wanorde in Euro
pa en de wereld, hebben de Franschen
begrepen, dat voor eigen 'beveiliging een
groote inspanning noodzakelijk was. Zij
'hebben die tot stand gebracht.
Omdat ik bezield was door een helder
inzicht in deze noodzakelijkheden heb ik
volmachten gevraagd voor een periode,
tijdens dewelke de vrede in gevaar kan
zijn.
Waarom heb ik die volmachten ge
vraagd? waarom heeft het parlement zo
mij verleend? Omdat er gehandeld en
niet beraadslaagd moest worden. Omdat
snel 'en stil bijzondere maatregelen geno
men moesten worden.
Wij hebben ook maatregelen van mili
tairen aard genomen en de natie 'heeft
met mannelijke vastberadenheid geant
woord op onzen oproep, zooals zij dat ge
daan heeft in alle ernstige uren van haar
geschiedenis.
Vredelievend en machtig als het is,
kan Frankrijk de toekomst met vertrou
wen tegemoet zien.
De Fransch-ltaliaansche
betrekkingen.
De heele wereld verwacht
hedenavond dat ik zal spre
ken over de Franse h - Itali
aanse he betrekkingen en ik
zal daarover inderdaad spre
ken met de grootste vrijmoe-
d i g h e i 'd.
Op 7 Januari 1935 werd te Rome het
Fransch-Italiaansch accoord ondertee
kend. Dit was bestemd om uiteindelijk de
kwestie die tusschen beide landen han
gende waren, te regelen en uit den weg
te ruimen.
Schikkingen zijn intusschen getroffen,
do<or welke Italië rectificatie verkreeg van
grenzen en afstand van gebieden in
Afrika, benevens economische voordee
len.
Met de uitvoering van dit accoord heeft
Frankrijk een begin gemaakt en nooit is
'het sindsdien opnieuw aan de orde ge
steld.
Slechts door een brief, gedateerd 17
December j.l. heeft graaf Ciano ons doen
weten, dat hij het accoord van 1935 niet
meer als geldig beschouwde.
Van den anderen, kant heeft Mussolini
in de rede, die hij Zondag j.l. heeft uit
gesproken, gezegd: „In de Italiaansche
nota van 17 December 1938 waren de
Italiaansche vraagstukken ten aanzien
van Frankrijk duidelijk vastgesteld,
vraagstukken van koloniaal karakter.
Deze vraagstukken hebben een naam: zij
hasten Tunis, D' j 1 b o e 11 en het
kanaal van Suez".
De verwijzing naar den brief van 17
December gaf reden tot de veronderstel
ling, dat dit document met juistheid de
Italiaansche aanspraken bevatte. Een
perscampagne heeft laten hooren, dat
Frankrijk op di'en datum op de hoogte
was gesteld van concrete eischen en dat
het niet den brief van 17 December heeft
willen publiceeren.
G-'ij kuat hem miorgen lezen
in dekranten, gevolgd d'oor het ant
woord, dat wij eenige dagen later hebben
doen toekomen aan de Italiaansche re
geering.
Maar reed's hedenavond wil Ik met na
druk verklaren, dat die brief geen enkele
nauwkeurige aanduiding bevatte, dat er
noch sprake In was van Suez, noch van
Djiboeti, noch van Tunis.
Wat zegt de brief van 17 December?
Hij zegt eenvoudig, dat Italië het verdrag
van 1935 als niet meer bestaand be
schouwt en de 'brief tracht die houding
te rechtvaardigen.
Het voornaamste argument, dat in den
brief naar voren wordt gebracht, is het
volgende: de verovering van Ethiopië en
de instelling van het Italiaansche keizer
rijk zouden nieuwe rechten ten gunste
van Italië hebben gecreëerd.
Ik behoef niet te zeggen, dat wij dit
argument niet kunnen aanvaarden. Het
zou beteekenen, dat iedere nieuwe ver
overing, of iedere nieuwe concessie, nieu
we rechten zou openen.
Ik heb gezegd en ik herhaal
het hfer, dat wij' geen centi
meter van ons land, noch een
enkele van onze rechten zul
len afstaan. Frankrijk heeft 'de over
eenkomst van 1935 geteekend. Getrouw
aan zijn verplichtingen, is het bereid, de
volledige en loyale uitvoering er van
voort te zetten.
In den geest van deze overeenkomst en
op de basis, die ik heb uiteengezet en
waaraan ik thans herinner, weigert
Frankrijk geenszins om de voorstellen te
onderzoeken, die het zullen worden ge
daan.
Men beweert, dat de Italianen in Tunis
mishandeld zijn en zelfs vermoord. Dat
zijn fabels. Integendeel, zij genieten de
voordeelen, in elk opzicht, van het meest
liberale regiem, zoowel voor hen als voor
hun kinderen.
Hebben de 900.000 Italianen, die in het
Fransche rijk leven, zich 'over de Fran
sche rechts vrijheid te beklagen? Zijn ze
niet gelukkig, onder de bescherming van
onze wetten en onze vrijheden te leven?
De houding jegens Duitschland.
Ook tegenover Duitschland heeft Frank
rijk niet opgehouden getuigenis te geven
van zijn goeden wil.
Wij hebben de overeenkomst van Mün-
chen geteekend en eenige maanden later
de Frarusch-Duitsche verklaring.
Wij hebben een missie naar Berlijn ge
zonden, om er over een economisch ac
coord te onderhandelen.
Maar de verovering van Tsjecho-Slo-
wakije en de bezetting van Praag door
de Duitsche legermacht, hebben, den
meest ruwen slag toegebracht aan die ge
duldige pogingen.
Gedurende jaren had men ons, om
sommige daden te rechtvaardigen, ge
sproken van het zelfbeschikkingsrecht der
volken. Thans spreekt men van
„v i t a 1 e ruimt e", wat niets an
ders is dan het alt ij d durend
groeien van de zucht tot ver
overing.
Uitnoodiging tot samenwerking.
Namens mijn land noodig ik alle mo
gendheden, die denken als wij, uit tot een
vertrouwensvolle samenwerking; alle mo
gendheden, die, zooals wij, bereid zijn te
volharden in den weg van den vrede,
maar die zich in één enkele krachtsin
spanning solidair zouden verzetten tegen
een aanval.
Ik kan de hoop koesteren, dat alle ver
standige menschen en die zijn er in
alle landen 1 deze taal van het gezonde
verstand zullen hooren.
Wij brengen nog eens in herinnering,
dat er voor hen, die op den stemmings
dag, 19 April, niet in hun woonplaats
vertoeven, gelegenheid is in een andere
gemeente, mits in dezelfde provincie, te
stemmen.
Zij moeten zich daartoe minstens 14
dagen tevoren, dus op z' n laatst
op 4 A p r 11 a. s, naar een of an
dere gemeente-secretarie begeven om
van hun voornemen kennis te geven.
OORDEEL DER POOLSCHE PERS.
Gisteravond is door officieele Poolsche
kringen verklaard, dat geen ultimatum
door Duitschland aan Polen ls gericht en
dat geen druk wordt uitgeoefend door
Duitschland ten aanzien van den status
van Danzig.
Poolsche politieke kringen verklaren,
dat zij de waarschuwing, die de „Diplo
matisch Politische Korrespondenz" heeft
laten hooren, „met de uiterste
kalmte" hebben opgenomen. I n
het land in zijn geheel ge
nomen, is de waarschu
wing echter met veront
waardiging ontvangen, als
een poging, druk uit te
oefenen op een trotsch en
onafhankelijk volk.
Te Berlijn wordt er zeer krachtig de na
druk op gelegd, dat de betrekkingen tus
schen Duitschland en Polen op het oogen-
blik op volstrekt normale wijze voort
gaan.
D'e Warszawski Dziennik Narodowy,
schrijft dat men van Duitsche zijde een
verandering in de PoolschDuitsche be
trekkingen tracht uit te lokken door het
verzinnen van aanvallen op de Duitsche
minderheid. Dat is het gewone refrein van
de methode der Duitsche expansiepoli
tiek, maar op Polen toege
past, zal zij Duitschland
iin een heel andere posi
tie brengen dan bet tot
dusver ontmoet heeft.
D'e bijeenkomst van de parlementaire
club van het kamp der nationale een-
beid, waarop de maarschalk van den se
naat, 'kolonel Miedzinsky gesproken
heeft, was geheim. Volgens niet-officieele
mededeelingen van personen, die de bij
eenkomst hebben bijgewoond heeft Mied-
zynsky zijn toehoorders te verstaan ge
geven, dat, hoewel Duitschland geen
eischen had gesteld, eischen van die zijde
te verwachten waren en dat Polen
daarop zou antwoorden
met een krachtig „nee n".
VRIJWILLIGERSSYSTEEM GEHAND
HAAFD.
Chamberlain heeft in het Engelsche
Lagiorhuis bekend gemaakt, dat de regee-
ring besloten heeft, het territoriale leger,
dat thans zi|n vredessterkte van 130.000
man heeft, onmiddellijk tot oorlogssterk
te uit te breiden, hetgeen efln vermeerde
ring met ongeiveer 40.000 man meebrengt.
Het aldus op oorlogssterkte gebrachte
territoriale veldleger zal verdubbeld wor
den, en zoodoende een sterkte krijgen van
340.000 mant.
Op de vraag van het labourlid Bellen-
ger, of besprekingen gevoerd zijn tus
schen Britsche en Fransche ministers tij
dens het bezoek van president Lebrun,
betreffende de invoering van nationalen
dienstplicht, heeft Chamberlain ver
klaard: Dekwestieis bespro
ken, maar ik kan niet open
baar maken, wat tijdens
deze besprekingen geschied
i s. Op de vraag, of hij' kon tegenspreken,
dat 'hij' de verzekering had gegeven, dat
de een of andere vorm van dienstplicht
spoedig ingevoerd zou worden, verklaar
de Chamberlain: „Het is niet juist, mij. te
vragen om verklaringen af te leggen over
wat besproken is in particuliere gedach
tenwisselingen."
Greenwood juichte, als leider der op
positie, de verklaring van Chamberlain
toe, evenals de herhaling van het voorne
men der regeering, om het vrijwilligers-
systeem te handhaven.
Chamberlain verklaarde 'hierop nog,
dat er naar de meening der regeering
bewijzen zijn, dat nog geenszins alle mo
gelijkheden zijn uitgeput, die door het
Binnenland.
Voorloopig Verslag der Tweede Kamer
over bijzondere wetgeving in oorlogstijd.
De Prot.-jChr. Werkgevers over de belas
tingplannen der regeering.
Verbindendverklaring G. A. O. in de typo
grafie.
Vliegongeluk te Batavia.
Buitenland.
Belangrijke rede van Daladier.
Engelands leger versterkt.
De spanning tusschen Duitschland en
Polen.
welke per 1 April 1939 vervallen
worden aangenomen door
vrijwilligerssysteem te verwezenlijken
zijn.
Chamberlain's verklaring ten aanzien
van de handhaving van het vrijwilligers
systeem luidde; „Het lagerhuis zal zich
herinneren, dat ik in een onlangs afge
legde verklaring heb aangekondigd, dat
ieder aspect van ons nationale leven, met
inbegrip van de nationale defensie-pro
gramma's, opnieuw zou worden bestu
deerd.
Tijdens deze bestudeering heeft de ro-
geering onder meer den indruk gekre
gen, dat het noodzakelijk is, nog meer ge
bruik te maken van den geest van vrij-
willigen dienst, die in het geheele land
aan den dag treedt. In het bijzonder kan
de regeering niet toestaan, dat recruten,
die zich aanmelden voor het territoriale
leger, afgewezen worden, omdat de een
heden, waarvoor zij zich aanmelden,
reeds boven de normale sterkte gekomen
zijn. Bijgevolg heeft de regeering den toe
stand overwogen en besloot zij tot boven
genoemde leger-uitbreiiding.
Een nieuwe, intensieve recruteerings-
campagne voor de noodige manschappen
zal noodzakelijk zijn. Het ligt voor de
band, dat ook de divisies zullen verdub
beld worden, die beschikbaar zijn voor
overzees chen dienst. Er zal den territo-
rialen een armband worden verstrekt,
dien zij op hun burgerkleeding kunnen
dragen, ten bewijze, dat zij vrijwillig heb
ben di'enst genomen."
Ook heeft de Tegeering bekend ge
maakt, dat wettelijke maatregelen zijn
genomen, om te Gibraltar een defensieve
strijdmacht te scheppen, en te onderhou
den en in tijd van nood controle op de
voorraden uit te oefenen.
UITVOERIGE REDE VAN HITLER
VERWACHT.
Na het te water laten van het tweede
Duitsche slagschip van 35.000 ton, zal
Hitier Zaterdagavond te Wilhelmshaven
een rede houden, die, naar men verwacht,
vrij uitvoerig zal zijn.
SPAANSCHE STEDEN GEVEN ZICH
AAN FRANCO OVER.
De Madrileensche verdedigingsraad
gearresteerd.
Met uitzondering van Miaja en Gasado,
zijn alle leden van den republikeinschen
verdedigingsraad te Valencia in hechtenis
genomen.
De troepen van Franco zijn te 17 uur
Valencia binnengerukt.
Ook Carthagena meldt, dat de bevol
king de zijde van Franco heeft gekozen.
Te Burgos is een uitzending opgevan
gen van Radio-Alicante, waarin gezegd
werd, dat de stad zich aan Franco over
geeft.
Het geheele gebied rond Madrid met
een straal van zestig kilometer, kan thans
als bezet worden beschouwd. De troepen
in Andalusie rukken naar Linares op zon
der tegenstand te ontmoeten.
'Het Galicische legercorps is den op-
marsch langs de kust der Middellandsche
Zee begonnen.
Telegram van Mussolini aan Franco.
Mussolini heeft aan Franco het volgen
de telegram gezonden:
„Nu uw prachtige troepen na de bezet
ting van Madrid gekomen zijn tot het doel
van de slotoverwinning, wil ik u mijn
groet en dien van het geestdriftige Ita
liaansche volk zenden. Het Spanje van
morgen, vrij, vereenigd en sterk, zooals
het Spaansche volk en gij, Caudillo, het
wenschen, is bezig uit deze bloedige
krachtsinspanning geboren te worden. Ik
verklaar nogmaals, dat ik de banden, die
