Chamberlain's verklaring. N.ï. Hendrikse C?= Bank fioes Dagblad voor de Provincie Zeeland EERSTE BLAD. Het Echtscheidingsontwerp Buitenland. DUITSCH-ROEMEENSCH VIJF JARENPLAN. Slowaaksche regeering protesteert te Boedapest. Belangrijk tekort op de Indische Begrooting. Belangrijkste Nieuws. Coupons Effecten Alle Bankzaken Fransche pers hezorgd over defensie van het Westen. Binnenland. VRIJDAG 24 MAART 1939 53e JAARGANG - No. 149 Memel vlootbasis. Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij „Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw" Bureaux Lange Vorststraat 7 0, doei Postrekening 44455 Telefoon 11 Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28 Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA Abonnementsprijs f2.60 per kwartaal Weekabonnementen voor Middelburg Goes en Vlissingen f 0.20 Losse nummers 5 cent Advertentiën 30 cent per regel Ingezonden mededeellngen 60 cent per regel Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75 bij vooruitbetaling Advertentiën onder letter of motto 10 cent extra Bij contract belangrijke korting Dit nummer bestaat uit 2 bladen. Het door de Regeering ingediende wetsontwerp tot wijziging van de wet geving op het,stuk van echtscheiding, ontmoet in de vrijzinnige pers weinig waardeering. Nu weer koimit de N. Roti. G r t met een scherpe bestrijding. Het blad wijst er op, dat vroeger de onontbindbaarheid van bet wettelijk hu welijk vrij algemeen werd erkend. Te genwoordig echter staan wij voor andere opvattingen en heerscht in breede krin gen de overtuiging, dat een huwelijk, dat geen huwelijk meer is, ontbonden be hoort te kunnen worden. lm verband daarmee behoort volgens dit orgaan de wetgever de soepel heid te betrachten en zal hij de wet in overeenstemlming moeten brengen met deheersclhende opvattin gen. De Overheid beeft zioh ini de wetge ving dus niet te richten naar de godde lijke ordinantiën, maar naar de levens houding van hen, die op het stuk van 'huwelijk en echtscheiding geen hooger gebod eilkennen. Het behoeft geen betoog, dat vanuit dit gezichtspunt bezien, van het wets voorstel Ivan Minister Goseüng weinig goeds wordt gezegd. Erkend wordt, dat het kwaad der lichtzinnige en overijlde echtscheidingen ernstige afmetingen heeft aangenomen. En de bedoeling om dit kwaad te be teugelen, kan als respectabel worden aangemerkt. Maar dit is dan ook alle goeds wat het liberale orgaan van dit wetsontwerp weet te zeggen. Het ontwerp gaat er van uit, dat aan de practijk van echtscheiding biji onder ling goedvinden, met behulp van een be schuldiging die de eene partijl zich door de andere laat aanleunen, en waarvan de waarheid door-den rechter niet wordt onderzocht, een einde behoort te worden gemaakt. Maar dit keurt de N. R. Grt. af. Het gevolg zal immers zijn een steeds hooger opgevoerde training van echtscheidings- candidaten in het voorliegen zoowel van den president als van de rechtbank en imlooht dit liegen geen succes hebben, welnu, dan zullen partijen „tot het in elikaar zetten van overspel-comedies haar toevlucht nemen." Een nadere regeling acht het blad uit stekend. Maar dan in dezen zin, dat de mogelijkheid van echtscheiding in- plaats van ingekrompen, wordt verruimd. Gelegenheid behoort te worden gege ven om in geval van verregaan de verwording van een huwe lijk dit te ontbinden op verlangen van beide of van slechts één der partijen. Een dergelijke regeling zal in rede- 1 ij' k e behoeften voorzien. Dit zou een zegenrijke her vorming 'beteekenen van veel groo- ter beteekemis dan het benepen ge baar van den minister. Het is niet noodig hieraan nog iets toe te voegen. De fëroote 'tegenstelling die ook het staatkundlige leven van dezen tijd be- heerscht en dus ook de komende S t a - ten verkiezing, komt hier dui- delijk tot uitdrukking. OVEREENKOMST TE BOEKAREST ONDERTEEKEND. Roemenië doet belangrijke concessies. Na vrij langdurige onderhandelingen werd Donderdag de DuitschRoemeen- sohe overeenkomst geteekend, welke den grondslag vormt voor een verdere uit breiding der wederzijdsc'he handelsbe trekkingen. In een hierover uitgegeven communi qué wordt o.a. gezegd, dat de Duitsche en de Roemeensche regeering het erover eens zijn, dat de productie van Roemenië nog vérstrekkende mogelijkheden tot ontwikkeling behelst. De Roemeensche Productie kan door een doelmatige or ganisatie worden opgevoerd, waardoor zijl in de aan Roemenië grenzende gebie den en in Groot-Duitsohland een ruimer afzetgebied kan vinden. Het verdrag bepaalt, dat a 1 s aanvulling op het be staande Duitse h-R oemeen sche handelsverdrag een economisch plan, dat zich over verscheidene jaren zal uitstrekken, zal wor den opgesteld. Dit econo misch plan zal de Duitsche inv oerbehoeften moeten bevredigen en rekening moeten houden zoowel met de binnenland sche behoef ten van Roemenië als met het noodzakelijke handels verkeer tusschen Roemenië en de andere landen Dit economische plan dient zich in de eerste plaats te richten naar de ontwik keling en de oriënteeriimg van de Roe meense,he landbouwproductie. Hierbij zal o.a. voorzien worden in het verbouwen van nieuwe land bouwproducten en in de ver hooging van de producten, welke reeds verbouwd worden, met name van vee voeder, oliezaden en vezelplanten. 'Ook zal aandacht geschonken worden aan de ontwikkeling van den Roemeen- scben boschbouw. Het plan voorziet in de levering van machi in e s e n installaties voor den Roe- me e n s c h e n m ij n 'b o u w. Duitse 'hiR oemeensche maatschappijen zullen worden opgericht ter ex ploitatie van het koper- z w a v e I Ik i e s in de Dobtoed- zja, van het chroomerts in de Banaat en het man- gaanerts in de streek van Vatra Dornei-Brostem. Voorts zullen de bau- xietvoorrademi geëxploi teerd worden en zal een aluminiumindustrie wor den opgericht. Ee n Duitse h-R oemeensche maatschap p ij' zal de mine rale oliebronnen e x p 1 o i- teeren en een program op stellen voor het boren en die tribue eren der oliën. Voorts voorziet het economisch plan in een fusie op industrieel ge bied. Vrije zones zullen tot stand komen, waarin industrie- en handelsondernemin gen! zullen worden opgericht. In; deze vrijle zones zullen tevens pakhuizen en inrichtingen voor het overladen ten be hoeve van de Duitsche scheepvaart ge bouwd worden. Het economisch plan be helst bovendien het leve ren van oorlogsmateri aal en uitrustingstukken voor bet Roemieensche le ger, de marine, de lucht- m.a chtende bewapenings industrie, alsmede de op richting vau openbare be- d T ij v e n. Het verdrag is geldig tot 31 Maart 1944 Wordt bet ,ndet een jaar voor dit tijdstip ongezegd, dan geldt het als voor onbepaalden tijd verlengd. Het is dan, met inachtneming van een termijn van 1 jaar, tot het einde van telkens een kwar taal, opzegbaar. Toelichting van regeeringszijde. Ter gelegenheid van de onderteeke- ning van dat verdrag heeft de minister van buitenlandsohe zaken, Gafencu, de volgende verklaring afgelegd: Door de onderteekendng van dit eco nomisch accoord met Duitschland, geeft Roemenië eens te meer blijk van zijn geest van begrip en van zijin wil, den vrede te versterken. De Europeesche vrede hangt thans meer dan ooit af van een verstandige en juiste oplossing van de economische 'problemen, welke de le vensbehoeften van de groote en kleine Europeesche volken tegenover elkaar plaatsen. Het verdrag houdt rekening met de Duiltsche inivoenbehoefteni, de mogelijk heid van ontwikkeling der Roemeensche economie en de noodzakelijkheid voor Roemenië zijn economische betrekkingen met alle andere landen te behouden en te ontwikkelen. Het ligt onder deze om standigheden dus voor de hand, dat we hieraan toevoegen, dat Roemenië over eenkomstig zijn wil, door een ontwikke ling van de productie en economische h'itwisselingen de vreedzame betrekkin gen tusschen alle staten te dienen, b e- r e i d is, de mogelijkheid te onderzoeken, andere soort- g e 1 ij' Ik e economische ver dragen te sluiten. Omvangrijke concessies van Boekarest. Roemenië 'behoudt onder deze handelsovereen komst zijn economische onafhankelijkheid. In Roemeense he politie ke kringen echter krijgt men den indruk,'dat Roe menië heeft toegestemd in veel meer dan het oor spro nkelijk wenschte te onderteek enen Diuiiitsche kringen (noemden de over eenkomst een soort Duitsoh-Roemeensoh vijfjarenplan. Roemenië zal bauxiet en andere zeld zame ertsen in Noord-Romenië exploi- teeren. De bauxiet komt er veel voor en volgens de nieuwe Duitsche methoden kan er gemakkelijk zuiver alluminium worden gewonnen. Het handelsverdrag bestrijkt een ge bied van verbazdngwekkenden omvang. Door dit verdrag worden aan Duitsch land concessies verleend, welke vrijwel zonder precedent zijn in de betrekkingen tusschen twee souvereine staten. De Duitsche gezant Favricius heeft een bezoek gebracht aan den minister van buitenlandsohe zaken Gafencu en hem medegedeeld, dat de rijksregeering voornemiens is, iedere bestelling van oor logsmateriaal uit Bohemen uit te voeren en onverwijld de gereed gemaakte be stellingen af te leveren Hij; verklaarde, dat via Polen dertig wagons met mate rieel naar Roemenië zijn gezonden. GEEN PROCEDURE VAN GEWELD TEGEN VRIJE STATEN. In het Lagerhuis' heeft mlnister-presl- demï Chamberlain verklaard: „De regee ring hooft reeds uiteengezet, dat de Jong ste actie van de Duitsche rogesring do vraag heeft doen rijzen, of die1 regeering niet' door opeenvolgende daden wil trach ten Europa to overhee'rschen en misschien zelfs nog verder te gaan. Indien deze uitlegging van de bedoelin gen der Duitsche regieering zou blijken juist te zijn, dan acht de Britsche regee ring zich verplicht te verklaren, dat een dergelijk optreden, zooals ook in het ver leden is giebeurd, den succesvollen tegen stand van Engeland en andere landen, die prijs stellen op hun vrijheid, tot gevolg zou hebbent Ik kan nog geen mededeelln gen doen over de beraadslagingen, die met andere regecringen gehouden zijn, in ver band met de jongste ontwikkeling^'. Ik wensch duidelijk te maken, aldus vervolgde Ghamberlain, dat bij de regee ring van Groot Brittannië geenszins de wensch bestaat, redelijke pogingen van de zijde van Duitschland, zijn uitvoerhandel uit te breiden, in den weg te staan. Evenmin is deze regeering er op belust, in Europa twee tegenover elkander staan de blokken van landen met verschillende opvattingen over de vormen van hun in terne bestuur in het leven te roepen. O'nze zorg betreft hier het denkbeeld, dat wij1 ons niet kunnen onderwerpen aan een procedure, op grond waarvan onafhankelijke landen onderhevig z ij n a a n een zoodanige pressie, on der dreiging met geweld, dat zij' er toe verplicht worden, hun onaf'hankelijk- heid prijs te geven en wij z ij n vastbesloten met alle middelen, waarover wij be schikken, indien pogingen zouden worden gedaan een dergelijke procedure in werking te stellen, ons daartegen te verzetten. Het antwoord van de sovjet-unie op het Britsche voorstel inzake 'n gemeenschap pelijke verklaring is gisteren overhandigd. Naar Reuter verneemt is het antwoord toestemmend. Vernomen wordt, dat Polen nog steeds aarzelt. Het zou kunnen, dat het niet zal onderteekenen, ondanks de sterke sympa thieën met de democratieën, daar de pre liminaire voorwaarde nog steeds is, dat bet van Frankrijk en Groot Brittannië de verplichting eisoht steun te verleenen, in dien het in vijandelijkheden met Duitsch land betrokken zou worden. TEGEN BEWEERDEN INVAL VAN HONGAARSCHE TROEPEN. De minister van buitenlandsdhe zaken der regeering te Bratislava heeft een telegram gezonden aan den Hongaar- schen minister van buiten landsche zaken, waarin hij er tegen protesteert, dat Hon- gaarsche troepen uit de Karpaten- Oekraine Slowaaksch grondgebied zijn binnengedrongen en daar militaire ope raties zouden verrichten. In zijn antwoord aan den Slowaakschen minister belooft Csalky direct een onder zoek te zullen laten instellen, waarvan OVERLEG MET DEN MINISTER VAN KOLONIËN. KORTING OP DE INDISCHE PENSIOENEN? Uit Batavia wordt aan de „Tëlegr." ge meld, dat de departementshoofden de be grooting 1940 hebben behandeld. Het te kort wordt thans berekend op f 60 milli- oen, hoofdzakelijk als gevolg van de de fensieuitgaven. Aangezien dit tekort niet te overbruggen is, is overleg over de fi nancieels stituatie met den minister van Koloniën aangevangen. Indië kan de zware lasten van de de fensie onmogelijk dragen, ook al zou wor den overgegaan tot de scherpste bezuini gingen. Er wordt niet gedacht aan in krimping der welvaartsdiensten voor de bevolking, terwijl ook ten aanzien van het onderwijs geen bezuiniging van eenige beteekenis mogelijk is. Verondersteld wordt, dat een der eer ste suggesties tot bezuiniging zal zijn de „Korting op de pensioenen", welke met ingang van i Januari v. j. door Minister Welter weer ongedaan is gemaakt. Deze maatregel zou direct eenige millioenen opbrengen, vooral van een gedeelte der oude pensioenen, die zeer hoog zijn. Men hoopt, dat de Indische regeering er in mag slagen om het Opperbestuur te doordringen van den plicht om Indië bij te springen, hetgeen door den ernst van den toestand wordt geëischt. bij het resultaat aan de Slowaaksche re geering zal mededeelen. Tegelijkertijd maakt de minister er de regeering te Bratislawa op attent, dat de oostelijke grens van Slowakije nimmer was vastgesteld en dat het derhalve mo gelijk is, dat uit deze omstandigheid een eventueel plaatselijk geschil tusschen Hongaarsche en Slowaaksche troepen ontstond. Van militaire operaties kan echter geen sprake zijn, desbetreffende berichten zijn onjuist. HET „SCHUTZVERTRAG" MET SLOWAKIJE. Het op 18 Maart te Weenen en op 23 Maart te Berlijn gedateerde en door rijks minister Von Ribbentrop eenerzijds en Tiso, Tuka en Durcansky anderzijds on- derteekende „Schutzvertrag" met Slowa kije is gepubliceerd. Het Duitsche rijk neemt de bescher ming op zich van de politieke onafhan kelijkheid van den Slowaakschen staat en de onschendbaarheid van zijn gebied. Voor de ten uitvoerlegging van de door het 'Duitsche rijk overgenomen bescher ming heeft de Duitsche weermacht te al len tijde het recht in een zone, begrensd ten Westen door 'de grens van den Slo waakschen staat en ten Oosten door de algemeene lijn: Karpathen en den Oost- rand van het Javornik-gebergte, militaire posities in te richten en in de door haar noodig gedachte sterkte bezet te houden. De Slowaaksche regeering zal er voor zorgen, dat de voor deze stellingen noo- dige grond ter beschikking zal worden gesteld van de Duitsche weermacht. In de bovenomschreven zone worden de militaire souvereiniteitsrechten uitge oefend d'oor de Duitsche weermacht. De Slowaaksche regeering zal haar eigen militaire 'krachten in nauw over leg met de Duitsche weermacht organi- seeren. Overeenkomstig de aangegane 'bescher mingsovereenkomst zal de Slowaaksche regeering haar buiten'landsche politiek steeds voeren in overeenstemming met 'de DUitsöhe regeering. Na de onderteekening van dat accoord verwacht men zeer spoedig een' bezoek van Hitier aan Bratislawa. Zooder twij fel zal het bezoek nog vóór 1 April ge bracht worden. De bezetting van Memel is voor de ma ritieme beheersching van de Oostzee van veel belang voor Duitschland. Er is nau welijks aan te twijfelen, aldus het Vad., dat Duitschland de haven van Memel zal laten verdiepen en tot een belangrijke maritieme basis maken, naast de steun punten Kiel, Schwinemünde en Pilau. De beheersching van den driehoek Memel- Gottland-Finsche Golf is daardoor ge waarborgd. Bovendien zal te Memel naar alle waarschijnlijkheid een maritieme werf worden ingericht. D'e omvang van de zeemacht, welke Hit- Ier naar Memel heeft geëscorteerd, 'heeft verrassing gebracht. Hitier heeft zich tegen vier uur weer aan boord begeven van den torpedoboot- jager Leopard, waarmee hij de haven van Memel heeft verlaten. Vernomen wordt dat te Memel een aan tal personen gearresteerd is. Binnenland. Tekort op de Indische begrooting. De dalende werkloosheid. De Eerste Kamer heeft verschillende be- grootingen aangenomen. Buitenland. Roemeensch-Duitsch handelsaccoord ge sloten. Verklaring van Ghamberlain. Memel wordt een D'uitsohe vlootbasis. NEDERLAND IN HET GEDING. „Le Temps" wijdt een hoofdartikel aan het bezoek van Lebrun aan Londen. Het hiad wijst op het belang 'van de Fransch- Britsche solidariteit en schrijft: „De wer kelijkheid, waarop men zich reeds thans kan verlaten, is een nauwere samenwer king tusschen Frankrijk en Engeland, een samenwerking, die van militair, zoowel als diplomatiek standpunt een beslissend argument vormt voor den vrede op het vasteland. Het is logisch, dat de twee democra tische mogendheden, die allereerst moe ten waken over haar eigen veiligheid, zich hoofdzakelijk bezorgd maken voor de defGnsie van het Westen, waar zij onmid dellijk en rechtstreeks kunnen optreden met al haar middelen, wanneer de nood zaak daarvan mocht opkomen. Frankrijk en Engeland zouden de on afhankelijkheid en territoriale onaantast baarheid van België waarborgen, maar het ligt ivoor de hand, dat zij zich om talrijke redenen niet kunnen desinteres- seeren voor een pressie, die gericht zou zijn tegen Nederland of Zwitser land. Daar moet een bolwerk krachtig worden opgeworpen tegen bet imperialis me der totalitaire mogendheden." In bet „Journal des Débats" schrijft Pierre Bernus: „Het is van belang, dat men geen vergissing begaat ten opzichte van de werkelijke bedoelingen van Hitier. Het' feit, dat hij, dit voorjaar zijn eerste slagen gericht heeft naar den Oostelijken kant wordt door velen aldus uitgelegd, •dat Duitschland voor dit jaar zou hebben afgezien van iedere gedachte aan een ge- wél'dactie naar het Westen. Deze ge dachte wordt in het bijzonder in Nederland uitgesproken. Te Berlijn, waar men zoozeer prijs stelt op verrassende effecten, zou men het prachtig vinden, wanneer deze illusie ver spreid werd, want niets zou beter de doel stellingen van den Fübrer kunnen die nen. Men moet zonder uitstel optreden om Hitler te beletten in het Oosten het doel te bereiken, dat hij op het oog heeft. Het schijnt, dat de Britsche en de Fran sche regeering zich daar rekenschap van geven en wij gelooven, dat, wanneer zij •de zaaik weten aan te pakken, zij het ge wilde resultaat kunnen bereiken." Korte Berichten. De Praagsche correspondent van de „B'aily Telegraph" meldt, dat de Gestapo bij de wapenfabrieken van Skoda te Pil- sen meer dan honderd arbeiders, die van sabotage verdacht werden, gearresteerd heeft. Eenige belangijke machines, aldus verluidt, waren zóó ernstig beschadigd, dat zij voor tenminste zes weken niet ge bruikt zullen kunnen worden. Verwacht wordt, dat Schuschnigg over twee of drie weken in vrijheid zal worden gesteld. VESTIGINGSWET KLEINBEDRIJF. Sperliijden verlengd. De minister van Economische ZakeD heeft het tijdelijk vestigingsverbod voor het poeliersbedrijf met een half jaar ver lengd tot 27 September 1939. Tevens beeft de minister het tijdelijk vestigingsverbod voor het 'bloemverkoo- persbedrijf met een half jaar verlengd tot 25 October 1939.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1939 | | pagina 1