Engeland en Frankrijk wenden zich tot Moscou
Prins Bernhard naar Zeeland.
N.V. Hendrikse C= Bank Goes
Dagblad voor de Provincie Zeeland
mma.
EERSTE BLAD.
Zeeland en Partijpolitiek.
Rusland stelt zes tmgendheden-conferen ie voor.
Rede van alifax. - Maatregelen in Frankrijk.
Belangrijkste Nieuws.
Coupons
Effecten
Alle Bankzaken
i
DINSDAG 21 MAART 1939
53e JAARGANG - No. 146
Het Prinselijk Gezin te
Soestdijk aangekomen.
lg
olodarokever,
aron welke de
bedreigen bij
van den Co-
Bestuur na
ontrole op het
slden met het
calciumarBe-
georganiaeerd
deze controle
jven werd aan
;en Dienst te
estuur de wen-
dat de verbou-
ig verleenen bij
igsmaatregelen.
hoolsche brug.
g van een
e een c o m-
L. M. met
n Water-
d over het
o 1 v r ij d o m
h e brug
en onder
gen aan
neinde de
n de p r o-
r te v e r -
oogst veel lof.
ouden centiale
eden, behaalde
orteerde koud-
mtershoek den
schrijft de
teit op het ge
in het „Svens-
roeten kampi-
loor het depar-
Jgeloofd wordt,
ende Paul van
K 1468. Deze
naam van uit-
jn harmonisch,
•achtige lijmen,
schitterenden
eur 'betreft, de
van vijf jaar
is gezien."
,gst is de heeT
schkapelle. Ex-
jren Dekker te
N 1939.
en 301,5 M.
VU.
ram. 10,00 Mor-
Voor de vrouw.
Dinteren. Ca.
orkest. In de
2,45 Knipcur-
4,30 Kinderkoor.
AVRO-Salonor-
6,30 Causerie
vervulbare wen-
kinderen. 7,05
piano, 7,30 Eng.
liojournaal, me-
3,30 Bonte Dins-
.ooneel. 10,20 De
1,00 Ber. ANP.,
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
ostrekening 4445S Telefoon 11
5 M. KRO-Uitz.
8,15 Ber 10,00
serie. 12,00 Ber.
,00 Gram. 1,20
de vrouw. 3,00
m. 4,05 Causerie
ernamaals". 4,20
aats en taak van
.n morgen". 4,40
.m. 4,55 Causerie
dvrij". 5,10 De
,45 Gelukw. 6,05
jr. 6,35 Sportpr.
.Naar de nieuwe
serie namens de
,„,00 Ber. ANP.,
ditatie. 9,30 Het
en solist. 10,30
>r S'erban en zijn
,00—12,00 Gram.
■ERBERICHT.
in hedenmorgen
singen zwaar be-
temperatuur 3;
neerslag afgeloo-
hedenavond tot
19 uur:
meest zwaar be-
matige tot krach-
iachtige Z.-W. tot
idering in tempe-
aiddag 3 u.:
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
A b o n n e me ntiprijs f 2.60 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeellngen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f0.78 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
rgen 10 uur:
fietsers:
Dit nummer bestaat uit 2 bladen,
De schrijver van „Het le\en aan de
Soheldehoorden" (N. R. Gt., 12 Maart)
spreekt met duidelijke afkeuring over
„partijpolitiek": Goede Zeeuwsche eigen
schappen „zijn slechte voorwaarden voor
de ontwikkeling van partijpolitiek"; „een
ideale broedstoof voor de partijpolitiek
is Zeeland stellig ook thans nog niet";
„De bokken en de schapen, elders in den
lande reeds streng gescheiden, grazen op
menige Zeeuwsche wei, tot ergernis van
de tinnegieters, nog vreedzaam bijeen,,
zonder aanstalten tot bijten te maken."
We willen het met zijn oordeel over
partijpolitiek gaarne van harte eens zijn.
Maar de laatste aanhaling doet ons
vermoeden, dat hij: er wat anders ouder
verstaat dan wij. „Bokken en schapen"
is ontleend aan Mattheüs 25 32 en 33.
Daar staat; „En vóór hem (n.l. den Zoon
des mlenschen, den oordeelenden Chris
tus) zullen alle de volkeren vergaderd
worden, en hij zal ze van elkander schei
den, gelijk de herder de schapen van de
bokken scheidt; en hijl zal de schapen tot
zijn© rechterhand zetten, maar de bok
ken tot zijne linkerhand". Dan zullen de
„bokken" vervloekt 'worden en in het
eeuwige vuur geworpen.
(We laten even daar het feit, dat lich
telijk ironisch een beeld gebruikt wordt,
dat ontleend is aa,n de schildering van
het geweldigste en het verschrikkelijkste
uit de wereldgeschiedenis.) We trekken
de conclusie, dat de schrijver dat samen
blijven van hokken en schapen goed
vindt, m.a.w. dat hij niet wil weten van
„links" en „rechts", van de antithese
(Een briefschrijver in een liberaal blad
Ikan ook moeilijk anders oordeelen!)
Daarmee is samenspreken over partij
politiek, volgens de lessen der ervaring,
eigenlijk uitgesloten. Men praat licht
langs elkaar heen in zoo'n geval. Toch
willen we er nog iets vam zeggen.
Iemand, die meent, oprecht meent, dat
de verwezenlijking van zijn partijpro
gram. het geluk voor het vaderland zal
brengen, doet, als hij jaagt naar de heer
schappij van zijmi beginselen, w 1 en
niet aan partijpolitiek. Eng bezien,
let hijl op de belangen van zijn groep,
ruim beschouwd, wil hij 't heil van 't
vaderland.
Wij! behooren meer respect te hebben
voor de vaste, ernstige overtuiging van
den strijder, die aan de beginselen van
zijn richting voorspoedbrengende kracht
toekent, dan voor hem, die zegt; 't Kan
zóó, maar 't kan ook volgens andere be
ginselen.
Gebreik aan overtuigingsgloed is altijd
wantrouwenwekkend ten opzichte van
die overtuiging.
Partijpolitiek, zóó bezien, dus eigenlijk
met de beginselen der p a r t iji als stuw
kracht tot arbeiden voor 't Vader
land, is niet te veroordeelen, maar te
prijzen.
Maar partijpolitiek, niet met de partij
als stuwkracht, maar met de partijbelan
gen als einddoel, is uit den booze.
Antirevoluti onairen,
doet in dén goeden zin
aan p a r t ijl p o 1 i t i e 'k
Br Colijln heeft geschreven; „Een te-
r'gwijizen naar den bloeitijd (n.l. 16e
eeuw), een streven oml de geestelijke fac
toren die toen werkzaam waren, ook
nog als werkzaam element in ons
volksleven te behouden, is dus ook niets
anders dan een dienen van het nationaal
belang in den diepisten zin van het
woord." T
En; „Welnu, tot in het jongste verle
den toe heeft de A.R partij' getoond, dat
zij den moed bezit te staan voor dingen,
die zij in het nationaal welzijn noodza
kelijk aoht, ook al kost haar dit verlies
van stemmen."
Dit laatste is treffend kenmerk van
miste partijpolitiek: Desnoods gaat de
Partij achteruit in ledental, als de kracht
'der beginselen lyoor 't nationale leven
maar naar buiten treedt. Uit verlies
winst wordt het dan.
AARDBEVING IN JAPAN.
Een hevige aardbeving, de hevigste se
dert de laatste 5 jaar,heeft zich gister
middag om 12.22 uur te Foekoeoka en an
dere deelen van het eiland Kijoeshoe doen
Sevoelen.
De aardschokken duurden 3 minuten
achtereen en hebben de electrische leidin
gen verwoest.
Vooral ernstig waren de gevolgen in
«ujasaki, waar de sehoorsteenen instort-
en de ruiten vernield werden. Ver
scheidene slachtoffers zijn gevallen, doch
aet aantal is nog niet bekend.
MEN VERWACHT EEN GEZAMEN-
LIJKEN STAP.
Eniieland en Frankrijk hebben aan de
Sovjet-regeering een voorstel doen toe
komen, tot gezamenlijke bespreking van
den midden-Europeeschen toestand.
Van betrouwbare, gezaghebbende zijde
verluidt, dat de Sovjet-regeering gunstig
s aat tegenover dit voorstel en voorge
steld heeft, onmiddellijk een conferentie
te doen bijeenkomen van Engeland,
Frankrijk, Rusland, Roemenië, Polen en
T urkiije.
Bu'garijo en Zuid-Slavië worden in het
Russische voorstel niet genoemd.
Van betrouv.'bare zijde wordt ander
zijds te Londen vernomen, dat de Engel-
sche, Fransche en Russische regeeringen
mogelijkerwijs binnen zeer korten tijd,
men zegt zelfs binnen 4-8 uur, een ver
klaring zullen afleggen, waarin zij baar
afkeuring uitspreken over aanvalsdaden
en in het bijzonder over de wijze waarop
Duitschland in Tsjecho-Slowakije te werk
is gegaan. Men hoopt, dat andere en in
het bijzonder kleine mogendheden bun
formeele goedkeuring aan deze verkla
ring zullen hechlen en daarna zal Enge
land wellicht een specifieke verplichting
voor het tegengaan van verdere aanvals
daden op zich nemen. Daaromtrent is
echter nog geen beslissing genomen.
De diplomatieke redacteur van Reuter
meent te weten, dat Maisky, de Russische
ambassadeur te Londen, de Britsche re
geering heeft voorgesteld, dat een confe-
1 rentie met andere belanghebbende mo
gendheden, waarbij wellicht Griekenland
en Turkije worden gerekend, zou worden
gehouden ter bestudeering van den toe
stand, ontstaan door de inlijving van
Tsjecho-Slowakije en de bedreiging >van
Roemenië.
De diplomatieke redacteur
van Reuter verklaart ver
der, dat er tengevolge van
de bedreigingen tegen Roe
menië een nauwere samen
werking tusschen Engeland
en Sovjet-Rusland tot stand
is gekomen, dan sedert lan
gen tijd'het geval is geweest.
Er is veel reden om te gelooven in
oen nauwere samenwerking, niet alleen
met de So jet-Unie, maar ook met de
andere democratische staten, die aan
verdere agressieve daden een halt moet
toeroe. en.
Gisteren heeft de minister van buiten-
landsche zaken, lord Halifax, een onder
houd van een half uur met den koning
gehad.
Naar vernomen wordt, wor
den besprekingen gevoerd
tusschen de Britsche regee
ring en de regeeringen van
de Sovjet-Unie, Polen, Roe
menië, Zuid-Slavië, Turkije
en Bulgarije over den toe
stand in Midden-Europa.
Talrijke voorzorgsmaatrege
len z ij n genomen.0
DE DUITSCHE OVERROMPELING
MOET ZIJN VOORBEREID, ALDUS
HALIFAX.
In het Hoogerhuis heeft Lord Hali
fax een rede uitgesproken, waarin
hij o.m. zeide De recente gebeur
tenissen hebben een diepen schok
toegebracht aan alle denkende menschen
in dit land en zeer ver daarbuiten.
Het is stellig niet zon
der beteekenis, dat twee
steden bezet werden door
Duitsche S. S. - afdeel ingen in
den avond van 14 Maart,
t e r w ij 1 de Tsjechische pre
sident en de minister van
buitenland sche zaken nog
onderweg waren naar Hit-
Ier en vóór er besprekingen
welke ook, plaats gevonden
hadden.
Het is moeilijk, aldus spr. verder, de
conclusie te vermijden, dat het meeren-
deel der incidenten in Tsjecho-Slowakije
welke voorvielen vóór de Duitsche inva
sie, opzettelijk uitgelokt is en dat de ge-
olgen er van ten zeerste zijn opgeblazen.
Het is niet noodig 'veel te
zeggen over de bewering,
dat de Tsjechische president
vrijelijk heeft toegestemd in
de onderwerping van zijn
volk. Met het oog op de om
standigheden, waaronder 'hij
naar Berlijn ging en de be
zetting van deelen van Tsje
cho-Slowakije, welke reeds
geschied was, moeten de ver
standigste menschen conclu-
deeren. dat er weinig zoo-
genaamde onderhandelingen
zijn gevoerd en het waar-
s c h ij n 1 ij I e r is, dat de Tsje
chen voor een ultimatum
gesteld werden onder be
dreiging met geweld en dat
zij capituleerden om hun volk
te sparen voor de (verschrik
kingen van een vernietigend
luchtbombardement.
Wat de Britsche regeering deed.
Lord Halifax wees op de onmiddellijke
opschorting van de reis van Stanley en
Hudson naar Berlijn.
Voorts herinnerde spr. aan het naar
Londen ontbieden van den Britschen am
bassadeur.
„Ik denk, dat wij er aanspraak op
kunnen maken, dat wij de Duitsche re
geering niet in twijfel hebben gelaten ten
opzichte van de houding der Britsche re-
geerinT en, ofschoon ik geen overdreven
verwachtingen heb van wat de uitwer
king daarvan kan zijn, was het toch
meer dan juist, dat protesten zouden
worden aangeteekend."
„Tot na München kon men het stand
punt verdedigen, dat Hitier trouw was
geweest aan zijn eigen beginselen, n.l.
uitsluiting van niet-Duitschers uit het
rijk etc., welke beginselen hij thans zoo
overboord geworpen 'heeft. Door acht
millioen Tsjechen in te sluiten in het
Duitsche rijk is hij stellig ontrouw ge
weest aan zijn vroegere philosophie.
„Welke conclusies moeten wij trekken
uit deze verovering van Tsjecho-Slowa
kije?" zoo vroeg Lord Halifax. „Zal de
Duitsche politiek niet -langer beperkt blij
ven tot de consolidatie van gebied, dat
overheerschend bewoond wordt door per
sonen ivan Duitseh ras? Of wordt zij ge
richt naar de o\erheersching van niet-
D'uitsche volkeren?"
Hebben wij, zoo vroeg Halifax, eenige
zekerheid, dat de Duitsche methoden el
ders niet zullen worden toegepast?
Ieder land, dat een nabuur
van Duitschland is, is thans
onzeker van den dag van
morgen.
In de afgeloopen jaren, zoo voegde
Lord Halifax hier aan toe, 'heeft
het 'Britsche volk voortdurend den wensch
gehad^om, op vriendschappeiijken 'voet
te staan met bet D'ubsche volk. Er is
geen krachtiger instinct in ons volk dan
het instinct, dat de menschen er toe
brengt om elkander na een conflict de
hand te schudden en het goed te makern.
Ons volk is niet achtergebleven met de
erkenning, dat er eenige fouten heston-
den in het verdrag van Versailles, die
hersteld moesten worden, maar telkens
als er in de laatste paar jaar een kans
bestaan heeft om vorderingen te maken
in overeerstemming, heeft de Duitsche
regeering een actie ondernomen, die de
vorderingen onmogelijk heeft gemaakt.
Meer in bet bijzonder is dat het geval
geweest in de afgeloopen maanden. Zeer
kort na Münohen werden zekere maat
regelen genomen door de Duitsche re
geering, die een diepen schok toebrach
ten aan de wereldmeening en onlangs
kon gehoopt worden, dat, ofschoon ei
nog vele wolken boven en beneden den
horizon hingen wij een nauwere econo
mische samenwerking konden verwach
ten.
In de hoop die te ontwikkelen tot iets
breeders, besloten wij tot de bezoeken,
waarover ik reeds gesproken 'heb. A1
dat initiatief is verijdeld
door 'het optreden der Duit
sche regeering van de vo
rige week en het is moei
lijk te zeggen, wanneer het
gereedelijk weer ter hand
zou kunnen worden geno
men.
De Britsche regeering is niet in ge
breke gebleven om leering te trekken uit
deze gebeurtenissen. Zij heeft geen tijd
verloren laten gaan om nauwe practische
raadpleging aan te knoopen, niet alleen
met de dominions, maar ook met andere
betrokken regeeringen over de proble
men die plotseling zoo duidelijk zijn ge
worden.
Reeds vroeg in den ochtend is het
Prinselijk Paar op Soestdijk teruggekeerd.
Omstreeks kwart over 9 is het Prinselijk
gezin te Den Dolder uit den trein ge
stapt, vanwaar per auto naar Soestdijk
werd gereden.
Bczoclk aan Wilbelminadorp en lorsnko.
Naar wij- van den Commissaris der Ko
ningin in onze provincie vernemen, zal
Z. K. H. Prins Bernhard vermoedelijk a.s.
Viijdag met den trein van 18 u. 7 te M i d-
d e 1 b u r g aankomen. Hij1 zal zich direct
naar de ambtswoning van den Commis
saris begeven om aldaar te dineeren en te
overnachten.
Voor Zaterdagmorgen is een autotocht
ontworpen, eerst naar den W i 1 h e 1 -
mina polder bij G o e s, teneinde
het grootste landbouwbedrijf van Neder
land in oogenscbouw te nemen en daarna
naar I e r s e k e om het oester- en mos-
selbedrijf te 'bezichtigen.
De terugreis wordt over Goes- naar Mid
delburg gemaakt.
Omstreeks 12 uur zal men te Middel
burg terug zijn. Vandaar wordt weer naar
Vlissingen gereden, waar de aankomst te
ongeveer één uur zal plaats hebben. Na
de te waterlating van de „Prinses Bea
trix" zal Z. K. H. vermoedelijk mede aan-
zitten aan de luncb, welke daarna in
Brittannia wordt aangeboden.
(Naar wij van andere zijde vernemen,
zal Z. K. H. des morgens te ongeveer
9 uur in den Wilhelminapolder aanko
men. Na een verblijf op bet kantoor zal
de collectie paarden en een deel van den
polder worden bezichtigd. Te ongeveer
10 uur zal men naar Ierseke vertrekken.)
EEN LANGE EN VERSCHRIKKELIJKE
NACHT.
D'e diplomatieke medewerker van de
„Daily Telegraph" heeft het volgende re
laas ontvangen van de omstandigheden,
waaronder de Tsjechische president,
Hacha en zijn minister 'van buitenland-
sche zaken, Chwalkowsky gedwongen
werden tot teekening van het document,
waarbij hun land aan het Duitsche be
wind werd overgedragen.
In den namiddag van den 14en Maart
deelde de Duitsche gezant te Praag aan
de Tsjechische regeering mede, dat men
het te Berlijn nuttig achtte, indien Hacha
en Chwalkowsky voor besprekingen naar
Berlijn konden komen. Bij hun aankomst
in de Duitsche hoofdstad werden de
Tsjechen met alle militaire eerbewijzen
ontvangen.
Zij werdeh vrijwel onmiddellijk naar
de rijkskanselarij gebracht waar Hitier,
'Göring en Von Ribbentrop hen wachtten.
Op een tafel in het midden van het
vertrek lag een geheel voltooid
document, krachtens hetwelk de Tsjechen,
indien zij' het teekenden, alle regeerings-
rechten aan Duitschland zouden afstaan.
Daarnaast lag een document, waarin
de toekomstige administratieve status
van Bohemian en Mora vie was geregeld.
De bijeenkomst werd door Hitler met
een korte toespraak geopend. Hij zette
uiteen, 'dat 'het niet het oogenblik voor
onderhandelingen was, maar dat de Tsje
chen kennis hadden te nemen van de
door de Duitsche regoeringi genomen be
sluiten, welke onherroepelijk waren. Hit-
Ier deelde den Tsjechischen staatslieden
mede, dat Praag den volgenden ochtend
te 9 uur door Duitsche troepen bezet zou
worden, dat Bohemen en Moravië zouden
worden ingelijfd als protectoraat van het
Duitsche rijk en dat ieder, die zich tegen
dezen gang van za'ken zou trachten te
verzetten, onder den voet zou worden ge-
loopen. D'aarna plaatste 'de rijkskanselier
zijn handteekening onder, het document
om vervolgens de kamer te verlaten.
Het was toen half twee des nachts.
Gedurende verscheidene uren protesteer
den Hacha en Chwalkowsky bitter tegen
het geweld, dat hun werd aangedaan. Zij
verklaarden het 'document niet te kunnen
teek enen: zij zouden door 'hun eigen 'volk
verloochend worden, indien zij wel tee
kenden.
Met alle kracht, waarover hij 'beschik
te, 'betoogde de Tsjechische president, dat
nooit tevoren een blank ras was verlaagd
Binnenland.
Prins Bernhard naar Zeeland.
Het Prinselijk gezin te Soestdijk terug.
Soja-oultuur in ons land?
Buiienland.
Engeland en Frankrijk zoeken contant
met Moscou Rede van Halifax.
Aardbeving in Japan.
tot een toestand, als die, welke in het
document was voorzien.
De Duitsche ministers toon
den echter geen mededoogen.
Zij drongen om de Tsjechen heen, wier
pen 'hun voortdurend de documenten
voor, drukten 'hun pennen in de hand en
spraken de 'bedreiging uit, dat half Praag
binnen twee uur tijd door een luchtbom
bardement verwoest zou worden, indien
zij zich van teekenen zouden blijven ont
houden. Achthonderd bombardements
vliegtuigen, zeiden zij, hadden hun or
ders giekregen en wachtten slechts op het
bevel van vertrek. Dat bevel zou te 6 uur
des ochtends worden gegeven, als de do
cumenten dan niet geteekend zouden zijn.
'Gedurende dezen langen en verschrik-
klijken nacht moest president 'Hacha ver
scheidene malen worden bijgebracht door
dokters, die van den aanvang af in een
aangrenzend vertrek in gereedheid wa
ren gehouden. 'Hacha deed een laatste
poging om tijd te winnen: hij verklaarde
niet te kunnen teekenen zonder de leden
van de Tsjechische regeering te Praag
te hebben geraadpleegd.
Men deelde bem mede, dat er een di
recte telefoonlijn beschikbaar was tus
schen het vertrek, waarin hij zat, en de
kamer waarin de Tsjechische regeering
vergaderde. 'Leden van de Duitsche min
derheid 'hadden die lijn in de afgeloo
pen week ower Tsjechisch gebied aan
gelegd.
Te half zes zalkte -president Hacha ge
heel ineen; door injecties moest hij tot
bewustzijn worden gebracht. Zijn tegen
stand was toen gebroken en 'hij teekende.
Elk commentaar op dit vreeselijk ver
haal is overbodig.
Amerika's antiwoord heden aan
Duitschland bekend.
Het antwoord der Amerikaansche re
geering op de door den Duitschen zaak
gelastigde overhandigde uitlegging zal
vanmiddag worden gepubliceerd.
Gezaghebbende kringen
geven te kennen, dat hetin
krachtige termen vervat
i s.
België neemt voorloopig geen
bijzondere militaire maatrege
len.
In de kazernes van België heerscht een
groote kalmte. Van buitengewone militai
re maatregelen is geen sprake.
Men is van oordeel, dat voorloopig de
bestaande grensdiensten en veiligheids-in
richtingen aan de grenzen voldoende zijn,
te meer omdat men niets bemerkt heeft
van vreemde troepenbewegingen in de na
bijheid der Belgische grenzen.
Op sommige stations heerschte wel een
meer dan gewone militaire drukte, doch
deze was het gevolg van manoeuvres, die
reeds eerder waren voorzien, die gehou
den worden van 19 Maart tot 2 April in de
omgeving van het kamp van Beverloo.
De internationale toestand wordt te
Brussel van zeer nabij gevolgd. Gisteren
werd een ministerraad gehouden, waar
in de toestand werd besproken.
WORDT DE DUITSCHE RIJKSDAG
BIJEEN GEROEPEN?
Havas meldt uit Berlijn: Den geheelen
dag heerschte rond de Rijkskanselarij een
buitengewone drukte en men zag talrijke
auto's van de hoogste militaire en civiele
persoonlijkheden.
Uit den toon der pers kan gemakkelijk
worden opgemaakt, dat levendige ontstem
ming heerscht over het „gebrek aan be
grip", dat de democratieën aan den dag
leggen voor de levensbelangen van Duitseh
land II
Het is niet uitgesloten, dat de Rijksdag
bijeen zal worden geroepen om Hitler in
staat te stellen deze campagne in het
openbaar te geeselen.
De Deutsche diplomatisch politische In
formation schrijft:
