De republiek ïsjecho Slowakije in stukken uiteen. Geref. Kerk Den Haag (Zuid) H.I/.HemliikseS C'; Bank Goes Prins Bernhard op de Jaarbeurs. De Statenverkiezingen. Dagblad voor de Provincie Zeeland amma. EERSTE BLAD. Duitschland bezet Slowakije en Bohemen. Weer een incident in de Eerste Kamer. T.FABERY DE JONGE Belangrijkste Nieuws. Binnenland. I Midden Europeesche textiel fabrieken vestigen filialen in Zuid-Afrika. de Karpatische Oekraïne onafhankelijk. Ook H.M. de Koningin uit het Buitenland teruggekeerd. es een verschij- van zijn leven d oerzwijn van lar vervaarlijke aart op hen af. grond genageld, gil en ,rde, dat verdachte ing indiende, had ^een rekening in voer je opsc'hrij- een kladje ge- adere dingen dan nen. Getuig© heeft kladje een reke- »r heeft de burge- te gedaan om rlie Hij heeft onmid- voorwaarde, dat 'g. was 'het met het amsc'he rechtbank iging daarvan (14 Mrs A. Blom te G. Volkenberg te uitgebreide plei- paald op 25 Maart. Haart 1939. 575 en 301.5 M 20 v.m. en 7.30— Ber. 8,30 Gram. mken". 10,00 Mor- Arb. in de Gon- werkloozen. 12,00 2,30 VARA-Orkest. Voor de vrouw. 5,30 Gram. 6,00 Ber. 6,40 Causerie ?d. 7,00 VARA-Ka- ,20 Vocaal concert. 8,00 Herh. SOS- VARA-Varia. 8.20 jl. 9,30 Het VARA- TP. 10,10 Causerie g?" 10,15 Zang met piano. 10,05 „Fan- ■am. 15 M. NCRV-Uitz. voor de Scheepv. 8,15 Ber., gram. ,30 Morgend. 11,00 v. d. Horst. 12,00 :,30 Verv. conc. en 0 Zang met piano ct. 3,35 Gram. 3,45 ,45 Gram. 4,50 Fe- jeugd. 5,50 Gram den Chr. Midden- n., ber, 6,30 Taai- het Binnenaanva- ier. 7,15 Voor post- 5 Giam. 8,00 Ber. 8,15 Orgel en toe- „Moderne verlich- woonhuizen". 10,00 'uur. 10,30 Gram. 1,00 Gram. 11,50— A/ÈERBERICHT. van hedenmorgen lissingen betrokken; temperatuur 7; mi neerslag afgeloopen van hedenavond tot r 19 uur: land tot en meest matige W. wind, zwaar regenbuien met in het Noorden, iets nmiddag 3 u. WOENSDAG 15 MAART 1939 53e JAARGANG - No. 141 Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij „Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw" Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes Postrekening 44455 Telefoon 11 Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28 Directeur - HoofdredacteurR. ZUIDEMA A^SSBSStwa: 11 '3 f 3 8 h^js9 W e c k a b o fl a sv e n t c- «i v^of MidJ^iburg Goes en VSissingen f 0.20 Losse nummers 5 cent Advertsutiëff 30 cent per Ingezonden mededeeüngen cent per regel Kleine Advcrtentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75 bij vooruitbetaling Advertentiën onder Ietter of motto 10 cent extra BIJ contract belangrijke korting Dit nummer bestaat uit 2 bladen. De eerste etappe van de Statenverkie zingen is achter den rug. Gisteren heeft in aiie districten de canüidaatsteiiing plaats gehad. Dit deel van den verkiezingsarbeid is niet geheel zonder strubbeling verioopen, maar nu de candidaten eenmaal ges leid zijn, mag worden verwaoht, aat aiie Antirevolutionaire kiezers zioh zuilen in spannen om het aantal stemmen op de A.-R. candidaten zoo hoog mogelijk op te voeren. Den extra-waarschuwing om niet te verslappen mag hier echter niet achter wege blijven. Gezien de verheugende uitslag van de verkiezingen in 1937 zou toch de gedachte post kunnen vatten, dat nu wei op de verkiezing van 10 of 11 candidaten kan worden gerekend. Zulk een berekening zou echter een lee- lijke mis-renening kunnen worden. De verkiezingen van 1937 droegen èn door de omstandigheden èn door den eersten candidaat van de Antirevolutio naire partij een exceptioneel karakter, zoodat het toen behaalde stemcijfer in geen enkel opzicht als basis van bereke ning kan gelden. bemen we de Statenverkiezingen van vroegere jaren tot uitgangspunt, dan moet worden gezegd, dat er weinig reden is om hooggestemde verwachtingen te koeste ren. Ondanks de stijging van het aantal kiezers was er voor de A.-R. partij in 1935 een niet onbelangrijke achteruit gang. In 1931 werden op de A.-R.lijsten in Zeeland uitgebracht 2:0486 st. en in 1935, 20294. En dit resultaat werd bereikt ondanks den gunstigen uitslag in de kringen Zie- rlkzee, Tholen en Sluis, waar een winst behaald werd van resp. 227, 177 en 144 stemmen en een kleine vooruitgang in Hulst, n.l. 21 stemmen. Hiertegenover stond een achteruitgang in de kringen Middelburg van 188, Vlissingeu van 264 en Goes van 313 stemmen. Hieruit volgt nog niet, dat onze achtste Statenzetel die in 1935 door bijkomstige omstandigheden verloren ging, in gevaar zou verkeeren. Maar toch wèl, dat alle krachten moe ten worden ingespannen om dezen zetel veilig te stellen. iddag 3 uur: 781. jr fietsers: in. GEVOLG VAN TERUGTREKKEN VAN KAPITAAL IN CENTRAAL EUROPA. Uileindelijk misschien algeheele verplaatsing der bedrijven. Indien de thans plaats windende on derhandelingen met succes bekroond wor den, zullen, naar „Die Transvaler" verneemt, twaalf textielfabrieken, welke aan duizenden Zuid-Afrikaners werk zul- verschaffen» in den loop van dit jaar in de Kaap worden opgericht. Deze fa brieken zullen werken als filialen van bestaande ondernemingen in T'sjecho- Slowakije, Oostenrijk, Hongarije en Joe- go-Slavië en. zullen wellicht uiteindelijk bet hoofdkwartier van deze ondernemin gen worden. De vestiging van deze fabrieken in Z.- j „a,, zoo vervolgt „Die Transva- e ris een gevolg van de algemeene terugtrekking van kapitaal uit Centraal Europa. De onderhandelingen over de herplaatsing van deze bedrijven naar 4uid-Afrika, zijn reeds drie jaar aan den pug en hebben, thans hun eindstadium ereïkt. Het ligt in het voornemen de rieken °P te richten nabij die Paarl op een terrein, dat door het gemeente- estuur voor het doel ter beschikking zal horden gesteld. Reeds is een regeling ge inen met een, Britsche firma voor de evering van de benoodigde machines, be fabrieken zullen aan bijna honderd- hiJttig arbeiders werk verschaffen en, in- .1.en d0 onderneming een succes blijkt te ba, zullen, naar -verwacht word!, Lin nen twee jaar tijd» 3000 a 5000 werldio- er m dienst worden genomen Den Londensch bankiershuis zal zich e asten met de oprichting van een maat- -eaappij met een kapitaai van 2 millioen oud om de spinnerijen te financieren. °rts verneemt het blad, dat, alleen de haalf fabriekseigenaars en, 'hun verte genwoordigers het verzoek voor immi- ëratie zul'en doen. ^erigens zullen de 'bedrijven uitslui- 1 ad Zuid-Afrikaansch personeel in dienst nemen. Het is in en na September 1938 reeds herhaaldelijk opgemerkt: Duitschland is nog niet tevreden met de afscheuring van de Duitsche gebieden van Tsjecho- Slowakij©; de Duitsche politiek heeft nog andere aspiraties. Ook wat nog van x'sjecho-Slowakije overbleef moet ikapot. Br moet ruimte ko-men voor Duitschland om zich naar het Zuid-Oosten te kunnen richten, Deze profetie is deze week wel uitgeko men. Hitier heeft zijn slag weer geslagen. De republiek Tsjeóho-Slowakije ligt in stukken. 1 raag had dn September garan tie gekregen voor naleving van het „ac- coord" van Münohen. Maar ook deze ga rantie is weer een vodje papier geblelken. Een kleine natie, het bleek in Sept. 1938 en het bleek opnieuw in Maart 1939, heeft aan garantie-verklaringen niets, teinzij het eigenbelang der garanten in het spel zou zijn. Maar aangezien deze (Elngeland, Frankrijk en Italië) zich stil houden, tmogen we aannemen, dat ze Hitier rusli-g zijn gang laten gaan. Hij zal trouwens van te voren wel geweten hebben dat er geen gevaar dreigde. De vóór-geschiedenis is deze Een deel der Slowaken, volgelingen van Hlinka, wilde afscheiding van de Tsjechen en zocht 'bescherming bij' het Duitsche Rijk. Dat was koren oip den molen van de Duitsche 'heeren. Hoewel het hier heele- maal niet ging om bevrijding van „ver drukte D'uitschërs", maar een zuiver J binnenlandsehe aangelegenheid van een naburig land betrof, wilde Berlijn wel helpen. Zelkere politieke oogmerken kon den worden nagestreefd en de regeering te Praag, die veel te weinig naar de piji- pen vain, Berlijn danste, kon een hak worden gezet. In Praag moet een regeering zetelen, die zioh geheel aanpast aan de Duitsche politiek, die geen Joden in rust mag la ten leven, aan de Duitsche minderheid volkomen recht moet laten om zich naar Nazitrant te organiseeren en die zich van harte dient aan te sluiten bij, de as-poli tiek. Welnu, het doel is bereikt. Men kan in Berlijn tevreden zijn. Niet alleen Slowa kije is zelfstandig geworden, maar ook de Sub-Karpatische Oekraiine heeft onder pressie van Hongarije dit voorbeeld ge volgd. De scheiding is dus voltrokken en Duitschland heeft onmiddellijk een be gin gemaakt mist de militaire bezetting Hitler is nu eenmaal geen 0 n bezol digd veldwachter. Duitsche tlrnopen bezetten Slowaaksch gebied. Met betrekicing tot de Duitsche troepen bewegingen in de richting van Slowakije werden uit officieele bronnen te Weenen gisteren tegenstrijdinge berichten ontvan gen. Om vijf uur gistermiddag heeft een ambtenaar van het 'bureau van gouwlei der Bürckel toegegeven, dat kleine con tingenten Duitsche troepen te Bratislawa waren aangekomen. Een uur later sprak het bureau van Bürckel dit bericht tegen en werd ver klaard, dat Duitsche troepen niet de Slowaaksche grens hadden geschonden, daar Slowakije een souvereine staat is. Om 6 uur zijn dei Duitsche troepen het Tsjechisch gebied echter wel binnenga rukt. Om 7 minuten over zes vanmorgen heeft minister Goebbels door middel van de radio bekend gemaakt, dat de Duitsche troepen het Tsjechisch gebied waren bin nengerukt en 'hij spoorde de bevolking aan de vlaggen uit te steken. De bezetting geschiedde op de minuut. Alles was nauwkeurig voorbereid. Thans wordt toegegeven, dat de bevelen reeds waren gegeven voor Hacha, de pre sident der Tsjechische republiek, te Ber lijn was gekomen, hoewel dit eerst werd tegengesproken. Terwijl Hacha no-g met Hitier sprak, stonden de Duitsche troepen reeds 20 km op Tsjechisch gebied. Vandaag kan nog niets worden gezegd over de wegen welke de Duitsche troepen zullen optrekken, noch over de punten, waar de grens zal worden overschreden. Niemand mag het door de Duitsche troepen bezette gebied binnengaan of ver laten. Het gebied ten W. van Bratislawa, Machrisch en Ostrau is reeds bezet. Dfe Duitsche radio noemt het Tsjechisch gebied thans T s j e c h e i. Vanochtend om 8 uur is> de Führer per vliegtuig naar Weenen vertrokken. Het opperbevel van het Tsjechische le ger heeft aan een vertegenwoordiger van het D.N.B. medegedeeld, dat nog geen bevelen zijn gegeven met betrekking tot een terugtrekken der troepen uit Slo wakije. Omstreeks twee uur gistermiddag zou het bij Dubna Sikala tot een schietpartij tusschen rsjechische infanterie en Slo waaksche soldaten, die bij het Tsjechi sche leger zijn ingelijfd, zijn gekomen. De Slowaken zouden bij laatstgenoemde plaats een brug hebben opgeblazen. Het Hb'ld. meldt uit Weenen: De Duitsche utilitaire voorbereidingen voor eventualiteiten in 'het Donaubekkeu worden koortsachtig voortgezet. Den ge- heelen dag hebben vrachtauto's vol sol daten in volle uitrusting door de straten van Weenen gereden. Vrouwen hebben van de arbeidsbureaux, voorbereidende mobilisatie-orders gekregen, waarin staat dat zij op den eersten dag van een alge meen© mobilisatie zich op bepaalde adressen moeten vervoegen om nadere instructies in ontvangst te nemen. De president der Tsjechische republiek Hacha, en 'de minister van buitenland- sche zaken, Clhvalkovsky, zijn gisteren in den loop van den avond te Berlijn aange komen, om Hitier te ontmoeten. Verondersteld werd, dat Hacha met voorstellen naar Berlijn is gekomen. Na tuurlijk, zoo zeide men, is hij! nog slechts [bevoegd te spreken [uit inaam v'an do Tsjechische provincies en niet meer uit naam van Slowakije en de Karpatische Oekraine. De wijze, waarop in Duitschland reeds over 'de Tsjechische provincies Moravië en Bohemen gesproken wordt, vindt unen geïllustreerd in de „Deutsche Allgemeine Zeitung", die een foto publiceert van de stad Brno, de hoofdstad van Moravië, mot het onderschrift: „Panorama van de Duitsche stad Bruenn". Ook Karpaten Oekraine onafhan kelijk verklaard. De ministerraad der Karpatische Oe kraine, onder voorzitterschap van Wo- losjin, heeft gisteren een vergadering ge bonden. Wolosjin heeft voor de radio een toespraak gehouden, waarin hij o.m. zeide: „H! et besluit van den Slowaakschen landdag de onafhankelijkheid van S 1 O' w a k ij e uil te roepen, heeft den toestand in do K a r ,p ia t i s e h e 0' e k r a i n e g e- wijizigd In afwachting van de b ij. e e n r 0 e pi i n g van het parlement heeft de regee ring de n 0 o d i g e maatre gelen g e n o iml e n, opdat het land onafhankelijk z 'a. 1 worden. Men wenscht te leven in rust en vrede met de naburen. De regeering heeft een voorloopig ka binet gevormd, dat het l'and zal regee- ren tot de bijëenroeping van het parle ment,, dat zal beslissen over 'het lot van de Subkarpatische Oekraine." Havas meldt uit Berlijn, dat minister president Wolosjin zich telegrafisch tot Hitier heeft gewend met 'het verzoek om 'bescherming voor de onafhankelijke Karpaten O'elkraine. Een soortgelijk tele gram zou naar Roimie z,ij:n gezonden, daar Ijtalië de Weensehe garantieverklaring eveneens heeft onderteekend. Hongarije treedt op tegen Karpaten Oekraine. De Hongaarsche regee ring heeft een ultimatum dat over 12 uur afloopt, aan de regeering van Praag gezonden- De Tsjechen moeten de volgende eischen inwilligen: De geïnterneerde Hongaren moeten in vrijheid worden gesteld. Het vervolgen der Hongaarsche bevolking moet stopge zet worden. De Hongaarsche verdedigings-organi- saties moeten het recht hebben zich vrij te bewapenen. De Tsjechische troepen moeten uit de Karpaten-Oekraine teruggetrokken wor den. De aan de Hongaren toegebrachte schade imloet vergoed worden. Het ziekenhuis van Chust is vol ge wonden. Gistermiddag werden alle be langrijke gebouwen in de stad door troe pen bezet. Het Duitsche nieuwsbureau meldt uit Eratislava: Naar hier bekend De vergadering eenig© oogerrblikken geschorst. Tijdens de replieken over de Rijksbe- grooting van het Departement van Sociale Zaken in de Eerste Kamer is het gister middag tot een incident gekomen tusschen den voorzitter, Baron De Vos van Steenwijk en Mr VanVessem (N. S. B.), De heer Von Bönnighausen (N. S, B.) was aan het woord toen hij zioh keerde tegen de leiding der vergade ring. De voorzitter, baron De Vos van Steen- wijk, maakte hiertegen bezwaar, waarop de heer Von Bönnighausen zijn rede voortzette door over een der leden te spre ken. Hij werd toen geïnterrumpeerd door zijn fractievoorzitter, Mr Van Vessem, die uitriep, dat de voorzitter volgens het regle ment van orde.de rest van de woor den van den N. S. B.-er gingen daarop in het luide gehamer van den voorzitter verloren. Niettemin trachtte de heer Van Vessem voort te gaan met spreken. De voorzitter belette dit door voortdurend krachtig met zijn hamer te kloppen. Toen dit blijkbaar niet afdoende hielp, heeft de heer De Vos van Steenwijk de vergadering geschorst. JUI/VtLIER MORLOGER LANGE KERKSTRAAT 30 - GOES wordt, kan de mobilisatie van Hongarije elk o ogen- fa 1 i k worden afgekondigd. Voorbereidingen zijn reeds getroffen. Hongaarsche vrijscharen hebben de Zuid-oostelijke grenzen van Slowakije overschreden en den berg Klopt'ana, die van strategische beteeke- nis is, bezet. Uit Boedapest meldt het Duitsche Nieuwsbureau: Nadat gistermorgen Hon gaarsche troepen de Tsjechische demar catielijn hij Munkacz onder hevige ge vechten overschreden hadden en de Kar- p'a/ten-Oekrai.nsche grensgemeente Pod- hering hadden bezet, zijn gistermiddag drie bataljons Hongaarsche infanterie den opmarsch begonnen. De vuurgevech ten die reeds talrijke dooden en gewon den hebben geëischt, duren voort. Be kend wordt dat de troepen tot 16 kilo meter iten noorden van Mtunk'aez zijn doorgedrongen en het stadje Swalawa hebben bezet. Vragien in: het Britsche Lagerhuis. Naar aanleiding van een aantal vragen over Tsjecho Slowakije heeft minister president Chamberlain in het Engelsche Lagerhuis te oppositie er aan herinnerd, dat „de i n t e r t ij d voorgestel de garantie bedoeld was als waarborg tegen een niet-uitgelokten aanval op Tsjecho Slowakije en dat een dergel ij ken aanval niet ondernomen i s". Chamberlain voegde hieraan toe, nog geen officieele bevestiging der laatste persberichten te 'hebben ontvangen. De diplomatieke correspondent van Reuter verklaart, dat de houding van En geland ten aanzien van de gebeurtenissen in Tsjecho Slowakije nog niet is vastge steld. In officieel® kringen is men terug houdend en zegt men, dat de ontwikkeling nauwkeurig wordt gadegeslagen en dat de woordvoerder van de regeering te gelege ner tijd in het parlement een verklaring zal afleggen over de Britsche politiek. Reuter verneemt verder, dat de moeilijkheid is, dat er geen garantie inzake Tsjecho S 1 0 w a k ij' e bestaat, aangezien Duitschland en Italië een garantie niet wilden teekenen, „0 m d a t de grenzen nog niet vast stond e n". De indruk te Warschau. De proclamatie der onafhankelijkheid van Slowakije werd te Warschau door de Poolsche politici zonder groote verras sing vernomen. Toch doet men hier uit komen, zooals men dat ook deed na Mün- schen, dat Polen moeilijk kan zien, dat de stichting van den onafhankelijken Slo- waakschen staat een definitieve oplossing zal brengen voor het Tsjecho Slowaaksche vraagstuk. De oogen van Polen zijn ge richt op subkarpatisch Roethenië, waar naar het schijnt, de incidenten tusschen Tsjechen en Hongaren toenemen. De ongerustheid der openbare meening tegenover de dreiging van een volkomen omsingeling door Duitschland of zijn va zalstaten vindt haar uitdrukking in het volgend commentaar van „Gonies Wars- zwaski": Binnenland. De Jaarbeurs geopend. Afscheid van burgemeester Fernhout te Middelburg, Het nieuwe rijtijdenbesluit, De Eerste Kamer nam de begrooting van Sociale Zaken aan. Buitenland. Ook Karpaten Oekraïne onafhankelijk, De bezetting van Tsjecho-Slowakije door Duitsche troepen. UITGIFTE eener 3»/a °/o OBLIGATIELEENING ad 100 °/0, in stukken van f 1000, f500 en f 100. Vrij van couponbelasting. Inschrijvin gen worden gaarne aangenomen door Hare Majesteit de Koningin is van morgen om 10.38 uur mot haar gevolg op het station Staatsspoor te Den Haag gearriveerd. Behalve den stationschef waren er geen autoriteiten ter begroeting aanwezig. De Koningin heeft haar intrek geno men in het Paleis Noordeinde. De toeneming van den D'uitschen in vloed aan onze Zuidelijke grenzen is geen aangenaam vooruitzicht voor Polen, te meer daar er in Duitschland stroomingen zijn, die beoogen het Oekrainsche separa tisme te bezielen. Wij weten nu in het geval T'sjecho Slowakije, hoe handig de D'uitschërs gebruik maken van de separis- tische politiek van kleine naties, om zijn buren te verzwakken. Er moet ook gewezen worden op de tak- tiek, welke de Duitsche pers volgt bij situ aties van dezen aard. Zij1 valt eerst een land in West-Europa aan en brengt dan eenige weken later zijn Oosterbuurman een slag toe. Laten wij deze tactiek van de diplomatie van het Derde Rijk niet vergeten, besluit het blad. Intusschen heeft Polen, naar aanleiding van de gebeurtenissen in Tsjecho-Slowa kije, maatregelen genomen ter versterking van zijn grenswacht bij Karpathisch Oekraine. BRITSCHE DEFINITIEVE VOOR STELLEN INZAKE PALESTINA GEREED. Reuter verneemt, dat gistermiddag een bijeenkomst der Arabische delegaties is gehouden, waarin de Britsche regeering de conclusies zal voorleggen, welke het resultaat zijn der besprekingen van de laatste vijf weken aangaande het Palea- tijnsche vraagstuk. Voor hetzelfde doel zal ook een bijeen komst worden gehouden met de Joodsche delegatie. Verwacht wordt, dat de definitieve be sluiten hedenochtend aan het kabinet, dat dan in zijn wekelijksche vergadering bij eenkomt, zullen worden voorgelegd. Naar verluidt heeft Chamberlain aan een deputatie uit het Lagerhuis de ver zekering gegeven, dat de regeering niet heeft toegestaan het Joodsch Nationaal Tehuis te liquideeren en niet overweegt de Joden onder Arabische overheersching to plaatsen. KOE VEROORZAAKT EEN ERNSTIG SPOORWEGONGELUK. Doordat een koe op de spoorbaan liep, is te Chateauroux een wagon van een goe derentrein ontspoord, juist op het oogen- blik, dat de sneltrein Parijs-T'oulouse na derde. De sneltrein liep tegen den ont spoorden wagen, met het gevolg, dat de locomotief, de postwagen, een wagon der de klasse en een wagon eerste en tweede klasse uit de rails vlogen. Tot nu toe werden 1^ dooden en 30 ge wonden geborgen. Uit de puinen zijn nog 5 dooden gebor gen, terwijil één van de gewonden in het ziékenhuis is overleden. Het totaal aan tal slachtoffers bedraagt dus 18. Naar gemeld wordt, zal Prins Bern hard, Koninklijk Commissaris van de Jaarbeurs de volgende week de Voor- jaarsbeurs te Utrecht bezoeken.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1939 | | pagina 1