GELD
NI Fin. Mij. „Zneiandia" Goes
Dagblad voor de Provincie Zeeland
De toekomst der
Nederlandsche Spoorwegen.
T.FABERY DE JONGE
De strijd in China.
WOENSDAG 8 MAART 1939
53e JAARGANG - No. 135
Buitenland.
Mislukte Communistische
opstand te Madrid.
Minister Steenberghe en
de* Middenstand.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
beschikbaar voor
den aankoop van
een Automobiel
Uit de Provincie
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Qoes
Postrekening 44455 Telefoon XI
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J, J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - HoofdredacteurR. ZUIDEMA
Abesaeasfcscwsprfjfli sse iaB
W e S! k a b o ft a e e n t e n v«of M^ötïburg
üoes en Viissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
AdvertenÜBn 20 cert nor rog»!
Ingezonden mededeeiingen 40 cer.t per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f0.75 bi] vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
BELANGRIJKE REDE VAN
PROF. GOUDRIAAN.
De Invloed van de „wilde" busdiensten.
Ter gelegenheid van de viering van den
verjaardag der Kamer van Koophandel
te Rotterdam, heeft de president-direc
teur van de Nederlandsche Spoorwegen
'n belangwekkende rede gehouden over de
toekomst der Nederlandsche Spoorwegen.
Spr. deelde mede, dat het verlies der
N. S. over 1938 vermoedelijk 22.5 millioen
gulden zal bedragen (over 1935, 1936 en
1937 respectievelijk 28, 30 en 32 millioen.)
Prof. Goudriaan noemde de taak
vandebus hetvervoerop korte
traject enen het vervoer naar hoofd
stations, en bestreed de meening, dat de
z.g. „wilde bussen" op lange trajecten
slechts personen vervoeren, die anders
niet zouden reizen.
Tijdens de periode van het) Ingrijpen
van den minister', 5 tot 14 November,
steeg op het traject AmsterdamDen
Haag V.V.I de verkoop vam de derde klasse
retours met) 18 pet. en enkele reizen met
100 pet, Voor het traject Amsterdam
Utrecht werden 35 pet. retours em 18 pet.
enkele reizen meer verkocht'.
Op grond dier cijfers schatte prof.
Goudriaan het nadeel, dat wilde bussen
de Spoor berokkenen, op 25 pet der ont
vangsten, of zes tot tien millioen gulden
per jaar.
De N. S. hebben slechts ter beveiliging
van hun positie, hun dochteronderneming
de A. T. O., personenvervoer ter 'hand
doen nemen. Het liefst zouden de N. S.
zich van dit gebied terugtrekken. Het on
wettige parasitaire busvervoer kunnen de
N. S. niet bet hoofd bieden.
„Wordt bet 'busvervoer niet beperkt tot
die trajecten waarop de bussen niet alleen
in schijn, maar in werkelijkheid economi
scher zijn dan het spoor, dan vrees ik,
zoo zeide spr., dat de directie in snel tem
po rigoureuze voorstellen tot inkrimping
van het spoorwegnet moet indienen".
Prof. Goudriaan noemde bet busvervoer
in schijn economischer, omdat het Neder
landsche volk de tekorten moet opbrengen
van zijn gemeenschapsbedrijf, dat werkt
met hooge vaste kosten.
Het spoorwegbedrijf, aldus spr., met zijn
vaste dienstregeling, is te vergelijken met
een groote draaimolen, die met een be
paalde hoeveelheid geld op gang kan wor
den gebracht. Gaan minder passagiers
mee, dan dalen de kosten niet noemens
waard, stappen meer passagiers in, dan
warden de kosten niet noemenswaard ver
hoogd.
Die eigenaardige kostenstructuur vergt
een speciale tariefstelling. Naar m ij! n
gevoel ligt de oplossing
in de moderne tarieftech
niek van deelectriciteits-
bedrijven, met name in het
vastrecht tari ef. Het komt
hierop neer, dat een gezin, overkom-
stig zijn verbruikscapaciteit een vastrecht
betaalt en alle verdere eenheden kan be
trekken tegen een aanzienlijk verlaagden
prijs, zeg tegen de helft van den enkele-
reis-prijs, dus tegen 1.1 cent per kilome
ter."
Ook op ander gebied zijn maatregelen
in voorbereiding.
De versnelde dienstregeling met vaste
vertrekuren, zal worden gehandhaafd en
verder uitgebreid. Het ligt in de bedoeling
het electriscbe materieel van de lijn Am
sterdamDordrecht zoo te verbouwen, dat
tegemoet gekomen wordt aan de klacht der
te nauwe zitplaatsen en het tegelijkertijd
geschikt te maken voor verwisselbaarheid
met het moderne materieel.
Indien met het buitenland de noodige
overeenstemming kan worden verkregen,
zal het binnen afzianbaren tijd mogelijk
zyn dereisduur van Amster-
dam^n a a r B e r lij n te verkorten
van bijna negen tot 6V2 uur, naar Bazel
van tien tot minder dan acht uur; de
reis naar Parijs zal met een uur verkort
worden.
Ten aanzien van de controle
aldus prof. Goudriaan 1 willen wij gaan
in de richting van het Zwitsersche stel
sel en niet alleen de ingang s con
trol e, maar ook de uitgangs-
c on t r 0 1 e op de stations geheel op
heffen. Dat kan echter pas geschieden
ate alle rijtuigen voorzien zijn van aan
sluitende doorgangen.
Sprekende over bet go1 e deren v e r -
v e r laakte spreker de funeste gevolgen
Vaf,i® sIreng0 „tarifeering", die thans
gelukkig is opgeheven, en zeide hij, dat de
spoorwegen ook in dit opzicht zullen stre
wn naar een vastrechttarief, d.w.z. toe
nemende reducties bij toenemende percen
tages vervoer.
Prof. Goudriaan besloot zijn rede met
den uitroep: „Laat ik u mogen zeggen,
dat wij er een eer in stellen, van de N. S.
het beste spoorwegbedrijf van de wereld
te maiken."
Onder het gehoor bevonden zich de mi
nister-president d r H. C 01 ij n en de mi
nister van Economische Zaken m r. M. P.
L. Steenberghe.
Dinsdagochtend bij het aanbreken van
den dag werd de bevolking van Madrid
opgeschrikt door het geknetter van ge
weren, dat afkomstig scheen te zijn uit
de voorsteden. Drie uur lang werden de
knallen soms zeer krachtig gehoord.
Weldra werd vernomen, dat zekere
communistische elementen geprobeerd
hadden te reageeren tegen het aan het
bewind komen van den verdedigingsraad.
Zij hebben over de geheele stad op hui
zen gevuurd. Het verkeer, dat werd stil
gelegd, werd later hersteld.
Reeds spoedig bleek, dat de in verzet
gekomen elementen te weinig talrijk wa
ren, om het hoofd te kunnen bieden aan
de troepen van het garnizoen, die zich
ter beschikking van den verdedigingsraad
stelden. In het begin van den
middag werd medegedeeld, dat
de beweging volkomen onder
drukt was.
Tijdens de incidenten hebben tot drie
keer toe de sirenes geloeid, om te waar
schuwen voor dreigende aanvallen van
de luchtmacht van Franco.
Een groep communisten had zich ver
schanst in een blok in aanbouw zijnde
huizen. Gedurende den nacht en een ge
deelte van den dag zijn gevechten ge
leverd, waarbij de verdedigingsraad ook
van tanks gebruik maakte.
Het Madrileensche zendstation Union
Radio heeft zijn uitzendingen Dinsdag
gedurende een uur gestaakt. Men neemt
aan, dat dit zwijgen het gevolg was van
een poging der communisten, om zich
van het station meester te maken.
Nader wordt nog vernomen, dat Union
Radio Dinsdagnamiddag om drie uur
mededeelde, dat de communisten in de
omgeving van de nieuwe regeeringsge-
bouwen en ook elders nog tegenstand
boden.
De correspondent van Reuter heeft
Dinsdagavond een tocht door de stad ge
maakt en daarbij ervaren, dat het over
het algemeen rustig was.
De gebeurtenissen te Madrid hebben
uiteraard de volle belangstelling van de
nationalistische autoriteiten.
De troepen van Franco staan
ge reed om Madrid binnen te
rukken, zoodra daartoe bevel
wordt gegeven. Men acht het name
lijk niet uitgesloten, dat het nationalisti
sche militaire commando in verband met
de straatgevechten, die zich te Madrid
afspelen, zich genoodzaakt zal zien, snel
in te grijpen.
Ofschoon ongetwijfeld een onbloedige
bezetting van Madrid verwacht wordt,
neemt Franco geen risico. Hij concen
treert het machtigste leger, dat Spanje
ooit gezien heeft, langs het vijandelijke
front, klaarblijkelijk in het geloof, dat
de bedreiging van zoo'n overweldigende
strijdkracht voldoende zal zijn, om een
einde te maken aan de vijandelijkheden
met een minimum van strijd.
In een radiorede heeft de officiëele
woordvoerder van het nationalistische
Spanje verklaard, dat Franco geen ver
drag en geen overgave noodig heeft, om
Madrid binnen te rukken, zooals hij Bar
celona is binnen gerukt. Franco zal de
Middellandsche Zee bereiken, zooals hij
de Fransche grens heeft bereikt.
De groote democratieën willen met
huichelachtige vriendelijkheid de vleu
gels kortwieken van Franco's overwin
ning en haar onvolledig laten. Wederom
willen onze nieuwe vrienden Franco de
gelegenheid verschaffen, om wat zij noe
men grootmoedig te zijn. Het verrader
lijke woord amnestie wordt weer gehoord
in de democratische pers.
Spaansche oorlogsschepen te
Bizerfe voor anker.
Elf republikeinsche oorlogsschepen, die
Zondag van Cartagena zijn uitgevaren, zijn
op de reede van Bizerbe (Franscb Noord-
Afrika) voor anker gegaan. D'e sluitstuk
ken der kanonnen zijn door de Fransche
marine-autoriteiten in beslag genomen,
evenals de wapens en munitie.
Er bevinden zich aan boord ongeveer
5000 mensc'hen, o.a. 500 tot 600 vrouwen.
Toen de burgeroorlog begon, had Span
je 2 slagschepen, 2 gloednieuwe groote
kruisers, 5 kleine kruisers, 20 torpedo-
bootjagers, 22 torpedobooten, 14 duikboo-
ten en eenige kleinere schepen. Elk van
beide partijen beschikte over ongeveer de
helft van deze vloot. Tot belangrijke ge
vechten is bet vrijwel nooit gekomen. De
linksche vloot bleef een jaar lang te Car
tagena voor anker liggen. Eerst Zondag
liep zij uit, nadat de commandanten zich
tegen het bewind-Negrin hadden uitge
sproken. Zij bereikte Fransch Noord-Afri
ka, zonder door Franco's; schepen gezien
te zijn.
JUWELIER HORLO0ER
LANGE KERKSTRAAT 30 GOES
De Chlneesche linie In Hoepeh doorbroken
D'e oorlogsberichten uit Centraal Hoe
peh melden, dat de Japanners door de
Chineesche verdedigingslinie gebroken en
de stad Tsjoenghsiang binnengerukt zijn
welke op 180 K.M. van Hankau aan de
rivier de Han gelegen is. Er worden
nog straatgevechten geleverd,
Tegelijkertijd zijn ook naar het D. N.
B. verneemt Japansche kolonnes in
Noordelijke richting vorder getrokken en
zouden reeds een punt bereikt hebben, dat
slechts 30 K.M. ten Noorden van
Tsjoenghsiang ligt.
Eén dertigtal Japansche vliegtuigen
heeft Jenan in de provincie Sjensi ge
bombardeerd en daarbij -naar Domei
bericht 1 groote schade aangericht aan
de Chineesche militaire inrichtingen,
waaronder de kazerne en de cadetten
school.
Voorts hebben twintig Japansche vlieg
tuigen een aanval gedaan op Ningsia, de
hoofdstad van de gelijknamige provincie,
waar de versterkingen eveneens gebom
bardeerd werden. D'e toestellen van beide
groepen zijn onverlet naar hun basis te
ruggekeerd.
Een Amerikaansch zendeling, Shepherd
gebeeten, die de laatste vijf jaar de ver
trouwde raadsman voor sociaal werk van
Tsjiang Kai Sjek en diens echtgenoote ge
weest is, heeft naar Reuter meldt
tijdens een bezoek aan Londen verklaard,
dat naar zijn overtuiging do strijd in
China in elk geval nog drie jaar zal du
ren en niet met de nederlaag van China
zal eindigen.
D'eze verwachting grondde hij op de
overweging, dat de strijd zware offers aan
menscben en materieel van Japan eisebt
en dat tot dusver de vooraanstaande Chi-
neezen zich niet aan de zijde van Japan
gesteld hebben. Daarbij hebben de Japan
ners onvoldoende rekening gehouden met
den geest van bet nieuwe China.
ARBEIDSPLICHT VOOR DUITSCHE
JODEN.
De correspondent van de Times te Ber
lijn meldt, dat de D'uitsche Joden, die
zonder werk zijn tengevolge van de zuive
ring van industrie en vrije beroepen van
Joden, arbeidsplichtig zullen worden.
Het rijk beeft geen belang bij1 bet onge
bruikt laten van arbeidskracht van bruik
bare, werklooze Joden, die thans moeten
worden onderhouden uit openbare midde
len, zonder dat men er iets voor terug
krijgt. Daarom moet getracht worden den
Joden zoo vlug mogelijk werk te geven,
zoodat, voor zoover dat mogelijk is, Duit-
scbe arbeidskrachten vrij komen voor
dringende zake van nationaal belang. De
Joden moeten aan bet werk gezet worden
in fabrieken en aan bouw- en verbete
ringsplannen. Zij moeten echter geïso
leerd gehouden worden van de Duitsche
arbeiders,
VALSCHMUNTERSBENDE
INGEREKEND.
De autoriteiten van den geheimen
dienst te New-York verklaren, dat zij een
valschmuntersbende ingerekend hebben,
met de arrestatie van zes mannen en twee
vrouwen.
De bende had valscbe biljetten tot een
bedrag van een millioen dollar vervaar
digd.
Verklaard wordt, dat deze bende, die,
naar men gelooft, de grootste is van de
Vereenigde Staten, verantwoordelijk ge
steld moet worden voor het meerendeel
der valsche bankbiljetten, die de laatste
twee jaar zijn uitgegeven.
LOQNSVERHOOGING IN ITALIë.
De ïtaliaansche bladen maken melding
van besprekingen tusschen de betrokken
vakorganisaties over een nieuwe verhoo
ging der salarissen in overeenstemming
met de verhoogde kosten van levenson
derhoud. De besprekingen zijn geëindigd
met een aantal besluiten, die reeds door
de regeeringsinstanties zijn goedgekeurd.
Op grond van deze besluiten zullen de
loonen met 610 pet. worden verhoogd.
Naar aanleiding van in de afdeelingen
der Eeïste Kamer gemaakte opmerkin
gen schrijft de minister van Economische
Zaken in zijn memorie van antwoord
o.m.:
Er zijn groote bezwaren van allerlei
aard, betgeen overigens bij de uitvoering
in het buitenland overduidelijk gebleken
is, verbonden aan de bestrijding
vam de warenhuizen, hetzij
door vermindering van het aantal, hetzij
door het heffen van een extra-belasting.
Het vraagstuk van de verhou
ding g r o 0 t b e <d r ij! f-k 1 e i n b e -
d r ij! f in den detailhandel heeft de aam-
dacht van den minister, een speciaal on
derzoek op dit gebied is thans in bewer
king.
Dat het middenstandscrediet
moet worden ondersteund, doch niet
dienstbaar gemaakt aan het oprichten
van winkel- en ambachtsbedrijven,
waaraan geen behoefte bestaat, kan de
minister onderschrijven.
Aanleiding tot verzachting van de
voorwaarden,' waarop door de borg-
stellingsfondsen crediet wordt
verleend, bestaat voorshands niet, dit zou
eerst kunnen geschieden wanneer geble
ken was, dat de tegenwoordige condities
te streng zijln, betgeen niet het geval is.
Het toezicht op de gestie der borgstel-
Lingsfondsen voor den middenstand vol
doet naar het oordeel van den minister
aan de daarvoor te stellen eischen.
De examem eischen, door
de Vestigingswet kleinbedrijf
gesteld, zijn naar de meening van den
minister niet te boog.
MINISTER COLIJN NAAR AMERIKA?
Bezoek moet onwaarschijnlijk worden
geacht.
Naar aanleiding van versobenen be
richten wordt medegedeeld, dat er den
laatsten ttjld van verschillende Ameri-
kaansche zijden bij D'r G 01 ij n op is
aamgedrongen, dat hij een bezoek aan
Amerika zou brengen, doch dat tot nu
toe geen enkele toezegging door heimi is
gedaan.
Het moet eebter onwaarschijnlijk wor
den geacht, dat aan het denkbeeld gevolg
zal worden gegeven.
Het is wel waarschijnlijk dat Minis
ter Weiter zich dezen zomer naar
New York begeven zal om een bezoek te
brengen aam de wereldtentoonstelling en
in het bijzonder aan het Nederlandsche
paviljoen, waarin een belangrijke kolo
niale inzending wordt ondergebracht.
MINISTER STEENBERGHE NAAR
LEIPZIGER MESSE.
Ook ontmoeting met minister
Von Ribbentrop?
De minister van Economische Zaken,
Mr M. P. L. Steenberghe, is gisteravond
om eenige minuten voor zeven uur van
het station Staatsspoor te 's-Gravenhage
met den nachttrein naar Duitschland ver
trokken, om een bezoek te brengen aan
de Leipziger Messe en aan Berlijn.
Met den minister maken de reis mede
dr H. M. Hirschfeld, directeur-generaal
van handel en nijverheid van het depar
tement van Economische Zaken, en dr
F. L. Rutgers, lid en plaatsvervangend
voorzitter van de commissie van contact
voor economische aangelegenheden aan
het departement van Koloniën.
De secretaris-generaal van het departe
ment van Economische Zaken, mr dr A.
A. van Rhijn, deed den minister uitge
leide. Zooals gemeld zal minister Steen
berghe tijdens zijn verblijf te Berlijn een
bezoek brengen aan zijn Duitschen ambt
genoot minister dr Funk.
Vermoedelijk zal de minister ook den
Duitschen minister van Landbouw, Darré,
bezoeken. Ook is het niet uitgesloten, dat
hij een onderhoud zal hebben met den
heer von Ribbentrop, maar zekerheid
hieromtrent had de minister nog niet,
aangezien onze gezant te Berlijn, jhr mr
H. M. van Haersma de With, nog bezig
is het bezoek aan Berlijn te regelen.
GRONDAANKOOP DOOR SOCIALE
ZAKEN.
Voor honderden werkloozen productief
werk.
Naar gemeld wordt, geschiedt de finan
ciering van den aankoop door het Staats-
boschbeheer van ongeveer 1200 H.A.
bosch onder Driebergen, Woudenberg,
Zeist en Beekbergen door het departement
van Sociale Zaken en wel uit de gelden,
welke ter beschikking zijn gesteld voor
den aankoop van terreinen ten behoeve
van de bestrijding der werkloosheid. D'e
mogelijkheid bestaat honderden arbeiders
eenige jaren op de aangekochte gronden
aan productief werk te plaatsen.
Binnenland.
Minister Steenberghe naar Duitschland
vertrokken.
Nederlandsch schip door Spaansche
vliegtuigen gebombardeerd.
Twee miljoen voor den tuinbouw.
Prof. Goudriaan over de toekomst van de
Ned. Spoorwegen.
Buitenland.
Mislukte communistische opstand te
Madrid.
D'e strijd in China.
op gemakkelijke betalingsvoor
waarden. Vraagt Inlichtingen.
VESTIGINGSWET KLEINBEDRIJF.
Voor brandstoffenhandol, rljwlolbedrijf en
schildersbedrijf.
De Vestigingswet Kleinbedrijf zal zich,
volgens in de „Staatscourant" van gisto-
ren afgedrukte beslissingen, thans ook
uitstrekken over den brandstoffenhan-
del, het rijwieibedrijf en het schildersbe
drijf.
DE NEDERLANDSCHE EN BELGISCHE
HAVENS.
Minister Steenberghe schrijft in de me
morie van antwoord over zijn begrooting
aan de Eerste Kamer, dat bet geheele
vraagstuk van de verhouding tusschen de
Nederlandsche en Belgische havens op
het oogenblik bij de regeering in studie
is en dat de regeering binnenkort nadere
mededeelingen over dit vraagstuk hoopt
te kunnen doen.
HERV. GEREF, STAATSPARTIJ.
D'e secretaris der Herv. (Geref.) Staats
partij deelt mede, dat bet in verschillende
bladen gepubliceerde bericht, dat Ds Ling-
beek als voorzitter der Herv. (Geref.)
Staatspartij zou aftreden, onjuist is. Ds
Lingbeek blijft voorzitter.
NED.-INDIE BESTELT LOCKHEEDS.
12 toestellen voor f 1 J242.000.
Het Ned.-Indische Gouvernement 'heeft
twaalf Lockheed-toestellen van het nieuw
ste model, geschikt voor alle militaire
doeleinden, besteld. D'e machines zijn 2-
motorig, en kunnen als bombardements
vliegtuigen dienst doen. Zij hebben be
weegbaar en vast geschut en zijn eveneens
geschikt voor overbrenging en oefening
van het personeel. Bovendien zijn zij; in
gericht voor blindvliegen. De kosten be
dragen f 1.242.000.
United Press meldt nog uit Los Ange
les, dat de eerst© der twaalf machines
reeds gereed is. Het is een zeer snelle
eendekker, geheel vervaardigd uit metaal.
De volgende week zullen de eerste snel
heidsproeven gehouden worden.
HET KAMERLID W. DROP.
Ernstig; ongesteld.
Het lid van de Tweede Kamer de heer
W. Drop (S.-D.) is sinds eenigen tijd on
gesteld. Naar „Het Volk" verneemt is de
toestand thans zeer ernstig.
OPRICHTING AFD. ZEELAND DER
NED. HEIDE MIJ.
Op uitnoodiging van een voorloopig co
mité waren gistermiddag verschillende
personen uit diverse deelen der provincie
in de Prins van Oranje te Goes samenge
komen ter bespreking van de mogelijk
heid van de oprichting van een afd. Zee
land der Nederl. Heide Mij.
De voorzitter, de beer P. J. E1 o u t te
Domburg, verwelkomde de aanwezigen
speciaal den burgemeester van Goes, de
Dag. Besturen van Middelburg en Viis
singen, en de burgemeesters van Zierik-
zee en andere gemeenten. Spr. deelde ver
volgens mede, dat hem reeds in 1937 was
verzocht te trachten een afd. Zeeland der
Ned. Heide Mij. op te richten.
De heer drG. Houtzagers, adjunct
directeur der Ned. Heide Mij', gaf ver
volgens een uiteenzetting van doel, streven
en werkwijze der Ned. Heide Mij.
D'e Ned. Heide Mij. is opgericht in een
crisistijd, n.l. in 1888, toen er, evenals nu,
veel werkloosheid werd gevonden.
D'e eerste opzet was alleen adviezen
te geven over de wijze van uitvoeren van
allerlei werken. Maar in 1891 werd be
sloten ook zelf werken uit te voeren (ont
ginnen van heidegrond, aanleg van bosch
en wegen en griendcultuur).
