De toestand in Spanje.
NI Fin. Mij. „Zeelandia" Goes
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD.
Geen geestelijke weerloosheid
HET BELGISCHE PARLEMENT
ONTBONDEN.
De strijd in China.
DINSDAG 7 MAART 1939
53e JAARGANG - No. 134
ia.
I hedenmorgen
en betrokken;
Iratuur 7; mi-
Jag afgeloopen
Buitenland.
Een nieuwe republikeinsohe
regeering.
Het Prinselijk Paar in
Zwitserland.
Belangrijkste Nieuws.
een Automobiel
Binnenland.
it rate; Gor
ier Maale
leras 27 j,
;er 25 j. id.
wijk, 53 j.,
(I. C.)
ari.
lovicus Ja-
Godefridus
elina Wil-
75 j., echtg.
van Ma/-
Ddngeman
Johanna
kind vam
Johanna
arius Dijlk-
i.a. en Vir-
id. (I. G.)
L0, Marinus
fbendijke en
23, Wijnant
Lena Schou-
[an Zweden
reduwe van
z. v. Cor-
^n en Geer-
5,v. Cornelis
van Bem-
^n kind van
an Johanna
Plasse, 61
Molhoek;
j echtgenoote
D. Boo-
J. Davidse
Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Voretitraat 7 0, doei
'Postrekening 44458 Telefoon 11
en:
|jm. (M. G.)
L. E.
(V. G.)
Ilous, 61 j.,
(M. G.)
de Pagter,
5e; J. Steyn,
re. (M. C.)
adbloed geb.
(M. G.)
939.
301.5 m.
10.00 Mor-
1.30 Voor de
Imentsorkeat.
3ert. v. Din-
Orgel. 12.30
le. 1,00 Orn-
Pxnroeporkest
45 D'isco-Va-
Kinderhalf-
kest. 6,15 De
Ber. 7,00
rkoor „Zang
les. 8,00 Ber.
8,20 Gram.
10,00 Ra-
Is. 11,00 Ber.
's ensemble.
KRO-Uitz
Ber. 10,00
12,00 Ber.
Gram. 2,00
cursus. 4,00
i. 5,00 KRO-
fervolg conc.
btpr. 7,00 Ber.
luwe gemeen-
ANP., mede-
Iditatie. 9,30
solist. 10,30
lan en zijn or-
BERICH1.
edanavond tot
ir:
Jtot zwaar be
ltregen, meest
reinig veran-
lot zwaar be
ren, enkele re-
|W. tot Z.-W.
temperatuur.
lag 3 u.:
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZU1DEMA
AkoBMSKtotjprüf f 3óe pep i;s®!
Weekabonnementen your Msdd«<burg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën id cent psr rsgsï
Ingezonden mededeeilngcn 43 tent par engel
Kleine Advertentiën Dinsdag# en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
|n 10 u.: 706.
Br<:
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Van den Koninklijken oproep tot gees
telijke en moreele herbewapening is een
droevig imlisbruik gemaakt.
Wijl hebben daarop reeds gewezen.
Onze „Rotterdammer" die hierop mede
de aandacht vestigt, waarschuwt in ver
band hiermede, tegen het gevaar van
verflauwing der grenzen.
„Lofwaardig, aldus dit orgaan, was de
reactie, welke zich in breede kringen on-
middellijik openbaarde en de Commissa
rissen der Koningin in de verschillende
provincies stonden daarbij! im de eerste
rij. Zijl werden dan ook later tot een be
spreking met de Koningin persoonlijk
uitgenood-igd. Wij prijzen deze activiteit
zeer. D'ooh men 'behoort daarbij! niet te
vervallen in de fout, welike de Coiminis-
saris der Koningin in de provincie Gro
ningen maakte, die zich veroorloofde te
zeggen: „De burgerzin is wel aanwezig,
maar hij! is nog niet goed wakker, hij uit
zich nog maar alleen langs enkele aparte
en zorgvuldig gescheiden weggetjes en
paadjes, hij doet nog niet, wat hij zou
kunnen doen, wanneer een beslist beroep
op hem werd gedaan."
Kort en goed kwam deze oproep hier
op neer: wees nu niet onverdraagzaam,
laat ons allen wat geven en nemen, de
een duwe zijn „kerk" wat achteruit en de
ander zijn politieke organisatie.
De verdraagzaamheid, waartoe wij in
zulke gevallen worden opgeroepen, be-
teekent dit slechts, dat de positieve C'hris-
tus-belijiders uitsluitend geven en de vrij
zinnigen alleen nemen. De eerbied voor
anderer overtuiging spreekt alleen daar
uit, dat men over Christelijke beginselen
niet spreekt en deze huiten de deur
houdt.
Dit is in Christelijk Nederland toch
wel een zonderlinge situatie. Wanneer 't
omgekeerde gebeurde, zou het veel meer
verklaarbaar zijn; doch wanneer een or
thodox geloovig burgemeester een comité
voor ophouw stichtte en daarbij verklaar
de, dat zijn geloofsovertuiging behoorde
te praedomineeren en richtsnoer te zijn,
dan zou men van vrijzinnige zijde daar
tegen heftig protesteeren. Maar met welk
reoht vergt men van ons dam wel ver
doezeling van -beginselen en verflauwing
van de grenzen?
Zóó gaat het niet. Uit Padang kwam
dezer dagen een verrassende tijding.
Daar is een comité gesticht voor de gees
telijke en moreele herbewapening. Alle
'Plaaiselijlk beschikbare richtingen zijn er
in vertegenwoordigd. Een roomsch-ka-
tholiek heeft broederlijk plaats genomen
naast een vrijmetselaar en de jood ont
breekt er evenmin als de nationaal-so
cialist.
Dat lijkt heel mooi. De >roode pers
voegde er echter niet ten onrechte aan
toe, dat dit wel eenigszinis lijkt op de
stichting van een duizendjarig vrederijk,
doch dat; het wel op een ontgoocheling zal
uitloopen. Want, zegt het blad naar
waarheid: „er zijn nu eenmaal in onze
mensohelijlke samenleving beginselen, die,
uit hoofde van hun innerlijk© tegenstel
ling), onverzoenlijk blijlven. Recht staat -te
genover onrecht, goed tegenover kwaad,
licht tegenover duisternis. Aan deze keu
ze ontkomt niemand. Wie deze keuze
schuwt, onttrekt zich aan een hooge
plicht. Wat te Padang gebeurt, is geen
moreele -en geestelijke herbewapening.
Het is moreele en geestelijke verwarring,
lerval en geen opbouw!"
Wij moeten dit oordeel onderschrijven.
Verflauwing der grenzen en verdoe
zeling van beginselen brengen geen vre
de. Geen samenbinding met verlooche
ning en uitbanning van beginselen.
Wat dan? Is dan elke samenwerking
onmogelijk? Hebben we dan geen waaT-
oeerin-g voor de activiteit, welke zich al
om openbaart en loven we niet het in.it.ia-
hef van mannen, die daarbij een voor
aanstaande plaats innemen?
Het tegendeel is het geval; we durven
act in volle oprechtheid getuigen. We
terzetten ons allen tegen de nieuwe po
gingen, welke thans weer gedaan worden
de Christelijk© levensovertuiging als
onbruikbaar af te wijzen. Voot elk reëel
Dan, hetzij verdediging onzer nationale
onafhankelijkheid of krachtige be^trij-
mug -der werkloosheid z-ijtn wij' tot sa
menwerking bereid, maar dan moet dit
rennen zonder een offer der beginselen
altaar der z.g. verdraagzaamheid
i.i: meenen het woord der Koningin
met slechter begrepen te hebben -dan an-
6ren en 'het bevreemdt ons, -dat menig
een wel het algemeen karakter der
rede verstaan heeft, doch aan de per
soonlijke belijdenisi geen aandacht
schenkt.
Eln toch is dat voor ons 'het voornaam
ste. Wil mien zelfzucht overwinnen en
naastenliefde beoefenen, dan moet daar
aan voorafgaan „Christus voor
alle s".
Wij nemen dit waarschuwend woord
met instemming over.
Wat velen nog wel met een 'beroep
op het Koninklijk woord 'beoogen, is in
den grond niet anders dan geestelijke
ontwapening, geestelijke weer
loosheid.
Het is jammer, dat deze dingen gezegd
moeten worden. Maar hier mag niet wor
den gezwegen.
Te groote belangen staan hier op het
spel.
OP 2 APRIL NIEUWE VERKIEZINGEN
De Belgische regeering
heeft, na de beide laatste
dagen te hebben gewijd
aan het zoeken van ele
menten voor een oplos
sing van de tegenwoordige po
litieke moeilijkheden, met a 1-
gemeene stemmen het besluit
genomen, dat het noodzakelijk
was, den koning voor te stellen
de kamers te ontbinden.
De koning heeft het ontbin
dingsdecreet onderteekend.
Zijne Majesteit heeft verklaard, dat hij
het ontslag der regeering niet aanvaard
de. De regeering Pierlot zal dus tot de
verkiezingen in functie blijven. De ver
kiezingen zullen op 2 April worden ge
houden.
Kening Leopold maant tot
eendracht.
Koning Leopold heeft een uitvoerig en
markant schrijven aan minister-president
Pierlot gericht.
De koning begint met te constateeren,
dat hij het decreet inzake ontbinding van
het parlement heeft moeten onderteeke
nen op het oogenblik, dat het land meer
dan ooit behoefte had aan eendracht,
om het te verstevigen en ernst, om het
goed te rgeeren. Het is echter in den
loop der laatste tijden onmogelijk ge
bleken, een vaste regeering aan het be
wind te hebben. Er was dan geen
andere uitweg meer dan een
beroep te doen op de natie.
Het land werd in dien toestand ge
bracht, zoo gaat de koning voort, door
politieke dwalingen en vergissingen van
den laatsten tijd. Met spijt moet gecon
stateerd worden, dat de grondwettelijke
beginselen meer en meer verplaatst wer
den. De uitvoerende en de wetgevende
machten wisten niet altijd de juiste schei
dingslijnen te trekken en meer dan eens
werden den grondwettelijken souverein
beslissingen ter bekrachtiging voorgelegd,
waarover hij niet altijd naar behooren
was ingelicht.
Het staatshoofd kan op deze wijze niet
langer de rol spelen, die hem door de
grondwet wordt voorgeschreven en de
kroon komt hierdoor in het gedrang.
Ook ik heb bij mijn troonsbestijging
gezworen, de grondwet te doen eerbiedi
gen. Dien eed wil ik trouw blijven.
Vervolgens roept de koning zijn mede
burgers op, om het binnenlandsch even
wicht te handhaven, om hartelijk en
loyaal met elkaar samen te werken en
om ook saamhoorig te zijn ten opzichte
van de problemen van internationale
politiek, die een nabije toekomst zal
stellen.
De Belgen moeten indachtig blijven,
wat tijdens den oorlog de soldaten van
koning Albert voor het land hebben ge
daan. Het lot van België ligt in de han
den van België, zelf.
NEGRIN EN DEL VAYO NAAR
FRANKRIJK GEVLUCHT.
Union Radio Madrid meldt de vorming
van een regeering van nationale verde
diging onder voorzitterschap van gene
raal Miaja.
Negrin en Del Vayo zijn met hun par
ticuliere secretarissen in een Spaansch
luchtipostvliegtuig om 17.30 aangekomen
op het vliegveld Francazal bijl Toulouse.
Zij1 begaven zich per auto naar Toulouse,
waar zijl hun intrek namen in een hotel.
Waarschijnlijk zal notg een tweede
vliegtuig aankomen met oog andere leden
van de vroegere regeering-Negrin.
Te oordeelen naar de uit
latingen van versoheiden
leden van den nationalen
verdedigimgsraad is de
nieuwe regeering geens
zins afkeerig vu het
sluiten van vrede met
Franco.
Dit is ook de meening in de kringen
van Franco te Burgos; men kenschetste
daar de situatie aldus: de balans heeft
thans de neiging door te slaan in de
richting van een ordelijke overgave.
Im Madrid is het op verschillende
plaatsen tot botsingen tusschen de verte
genwoordigers der openbare orde en de
communisten gekomen. Verscheidene
personen werden gewond.
Havas meldt uit Madrid dat aldaar
volkomen Ikalmte heerscht. De toestand is
normaal.
Barrio, voorzitter der Cortes, die op
het oogenblik te Parijs verblijft, heeft een
vertegenwoordiger van Havas medege
deeld, dat hiji het volkomen eens is met
den Verdedigingsraad te Madrid. Hij
verheelde niet zijin voldoening over den
terugkeer van Miaja te Madrid en zeide:
„Dat is een man, die zich met Franco
kan verstaan om den vrede in Sipanje te
herstellen. Ik heb Azana dat verschei
dene malen gezegd."
Wat de opzienbarende gebeurtenissen
betreft, welke zioh Zondag hebben afge
speeld te Cartagena, de groote vlootba-
sis van het republikeinsche Spanje en
een van de fraaiste havens der Middel-
landsohe Zee, wordt nog gemeld:
Franco's „vijfde colonne", bestaande
uit militairen en burgers, die in het ge
heim (met den Caudillo sympathiseeren,
organiseerden bet verzet. Bij' verrassing
maakten zijl zioh meester van het garni
zoen, bezetten het radiostation en riepen
de hulp in van nationalistische oorlogs
schepen uit Majorca, Barcelona en Ca-
dix. De opstand mislukte
evenwel en in den namid
dag moesten de nationa
listen zich overgeven na
bloedige straat gevechten
met geweren en mitrail
leurs.
De nationalistische agenten te Gibral
tar beweren echter, dat de republikein
sche vloot, bestaande uit drie kruisers,
veertien destroyers en vijf onderzeeërs,
zich genoodzaakt heeft gezien de haven
te verlaten.
Dit laatste schijnt bevestigd te worden
door het volgende Havas-telegraim uit
Algiers:.
„De Stpaamsche republikeinsche vloot
is hedenmorgen gezien ter hoogte van
Algiers. Zij bestond uit elf eenheden,
waarvan de drie voornaamste schepen
i kruisers schenen te zijra. Zij voer onder
vollen stoom. Aangezien Bizerte de eeni-
ge haven van. Noord-Afrika is, waar oor
logsschepen worden toegelaten om ont
wapend te worden, hetgeen den Span
jaarden niet onbekend is, denkt men, dat
de vloot koers zet naar Bizerte."
Bij Hankau wordt fel gestreden.
Volgens Chineesche berichten wordt
thans in midden-Heipei, ten Oosten van
de rivier Han, op 200 K.M ten Westen
van Hankau, tusschen de Chineesche en
Japansche troepen de hevigste strijd van
dit jaar gevoerd.
De Japansche aanvallen worden met
vliegtuigen gesteund. De slag woedt reeds
tien dagen. D'e Chineezen beweren de
vastberaden pogingen der Japanneezen
om de rivier over te steken, te hebben
doen mislukken.
Het aantal dooden en gewonden zou
aan beide zijden gelijk zijn en in het ge
heel 6000 bedragen.
Verklaard wordt, dat beide partijen met
spoed versterkingen naar dit front zen
den.
DE MINISTER-PRESIDENT VAN
ROEMENIë OVERLEDEN.
D'e patriarch en minister-president van
Roemenië, Miron Christea is gisteravond
te Cannes overleden in den ouderdom van
71 jaar.
De koning heeft Armand Calinescu nu
benoemd tot voorzitter van den Minister
raad, in opvolging van Miron Christea.
De nieuwe minister-president was vice-
minister-president.
BRITSCHE VOORSTELLEN VOOR
PALESTINA.
Een geheime Joodsche zender.
In de Zaterdag gehouden conferentie
tusschen de Britsche regeering en het
Arabische comité heeft de Britsche regee
ring voorstellen gedaan voor de regeering
van Palestina gedurende de overgangs
periode.
Van gezaghebbende zijde verneemt
Ongemotlveere Engelsche geruchten over
een gevaarlijken ski-tocht.
Het schoon© weer in Grindelwald is
verdwenen; een stroomende regen heeft
alle plannen van de Prinses en den Prins
en hun gezelschap in de war gestuurd.
Tot den 16den of 17den Maart zullen bei
den nog in Grindelwald blijven; dan is de
wintersP'Ortvreugde voorhij.
Engelsche bladen wisten gisteren te
melden, dat Z. K. H. Prins Bernnard op
een skitocht in de omgeving van Grin
delwald in ernstig gevaar zou hebben
verkeerd.
De correspondent van de Maasbo
de te Genève heeft deze 'berichten eoh-
ter op besliste wijlze tegengesproken.
Hij! telefoneerde namelijk het volgende:
„Engelsche collega's ontvingen uit
Londen het bericht, dat daar geruchten
werden verspreid dat Z. K. H. Prins
Bernhard Zondag op een skitocht van
het IJsmeer naar Grindelwald ini ernstig
levensgevaar zou hebben verkeerd en
slechts met moeite door zijin gidsen zou
zijln gered.
Op grond van inlichtingen, die wij' per
soonlijk hij de gidsen van Z. K. H. te
Grindelwald hebben ingewonnen, kunnen
wij deze geruchten beslist tegenspreken.
De skitocht van Prins Bernhard van
het IJsmeer naar Grindelwald, welke
Zondag heeft plaats gevonden, heeft gee
nerlei gevaarlijk incident opgeleverd.
'Door het plotseling ingetreden regen
weer heeft de tocht alleen noodzakelij
kerwijze, juist om redenen van voorzich
tigheid, veel langer geduurd dan voor
zien was.
De late terugkeer van Prins Bernhard
met zijn gids Steuri heeft wellicht in
Grindelwald aanleiding gegeven tot on
rustbarende geruchten, die ook hun weg
naar Londen hebben gevonden, doch men
verzekerde ons, dat er hoegenaamd niets
op den tocht is gebeurd, dat ©enigen ge-
rechtvaardigden grond voor deze geruch
ten zou 'hebben kunimen opleveren".
Reuter, dat deze voorstellen de verdeeling
van Palestina in twee of meer kantons
behelzen, alsmede de instelling van een
wetgevend lichaam, bestaande uit een
Lagerhuis, waarin de Arabieren en Joden
ten naastebij in de tegenwoordige ver
houding der bevolking vertegenwoordigd
zouden zijn, en een Hoogerhuis, dat op
soortgelijke wijze zou zijn samengesteld.
In het Lagerhuis zouden besluiten wor
den genomen door de meerderheid, ter
wijl in het Hoogerhuis de Arabieren en
Joden afzonderlijk zouden stemmen.
De overgangsperiode zou afloopen, zoo
dra de toestand zoover verbeterd is, dat
de beide bevolkingsdeelen kunnen samen-
I werken in het belang van het welzijn
van het land.
Zondag heeft in Palestina een geheime
radiozender in het Hebreeuwsch een op
roep gepubliceerd.
De uitzenders hebben de verantwoorde
lijkheid op zich genomen voor alle ter
reur in de afgeloopen week. De Joodsche
bevolking wordt aangespoord zich te ver
zetten tegen iedere oplossing van het
Palestijnsche vraagstuk, in strijd met de
Joodsche verlangens.
De politie heeft den bezitters van radio
toestellen verboden naar de uitzendin
gen te luisteren.
Britsche troepen hebben bij een onder
zoek in het heuvelachtige gebied bij Toel-
karem een hoeveelheid smokkelwaar in
beslag genomen. Men meent het hoofd
kwartier der Arabische terroristen bezet
te hebben.
Tot de contrabande behooren negen
geweren, 2000 patronen, 200 staafjes ge-
ligniet, 200 slaghoedjes, een groot aantal
Britsche uniformen, welke door de ter
roristen werden gedragen.
De troepen zijn ook slaags geweest bij
Hebron, waar twee Arabieren werden
gedood en, naar men gelooft, eenige an
deren werden gewond.
TREINONGELUK IN DUITSCHLAND.
Op het traject KarlsbadJohanngeor-
genstadt zijn drie zwaargeladen wagons
van een goederentrein losgeraakt en op
een steil hellend spoorbaangedeelte tegen
een achterop-rijdenden personentrein ge
reden.
Veertig personen werden licht, vijf
zwaar gewond.
GANDHI ZOU HEDEN MET VASTEN
OPHOUDEN.
Bulabhai Desai, de leider van de oppo
sitie van de Wetgevende Vergadering zou
gisterenmiddag een onderhoud hebben
met den onderkoning Lord Linlithgow in
verband met het geschil met den 'heer-
scher van Rajkot. Gandhi zou dus waar-
Binnenland.
D'e Ministers Colijn en Steenberghe naar
New-York.
Aalsmeersche bloemen voor Egypte.
Het Prinselijk paar in Zwitserland.
Buitenland.
Het Belgische parlement ontbonden.
Weer hevige gevechten in China.
GE* r\ beschikbaar voor
U den aankoop van
op gemakkelijke betalingsvoor
waarden. Vraagt Inlichtingen.
Z.Eïxc. minister mr J. A. de Wilde heeft
Maandag zijn werkzaamheden op het
Departement van Financiën hervat. De
begroeting door den portier.
schijnlijk gisteren ophouden met vasten.
D'e bloeddruk van Gandhi is van 168
tot 180 gestegen. Zijn gewicht is met twee
pond afgenomen.
Naar het laatste bulletin meldt, neemt
Gandhi's uitputting toe; wegens duizelig
heid kon hij niet in bed opzitten.
Reuter meldt later, dat aan Gandhi een
document is overhandigd, dat vermoede-
lijk afkomstig is van den onderkoning.
Er zijn thans aanduidingen, dat men bin-
I nenkort een regeling van het conflict tus
schen den Mahatma en Thakore Saheb
mag verwachten.
Korte Berichten.
i Gisteren zijn de Britsche thuisvloot
en de Middellandsche Zeevloot uitgeva
ren voor bet houden van manoeuvres in
den Atlantiscben Oceaan.
Goering is met zijn echtgenoote gis
termorgen om 11 u. met een specialen
trein in San Remo aangekomen.
DE MUNITIEFABRIEK TE TILBURG.
Werkgelegenheid voor circa 300 man.
Binnenkort zal, zooals gemeld de firma
W. A. M. Valkenburg te Tilburg, die al
daar een handel in wapens, ammunitie en
jaohtartikelen heeft, zelf de fabricage van
jaebtmunitie ter band gaan nemen. Hier
toe zal een fabriek worden gebouwd, die,
wanneer de afdeelingen daarvan in wer
king zijn, een belangrijke werkgelegenheid
voor Tilburg beteekent.
D'e fabriek zal het eerste jaar beginnen
met het fabriceeren van jachthuizen en
onderdeelen daarvan, de slaghoedjes, zoo
als men weet bet ontstekingsmiddel voor
het ontbranden van het kruit, het rook-
looze kruit en de proppen, alsmede bet
samenstellen van jachtpatronen uit deze
onderdeelen. Daarna hoopt men de werk
zaamheden uit te 'breiden met de fabri
catie van alle metaalpatronen, zooals b.v.
revolverpatronen, pistooljpatronen, ammu
nitie voor de grofwildjacht en de slaoht-
patronen voor bet dooden van slachtvee.
Wanneer al deze afdeelingen op volle
kraobt werken, denkt men ongeveer 300
man werk te kunnen verschaffen.
Bij deze fabriek behoort voorts een che-
miseh-technisoh laboratorium, waarin
proeven zullen worden genomen, o.a. het
meten van de gasdruken, die bij het af-
