N.V. Hendrikse C= Bank Soes
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Stand
mma.
EERSTE BLAD.
Burgemeesters-benoeming
Buitenland.
Franco erkend door
Frankrijk en Engeland.
Het nieuwe Belgische
Kabinet Pierlot reeds
afgetreden.
Belangrijkste Nieuws.
's HEERENLOO.
De Wereldtentoonstelling
te New-York.
7*"
DINSDAG 28 FEBR. 1939
53c JAARGANG - No. 128
3V2 Obligatieleening
sier van jus'itio
n: J, Montena-
l, Ven geb. yan
ir geb. Meinsma
Reest z.
1 j., man van G.
Meertens, 68 j.,
berg; A. v. Bel
de Hamer; P.
Schouten,
leulen 28 j. jm.
D. de Vos 29
d.
om 22 j. jm. en
J. Snoep 25 j.
j. jd. (M. G)
>ruari.
Ondertrouwd:
M. van Zalen,
dse, 22 j. en M.
nse, 34 j. en J.
lar, geb. Bleijer-
Adriaanse, z.;
Ise, d.; C. H. J.
z.
poote, 75 j., vr.
v. d. Klooster,
uijter, 59 j., vr.
(Nëbl.)
■en: 19, Jacoba
lelis Begthel en
emer; 18, Arle
loole en Pieter-
(N. B.)
>ruari.
Anthonie Pieter
lizabeth Jacoba
andijke.
z. v. Bertus Jan
iverse; Cornelia
is Sinke en Eli-
Martha, d. v.
Stoffelina Krie-
Schardus, 62 j.,
Waal; Marines
21izabeth Evers-
(I. C.)
vd: P. C. van
le Vos, 24 j. jd.
iveer, 73 j., echt-
arder van V. de
(I- C.)
ari 1939.
75 en 301,5 M.
3er. 8,20 Gram,
m 10,30 Voor
oep-Strijkorkest.
lish. 11,30 Om-
)-trio. Om 12,15
AVRO-Amuse-
,15 Het Grinke-
45 Het AVRO-
st (opn.). 4,30
e kinderen. 5,30
Om 6,25 Ber.
kinderen. 7,05
Ber. ANP., Ra
il,20 Gram. 8,30
10,00 Radiotoo-
■kwintet. 11,00
0—12.00 AVRO-
5 M. KRO-Uitz.
8,15 Ber. 10,00
.urtje, 12,00 Ber.
lolist. 1.00—1,20
3,00 Modecur-
10-orkest. 5.45
15 Ber., sportpr.
.ar de nieuwe ge-
8,00 Ber. ANP.,
t.9,30 Het Sted.
an solist. 10,30
i,ge (opn.). 11,10
in en zijn Roem.
ERBERICHT.
hedenmorgen
singen licht be-
•Z.W.; tempera-
macht 3.
hedenavond tot
.9 uur:
g met eenige re-
pklarend, matige
elijke tot Weste-
iering in tempe-
iddag 3 u.:
Uitgave: N, V.' Uitgevers-Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, does
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J, J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
AbónnetBan'-sprije 2.?'1 pe
Weekabonnementen voor Midcwiburg
Goes en Vlfósingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden medcdeellngen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
BIJ contract belangrijke korting
rgen 10 u.: 759.
'ietsers:
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
De correspondent van de „N. R. Crt."
te Middelburg geeft een beschou
wing over de a.s, benoeming van een bur
gemeester.
Het is een stuk naar liberaal recept.
Liberalen, Vrijz. Democraten en Sociaal
Democraten vormen samen de meerder
heid in den Raad en d u s heeft de hoofd
stad van ons gewest recht op een
liberalen burgemeester.
Van den tegenwoordigen burgemeester,
den heer Fernhout, wordt met veel waar
deering gesproken. Hij was een voortref
felijk magistraat, die zonder zijn begin
selen geweld aan te doen, toch de onpar
tijdigheid zooveel mogelijk betrachtte.
Maar tochde benoeming van den
heer Fernhout was een inbreuk op de
traditie. Hij was een niet-Zeeuw en
in de lange rij der magistraten, die Mid
delburg in den loop der eeuwen hebben
bestuurd, was hij de eerste niet-liberaal.
„Middelburg zoo vervolgt het arti
kel moest even wennen aan de gedach
te, dat aan het hoofd der bevolking een
man van rechts, en dan nog wel iemand
uit het A. R. kamp, kwam te staan.
Op welke gronden de raad van minis
ters in 1933 besloot met de eeuwenoude
traditie te breken, is niet met zekerheid
te zeggen. In den gemeenteraad leverden
de officeel erkende politieke partijen se
dert de verkiezing van 1931 precies even
veel rechtschen als linkschen. Veronder
steld wordt, dat toen de in politiek opzicht
niet goed te rübriceeren afgevaardigde
van de bezuinigingspartij, gemakshalve of
om andere redenen maar bij1 rechts is ge
voegd. Misschien zelfs wel in de verwach
ting, dat Middelburg weldra toch naar
rechts overstag zou gaan.
Na de verkiezing van 1935 bleek echter
uit de cijfers, dat de regeering een prin-
cipieele fout had gemaakt. De bezuiniger
kwam weliswaar in den Raad terug, maar
als afgevaardigde .van de liberale staats
partij, en van dat jaar1 af was Middel-
burg's gemeenteraad, zij. het slechts met
de kleinste minderheid, ook officieel weer
als van ouds, links. In de uitgebrachte
stemmen komt dit zelfs nog beter tot uit
drukking dan in de verdeeling der zetels.
Hoewel het linksche Middelburg het
met zijn eersten rechtschen burgemeester
goed heeft kunnen vinden, en hoewel de
heer Fernhout, dank zij zijn bijzondere
persoonlijkheid in staat is geweest bet be
wijs te leveren, dat een naar links geori
ënteerde samenleving niet persé een man
van links behoeft, vraagt men zich in
Middelburg, nu hij naar elders vertrekt,
met belangstelling af, of de regeering bij
de komende benoeming zal voortgaan op
den weg, die tegen baar eigen principe
indruischt, of dat zij thans rekening zal
houden met de sterkte der groepen, waar
over wellicht in 1933 kon worden getwist,
maar die nu niets meer te raden over
laat.
De meerderheid hoopt, afgezien van de
personen, het laatste. Niet slechts omdat
zij van meening is aanspraak te kunnen
maken op de vaste lijn, maar ook omdat
zij bevreesd is, dat een rechtsche opvol
ger van den beer Fernhout wel eens niet
over de overbruggingskwaliteiten zou
kunnen beschikken, die de tegenwoordige
burgemeester van Middelburg in de eer
ste plaats noodig had.
Men is geneigd te veronderstellen, dat
de Raad van ministers na de technische
„vergissing" van 1933 de traditie zal wil-
en herstellen, en Middelburg eeu libera
len* burgemeester zal geven.
Niet omdat de liberalen de meeste stem
men van links op zich vereenigen, maar
omdat Zeeiand's hoofdstad, buiten de
hoogtijdagen, in wezen een liberale stad
js, en omdat het trait d'union tusschen
links en rechts moeilijk anders dan van
liberalen huize kan zijn".
De redeneering hier gevolgd ieder
gevoelt het is zóó logisch, dat er geen
speld tusschen te krijgen is.
De „linkerzijde" heeft in den Raad één
zetel meer dan de rechtsche partijen en
o us. moet er een burgemeester zijn van
vrijzinnigeil huize.
En van die meerderheid is de liberale
tractie een van de kleinste i 2; van
ue acht leden en dus moet de burge
meester liberaal zijn.
Voor sommigen lijkt dat misschien nog
even vreemd, maar dat komt, omdat zij
met logisch leerden denken en niet ver
her zien dan hun neus lang is.
In 1933 maakte de regeering bij de be
noeming van den heer Fernhout een tech
nische „vergissing".
1Q?_n natuurlijk maakten de kiezers in
h en vorige en volgende jaren even
eens technische „vergissingen".
Want Middelburg is in wezen een
liberale stad. De kiezers mogen dat al niet
begrijpen en voor de 15 leden die de Raad
telt slechts twee liberalen aanwijzen, dit
verandert niets aan 'tfeit, dat onze pro-,
vinciale hoofdstad toch in wezen een li
berale stad is en dat een goed bestuurder
„toch moeilijk anders dan van liberalen
huize kan zijn".
De Regeering kan het zich voor gezegd
houden.
En de kiezers kunnen straks met deze
liberale logica hun winst doen.
OPPOSITIE IN HET LAGERHUIS.
De Fransche ministerraad heeft met
algemeene stemmen besloten, de regee-
ringi van Franco de jure te erkennen.
Inmidels heeft in het Jïngelsche la
gerhuis de Engelsche premier medege
deeld, dat Gok de Britsche regeering be
sloten heeft het bewind van Franco de
jure te erkennen.
In de motiveering van het Britsche be
sluit, verklaarde Chamberlain, dat als ge
volg van den val van Barcelona en de
verovering van Gatalonië, Franco thans
in het bezit van het grootste deel van
Spanje is, zoowel op het vasteland, als
daarbuiten. In bet door hem beheerschte
gebied bevinden zich de meeste industrie
centra en de meeste bronnen van produc
tie.
Zelfs wanneer de republikeinsche strijd
krachten in den zuidelijken sector eenig
vertoon van tegenstand zouden blijven
bieden, is het aan geen twijfel onderhe
vig, dat het hier een laatste faze van den
strijd zou betreffen, waarvan slechts ver
der verlies aan menschenlevens het ge
volg zou kunnen zijn.
Bovendien lijkt het de Britsche regee
ring onmogelijk de republikeinsche regee
ring, die verstrooid is en geen gevestigd
gezag meer uitoefent, als Spaansche re
geering te erkennen.
De Britsche regeering, aldus Cham
berlain, heeft met voldoening kennis ge
nomen van Franco's openlijke verklarin
gen, volgens welke hij en zijn regeering
vastbesloten zijn, de traditioneele onaf
hankelijkheid van Spanje te verzekeren
en slechts maatregelen te nemen tegen
degenen, die van criinineele delicten be
schuldigd worden.
De verklaring van Chamberlain werd
door de meerderheid met gejuich, door de
oppositie met gejoel en kreten als „schan
de" ontvangen.
De communist Gallacher slingerde den
premier het verwijt toe, dat hij de demo
cratie had verraden. De leider der oppo
sitie, Attlee, vroeg wanneer de beslissing
was genomen. Hij herinnerde er hierbij
aan, dat Chamberlain Don
derdag nog had gezegd,
dat hij' niet in staat was
te antwoorden.
Wel", zeide Chamberlain, „de regee
ring had besloten, de zaak in handen te
laten van den minister van Buitenland-
sche Zaken en van mij' zelf. De uiteinde
lijke beslissing werd dit weekeinde ge
nomen."
Hierop wierp Attlee Chamberlain voor
de voeten, dat het Lagerhuis het recht
had de beslissing van eigen regeering te
hooren, vóórdat er in een ander parle
ment mededeeling van werd gedaan.
„Denkt de minister-president, dat h ij de
regeering* uitmaakt en dat h ij beslissin
gen kan nemen? Was de beslissing niet
reeds goed en wel genomen toen ik Don
derdag de vraag stelde?", aldus Attlee.
Door het Huis Donderdag te misleiden,
heeft hij gemaakt, dat het lagerhuis ver
leden week niet over de erkenning debat
teerde.
ONTSLAG VAN DEN SPAANSCHEN
PRESIDENT.
De president van Spanje, Azana, heeft
een schrijven gericht tot den president
van de Cortes, waarin hij zijn ontslag
aanbiedt als president van de Spaansche
republiek.
Conflict tusschen de socialistische
ministers en den minister van financiën.
De regeering-Pierlot is reeds na enikele
dagen afgetreden.
Zooals wij1 reeds schreven, had het ka
binet een wankele positie. De minister
van financiën was van oordeel,, dat de
pensioenen der staatsambtenaren van 1
April af met 5 pet. verminderd moesten
worden. Hij had nog enikele maatregelen
in overweging genoimon, die eveneens een
vermindering van sommige staatsuitga
ven met zich zouden hebben gebracht ten
bedrage van vijf procent.
Toen de socialistische ministers op het
intrekken d r voorgenomen verminderin
gen aandrongen, weigerde de Minister
'beslist daaraain gevolg te geven.
Dezelfde socialistische eischen kwamen
inaar voren, toen de regeering Donderdag
en Vrijdag voor het parlement verscheen.
De socialisten hieven het opgeven der
financieele maatregelen eischen, hoewel
1938 een tekort van ruim één milliard
frames aanwees.
Gisteravond werd weer een minister
raad gehouden en toen na ongeveer twee
uren besprekingen bleek, dat de socia
listen op hun standpunt hieven staan,
was de val van de regeering bezegeld,
die nog niet eens een week heeft bestana.
Wat nu? vraagt men zich in parle
mentaire kringen af. Komt er een zuiver
zakenkabinet of een kamerontbinding, ge
volgd door nieuwe verkiezingen?
Wat bij; het plotselinge aftreden van
het kabinet Pierlot vooral merkwaardig
aandoet, is het feit, dat dit kabinet zijin
ontstaan, had .te danken aan de crisis,
verwekt door de zaak-Martens en dat het
ondanks de heftige campagne der libe
ralen, niet is gestruikeld over deze
zaak.
Als imtogelijke kabinetsf ormateur wordt
genoemd de Waalsche katholieke oud-
minister Tschoffen.
i DE OPWINDING IN PALESTINA.
Ruim 30 dccdeo, 50 gewonden onder
de Arabische bevolkingi
Zooals door Mac Donald in het Lager
huis is medegedeeld, heerscht groote op
winding in Palestina. Zondagavond
hebben de Joden in Pale
stina overal protest-ver
gaderingen gehouden tegen
de voorstellen van de Brit
se h e regeering. Het voornaam
ste onderwerp, dat besproken werd, is
dat de Joden niet zullen dulden, dat zij
een minderheidspositie zullen innemen
onder een Arabische meerderheid.
De burgemeester van Tel Aviv heeft
een telegram gezonden aan Chamberlain
en Mac Donald, \yaarin hij' zegt, dat hij
niet zal toestaan, dat de rechten, welke
over de geheele wereld worden erkend,
verkleind zullen worden. Hij vertrouwt,
dat het Britsche volk de beloften, aan de
Joden gedaan, zal nakomen.
In een officieel communiqué wordt ge
zegd, dat 14 aanslagen zijn gepleegd. On
der de Arabische bevolking zijn 32 men-
schen om het leven gekomen en 50 ge
wond. Verder zijn ook twee Joden ge
wond.
Bij een hotsing ten zuiden van Jaffa
zijn gisteren twee Britsche soldaten ge
wond, een derde is gesneuveld. De Arabi
sche tegenstanders werden met zware ver
liezen terug gedreven.
Volgens latere berichten zijn nog vier
personen omgekomen en twee gewond bij
nieuwe aanslagen. Het gemeentebestuur
van Tël Aviv heeft de bevolking tot kalm
te en tucht aangemaand.
Te Haifa hebben verscheidene homaan
slagen plaats gehad. De eerste bom ont
plofte zonder schade aan te richten. En
kele minuten later ontploften twee bom
men vrijwel tegelijker tijd, een op de Ara
bische markt, de ander in het plaatskaar
tenbureau van het station. Met moeite
herstelden de Britsche troepen de orde op
de markt.
Op de spoorlijn Tel Aviv-Jerusalem is
even na het passeeren van een trein, een
miju ontploft.
Na het ontploffen van een bom op de
markt van Jerusalem, bood deze plaats
een afgrijselijk aanzien. De groote hoe
veelheid groenten, waaronder een hom
verborgen lag, was oorzaak, dat niet nog
veel meer dooden te betreuren zijn. Bij de
ontploffing werden groenten en mensche-
lijke lichaamsdeelen naar alle kanten in
het rond geslingerd. Politie en militairen
hebben de markt afgesloten en stellen
thans een onderzoek in.
GARNIZOEN IN LIBYE SLECHTS
VOOR „DEFENSIEF" DOEL"!
In antwoord op e'en vraag van het ar
beiderslid Henderson omtrent de verster
king van 't Italiaansche garnizoen in
Libye, heeft de Engelsche onder-minister
Butler, namens den minister van Buiten-
landsche Zaken, lord Halifax, een ver
klaring afgelegd. In deze verklaring deelt
Butler mede, dat lord Perth, 'de Britsche
gezant te Rome, in opdracht van zijn
regeering, onmiddellijk den Italiaanschen
minister van Buitlenlandsche Zaken om
inlichtingen heeft gevraagd, toen werd
vernomen, dat het garnizoen in Libye
werd versterkt.
Minister Ciano heeft den Britschen ge
zant hierop met nadruk verklaard, dat
slechts defensieve doeleinden werden be
oogd. De sterkte van het garnizoen zou
opnieuw word'en bezien, wanneer de
normale toestand in Libye zou zijn her
steld.
HOOGERE BELASTINGEN VOOR
DUITSCHE JODEN.
Voortaan zullen in Duitschland de ge
wone bepalingen betreffende de inkom
stenbelasting niet meer voor Dditsche en
nationaliteitslooze Joden gelden. Zij zul
len in beginsel de belastingen voor de
hoogste klasse van ongehuwden moeten
betalen. Deze belastingen zijn juist met
een achtste verhoogd.
HET LOT DER JODEN IN ROEMENIE.
Naar de Daily Telegraph uit Boekarest
verneemt, kan men overal in Roemenië
een verslapping van de anti-Joodsche
maatregelen opmerken. Honderden Joden
hebben de gedachte aan emigratie opge
geven. Er wordt niet meer gesproken over
de uitdrijving op groote schaal, welke een
van de voornaamste punten vormde van
vroegere programma's.
Be moedige houding van Koning Karei
en Calinescu als minister van binnen
landschei zaken heeft de actie van de IJze
ren Garde verlamd.
- Éi
Binnenland.
H. M. de Koningin in Zwitserland.
Minister de Wilde verlaat het Ziekenhuis.
Verlaging invoerrecht op sigaretten
papier.
Buitenland.
Het Belgische kabinet afgetreden.
Erkenning van Franco door Engeland en
Frankrijk.
Opnieuw aanslagen in Palestina.
Uitgifte eener
in stukken van flOOO en f500èl00°/0.
Rustige en soliede geldbelegging. Inschrij
vingen worden gaarne aangenomen door
De laatste hand wordt gelegd aan den
kostbaren ring, dien de nieuwgekozen
Paus zal dragen. Slechts de naam moet
nog gegraveerd worden.
Zelfs Joden, die nog maar betrekkelijk
kort in het land gevestigd zijn en wien
het Joodsche burgerrecht is ontnomen,
kunnen thans toch een arbeidsvergunning
krijgen.
'Het dreigement van de sluiting van
Joodsche café's is niet uitgevoerd en de
speciale maatregelen tegen Joodsche ad
vocaten, doktoren en ingenieurs zijn ai-
geschaft. Joden kunnen lid worden van
gilden, waarvan zij' tot dusver waren uit
gesloten. Er wordt geen anti-Joodsche
propaganda meer gevoerd in de bladen
der regeering en de Joden worden vrije
lijk aangenomen als lid van het front van
nationaal herstel, de regeeringsorganisa^-
tie, waarin alle partijen zijn samen ge-,
smolten.
Korte Berichten.
Gisteren is de weduwe van Lenin,
Nadezida, Konstantinowa Kroepskaja,
overleden. Nog Zaterdag had zij ter ge
legenheid van haar zeventigsten verjaar
dag gelukwenschen ontvangen.
Het Permanent Hof van Internationale Justitie behandelde Maandag te Den Haag de kwestie der electriciteitsmaatschap-
pij voor Sofia en Bulgarije, door de Belgische regeering tegen die van Bulgarije aanhangig gemaakt.
„IK WORSTEL EN KOM BOVEN".
Inzending van onzen Rijkswaterstaat
Op de wereldtentoonstelling te New
York zal de rijkswaterstaat een maquette
exposeeren waardoor de strijd van ons lage
land tegen de overheersohing van de zee
wordt uitgebeeld.
Deze maquette, welke thans hij de ma
chinefabriek A. Fonteyne te Schiedam is
opgesteld, vertoont den plattegrond van
Nederland met een gedeelte van de ons
omringende Janden.
De plattegrond is geheel van koper en
heeft een lengte van 8 m bijt een breedte
van 5.5 m.
Het vervaardigen van de maquette is
uitbesteed aan de jongere werkloozen te
Rotterdam naar plannen gemaakt door
den heer J. J. Schell.
Het geheel is geplaatst in een bassin
met water, zoodat, behalve de begrenzing
door de Noordzee, ook diverse plassen
en rivieren zijn aangegeven.
Langs den wand van het bassin bevindt
zich een mechanisme, dat automatisch
om de vier minuten in werking treedt. De
Noordzee vertoont dan den golfslag, zoo
als die door een hevigen storm wórdt ver-
