N.V. Hendrikse C= Sank Goes
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD,
KONINKLIJKE OPROEP
De strijd in Spanje.
Geen Italiaansche strijdkrachten uit Spanje
voordat Franco gewonnen heeft.
't Levenspeil in Oosrenrijk niet verbeterd.
De strijd in China.
Gereformeerde Kerk Rotterdam-Centrum.
MAANDAG 6 FEBR. 1939
53c JAARGANG - No. 109
Buitenland.
Stof van de vloot In Frankrijk.
Belangrijkste Nieuws.
Uitgifte eener 3 '/2 Obligatie-
leening In stukken van f 1000.-
f500.- en f 100.- a 100%.
Binnenland.
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZU1DEMA
sprSJs fï.50 pe?
Weekabonnementen voor Middelburg
"Goes en Vllssingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentlën 30 cent per regel
Ingezonden mededeeüngen 60 cent per regel
Kleine Advertentiër. Dinsdags en Vrijdags
f0.75 bij vooruitbetaling
Advertentlën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Hare Majesteit de Koningin heeft in
haar op 24 Januari gehouden radio
rede, een beroep gedaan op de mede
werking van het 'geheele volk om eens
gezind op te treden bij de bestrijding van
het schrijnende leed van de werkloos
heid.
„Voor onzen geest, aldus toen o.m. onze
Vorstin, rijst op het gebrek aan brand
stoffen, Meeding en 'dekking, dat in een
zoo groot aantal gezinnen is ontstaan en
dat ondanks de milddadigheid van vele
en onderscheiden groepen nog steeds om
leniging roept.
Daaraan zal eerst ten volle kunnen
worden voldaan als de geest van saaan-
hoorigheid en hulpvaardigheid over ons
geheele volk vaardig wordt."
„Niet minder dan aan de materieele
moeilijkheden denk ik aan het schrijnend
leed en de gedruktheid in het hart van
hen, die van werk verstoken zijn of op
andere wijze slachtoffers van de crisis
zijn. Hier ontsluit zich een wijd arbeids
veld voor uw naastenliefde in nationalen
zin om de gevolgen te bestrijden van
crisisleed zoowel voor hen, die midden
in het leven staan als voor de jongeren,
die geen. kans krijgen om aan den slag
te komen,
De landen die in den wereldoorlog ge
wikkeld waren, hebben voorzien in de
nood'en der oorlogsslachtoffers. Is er niet
aanleiding naar middelen te zoeken om
hetzelfde te doen voor de velen, die bui
ten hun schuld slachtoffers zijn gewor
den van de huidige economische omstan
digheden?
Ik weet, dat de wil tot opbouw uit
gaande boven alle verdeeldheid bij zeer
velen aanwezig is. Ek zou allen willen
vragen voort te gaan en vooraan te
staan bij1 het te verrichten werk in groot
verband en nationalen zin, bereid met
terdaad en met hun bezieling en voort
varendheid het bewijs te leveren, dat dit
moet en kan 1"
Naar aanleiding van dezen oproep zijn
of worden overal comité's opgericht om
de hier gegeven gedachten te verwezen
lijken.
De vraag of het noodzakelijk is naast
de vele instellingen van weldadigheid en
naast de bestaande steuncomité's, com
missies voor 'huishoudelijke voorlichting,
bro'kkenhuizen e.d. nog nieuwe comité's
op te richten kan hier buiten beschou
wing blijven.
Wanneer verstrekking van brandstof
fen, kleeding enz. op grootere schaal
noodig is, dan zal dit met de bestaande
organisaties zeer wel mogelijk zijn, ter
wijl, als zoo noodig een beroep gedaan
wordt op het publiek, de noodi'ge finan
ciën niet zullen ontbreken.
Van veel meer belang schijnt ons ech
ter, dat meer dan thans het geval its,
van particuliere zijde aan de mo
gelijkheid van werkverruiming aandacht
wordt geschonken.
Er is een bijna systematisch streven
naar werkvermindering.
Velen, ook met een behoorlijk inkomen,
herstellen zelf hun schoenen, 'behangen
zelf hun kamer, verzorgen zelf hun tuin
tjes, in één woord, zij doen het mogelijke
om ambachtslieden e.d. buiten de deur te
houden.
In normale tijden geeft dit geen be
zwaar.
Maar in abnormale tijden als wij
thans belevien, mag zeker de vraag on
der de oo'gen worden gezien, of het alge
meen belang en de nood van een deel
der bevolking, niet een andere gedrags
lijn eischen.
Laten wij ook zóó de Koninklijke op
roep beantwoorden.
VERDEELDHEID
IN REGEERINGSKRINGEN?
Er zijn teekenen, die er op wijzen, dat
ernstige meeningsverschillen zijn ont
staan in den boezem van de Spaansche
regeering. Er schijnen twee partijen te
zijn, waarvan die, onder aanvoering van
Negrin, verzet tot het uiterste wil, terwijl
Azana, de president van de Spaansche re-
Publiek, naar beëindiging van den oor
log streeft.
In ieder geval is Azana Zaterdagnacht
Lij Las Ilias over de Fransche grens ge
komen. Na een diplomatiek paspoort te
hebben verkregen, is hij onverwijld naar
Parijs doorgegaan.
Terzelfdertijd als Azana is ook Marti
nez Barrio de grens gepasseerd. Negrin
zou .Azana tot de grens hebben vergezeld.
In welingelichte kringen denkt men, dat
de reis van den president van Spanje be-
teekent, dat Azana, en in het algemeen
alle naar Spanje uitgeweken links-Spaan-
sche figuren, Diet geneigd zijn, de door
Negrin voorgestane wijze van verzet te
steunen.
Vele waarnemers zijn geneigd, de reis
van Azana, 'Gompanys en Aquirre naar
Parijs te beschouwen als een teeken van
ernstige meeningsverschillen tusschen hen
en Negrin.
De verklaringen, afgelegd door talrijke
republikeinsche figuren, die op het oogen-
blik in de nabijheid van de grens vertoe
ven, schijnen deze meening te bevestigen.
Naar Zondagavond vernomen werd,
heeft de Fransche regeering twee drin
gende demarches bij' Negrin ondernomen,
teneinde van hem de verzekering te krij
gen, dat het leven der politieke gevange
nen, die zich in handen der regeering be
vinden, niet in gevaar zal worden ge
bracht.
Reddering naar Valencia?
Heeds eenige malen is het gerucht ver
spreid, dat de regeering per vliegtuig naar
Valencia zou zijn uitgeweken. Uit de me-
dedeelingen hierboven blijkt echter, dat
verschillende leidende figuren in Frank
rijk vertoeven.
.De echtgenoote van generaal de Cisne-
res, de bevelhebber der regeeringslucht-
macht, heeft op vragen van een vertegen
woordiger van Havas verklaard, dat haar
echtgenoot zich in Spanje bevindt, aan
het hoofd van de republikeinsche lucht
strijdkrachten. Zij bevestigde, dat de re
geering besloten heeft zich naar Valencia
te begeven.
'Zondagmorgen zijn te Port Vendres in
twee schepen uit Las Rosas een 30-tal
officieren en ondersecretarissen, die teza
men den generalen staf van de Spaansche
vloot vormden, aangekomen.
Zij verklaarden, dat de regeering Fi-
gueras heeft moeten ontruimen.
De beide oorlogsscheepjes, snelvarende
vaartuigen, elk voorzien van twee torpedo-
lanceerbuizen, maar zonder brandstoffen,
kregen verlof om 48 uur in Port Vendres
te blijven in afwachting van instructies
der admiraliteit te Toulouse. Voorts zijn
twee kleine scheepjes met 16 regeerings-
officieren door de douane in beslag geno
men. Een zeer belangrijke boeveelheid
wapens van Duitsche herkomst werd in
beslag genomen.
Vliegtuigen ln> Frankrijk geland'.
Twee escadrilles van 12 jachtvliegtui
gen elk, toebehoorende aan de Spaansche
regeering, zijn Zondagmiddag tegen 15.20
uur op het vliegveld Salvaza geland.
D!e burgerlijke en militaire autoriteiten
hebben zich terstond derwaarts begeven.
Le Petite Gironde verneemt uit Ilias,
dat Zondagmorgen tegen 11 uur 3 Spaan
sche regeeringstoestellen daar geland zijn
De piloten verklaarden, dat zij' moesten
vluchten voor een rechtsch escadrille.
Verovering van Catalonië.
De strijd in Catalonië nadert zijn einde.
Wel is waar gaat de opmarsch niet zoo
snel als de geruchten het willen doen
voorkomen. Zoo is het gerucht uit Per-
pignan, dat Figueras zou zijn gevallen,
vermoedelijk niet meer dan een gerucht,
maar dat men met de ontruiming dier
stad bezig is staat wel vast.
Van strijd kan feitelijk niet meer wor
den gesproken. De opmarsch geschiedt
overal in vrachtauto's, die worden vooraf
gegaan door tanks en met machinegewe
ren bewapende auto's.
Het Navarreesche legercorps is de stad
Gerona binnengerukt. Zonder slag of stoot
werd de wal bezet.
Een onbeschrijflijke stoet van vluchte-
tende soldaten en burgers heeft zich naar
Figueras op weg begeven.
Het nieuws van de val van Gerona heeft
zich als een loopend vuur onder de vluch
telingen verspreid, die als door een paniek
bevangen hun vlucht naar de Fransche
grens nog verhaasten.
De Franco-luchtmacht nadert steeds
dichter de grens, terwijl de bombardemen
ten bijna tot aan de Fransche grens plaats
hebben.
De positie van de menschen te Figueras
wordt elk moment gevaarlijker, omdat
Franco heeft aangekondigd, dat het bom
bardeeren zal blijven voortduren.
Een leger van vluchtelingen.
De toestand aan de Fransch-Spaansche
grens wordt met het uur critieker. Frank
rijk kan verwachten, dat eenige honderd
duizenden de grens zullen overkomen. Het
schijn! niet in de bedoeling te liggen om
de grens te sluiten.
Er worden in de Zuid-Fransche depar
tementen voorzieningen getroffen voor de
interneering van 100.000 tot 140.000 sol
daten van het Spaansche regeeringsleger.
De sedert verscheidene dagen ingestelde
militaire controle uit uiterst streng gewor
den.
Eerst zullen alle burgerlijke vluchtelin
gen de grens passeeren, dan volgt bet
automobielpark en daarop komen de troe
pen over de grens. Zij zullen, zoodra zij
de grens passeeren, de wapens neerleggen.
Na een bijeenkomst van den grooten
fasoistischen raad te Rome is het volgen
de communiqué uitgegeven:
„De Duce heeft een uiteenzetting van
den algameenen internationalen toe
stand gegeven.
„D'e igroote raad van het fascisme geeft
uiting aan zijin groote voldoening over de
rede, door Hitler uitgesproken ter gele
genheid van den zesden verjaardag van
zijln bewind,
De raad zendt een vurigen groet tot de
heldhaftige Spaansche strijders en de le-
gionnairs, die eensgezind zijn in bet ver
langen naar de overwinning en brengt
ter kennis vara allen, dat de v r ij-
willige strijd krach ten van
bet fascisme bet tooneel
van den strijd indet zullen
verlaten, alvorens de oor
log is geëindigd met een
overwinning van Franc o."
Over de zitting van den grooten fascis-
tisoben raad -schrijft -de semd-offioieele
„Giornale d'Italia", dat nieuwe manoeu
vres tegen bet nationaal vereenigde en
onafhankelijke Spanje reeds aan den
gang -zijn en dat (mien door diplomatieken
■druk en interventie tracht de opkomst
van dit Spanje te remmen.
Tot aan de volledige li
quidatie van de roode war
pens in Spanje en dn de
aangrenzende -gebieden,
waar de too den steeds
weer een onderkomen en
ondersteuning vinden, kan
de overwining van Franco
niet als verzekerd gezien
worden. Daarom zullen de
Italiaan sc be legionaris-
Be n bet Spaansche gebied
niet verlaten, vooi het
volkomen bevrijd is van
de roode benden en van de
omliggende vernielende
invloeden hunner vijanden.
Het zal Franco nog niet gemakkelijk
vallen om) straks zijn vrienden kwijt te
rakenl
DE BOMAANSLAGEN IN ENGELAND.
Alle openbare gebouwen onder strenge
bewaking.
Alle gro-ote openbare gebouwen in En
geland stonden dit weekeind onder stren
ge bewaking. Extra politie zorgde voor
de bescherming van de leden van de Ko
ninklijke familie en van leidende staats
lieden. Het onderzoek naar de bomaan
slagen werd met verdubbelden ijver
voortgezet en de politie kreeg -gedurende
bet weekeind hoogst belangrijke inlich
tingen.
Detectives van Scotland Yard zijln
thans twee mannen op bet spoor, die er
van verdacht worden belangrijke figuren
te zijn in de terroristische campagne.
Beschrijvingen v-an deze twee mannen
werden per radio uitgezonden. Ongeveer
zestig huiszoekingen werden in Stratford
en Westham, twee voorsteden van Lon
den, verricht.
De bladen melden, dat op Scotland
Yard een doculmient is ontvangen, dat
onthullingen bevat betreffende de plan
nen der Iersohe terroristen. Het zou bij
zonderheden bevatten over plannen, om
bommen te doen springen in Bucking
ham F'alace, het kasteel van Windsor,
het lagerhuis, Scotland Yord en de Bank
van Engeland..
Blijkens het document zouden ook
moordaanslagen zijn beraamd op hooge
.Londensche politieautoriteiten.
Het document zou voorzien in een, ter
roristische „offensief" in de eerste weken
van Februari.
Zaterdagavond om elf uur ontplofte
een bolmi bij -de Walton-gevangenis te Li
verpool, de gevangenis, waar thans eeni
ge verdachte personen in voorarrest zit
ten en oo'k vroeger Iersohe re-bellen wer
den opgesloten.
Alleen -de muur van de gevangenis werd
-beschadigd. Dienzelf-den avond ontston
den bijna gelijktijdig brandjes' in vier ver
schillende groote warenhuizen te Coven
try. De brandjes konden snel worden ge-
blusoht.
De St. Andrewskerlk, waar bet Brit-
sc'he koningspaar Zondagochtend een
dienst bijwoonde, werd onder bijzondere
bewaking gesteld. De politie blijft speu
ren naar opslagplaatsen van ontplofbare
stoffen.
Het volk ontevreden.
„Ik moet toegeven, dat de levensstan
daard in Oostenrijk -sedert den Anschluss
niet verbeterd is en dat het meerendeel
der bevolking bier tegen de regeering
moppert," zei Zaterdag gouwleider Bür-
ckel in een re-de voor een groote verga
dering van nationaal-socdalisten. „Doch
de werkelijke reden voor den slechten le
vensstandaard in Duitsöhland," -ging
Biirckel voort, „is in-iet de schuld van de
natiomaal-socialisti'sche regeering. Het is
de vijandigheid van de democratische
staten, die Duitscihland met oorlog be
dreigen. Daarom zijn wij gedwongen ka-
nolnnen in plaats van boter te producee-
renll"
„Wij waren in staat," aldUB Biirckel,
„aan tallooze werkloozen in Oostenrijk
werk te versohaffen. Het -is niet onze
schuld, dat zij' wapenen moeten prodra-
cee-ren in plaats van nuttige goederen."
Een telegram voegt hier no-g aan toe,
-dot Bürckel's toekomstig program de ver
laging van den -levensstandaard in Oos
tenrijk tot het peil van Duitschland zal
inhouden. Scherp zal worden toegezien
op de onomkoopbaarheid der partijfunc
tionarissen. Het aantal werkloozen in
Oostenrijk verminderde van 650.000 i'n
het afgeloopen jaar tot 100.000.
ITALIAANSCH ADMIRAAL MET
EIEREN BEKOGELD.
De admiraal Edoardo Somi-glio en of
ficieren van de Italiaansche kruisers
„Savoia" en „Duca de Aosta", die op de
reede van Balboa liggen, zijn, toen zij
terugkeerden van een officieel bezoek
aan -den president van Panama, Arose-
mena in de stad Panama met bedorven
eieren bekogeld.
Een der daders is gearresteerd.
De politie heeft speciale maatregelen
genomen, om gewelddadigheden te voor
komen.
In -de geheele stad waren plakkaten
aangebracht met het opschrift: „Weg
met Mussolini 1 Leve Roosevelt I"
DS NIEMöLLER ONGEBROKEN.
D'oor „United Press" is onlangs gemeld,
dat Ds Niemöller, die deze maand reeds
een jaar in het concentratiekamp zit, een
gebroken man was.
Naar aanleiding van dit bericht ver
neemt de Z-witsersche Evangelische pers
dienst uit betrouwbare brond, dat domi
nee Niemöller noch aan het wankelen is,
gebracht, noch een „gebroken man" is.
Hij verheugt zich zelfs, nadat hij in het
afgeloopen jaar ziek is geweest, weer in
een goede gezondheid.
MINDER TYPES VAN AUTO'S IN
DUITSCHLAND.
Kolonel Von Schell, de nieuwe ge
volmachtigde voor het automobielbe
drijf, heeft in een te Frankfurt a. d. Main
gehouden rede medegedeeld, dat van de
335 typen auto's, welke in Duitschland
worden gefabriceerd, niet minder dan 270
zullen verdwijnen, zoodat de fabricage op
slechts 65 modellen zal worden geconcen
treerd. Het aantal type vrachtauto's zal
geleidelijk worden gereduceerd van 113
tot 14 of 15. Van de 150 verschillende
typen motorfietsen zullen ongeveer 120
verdwijnen.
KABINETSCRISIS IN ZUID-SLAVIë.
lm Zuid-iSlav'ië is het -tot een kabiinieto-
crisis gekomen. De geheele regeering is
afgetreden.
.Prins-regent Paul heeft Tsvetkovitsj,
minister van sociale aangelegenheden in
het afgetreden kabinet, met -de vorming
van een nieuwe regeering belast.
Deze «beeft Z-ondag een kabinet ge
vormd, waarin hiji zelf -de portefeuille
van binnenlandsche zaken zal beboeren.
BOMMEN OP OPEN STEDEN.
Volgens Ghineesche berichten hebben
Japansche vliegtuigen boven de steden Ke
Wi Jang en Wan Hsjien, die in het Oos
telijke deel van de provincie Szetsjau lig
gen, honderden bommen omlaag gewor
pen.
D'e berichten melden, dat de uitwer
king van dit bombardement vreeselijk
was. Volgens de eerste officieele mede-
deeling zou de stad Wan Hsjien zoo goed
als vernietigd zijn. Alleen in deze stad
wordt het aantal slachtoffers op 1000 ge
raamd. Dat in Ke Wi Jang zou 400 bedra
gen.
In Wan Hsjien zijn de inwoners, die
gespaard gebleven waren, den geheelen
dag bezig -geweest met de gewonden en
dooden tusschen de rookende puinhoopen
te verwijderen. Tevens trachtten zij met
water, dat zij in kleine houten emmers
uit een nabijzijnde rivier moesten halen,
het vuur, dat nog steeds woedde, uit te
dooven.
Binnenland.
Sir Henry Deterding overleden.
De burgemeester vara Amsterdam blijft
in functie.
De vorstschade.
Opening der nieuwe S.D.O.A.-school te
Middelburg.
Buitenland.
Catalonië door de Spaansche regeerings-
troepen -omtruitad. Verdeeldheid in re-
geeringskringen
Het levenspeil in Oostenrijk: niet verbe
terd.
(Vrij van couponbelasting).
Inschrl vingen worden aangenomen door
NIEUW GRENSINCIDENT IN HET
VERRE OOSTEN.
Sovjet-Russische soldaten schenden
tot driemaal toe da grens van
Mandsjoekwo.
Van Japansche zijde wordt gemeld:
Geregelde sovjet-Russische militairen
hebben op 3 Februari bij Mengkosili, op
ongeveer 100 km ten Noord-Oosten van
Mandsjoeli, de Westergrens overschreden.
De Russen zijn driemalen over de grens
gekomen, namelijk om 5 uur, om 11 uur
en om half 12 's morgens. Zij beschoten
Japansche grenspatrouilles, die echter
steeds weer het vuur beantwoordden.
Dit ia reeds het twee incident binnen een
week. Op 31 Januari j.l. begaf een Rus-
sisohe patrouille zich op het gebied van
Mandsjoekwo, doch werd door de Japan
sche grenswachten verdreven, waarbij,
vijf Russen sneuvelden.
HET PRINSELIJK GEZIN NAAR
SOESTDIJK.
Prinses Juliana, Prins Bernhard en
Prinses Beatrix zijn Zaterdag naar
Soestdijk vertrokken.
DE KONINGIN HEEFT GEEN REIS
PLANNEN.
D'e geruchten, die de pers heeft gemeld
van een verblijf van H. M. de Koningin
in Grindelwald, zijn geheel uit de lucht
gegrepen, aangezien de Koningin geen
reisplannen heeft.
SOIREE TEN PALEIZE SOESTDIJK.
Zaterdag heeft op het paleis Soestdijk
een soiree plaats gehad, waar voor een
aantal genoodigden uit de provincie
Utrecht en de omgeving van Baarn een
geluidsfilm werd vertoond.
BURGEMEESTER VAN AMSTERDAM.
Dr de Vlugi zal zijn ontslagaanvrage
terugnemen.
Gemeld wordt, dat de burgemeester
van Amsterdam dr W. de Vlugt, die per
schrijven van 14 December 1938 aan H.
M. de Koningin, tegen het laatst van
April van dit jaar, eervol ontslag ver
zocht uit zijn hooge ambt, binnenkort in
het openbaar bekend zal maken dat hij,
in het Landsbelang zich schikkende naar
den wensch der Hoogste Autoriteiten, op
zijn ontslagaanvrage is teruggekomen.
HET VERDWENEN VOLKSRAADSLID.
Nog steeds geen licht in do geheimzinnige
zaak.
Naar de Utreohtsche politie meedeelt is
er nog steeds geen licht gekomen in de ge
heimzinnige verdwijning van den heer
De Raad. De mededeeling omtrent het te
legram inzake een arrestatiebevel, welke
enkele dagen geleden bekend werd, berust
slechts op de verklaring van één enkelen
persoon en men verzekerde van bevoegde
zijde, dat een onderzoek daarnaar geen
bevestiging van deze verMaring heeft ge
bracht. Hier moet wel sprake zijn van
een mystificatie. Betreurendswaardig is,
dat door het openbaar worden van deze
verklaring nu vermoedens aan den per
soon van den heer De Raad zijn gehecht,
welke allerminst strooken met zijn uitste
kende reputatie. De politie zoekt nog
steeds licht te brengen in deze geheim
zinnige historie.
