De radio-rede van de Koningin. N.V.Hendrikse&E— Bant Boes Dagblad voor de Provincie Zeeland ■Si IVOROL nichten MAANDAG 30 JAN. 1939 53e JAARGANG - No. 103 Nog 60.000 krotwoningen in ons land. Buitenland. De strijd in Spanje. Binnenland. Belangrijkste Nieuws. Geref. Kerk van Assen. Uitgifte eener* 372% Obligatie- leening in stukken van f 1000.' f 500.- en_f 100- 100%. De afsluiting der Zuiderzee blijft 4 millioen beneden de raming. Uit de Provincie Vereschildt, 08 j,, jboer. iaan Moelker 23 j. noep, 23 j. jd. (I. G.) i Januari. URG, Bevallen: H. thof, 66 j., man van (Nbl.) ranneer U poetst met Januari. Groenten- —1.08, Spruiten 9 horseneeren 1819, ndijvie 38, Peen 3 oten 4.55.5, Sa- ikool 27, Boerekool 5, Prei 1020, alles ct. per bos; Knol- bos. Jan. Veiling': Ap- 2631, Goudreinet- nezoet 14, Ermgaar- ct. per kg. 326, Francois Bor- 3rs Bevelanders 36, 5, Drielingen Zeeuw- reen. Zuid-Beveland. 27 Januari 1939. 1.50, Koolrapen 2.50 ien 13, Roodekool j6, Wittekool 5,50, f 1223, Aardappels ngen 1.50, alles per ïrij 1.5010 per 100 28 Jan. Ui e n v e i- 'ne uien f 7,32f 7,53 bonken f7,34 (4,55), pickles f3,68 (4,25), reekpeeën 3de soort 10 kg gesorteerd, ig, met veel hoogere oer 50.000 kg. JK, 26 Jan. 1939. Of- n Marlctcommissie Schokkererwten f10 oen geen aanvoer. kg: Witte eigenhei- he Bonte f2,50, idem Poters f 1f 1,40. igesort.): groote brui- l, kleine idem f 1,80. >00 kg ongeperst; ge- idem. !6 Jan. 1936. Groote, •f 7,44, bonken f 7,40, kies f3,50, stek f2,50. sorteerd. 000 kg. .oteering. Roomboter 1 per pond. Eieren liddag 3 u.: 759. Dor fietsers: Uitgave: N. V, Uitgevers - Maatschappij „Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw" Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes Postrekening 44455 Telefoon 11 Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28 Abonnementsprijs f 2.50 per kvertaal W eekabonnementen voor Middelburg Goes en VIi3singen f 0.20 Losse nummers 5 cent Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA Advertentiën 30 cent per regel Ingezonden mededeellngen 60 cent per regel Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75 bij vooruitbetaling Advertentiën onder letter of motto 10 cent extra Bij contract belangrijke korting De nieuwste foto van H.K.H. Prinses Beatrix, die morgen haar eersten ver jaardag hoopt te vieren. (Foto F. Ziegler, Den Blaag.) mm |ize Doorn, om zf)n itigsten verjaardag VERBETERING VOLKSHUISVESTING EN WERKVERSCHAFFING. De Nationale Woningraad heeft Zater dag te Amsterdam een landelijke bijeen komst gehouden, ter bespreking van de problemen der krotwoningen. De eerste spreker, de beer G. Smeenl wees er op, dat op het terrein van de volkshuisvesting veel bereikt is. In 1899 was het percentage woningen met 1 en 2 vertrekken 59. Het percentage woningen met 4 en 5 vertrekken steeg van 15.3 in 1899 tot 36.4 in 1930. Maar er is nog veel te doen. Bij' de volkstelling van 1930 bleken van de 139.387 éénkamerwoningen nog 73.476 bewoond te zijn door twee of meer perso nen. Ernstig is hier vooral, dat in 49.414 één-kamerwoningen méér dan twee per sonen waren gehuisvest. In 19.495 zelfs vijf en meer personen. En in welk een toestand bevinden zich dikwijls deze „wo ningen"! Ook vele twee- en drie-kamer woningen zijn feitelijk krotten. Vele wo ningen zijn overvuld; 204.723 woningen U.9 procet van het totaal hadden in 1930 „onvoldoende slaapruimte". De hoofdinspecteur van de volkshuis vesting schatte in 1925 het aantal krotten cp ten minste zestigduizend. Stellig kan men ook nu nog zonder overdrijving zeg gen: er zijn ten minste zestigduizend krot ten. In de steden, maar vooral ook in een aantal plattelandsstreken, laten de toe standen veel te wenschen. Voor een pe riode van zeker tien jaar is hier goed werk te doen. Er moet nu aangepakt wor den. De tweede spreker de heer J. An- d r i e s s e n besprak het vraagstuk in verband met de heerschende werkloos heid. De heer Andriessen meende aan de hand van gegevens, geput uit verschillende pu- hhcaties, te kunnen berekenen, dat over 1937 in verschillende vormen ruim der tig millioen gulden aan steun aan de werklooze bouwvakarbeiders was ver strekt; dit bedrag zal over 1938 lager zijn wegens verminderde werkloosheid. wanneer er jaarlijks 14.500.000 gld. voor den bouw van nieuwe woningen ter vervanging van krotwoningen zou worden beschikbaar gesteld, dan zouden naar zijn meening hiervoor vijfduizend nieuwe wo ningen, inclusief grondaankoop, gebouwd Kunnen worden. De vraag werd hierbij beantwoord, hoe- teel bouwvakarbeiders hierdoor direct werk zouden vinden. Spr. meende dit aantal op 3250, gedurende een jaar van o werkweken, te kunnen stellen, terwijl er naar zijn meening een directe loónpost tan 3.190.000 gld. in deze 5000 woningen aanwezig was. Verder zou hierdoor een direct steunbedrag van 1.570.000 gld. be spaard kunnen worden. De heer J. Bol, secretaris van den Na- tionalen Woningraad, had berekend, dat het aantal woningen reëel onmiddellijk voor opruiming en vervanging in aanmer king komend, 70.000 bedraagt. D'e heer W. Dees betoogde, dat als naast de middelen, die de Woningwet aangeeft, thans ook het Werkfonds dienst baar wordt gemaakt aan krotopruiming en daarbij aansluitenden woningbouw in geheel het land, nu het onbelegde geld overvloedig is en de werklooze bouwvak arbeiders talrijk zijn, daarmede volkshuis vesting en werkloosheidsbestrijding gelij kelijk zullen zijn gebaat. DE OPMARSCH VAN FRANCO. De troepen van Franco zetten den op- marsch in Catalonië voort. O.a. is Gal- deta in hun handen gevallen en werden tal van dorpen bezet. De geheele Spaansche textielindustrie is thans in handen van Franco. Aan de zijde van Franco schat men, dat de regeeringstroepen ongeveer 100,000 manschappen verloren hebben sedert den aanvang van het offensief in Catalonië. In dit cijfer zijn dan 68.400 krijgsgevan genen opgenomen. De regeeringstroepen 'hebben na den te rugtocht uit Barcelona een nieuwe front linie ingenomen. Daarop zouden de troe pen van Franco op verzet stuiten. Vluchtelircgenwee. Droevig is het lot der vluchtelingen in Catalonië aan de Fransche grens. Een leger vluchtelingen stroomt in Frankrijk binnen. Op de wegen aan de Spaansche grens ziet het zwart van menschen. Het schijnt dat zich een paniek heeft voorgedaan op Spaansch gebied in de kuststreek, tengevolge van een opgedoken gerucht, dat troepen van Franco zouden ontscheept zijin in de baai van Rosas. Ongeveer honderd voormalige leden van de internationale brigade en verscheidene duizenden vluchtelingen hebben langer dan 48 uur zonder voedsel en zonder wa ter in den zwartberookten internationalen spoorwegtunnel te Cerbere vertoefd. Later wordt, gemeld, dat deze ontruimd is. Sedert het begin van den uittocht der Catalanen zijn meer dan 10.000 personen over het station Cerbere geëvacueerd. Se dert gisteren worden slechts kinderen, vrouwen en grijsaards op Fransch gebied toegelaten. De mannen die in staat zijn wapens te dragen, worden teruggezonden. REDE VAN CHAMBERLAIN. Een pleidooi voor den vrede. In een door de radio uitgezonden rede te Birmingham heeft de Britsohe pre mier Chamberlain, nadruk gelegd op En- gelands oprechten vredeswil en zijin be reidheid om met andere naties op voet van gelijkheid te onderhandelen. Zoolang er echter 'geen duidelijk we- derzijdsoh 'begrip is, moet Engeland zich voorbereiden op zijn verdediging. Daar om zet het de herbewapening met onver zwakte energie voort, ofschoon sipirelker het betreurde dat dit moet geschieden. De vrede kan alleen in gevaar worden gebracht door een uitdaging, n.l. den eisch om door geweld te overheerschen. Daartegen zouden de democratische staten zich onmiddellijk moeten verzet ten. Op de reis, die Halifax en ik naar Rome hebben gemaakt, is critiek geoe fend door menschen, die blijkbaar vast besloten zijin obstructie te voeren tegen iedere poging tot vervulling vani den wensoh der Britsohe en Italiaansohe vol ken, die in goede vriendschap en weder- zijidsch begrip willen leven en geschillen willen beslechten door besprekingen en diet door geweld. Dat geldt niet alleen voor Italië en Engeland, maar ook voor Frankrijk en Duitschland. Laat ons de vriendschap tusschen de volkeren bevorderen. Dat kan gedaan worden door particulieren, door handels- imienschen en door de meer officieels ver tegenwoordigers. Laat ons den anderen duidelijk malken, dat wij hen niet beschouwen als moge lijke vijanden, maar veeleer als mensohe- lijlke wezens, zooals wijzelf, met wie wij steeds bereid zijin op voet van gelijkheid te spreken, wier standpunt wijl willen aanhooren en wier redelijke aspiraties wij zooveel mogelijk willen bevredigen, •als die aspiraties niet iim strijd zijn met de algemeens rechten van anderen op vrijheid en gerechtigheid. Wij kunnen niet vergeten, dat, terwijl er twee noodig zijn oun vrede te sluiten, één den oorlog kan ontketenen. Het is daarom, niet uit een oogpunt van aanval, maar van verdediging, dat wijl de herbewapening met onverzwakte .energie voortzetten. Chamberlain gaf daarna een opsom ming van den vooruitgang, die in het af- geloopen jaar in alle takken van 'dienst •gemaakt is. O p 31 Maart zal de vloot in één jaar tijds zijn uitgebreid met zestig nieu we oorlogsschepen, die te- z a iuK e n 130.000 ton meten. In de volgende t w a a 1 f maan den zal de groei nog groo- ter zijn: dan zullen 75 sche pen met een tonnage van 150.000 gebouwd worden. Ook de luchtmacht breidt zich voort durend uit, in hetzelfde tempo. Ik kan niet gelooven, dat men voor nemens 'heeft tot een ui+daging, want de gevolgen van een oorlog zijin zoo ernstig, dat geen regeering lichtvaardig den strijd zou ontketenen. Bovendien b-lijf ik er van overtuigd, dat er geen geschillen, hoe ernstig ook, zijn, die niet zonder oorlog zouden 'kun nen worden geregeld door overleg en onderhandelingen, zooals ook is neerge legd in de verklaring van Miinohen." RUSSISCHE TROEPENBEWEGING IN SIBERIë? Volgens uit Mantsjoekwo ontvangen be richten, zouden in de omgeving van Omsk en Tomsk, Russische troepencon centraties op groote schaal plaats hebben. Men ziet in Japansche kringen hierin het bewijs, dat de Sowjets voornemens zijn het hoofd te bieden aan den toestand, die ontstaan zou zijn door de versterking van het anti-Kominternpact. Japansche militaire deskundigen zijn van meening, dat de Sovjet-strijdkrachten in Midden-Siberië, zich, in geval van vij andelijkheden in het Verre Oosten en het Westen, in een zeer voordeelige positie zouden bevinden. WAT ITALIË NOOIT KAN DULDEN. De Italiaansche staatsminister Fari- nacci heeft te München het woord gevoerd voor een vergadering van 900 menschen en daarbij verklaard dat „I t a 1 i n o o i t zal kunnen dulden, dat het nabij Italië gelegen Tunis in het bezit is van een land dat Italië van het Zuiden uit bedreig t". En wat Djiboeti betreft: „Deze stad in Fransche handen, het zou precies hetzelf de zijn als Hamburg in handen van een buiten landsche mogendheid". De „Corriere Podano" verklaart, dat Italië de overwinning in Spanje nooit be schouwd 'heeft als einddoel, doch zuiver als een etappe op den weg naar dat eind doel. Eén goed verstaander DE VREESELIJKE AARDBEVING IN CHILI. De> meeste slachtoffers zijn kinderen. Voor de 'hulpverleening in het door de aardbeving in Chili getroffen gebied, zijn Les in taalkennis en uitspraak voor Leuvensche studenten. De radiorede, welke H. M. Koningin Wilhelmina Vrijdag heeft uitgesproken, heeft tijdens een der colleges aan de Leu vensche Alma Mater aanleiding gegeven tot een typisch gebeuren, Dr L. Grootaers, lid van de Ko ninklijke Vlaamsche Academie en hoog leeraar in de faculteit voor wijsbegeerte en letteren aan de hoogeschool van Leu ven, gaf voor studenten in do Germaan- sche philologie een les in Nederlandsche taalkunde en phonetica. Op een gegeven oogenblik brak de professor zijn les, die nog een paar uren moest duren, af en zeide tot zijn candidaten: „H. M. Konin gin Wilhelmina spreekt voor de radio. Ik raad u aan, naar de radiorede van iH. M. te gaan luisteren, het zal voor u een les zijn van taalkennis en van de zuiverste Nederlandsche uitspraak. De redevoerin gen van Koningin Wilhelmina zijn model len op het gebied der Nederlandsche taal". De studenten verlieten het onderbroken college en degenen, die niet de gelukkige bezitters waren van een radio-apparaat op hun „kot", begaven zich naar de stam- lokalen, waar met de grootste aandacht naar de „les" van H. M. de Koningin der Nederlanden werd geluisterd. drie lichtingen militairen opgeroepen. He vige regens doen het gevaar van epide- mies toenemen en belemmeren het red dingswerk. Over het aantal dooden is nog steeds geen officiëele schatting te verkrijgen. Volgens niet-officieele schatting zou den er 30.000 dooden zijn. Alleen in Con ception zouden 20.000 menschen den dood hebben gevonden. In Cuelemu zijn in een vacantiekolonie van de 400 kinderen 380 omgekomen door de aardbeving. In Santiago de Chili is een Engelsch meisje aangekomen, dat per auto een reis van 1000 mijl door het verwoeste gebied heeft afgelegd. Zij verklaarde, dat de meeste slachtoffers kinderen zijn. De overlevenden melden, dat in tal van plaatsen de toestand wanhopig is; hon derden kinderen zijn stervende, terwijl er menschen zijn, die op straat van uitput ting, honger en dorst neervallen. De vrees voor een epidemie is niet overdreven, want duizenden lijken van menschen en dieren liggen onder de puinhoopen, terwijl er een brandende zon aan den hemel staat Blijkens bij het Nederlandsche departe ment van Buitenlandsche Zaken ingeko men ambtsberichten uit Santiago, is 'het op het oogenblik nog onbekend of er onder de slachtoffers van de aardbevingsramp zich Nederlanders bevinden. Koudegolf in Noord-Amerika. Sedert verscheidene dagen heersc'ht in de staten aan de kust van den Atlanti- schen Oceaan een koudegolf. De Hudsonrivier is dichtgevroren' en 't scheepvaartverkeer is gestremd. De haven van New York is met drijfijs gevuld. OPBRENGST VAN DE KINDER POSTZEGELS. ƒ181.500 boven frankeerwaarde. Volgens de voorloopige opgaven heb ben de weldadigheidspostzegels „Voor het Kind" 1938—1939 ruim f 181.500 boven de frankeerwaarde opgebracht. De vol gende aantallen dezer zegels zijn ver kocht: 2.176.156 met een frankeerwaarde van 1% cent, 1.120.299 met een frankeer waarde van 3 cent, 1.058.572 met een frankeerwaarde van 4 cent, 2.531.785 met een frankeerwaarde van 5 cent, 840.237 met een frankeerwaarde van 12% cent. NEDERLANDSCHE ARBEIDERS IN DUITSCHLAND ONTSLAGEN. Aandrang om in Duitschland te gaan wonen vindt geen weerklank. Aan ongeveer de helft van de Neder landsche arbeiders, die op de spinnerij Eilermark nabij Gronau werken, is Zater dagmorgen ontslag aangezegd. Aan de ontslagenen is schriftelijk medegedeeld, dat alle pogingen om het ontslag onge daan te maken, hebben gefaald. Tevens wordt er op aangedrongen, dat de be trokkenen in Duitschland gaan wonen. Voor dit laatste bestaat er echter zéér weinig liefhebberij! Ook op andere fabrieken is ongeveer de helft van het Nederlandsche personeel ontslagen, o.a. bij de firma Niehiis en Dütting te Nordhorn, waar ongeveer 500 Nederlanders wonen. Niet, minder dan 200 personen uit de gemeente Denekamp, die op deze fabriek werken, zijn bij1 dit ont slag betrokken. Binnenland. D'e Eerste Kamer over het noodwetje in zake de wilde bussen. De opruiming van krotwoningen. Buitenland. Rede van Chamberlain, De toestand in Spanje, Vluchtelingen stroom naar Frankrijk. Inschrijvingen worden aangenomen door Noord-Oo3tpolder verloopt volgens vastgestelde regeling. Do Minister van Waterstaat heeft aan de Tweede Kamer een nota overgelegd betreffende de financiering van de Zui derzeewerken. In de passages, gewijd aan de af sluiting van de Zuiderzee, wordt herinnerd aan de kostenraming van 1928, toen men de kosten der afsluiting op 128 millioen taxeerde. Naar thans blijkt heeft de afsluiting WieringenFriesland tot en met 1937 123,7 millioen gevorderd, welk bedrag moet worden verminderd met 4,8 milli oen aan toevallige baten en nog zal wor den verhoogd met vermoedelijk 5 mil lioen, zoodat thans mag worden aange nomen, dat de kosten ongeveer 4 mil lioen zullen blijven beneden de ra ming van 1928. De totale kosten van de afsluiting kun nen op circa 200 millioen worden gesteld. Van dit bedrag blijkt einde 1937 nog een kapitaalslast van 68.5 millioen te be staan, waaraan naar verwachting in de eerstvolgende jaren nog in totaal 11.5 millioen zal worden toegevoegd, alvorens de afsluiting c.a. geheel gereed zal zijn. De Wieringermeer heeft exclu sief de rente rond 83 millioen gekost, namelijk de kosten van het maken van den polder ad 98 millioen, verminderd met de voorloopige baten ad 15 millioen. Einde 1937 was er een kapitaalslast van 73 millioen. Wat de Noord-Oostpolder be treft, hebben zich tot nu toe geen om standigheden voorgedaan, welke de in 1936 vastgestelde regeling van de finan ciering dreigen te verstoren. Het maken van den polder met een oppervlakte van 47.600 ha. zal 123.8 millioen kosten of f2600 per ha. STAATSRAAD ROMME OVERLEDEN. Zondag is te zijnen huize te 's Graven- hage in den ouderdom van 76 jaar over leden mr R. H. A. M. Romme. Mr Romme was van 20 October 1923 tot 1937 lid van den Raad van State in welk college hij' werd opgevolgd door Mr P. J. M. Aalberse. CANDIDAATSTELLING PROV. STATEN Chr.-Hist. candidatenlijst. De Ghr. Hist, candidatenlijst voor de Provinciale Statenverkiezing in Zeeland is als volgt samengesteld: 1. A. D. F. v. d. W:ort, Goes; 2. Mr W. F. E. Baron van der Feltz, Middel burg; 3. A. H. Stemerding, O. en W. Sou burg; 4, C. Flipse, 's H. Arendskerke; 5. A. de Feijter, Zaamslag; 6. G. van Duin, Zierilkizee; 7. M. de Looae, Goes; 8. H. M. de Looff, Kamperland; 9. H. J. Brakman, Retranohement, 10. P. Jianse, Biggekerke; 11. Mr C. Kousemaker, Kloetiinge; 12. C. A. Kaan, Terneuzen; 13. 'S. A. N. van Oeveren, Wolfaartsdijk; 14. B. C. de Mul, Kruiningen; 15. M. den Boer, Haamstede; 16. L. M. Steendam, Zierikzee; 17. A. A. Schuit, Kortgene; 18. M. Krijger, Bruinisse; 19. Joh. de Kruy- ter, Goes; 20. Dr J. E. mn Eldik, Noord- gouwe. Van de 8 thans zitting hebbende C.-H. leden komen dus de heeren W. de Ridder uit Vlissingen en M. M. Schippers uit Kamperland niet terug. DE GARNALENVISSCHERIJ. Geen mooie resultaten. Vorige week zijn de Vlissingsche gar- nalenvisschers voor de eerste maal weder uitgevaren. Dé vangsten waren bedroe-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1939 | | pagina 1