REDE VAN H.M. DE KONINGIN
SCHEEPJESWOL
Voor beter breiwerk
betere wol, dus:
Hedenmiddag sprak H.M. de Koningin de volgende rede voor de
radio uit.:
Onderwijs.
Laatste Berichten.
Telegrammen.
"da Ühkpoaafaóm'
Fransch verkeersvliegtuig neergestort.
Afloop Verhogingen en Aanbestedingen
Fhantieële Berichten
Waar de gedachte der geestelijke en moreele herbewapening in het
middelpunt der belangstelling is komen te staan en mij gebleken is, dat er
nog wel verschil van meening bestaat omtrent hare toepassing, wil ik
trachten U nader in te lichten, hoe ik haar zie.
Vanzelf zal dit tevens een antwoord zijn op enkele van de vele vragen,
die mij naar aanleiding daarvan langs verschillende wegen -bereikten.
De innerlijke vernieuwing, die de oproep van October voorop stelde,
noopt ons tot een geheel nieuwe instelling ten opzichte van alle nooden
van dezen tijd en een zich daarvoor inzetten in eigen omgeving, eigen kring
en als volk in zijn geheel.
Met vreugde heb ik de bereidwilligheid begroet van zoovelen, zoowel
hier als in Nederland onder de keerkringen, om aan die geestelijke en
zedelijke krachtsinspanning deel te nemen.
De stroom van persoonlijke betuigingen van instemming, die ik mocht
ontvangen, zoowel als de gemeenschappelijke adressen geven blijk van
den ernstigen wil als mensch en als kring er de schouders onder te zetten.
Zal die krachtsinspanning de sterke hefboom worden, die ons volk
opheft boven zichzelf uit, boven de onderlinge verdeeldheid en den druk
van dezen tijd, dan moet zij omgezet worden in de levenshouding van
„Draagt Elkanders Lasten" in de geheele samenleving.
Laten wij in dit ernstige tijdsgewricht werkelijk eerlijk zijn tegenover
onszelf, ook als volk en de oogen niet sluiten voor onze tekortkomingen
en feilen, als mensch en als gemeenschap.
De verdeeldheid en voortschrijdende splitsing en versnippering, die ons
in het dagelijksch leven tegemoet treden met de daarmee gepaard gaande
vervreemding onderling zijn slechte heelmeesters voor de krankheden van
onzen tijd. Waar juist nu het verlangen naar samenwerking en het sluiten
der gelederen bij talloos velen opkomt en de noodzakelijkheid gevoeld
wordt elkander de hand te reiken, moet aller streven er in de eerste plaats
op gericht zijn elkander te begrijpen en begrepen te worden.
Men geve zich rekenschap hoe het den enkeling te moede moet zijn,
indien de omstandigheden nog drukkender en benauwender zouden worden
en hij zich niet gedragen zou gevoelen door de gemeenschapsgedachte.
Ik weet het niet korter uit te drukken dan in de woorden van den
tweeden oproep: Vrees voor afbraak moet worden omgezet in wil tot
opbouw.
Wat moet er opgebouwd worden? Waarop moet onze arbeid gericht zijn?
In de eerste plaats op een geheel gewijzigde nieuwe geestesgesteldheid
ten opzichte van de nooden, die allerwegen zijn ontstaan en op een krachtig
streven om als volk in zijn geheel daarin te voorzien.
Ten tweede op het bevorderen van een nieuwe geestesgesteldheid ten
opzichte van de moreele en geestelijke moeilijkheden van dezen tijd, en van
den drang om ook daarin in nationalen zin de helpende hand te reiken.
Heel bijzonder hebben mij daarom de mededeelingen en de berichten
verblijd, over de hier en daar aan den dag getreden pogingen van prac-
tische toepassing der gedachte van geestelijke en moreele herbewapening
in grooter verband met wegcijfering van hetgeen dreigt te schaden en
vooropstelling Van een breede gemeenschapsgedachte.
Nog geheel onder den indruk van de prachtige samenwerking en eens
gezindheid, geheel uit uzelf voortgekomen, bij gelegenheid van de viering
van mijn 40-jarige regeering, doe ik een beroep op uw aller medewerking
om deze eensgezindheid duurzaam te doen zijn en practisch in toepassing
te brengen bij de bestrijding van den hoog gestegen nood op geestelijk en
stoffelijk gebied en de hinderpalen weg te nemen die de opbouw tegen
houden, die noodzakelijk is om tot een betere toekomst te geraken.
Als men de gedachte laat gaan over de groote vraagstukken van dezen
tijd, denken wij in de eerste plaats aan het schrijnende leed van de werk
loosheid. De bestrijding daarvan zou in hooge mate gebaat zijn door de
nieuwe instelling des geestes tegenover de nooden van ons volk.
Mogen de in een vergèvorderden staat van voorbereiding verkeerende
plannen der Overheid, welke een aanzienlijke uitbreiding der werkver
schaffing brengen, aangevuld door hetgeen particulieren bereid blijken te
doen, een krachtig begin van toepassing der herbewapening op groote
schaal zijn.
Voor onzen geest rijst op het gebrek aan brandstoffen, kleeding en
dekking, dat in een zoo groot aantal gezinnen is ontstaan en dat ondanks
de milddadigheid van vele en onderscheiden groepen nog steeds om leniging
roept.
Daaraan zal eerst ten volle kunnen worden voldaan als de geest van
saamhoorigheid en hulpzaamheid over ons geheele volk vaardig wordt.
Ter verduidelijking herinner ik U aan het vuur, dat allerwegen aan
den dag kwam bij het vervaardigen van wanten en bivakmutsen voor onze
gemobiliseerden in den eersten winter na het uitbreken van den oorlog.
Een dergelijke algemeene belangstelling en voortvarendheid deed zich ver
leden jaar voor waar het gold het maken van uitzetten voor jonggeborenen
ter gelegenheid van de geboorte mijner kleindochter.
Al bestreken deze behoeften slechts een zeer bescheiden oppervlakte
op maatschappelijk gebied, de eenheidsgedachte, die daarbij op den voor
grond trad geeft een helder beeld van wat hier aan de orde is.
Niet minder dan aan de materieele moeilijkheden denk ik aan het
schrijnend leed en de gedruktheid in het hart van hen, die van werk ver
stoken zijn of op andere wijze slachtoffers van de crisis zijn. Hier ontsluit
zich een wijd arbeidsveld voor uw naastenliefde in nationalen zin om de
gevolgen te bestrijden van crisisleed zoowel voor hen, die midden in het
leven staan als voor de jongeren, die geen kans krijgen om aan den slag
te komen.
De landen die in den wereldoorlog gewikkeld waren, hebben voor
zien in de nooden der oorlogsslachtoffers. Is er niet aanleiding naar mid
delen te zoeken om hetzelfde te doen voor de velen, die buiten hun schuld
slachtoffers zijn geworden van de huidige economische omstandigheden?
Ik weet, dat de wil tot opbouw uitgaande boven alle verdeeldheid bij
zeer velen aanwezig is. Ik zou allen willen vragen voort te gaan en
vooraan te staan bij het te verrichten werk in groot verband en nationalen
zin, bereid metterdaad en met hun bezieling en voortvarendheid het bewijs
te leveren dat dit moet en kan!
Sedert het uitbreken van den wereldoorlog is er veel op maatschap
pelijk en staatkundig terrein veranderd en zijn ons door de omstandigheden
beperkingen van onze vrijheid opgelegd, waardoor ons geduld op menigerlei
gebied op de proef is gesteld. Want al verandert onophoudelijk het beeld
van den toestand en daardoor ook van de offers, die van ons gevraagd
worden, de onvrijheid is er niet minder om.
Dit alles heeft tot gevolg, dat goede eigenschappen wel eens in 't
gedrang komen, terwijl minder goede soms hun vrijen loop nemen.
Het is overeenkomstig de beginselen der herbewapening om dergelijke
verschijnselen van verwording niet met onverschilligheid voorbij te gaan,
doch dit zich als gemeenschap en als volk aan te trekken, de handen uit
de mouwen te steken bereid de vergroeiing uit te snijden.
Alleen de overtuiging van een geheel volk voor de medewerking aan
den door mij bedoelden opbouw, gevolgd door de eendrachtige poging
daartoe, kan verval en ineenstorting voorkomen en een beweging in op
gaande lijn doen ontstaan.
Ongetwijfeld zal geen van U de hooge waarde en de diepe beteekenis
ontgaan van zoodanige vrijwillige en uit eigen overtuiging voortgekomen
nationale daad van een vrij volk, dat in de grondslagen, waarop zijn staats
bestel rust, het hechte fundament vindt, waarop het zich kan verjongen
en vernieuwen.
Ik zoude in mijn taak te kort schieten, waar ik over de moreele en
geestelijke herbewapening spreek, die zoo nauw samenhangt met de geestes
gesteldheid van den enkelen mensch, indien ik niet een enkel woord zeide
over de persoonlijke zijde dezer geestelijke krachtsinspanning.
In den eersten oproep lezen wij, dat Gods levende Geest elk volk en
elk mensch tot zijn hoogste bestemming roept.
Deze Geest beantwoordt ook de angstkreet, die de mensch in zijn gees
telijke ellende en verlatenheid slaakt naar Gods nabijheid.
Deze begeerte naar geestelijk contact met God is wel nooit zoo sterk
en verbreid geweest als tegenwoordig, nu schier alles wegvalt, waarop de
menschheid eertijds meende tc kunnen staat maken en onzekerheid en on
vastheid ons overal tegemoet treden.
De persoonlijke verhouding zonder welke geen waarlijke vrede moge
lijk is en die ver uitgaat boven de hoogste scheidsmuren onverschillig van
welken aard deze ook zijn mogen, kenmerkt zich bij uitstek door waar
heidszin, oprechtheid en eerlijkheid.
Ik zou dit met het volgende beeld willen verduidelijken.
Wij weten dat er geen spleet zoo klein is of het zonlicht en de lucht,
die wij inademen dringen er doorheen.
Op gelijke wijze banen Gods liefde en Gods geest zich een weg door
j de kieren van het bestaan van elkeen; zonder uitzondering, onverschillig
I in welk werelddeel hij woont, of wat zijn overtuiging is of welke taal hij
spreekt.
Staat ons allen deze ontzaglijke doch tevens zoo verblijdende en
moedgevende waarheid helder voor oogen, beseffen wij, dat zij het krach
tigste cement is tusschen menschen onderling en volken onderling? Op deze
waarheid berust nu de gedachte van herbewapening en het „Draagt Elkan
ders Lasten".
Omdat men mij gevraagd heeft naar mijn persoonlijk geloof en per-
soonlijke ervaring en mij herinnerd werd aan de woorden „Christ avant
tout", die ik eens neer schreef, voeg ik ten besluite het volgende nog
hieraan toe.
De ervaring, die aan die woorden ten grondslag ligt, is mijn leidster
geweest om tot bovenstaand inzicht te komen.
Ik hoop aan deze woorden „Christus voor alles" tot aan mijn laatsten
ademtocht trouw te blijven.
Daartoe geve Hij mij de kracht.
Ik heb gezegd.
Biggekerke, 9.30 u. ds de Ru, 2 u. geen d.
Domburg, 9.30 en 2 u. ds Nicolai.
Gapinge, 9.30 u. ds v. Duyne.
Grijpskerke, 9.30 en 2 u. ds v. Loon.
Kleverskerke, 9.30 u. ds Fagel.
Koudekerke, 9.30 u. ds Dippel, 2 u. ds van
Kooten (afscheid).
Meliskerke, 9.30 u. ds Bakker, 2 u. geen d.
N.- en St Joosland, 9.30 en 2 u. ds Burger.
Oostkapelle, 9.30 en 7 u. ds Don (av. Jeugd
dienst).
Ritthem, 9.30 u. ds Bartlema, 2 u. geen d.
Serooskerke, 9.30 u. ds Warners, 7 u. ds
Fagel (Jeugddienst).
St Laurens, vm. en nm. ds Simoons.
(H. Av. en Dankz.)
Oost-Souburg, 9.30 u. ds Spijkerboer, 2 u.
geen dienst.
Veere, 2 u. ds Fagel.
Vrouwepolder, 2 u. ds v. Duyne.
West-Souburg, 10 u. ds Vossers.
Westkapelle, vm. en nm. ds Reus.
Zoutelande, 9.30 u. ds Oosthoek, 2 u. geen d.
t Zand, 10 u. ds v. Kooten (afscheid), 2 u.
geen dienst.
Middelburg (Geref. Bond), Vrijzinnige kerk,
2 en 6 u. dhr Asmus te Dordrecht.
Geref. Kerken.
Arnemuiden, 9.30 u. leesd., 2 u. cand. Pijlman
te Vlissingen.
Baarland, 9.30 en 2 u. ds Leene.
(Voorber. H. Av.)
Borsselen, 9.30 u. leesd., 2 u. ds Fransen.
Driewegen, 9.30 u. ds Fransen, 2 u. leesd.
Domburg, 9.30 u. ds Visser, 2.u. leesd,
Gapinge, 9.30 en 2 u. ds Scholing.
(H. Av. en Dankz.)
Goes, 9.30 en 5.30 u. ds v. d. Vegt.
s-Gravenpolder, 9.30 en 2 u. cand. de Boer.
Grijpskerke, 9.30 en 2 u. ds Retel.
(Voorber. H. Av.)
Heinkenszand, 9.30 en 2 u. ds Booij.
(nm. Voorber. H. Av.)
Ierseke, vm. en nm. ds v. Egmond.
Kapelle, vm. en nm. ds Scheele.
Krabbendijke, vm. en nm. ds Ros.
Kamperland, vm. en nm. ds v. d. Ende, 6 u.
leesd.
Kruiningen, 9.30 en 2 u, ds Koolstra.
(H, Av, en Dankz,)
St Laurens, vm. en nm. ds Koning.
Meliskerke, 9.30 en 2 u. ds Vreugdenhil.
Nieuwdorp, vm. en nm. ds Beukema.
Oostkapelle, 9.30 en 2 u. ds Hofland.
(Voorber. H. Av.)
Rilland, 9.30 en 2 u. ds v. Herwijnen.
Schoondijke, 9.30 en 2 u. ds de Vries.
Serooskerke, vm. en nm. ds Lindeboom.
Souburg, 9.30 en 2 u. ds Bavinck.
Veere, 9.30 en 2 u. ds Smitt.
(H. Av. en Dankz.)
Westkapelle, 9.30 u. leesd., 2 u. ds Visser.
Wemeldinge, vm. en nm. ds v. Dijk.
Wissenkerke, 9.30 en 2 u. ds Oostenbrink.
Wolfaartsdijk, 9.30 en 2 u. ds v. Heiningen,
(nm. Voorber. H. Av.)
Geref. Gemeenten.
Aagtekerke, 9.30, 2 en 6 u. leesd.
Biezelinge, vm., nm. en av. leesd.
Goes, 9.30, 2 en 6 u. leesd.
's-Gravenpolder, vm., nm. en av. leesd.
Ierseke, vm., nm. en av. leesd.
Kraibbendijke, vm., nm. en av. ds v. d. Berg.
Rilland, 9, 1.30 en 5.30 u. ds v. Neerbos.
Chr. Geref. Kerk.
Biezelinge, 9.30 en 2 u. ds Franssen.
Middelburg (Gasthuiskerk), 10 en 2 u leesd.
Vrije Evang. Gemeenten.
Goes, 7.30 u. bidst., 9.30 en 6 u. ds v. d. Vis.
Wemeldinge, 9.30 en 2 u. ds Werges.
Ierseke, vm. en nm. ds Mooij.
Bath, 9.30 en 2 u. dhr Verboom.
Geref. Kerk (H. V.)
Middelburg, 10 en 6 u. ds v. d. Hooff.
Doopsgez. Gem.
Goes, 10.15 u. ds Koekebakker.
Ned. Geref. Gem.
's-Gravenpolder, Woensdag 6.30 u. ds Baay
te Tholen.
Oud Geref. Kerk.
Kamperland, 9, 2 en 6 u. ds Blaak te St
Philipsland.
Leger des Heils.
Goes, 7.30 u. bidstond, 10 u. heiligingsdienst,
3.30 u. verblijdingsmeeting, 8 u. verlos-
samenkomst. Leider kap. Beekhuif.
Rilland-Bath. Tot kommies bij de Rijks
belastingen is geslaagd dhr J. Hirdes,
hulpkommies te Roosendaal, vroeger te
Rilland.
Voor kommies bij de directe belas
tingen en accijnzen slaagde de heer J.
Voorhaas uit Middelburg.
MIDDELBURG.
Na de rede van H. M. de Koningin
Naar wij vernemen heeft de burgemees
ter van Middelburg in overleg met enkele
stadgenooten, die evenals hijzelve diep
getroffen waren door de woorden, die
H. M. de Koningin zoo juist via de radio
tot haar hoorders gesproken heeft inzake
de noodzakelijkheid van moreele en gees
telijke herbewapening, besloten, zich van
daag nog in verbinding te stellen met de
Regeering, teneinde te overleggen op wel
ke wijtze deze zoo opwekkende, het Neder-
landsche volk een hart onder den riem
stekende woorden, zoo spoedig mogelijk
in daden omgezet zouden kunnen worden.
Geheel in den geest van deze rede
meende men niet te moeten afwachten of
elders een begin gemaakt zou worden.
Deze initiatiefname van Zeelands hoofd
stad sluit de mogelijkheid van nationale
coördinatie of samenwerking natuurlijk
geenszins uit.
EX-KEIZER WILHELM II VIERT ZIJN
TACHTIGSTEN VERJAARDAG.
DO'ORN. Omringd door een grooten
kring van familieleden en door een 50-tal
vertegenwoordigers van Duitsche oud
adellijke geslachten, heeft de ex-Keizer
van Duitschland, Wilhelm II van Hohen-
zollern, vandaag met groote pracht en
luister op Huize Doorn zijn SOsten ver
jaardag gevierd.
Reeds vroeg in den morgen was Doorn
in een feeststemming.
Van zeer vele huizen was de vlag uit
gestoken.
Voor het bordes van het landhuis van
den ex-keizer was een baldakijn aange
bracht, waaronder de ex-keizer en zijn
familie des middags de hulde van de
Daornsc'he bevolking in ontvangst nam.
Kort voor 9 uur verzamelden de gasten
zich in de hall van huize Doorn om den
jarige geluk te wenschen. Zijn gemalin
was de eerste die hem gelukwenschte.
Vervolgens waren het de kinderen en de
kleinkinderen, die hem hun gelukwen-
schen aanboden in de volgorde van hun
leeftijd. Om 10 uur werd een kerkdienst
gehouden.
Na den dienst verspreidden de gasten
zich over de zalen van huize 'Doorn. Zij
bezichtigden de tallooze geschenken, die
de jarige uit alle deelen der wereld ont
vangen mocht. D'e zalen van huize Doorn
waren herschapen in een bloementuin.
Ook was er een groot bloemstuk van
Prinses Juliana en Prins Bernhard.
De ex-keizer gaf na de godsdienstoefe
ning aan de leden van zijn personeel ge
legenheid om hem geluk te wenschen.
Tegen 12 uur was een groot deel der be
volking van Doorn bijeengekomen om ge
tuige te zijn van de aankomst van Prins
Bernhard en van den vertegenwoordiger
van H. M. de Koningin, Baron van Har-
denbroek.
Jongetje verongelukt.
MAARSEVEEN. Onder de gemeente
Oudenrijn is gistermiddag het ruim drie
jarig zoontje vajj den heer A. Kemip te
Maarsetveen op tragische wijze 'om het
leven gekomen. De melkauto, waarin 'hij
met zijn vader zat, had juist even ge
stopt en de vader had zich overtuigd,
dat de portieren goed gesloten waren.
Terwijl de auto voortreed is op onver
klaarbare wijze het portier opengeschoten
en het jongetje viel uit den wagen. Het
kind is in den loop van den middag aan
de gevolgen van den val overleden.
WED. D. S. VAN SCHUPPEN - VEENENDAAl,^
ERNSTIG VERKEERSONGEVAL.
VLIJMEN. Vanmorgen deed zich te
Vlijmen een ernstig verkeersongeluk voor,
tengevolge waarvan 2 personen ernstig
en 2 licht zijn gewond.
Een personenauto, bestuurd door den
heer Rasteren uit Vucht, en waarin ook
zijn 3 zoons zaten, reed met flinke vaart
■op den aanhangwagen van een tractor,
welke juist van een erf op den weg werd
gereden. De personenauto werd aan de
rechterzijde opengescheurd. Twee inzit
tenden werden ernstig gewond naar het
ziekenhuis te Den Bosch vervoerd. De
heer v. K. en een van zijn zoons, konden
na verbonden te zijn, naar huis terug-
keeren.
DE AARDSCHOKKEN IN CHILI.
SANTIAGO DE CHILI. Gemeld wordt,
dat in Goncepcionl200 dooden uit de
puinhoopen zijn geborgen, doch dat nog
de helft van de ruïnes moet worden on
derzocht. Goncepcion en Ghillian zijn
nu ontruimd aangezien er gebrek is aan
water en levensmiddelen.
De autoriteiten te Chillian hebben
maatregelen genomen om na te kunnen
gaan hoe groot „het aantal slachtoffers is.
Den geheelen dag geschieden begrafenis
sen.
D'e stad Bulnes is volkomen wegge
vaagd.
Zes dooden.
BERLIJN. Vanmorgen is een Fransch
verkeersvliegtuig, op weg van Parijs
naar Berlijn, waarschijnlijk tengevolge
van slecht zicht, dicht bij het vliegveld
in aanraking gekomen met een fabrieks
schoorsteen. Het toestel stortte neer. De
6 inzittenden, 4 leden der bemanning en
2 passagiers, werden gedood.
Wemeldinge. Gisteren werd ten over
staan van notaris J. G. Kram voor de
Erven J. Zandee alhier publiek verkocht:
le. Een woonhuis en erf groot 62 c.A.,
staande aan de Wilhelminastraat B 152.
Hoogste inschrijver en kooper de heer D'.
Hardenberg voor f1515.
2e. Een woonhuis en erf groot 48 c.A.,
staande aan de Wilhelminastraat B 153.
Hoogste inschrijver en kooper dezelfde
voor f 1313, plus de gewone onkosten.
BEURSBERICHTEN.
Slotkoersen van de Amsterdamsche
Effectenbeurs, ons medegedeeld door
Van Heel C. N.V. te Goes
vorige koers
beden
H. V. A.
395-6
395/6
Ned. Ind. Handelsbank 113
114%
Philips
181-2
1847s
Unilever
123
121%
A K. U.
32
31%
Amsterd. Rubber
1871/2
183/4
Kon. Olie
298)4-9
296%
Kon. Boot
IO6V2
106
Scheepv. Unie
104
102/3
Beli Mij.
203
206
Nederland 1937
97
96
Nederland 1938
99%
99%
U. S. Steel
41%-Vs
40%-%
Anaconda
20%
197s
Bethl. Steel
46VE
45
Cities Serv.
5%
57e
Int. Nickel
35%
35%
Cont. Oil
19%
19%
Shell
9%
97s
Kennecott
26
25%
Radio
5%
5
Am. Enka
23%
227s
Car Foundry-
195/8
18
Tidewater
9%
9%
Midpetco
10%
10
Rep. Steel
137/s
135/ie
Waterworks
9Vs
8%
Gen. Motors
32% 3172-%
B'e beurs was weer wat lager, maar zeer
stil en nergens werden orders van eenige
beteekenis opgemerkt. De middagedities
hadden geen onrustbarende politieke be
richten, zoodat de koersen neiging had
den iets op te loopen. Van de hoofdfond
sen waren Philips onveranderd, Kon. Olie,
HVA en Amst. Rubber 2—3 lager.
In de Amerikanen bleef het eveneens
stil, Anaconda, Steel en Bethlehem Steel
ca. 1 lager. Hier en daar bestond eenige
vraag, waardoor het aanbod goed opge
nomen werd.
De Nederlandsche Staatsfondsen waren
iets aangeboden en fractioneel lager,
i.v.m. de vaste valuta's. Ook de Duitsche
en Fransche leeningen waren iets luier.
Wisselkoersen.
Amsterdam, 27 Jan., 2.30 u.
Berlijn 74.3574.55.
Londen 8.68728.70 Ja
Parijs 4.90—4.93.
Brussel 31.38—31.46.
New-York 1.85%—1.801/».
