Ten oorlog voorbereid.
N.V. Fin. Mij. „Zeelandia" Goes
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD.
Volksmisleiding.
Oe strijd in Spanje.
Aanschaffing Luchtbeschermingsmateriaal.
DINSDAG 24 JAN. 1939
53e JAARGANG No. 98
Buitenland.
Internationale spanning
om Spanje.
Belangrijkste Nieuws.
GP I rj beschikbaar voor
I" U den aankoop van
een Automobiel
Binnenland.
1
Uitgave: N. V. Uitgever» - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J, J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Het schrijven van den districtsleider in
district 21 van de N. S. B. aan zijn hoofd
kwartier, elders in dit nummer opge
nomen 1 moet wel een bedroevenden in
druk maken.
Hier is aan het woord een der leiders
van een z.g. nationale beweging, welke
pretendeert alleen in staat te zijn voor het
Nederlandsche volk een goede toekomst
te verzekeren.
Hij toont zic'h enthousiast over de door
hem ontwikkelde actie en de daarbij be
reikte resultaten.
Maar hoe?
Spreekt hij over de propaganda van de
nationaal-socialistiscbe beginselen.
Over de voor deze beginselen ge
wekte belangstelling?
Och neen, niets daarvan,
Hij schrijft uitsluitend over door hem
gedane pogingen om de werkloozen en ge-
steunden te m i s 1 e i d e n. Van zijn po
gen om, door den nood van dit deel der
bevolking voor politieke 'doeleinden te
misbruiken enkele aanhangers te vin
den.
Het is hem bekend, dat hij de werkloo
zen niet bereikbare dingen voorspiegelt.
Maar dit deert hem niet.
Hij1 doet het zelfs met vreugde.
„Volk in nood" heet het propaganda
blad, door de N. S. B. in deze omgeving
verspreid.
Hier zien we een gewestelijke leider
in nood, die er niet voor terugdeinst den
nood van 't volk te exploiteeren voor een
anti-nationale en tegen het belang van
volk en vaderland gerichte beweging.
CHAMBERLAIN OVER NATIONALEN
VRIJWILLIGEN DIENST.
FRANCO VOOR BARCELONA.
Staat van oorlog in Valencia.
De troepen van Franco bevinden zich
op het oogenblik op 4 km afstand van
Mansera. De Pico del Coll is door hen
bezet.
Barcelona zou gisteravond onder het
bereik van de artillerie der opstandelin
gen komen.
Gisteren hebben vliegtuigen van Fran
co wederom de havenzone van Barcelona
herhaaldelijk gebombardeerd.
Tal van menschen zijn gedood en ge
wond.
Er werden opnieuw eenige Britsche
schepen getroffen. Twee zijn gezonken.
De opstandelingen beschikken over on
geveer twintig welbewapende divisies. De
regeeringstroepen, die in goede orde
terugtrekken, hebben blijkbaar gebrek
aan wapenen, doch niettemin zijn zij tot
een zekeren tegenstand in staat. Het
gaat er thans om of de troepen van
Franco nog kracht genoeg hebben om
de laatste linie te nemen of dat zij een
rustpoos moeten houden en zich moeten
voorbereiden op een beleg van Barcelona.
De „Times" verneemt uit Burgos, dat
de vijfde divisie der Navarreezen Maan
dagavond in gejuich uitbarstten, toen
zij Barcelona aan hun voeten zagen lig
gen.
Uit Barcelona meldt Reuter, dat de stad
gisteren denzelfden aanblik bood als
Madrid, toen de vijanden destijds de poor
ten der stad naderden. Met koortsachtige
haast wordt gewerkt aan de militaire
versterkingen der stad. Het zakenleven
ligt geheel stil en burgers van alle leef
tijden arbeiden aan de verdedigings
werken.
Alle bars, café's en restaurants zijn ge
sloten, terwijl de hotels slechts offlciëelen
personen, militairen en vluchtelingen op
doortocht, onderdak mogen verschaffen.
De proclamatie van den staat van oor
log in de geheele centrale zone is op de
belangrijkste punten van Valencia aan
geplakt.
MUSSOLINI ZOU 200.000 MAN ONDER
bye op volle sterkte zijn gebracht.
Sommige kringen zijn van meening,
dat Mussolini expeditietroepen gereed
maakt, die onmiddellijk naar Spanje ge
zonden kunnen worden, indien Frankrijk
den republikeinen toch nog te hulp zou
snellen.
D'e „Temps" schrijft: Hoeveel bitterheid
het vraagstuk der Italiaansche inmenging
ook terecht bij ons moge wekken, het lijkt
toch weinig wenschelijk, dat Frankrijk zou
afwijken van de niet-inmengingspolitiek,
waaraan Engeland, naar het betuigd
heeft, trouwens trouw blijft. Maar
niet-inmenging, beteekent
niet, dat Frankrijk zich
desinteresseer t.
Het Fransche belang
eischt, dat Spanje slechts
voor de Spanjaarden blijft,
welke de regeeringsvorm
ook mag zijn. Indien dus in ge
val van een definitieve overwinning van
de nationalisten zou blijken, dat er in
Spanje buitenlandsche vestigingen zouden
blijven, in strijd met de beloften van Mus
solini en Franco, dan zou het de ge
biedende plicht van Frankrijk zijn, zich
een positie te verschaffen, waarin com
pensatie ligt. Men kan verscheidene van
dergelijke posities waarnemen, die zeer
goed bezet zouden kunnen worden. Het
is zeker te wenschen, dat het niet zoover
behoeft te komen.
Daladier zou zich ook hebben uitgespro
ken tegen het zenden van nog meer
Fransch oorlogsmateriaal naar Barce
lona, waar het daar als verloren moest
.worden beschouwd. De Fransche generale
staf acht het niet mogelijk, dat generaal
Miaja het front nog langer staande houdt
en beschouwt het lot van Barcelona als
bezegeld. Hij had evenwel tegelijkertijd te
verstaan gegeven, dat hij het transport
van oorlogsmateriaal naar Barcelona via
Frankrijk geen belemmering in den weg
zou leggen en dat hij het zenden
van Fransche levensmiddelen en kleeding-
stukken zou toelaten en steunen. In ge
val Barcelona zou worden ingenomen, zou
hij zich niet ertegen verzetten, dat rood-
Spaansohe vluchtelingen zich op Fransch
grondgebied begaven. Zij moesten evenwel
binnen veertien dagen naar Spanje te~
rugkeeren of zich er toe verplichten, zioh
voor onbegrensden tijd in een Fransche
kolonie te vestigen.
Frankrijk heeft reeds voorbereidende
maatregelen betroffen en de grensbewa
king is aanzienlijk versterkt, teneinde
onordelijk binnenkomen te voorkomen.
Op het 'Oogenblilki koimien sleohts groe
pen van twintig tot dertig man de grens
over, die meer door den honger dan door
den p'olitdeken en militairen toestand
worden 'gedreven.
Bijl ©enigszins /omvangrijker uittocht
zullen uitgeweken burgers en militairen
in kampen worden 'geconcentreerd in af
wachting van hun nadere bestemming.
Militairen, 'die de grens overschrijden,
worden ontwapend en zullen worden on
dergebracht iih concentratiekampen in
afwachting van nadere beslissingen.
Eden over de belangen in Spanje.
De Engelsche ex-minister Eden heeft
in Coventry een rede gehouden, waarin
hij onder meer gezegd 'heeft, dat Frank
rijk en Engeland in Spanje maar één be
lang hebben, dat echter zeer gewichtig is:
dat de politieke omaafhankelijkfaeid en de
territoriale onschendbaarheid van Span
je geëerbiedigd blijven, dat geen buiten
landsche mogendheid zich in het land
De minister van binnenlandsche zaken
schrijft aan de burgemeesters van ge
meenten, ingedeeld in de 3de gevaren-
klasse, dat het hem nuttig wil voorko
men, indien de gemeenten, gerangschikt
in deze gevarenklasse, welker luchtbe
schermingsplan definitief is goedgekeurd,
zich reeds in vredestijd beschermings
middelen en andere materialen ten dienste
van den luchtbeschermingsdienst aan
schaffen, welke zij, in geval een oorlogs
toestand zou dreigen te ontstaan, noodig
hebben en welke niet kunnen worden ge
vorderd of in bezit genomen.
Onder dit materieel wordt niet alleen
verstaan dat, hetwelk, op grond van het
gestelde in art. 2 van het Kon. besluit
van 15 Augustus 1936, noodig is voor
oefening en opleiding van het personeel,
ingedeeld bij den luchtbeschermings
dienst >(>b.v. eenige gasmaskers, een en
kele brancard, eenige kg. chloorkalk, een
kleine verbanddoos), het oefenen van
brandweerpersoneel in verband met de in
geval van luchtaanvallen te verwachten
taak, het geven van voorlichting aan de
bevolking, het vaststellen van instructiën,
maar ook dat, hetwelk moet dienen voor
de uitrusting van het personeel en het,
in eerste instantie, opbouwen van de or
ganisatie (b.v. sirenes, groote verband-
doozen, beschermingsmiddelen). Laatst
genoemde aanschaffingen zouden over
eenige jarën kunnen worden verdeeld.
vestigt en dat Spanje vrij! blijft, over zij!n
lot te beschikken.
Sprekende over Franco's meerderheid
op het gebied der luchtmacht, zeide
'Eden, dat ieder weet, wie
deze wapenen levert en
bl ij ft leveren, daarmede
de overeenkomsten en ver
dragen openlijk sohenden-
d e, ook de verdragen «net Engeland.
Hoe kam, aldus Eden, iemand ontken
nen, dat, wanneer Franco wint, dit een
buitenlandsche overwinning is?
De waarheid ia, dat ze
kere staten, die niet-in
menging beloofd hebben,
inter venloeren in een mate
die zij voldoende achten
om Franco de overwinning
te bezorgen. Zij zeggen, dat in
dien Frankrijk durft over te gaan tot
een fractie van de inmenging, die zijl be
gaan, zij den toestand opnieuw zullen be-
studeeren.
Hoe ikan, aldus Eden, een dictatuur
van dien aard een basis voor werkelijke
vriendschap beteekenen?
HET WEGZENDEN VAN DR SCHACHT
Waarnemers te Berlijn zijln van inee-
nimig, dat 'Schacht zijn ontslag als rijks-
hankpresident niet al te zeer betreurt,
daar 'dit ambt 'hem voortdurend in bot
sing bracht met 'de economische politiek
der nazi's.
De mobilisatie van het
leger in den afgeloopen
zomer en de overweldigen
de spoed, waarmede aan
de versterkingen langs de
westelijke grens is ge
werkt, hebben bet b e z u i -
nigingsprogriamma volko
men in de war gestuurd.
Het is een toeval, dat bet aftreden van
Schacht samenvalt met het verschijnen
van een artikel van zijn hand in het tijd.—
Abonnementsprijs f2,50 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentlën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelinger. ó0 cent per rege'
Kleine Advertentlën Dinsdags en Vrijdags
f0.75 bij vooruitbetaling
Advertentlën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Binnenland.
Luchtpolitie in Nederland.
Aanschaffing luchtbeschermingsmateriaal
Ontploffing in Van Houten's fabrieken.
Buitenland.
Chamberlain over vrijwilligen dienst.
Franco voor Barcelona.
Internationale spanning om Spanje.
op gemakkelijke betalingsvoor
waarden, Vraagt Inlichtingen.
Mr R. Ridder Paul van Wieldreoht,
kamerheer van H. M. de Koningin, is op
43-jarigen leeftijd overleden.
schrift „Vierjahresplan". Dit artikel
werpt een Interessant licht op een van de
voornaamste punten van oneenigheid
tussohen Schacht en de nazi-economis
ten. In dit artikel waarschuwt Schacht
tegen een te ver uitbreiden van credieten.
Int verband daarmede verklaarde hij in
genoemd artikel, dat „zelfs dn een staat
met een gecontroleerde economie er
gnetalzen zijn, waarbuiten het crediet zich
niet meer kan uitbreiden."
Eien vooraanstaand bankier te Bazel
heeft den journalisten verteld, dat Hitier
nog imeer „trucs" in petto heeft, om van
het buitenland geld te verkrijgen. In ver
band daarmede wees deze bankier op het
terugroepen van de Duitsohe dienstbo
den uit het buitenland. Dit zou slechts
ten doel hebben, buitenlandsche deviezen
te verkrijgen, daar, wanneer deze
meisjes in Duitse fa land
t e r u g k e e t e n, hun spaar
penningen direct in beslag
genomen zullen worden.
GEBREK AAN KOFFIE IN ITALIË
Sedert enkele weken heerscht er in Ita
lië een buitengewoon groot gebrek aan
koffie, meldt het Hbld. De koffiehuizen
schijnen nog voorraden beschikbaar te
hebben, want men kan overal nog, en te
gen onverhoogde prijzen, zooveel koffie
drinken als- men wil. Döch de winkeliers
hebben voor 't meerendeel geen koffieboon
meer in hun winkel en de enkele groote
zaken, die nog een kleinen voorraad heb
ben, verkoopen deze aan hun vaste klan
ten, die echter ook niet meer dan een half
ons of ten hoogste een ons tegelijk kun
nen koop en.
D'e verklaring voor dit plotselinge ge
brek aan koffie weet niemand te geven.
Hangt het samen met het koffiegebrek in
Dnitsohland? Het zonderlinge is dat Italië
t'hans toch beer en meester is in Oost-
Afrika, dat een der belangrijkste koffie
landen ter wereld is.
MINISTER COLIJN TE BAZEL.
Men meldt uit Bazel, dat minister Go-
lijn met zijn familie, Vrijdag uit Klosters
aldaar voor een verblijf van enkele dagen,
in Hotel Drei Könige is aangekomen.
Minister-president Ghamberlain heeft
gisteravond een radiorede over den vrij
willigen nationalen dienst gehouden. Hij
zeide o.m.:
„Ik spreek hier over een plan, dat ons
voor den oorlog voorbereid moet makien.
Dat wil niet zeggen, dat ik
oorlog verwacht. Ge weet,
dat ik alles gedaan heb en
alles zal blijven doen om
den vrede voor ons en voor
anderen te behouden. Wij' zul
len nooit een oorlog beginnen. Maar we
zouden kunnen worden betrokken in een
oorlog, die door anderen begonnen is, of
we zouden zelf 'kunnen worden aange
vallen, als de regeering van een ander
land zou denken, dat we ons niet met
succes kunnen verdedigen.
Hoe beter wij zijn voorbereid op ver
dediging, des te onwaarschijnlijker wordt
het, dat een aanvaller zioh waagt aan
een avontuur, dat zoo weinig belooft.
In de tweede plaats wil ik zeggen, dat
de moderne oorlog niet gelijk is aan vroe
gere oorlogen. De ontwikkeling der lucht
vloten heeft ons beroofd van de veilig
heid, die wij als eilandbewoners bezaten
en evenals in de landen van het conti
nent zullen burgers evenzeer slachtoffers
van aanvallen zijn als soldaten, matro
zen en vliegers. Zij zullen waarschijnlijk
de eerste slachtoffers zijn.
Daarom moeten wij', als wij de bur
gerbevolking in oorlogstijd wenschen te
beschermen, de noodige organisatie in
vredestijd voorbereiden. Sterker nog: wij
moeten in vredestijd oefenen, want daar
voor zal geen tijd meer zijn, als de oor
log begonnen is.
Ge zult dan ook zien, dat ons plan
voor de veiligheid e\en noodzakelijk is
als slagschepen of kanonnen of vliegtui
gen.
„Wat wij van u, die reeds vrijwilliger
ZIJt, maar nog niet actief deelneemt,
vragen", aldus vervolgde Ghamberlain,
„is, dat gij èèn der vormen van dienst
kiest en zonder verwijl met de oefenin
gen begint".
De minister zeide er den nadruk op te
willen leggen, dat de regeering oproept
lot vrijwilligen dienst. „Er zijn §r"
aldus zeide hij „die van meening
zlJn, dat gédwongen dienst veel doelmati
ger zou zijn. Maar dwang is niet in over
eenstemming met het democratische stel
sel, waar onder wij' leven, of met de vrij-
he:d. naar welker behoud wij' altijd ge
streefd jhebben. Wij vertrouwen, dat wij
alle vrijwilligers, die wij wenschen, zul-
zonder dat wij onze toevlucht
tot dwang nemen.
DE WAPENEN GEROEPEN HEBBEN.
Uit verschillende Italiaansche en bui
tenlandsche bronnen wordt vernomen,
dat in Italië een aantal reservisten, mo
gelijk de geheele lichting 1901, zonder
ophef onder de wapenen is geroepen.
Ofschoon de Duce overtuigd is, dat
Frankrijk in Spanje niet zal interveni-
eeren, zou hij blijkbaar toch geen enkel
risico willen nemen en met dezelfde ge
heimhouding, die de militaire toebereid
selen tijdens de September-crisis ken
merkte, het land willen beveiligen tegen
een mogelijk ander gevaar.
Eén der officieren van de lichting 1901,
die een oproep ontving, is van meening,
dat de geheele lichting, met uitzondering
van de grenadiers en carabinieri, onder
de wapenen is geroepen, d.i. ongeveer
200.000 man. Hij voegde er aan toe, dat
Italië's normale sterkte op het oogenblik
rond 300.000 man bedraagt.
Het is niet bekend, waar deze lichting
heen gezonden wordt, doch niet bevestig
de berichten melden, dat de Fransch-Ita-
liaansohe grensgarnizoenen versterkt
worden, terwijl twee legercorpsen in Li-
Ook de Waal is buiten haar oevers getreden en heeft de Waalkade te Nijmegen onder water gezet.