I
3%% Bataafsche Petroleum Mij
N.V.Hendrikse&0= Bank Goes
Dagblad voor de Provincie Zeeland
tgramma.
EERSTE BLAD.
RESIDU.
Buitenland.
De strijd in Spanje.
Binnenland.
Dagvaarding hoofd
redacteur „Nat. Dagblad".
Belangrijkste Nieuws.
Vier DG 5 vliegtuigen voor
de K. L. M.?
DINSDAG 17 JAN. 1939
53c JAARGANG No. 92
)litie op de hoogte
speurders hadden
nwijzingen kunnen
feitelijk doodliepen
Eo's huiten het hek
afnemers waren:
[ton. Italië niet 5303
burg met 4122, Bra-
pte met 202 ton.
zijn voor pootaard-
ter waarde van
3.343 ton ter waarde
k leiaar dappe-
ter waarde van
1.325 ton ter waarde
[in December uitge-
|ton ter waarde van
ton ter waarde van
er 1937.
zijn: 9626 tlon ter
tegen 19.242 ton
L748.000 in 1937.
|ton ter waarde van
ton ter waarde van
Jo.112 ton ter waarde
gen 11.445 ton ter
|l(p.856 ton ter
I, tegen 919 ton ter
|ö.868 ton ter waarde
en 15.527 ton ter
Januari 1939.
1875 en 301.5 m.
1.00 Gram. (om 8.15
Itprogr. (opn.). 9.55
Vw. 1015 Grom. 10.30
iienstbödenvraagstulc
Venken voor de huis-
toeporkest, 12.15 Ber.
[portkest. 1.00 AVR0-
i 1.30 Ensemble Jatty
j<5 Kniplös-. 3.45 Gram.
0. Voor de kinderen
|n de Hawaiian Seie-
pr.). 7.00 Voor de kin-
7.30 Eng. les. 8.00
purnaal, meded. 8.20
Dinsdagavondtrein.
10.20 D'isconieuws.
ïieraa: Het Ensemble
1012.00 Gram.
415.5 m. K.R.O.-uit-
HIR0. 8.00—9.15
Jr.). 10.00 Gram. 11.30
lOO Ber. 12.15 KR0-
Gram.). 2.00 Vrou-
jdecursus. 4.00 Gram.
uurgeneeswijze en Na-
1 4.30 Gram. 4.35 Ber.
ëzing „Wat beteekent
Jithroposophie voor de
ld?" 5.10 KRO-Meio-
5.456.05 Felicitatie
gram. 6.35 Sportpr.
|lus „Naar de nieuwe
Ber. ANP, meded.
A80 Ber. ANP. 10.40
Balalaika-orkest. (11.00
1.35—12.00 Gram.
WEERBERICHT.
.d van hedenmorgen
Vlissingen betrokken;
|Z.-W.; temperatuur 9;
cht 8; neerslag afge-
ig van hedenavond tot
Weer 19 uur:
aele land: zacht weer,
betrokken met tijdelijke
jegen, meest krachtige
ge Z. tot Z.-W. wind.
adenmiddag 3 u.:
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Adverlentlën 30 cent per regel
Ingezonden inededeeiingen M cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder Ietter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nui
c mat ui; 2 '.i le
aorgen 10 uur:
voor fletser*:
759.
Het propagandablaadje van de N.S.B.
,.Volk in nood" heeft weer eens kans ge
zien D'r Co-lijn in een hatelijk daglicht te
stellen.
Het deelt zijn lezers mede, dat Dr Co-
lijn met betrekking tot de werkloosheid
verklaarde, dat er in Nederland steeds
een residu blijven zal van circa 200.000
werkloozen.
Die bedoeling van den minister is dui
delijk.
Dr Colijn wilde laten uitkomen, dat er
wat er ook gedaan wordt om de werk
gelegenheid te bevorderen, toch altijd een
overschot zal blijven, dat om welke re
denen dan ook, niet meer aan den slag
zal komen en dat dus evenals thans
het geval is, op andere wijze geholpen
zal moeten worden.
Maar Ir Muss-ert, die altijd zoekt en
speurt naar een gelegenheid om de man
nen die hem in den weg staan verdacht
te maken, en in een kwaad daglicht te
stellen, grijpt deze uitspraak van Dir Go-
lijn aan, voor het schrijven van een hate
lijk artikel.
Hij doet in zijn propagandablaadje
hoogst verontwaardigd en schrijft o.m.:
„Weet ge, lezer, wat een „residu" is?
Wanneer de ruwe olie in retorten een
chemische bewerking ondergaat, blijft er
in die retorten nadat de gezuiverde olie is
afgeschept een vuil bezinksel, een drab
achter, Dit noemt men „residu".
Versta het goed en vergeet het nimmer,
een van Nederland's meest gefortuneerde
menschen, die voorts de hoogste positie in
den lande wist te veroveren, stempelt de
tobbende werkloozen tot „residu".
Vergeet het nooit: degenen die ge zoo
ziels liefhebt: Uw man, uw vader, uw
zoon, uw verloofde dour den heer Colijn
bestempelt als „residu", -waard om weg
gegooid te worden; waard om verdaan te
worden als onnut vuil.
Residul Zoo worden de weerlooze
„kleine luyden", die niet meer werken mo
gen onder Het Stelsel, betiteld, voor wie
de groote Abraham Kuyper geleden en ge
streden heeft.
Kuyper's epigonen zijn geslaagd in dit
leven; zij kennen geen medelijden omdat
zij het lijden niet meer kennen; ze zijn er
bovenop; geslaagd, met een trap naar
achteren, naar degenen, die het vaandel
droegen.
„Residu", zoo worden door een zich
Christelijk noemend man die het gestoelte
der eere beklom, genaamd de menschen
die naar God's' beeld geschapen zijn en
die ook de paradijsopdracht bij hun ge
boorte meegekregen hebben dat ook zij in
het zweet huns aanschijns het brood zou
den eten.
Zweeten en brood eten, konden ze het
maar; dat ze het niet kunnen daar zorgt
Bet Stelsel wel voor, waarvan de heer
Colijn een der steunpilaren is.
Residu! Vrees maar niet; ook voor het
„residu" naar Colijn's betiteling, heeft
God Zijn Zoon gezonden om gezaligd te
worden Ze zullen u uit de synagoge
werpen, ook uit de synagoge van den ar
beid en liegende alle kwaad van u spre
ken."
Wat hier gedaan wordt grenst aan 'het
Satanische.
Ir Mussert weet zeer wel, dat Dr Colijn
en met hem het geheele Kabinet het mo
gelijke d'oet om de werkloozen aan werk
te helpen en hun nood te lenigen.
Hij weet zeer goed, dat honderden mil-
iioenen beschikbaar worden gesteld om
werkgelegenheid te scheppen en aan
hen, die geen werk 'hebben steun te ver
schaffen. Niet één jaar, maar nu reeds
jaren achtereen.
Hij zal evenals ieder ander overtuigd
Z1in, dat Dr Colijn niets anders bedoelde
dan op het 'blijvende overschot op de ar
beidsmarkt de aandacht te vestigen.
Maar willens en wetens geeft hij: aan
de door Colijn gebruikte uitdrukking een
hatelijke uitleg en tracht hij, nog wel
met gebruikmaking van vrome woorden,
op die wijze de massa tegen de Regee-
ring op te hitsen.
Willens en wetens worden de heiligste
waarheden misbruikt ivoor persoonlijke
verdachtmakingen van den meest ver-
ac'htelijken aard.
Men wijst er ons op, dat de voorstelling
°P zichzelf 'ook nog onjuist is.
Bern residu is nog iets anders dan
Na de plechtigheid vian de tewater lating der „Koningin Emma" te Vlissingen
door H. M. dj© Koningin, werden aan de Vorstin verve-rsoh-inigen aangeboden.
vuil bezinksel en bevat nog tal van waar
devolle bijproducten. Het is echter niet
noodig hierop nader in te gaan.
Wie niet door haat verblind is zoo
als dat bij Mussert en zijn volgelingen het
geval is zal er geen oogenbli'k aan
denken aan de' uitdrukking van Colijn
een kwaadaardige uitleg te geven.
Intusechen blijkt uit het aangehaalde
uit „Volk in nood", hoe de leider van de
N.S.B.misschien nog onder den indruk
van de teleurstelling ivan 1937 en uit
vrees voor 1939, nu reeds door het dolle
heen is. Hoe hier een „leider- in nood"
verkeert.
Want niet Voor zijn plezier maakt men
er dagwerk van „liegende alle (kwaad te
spreken."
Cervera veroverd.
De troepen van Franco onder generaal
Mo&cardo hebben gisteren de stad Cer
vera, een belangrijk punt, gelegen aan
den straatweg Lerida.'Barcelona, bezet.
Ook de dorpen Claret, Pasane, Diure
en Ponfil zijn veroverd. De opmarsch
duurt voort.
Uit Barcelona meldt Havas, dat de
luchtstrijdkrachten der opstandelingen
den weg Tarragona-Vendrell, die langs de
kvflt loopt, onophoudelijk bombardeeren.
De weg is vol wagens, karren en voet
gangers.
Bombardementstoestellen der opstande
lingen hebben gisteren de buitenhaven j
van Barcelona bestookt. Er vielen drie
gewonden. De schade is gering.
De mobilisatie en militarisatie der Ka-
talaansche bevolking worden in versneld
tempo voortgezet. Van de zeven onder de
wapenen geroepen lichtingen hebben die
van 1921, 1920 en 1919 zich reeds aan
gemeld. Gisteren riep het officieele
staatsblad de lichtingen 1918 en 1917 op
om zich aan te melden.
Militaire en officieuze kringen verhe
len den ernst van den toestand niet, doch
Wijven kalm. D'e weerstand zal vastbera
den en energiek geboden worden. Dezelfde
kringen wijzen op het gebrek aan mate
riaal aan regeeringszijde. De opstande
lingen hebben achthonderd vliegtuigen in
den strijd gebracht, terwijl de regeerings-
troepen bijna geen vliegtuigen tot hun be
schikking hadden. D'e verhouding in ge-
schutsterkte is ongeveer zes tegen een.
De correspondent van Havas te Genève
heeft in deskundige kringen den indruk
gekregen, dat de „strategische" terugtocht
de Katalanen zal brengen tot achter een
tweetal versterkte linies, die voor de op
standelingen moeilijk te overwinnen zul
len zijn.
ONTPLOFFINGEN TE LONDEN EN TE
MANCHESTER.
Aan boos opzet te wijten?
Bijna op hetzelfde oogenblik hebben
zich te Londen en te Manchester ontplof
fingen voorgedaan, een te Londen en drie
te Manchester. Bij een der ontploffingen
in het centrum van Manchester werd een
persoon gedood en werden drie personen
gewond. D'e ontploffingen, waarvan de
oorzaak nog niet bekend is, sloegen ga
ten in het wegdek en vernielden tallooze
ruiten.
Te Londen geschiedde de ontploffing
voor het gebouw van de electriciteits-cen-
trale, waar de controle-kamer voor ge
heel zuid-Engeland is. D'e dienst werd
hier niet onderbroken en niemand werd
getroffen.
Scotland Yard is van meening, dat de
ontploffing moet worden toegeschreven
aan een bom.
Een nader Reuterbericht meldt, dat
oen ontploffing van denzelfden aard zich
voordeed op de kabelbrug over het Grand
Junction-kanaal te Harlesden bij Londen.
Deze brug voert de electriciteit over het
kanaal.
Men is zeer onder den indruk van
deze ontploffingen. Men vermoedt, dat de
ontploffingen politieke beteelkenis had
den.
Er heeft zich ook een ontploffing voor
gedaan te Birmingham. D'e schade schijnt
zeer aanzienlijk te zijn.
De electriciteitsvoorziening is bemoei
lijkt.
DE NED. HERV. RADIO-OMROEP
VRAAGT ZENDTIJD AAN.
Naar wij' vernemen heeft de Ned. Her
vormde Radio-Omroep- hij den minister
van hinnenlandsche zaken een aanvrage
tot zendtijdvergunning ingediend.
Het is de bedoeling van den N.H.R.O
om, indien' de 'zendtijdjvergunning wordt
verkregen, zich uitsluitend op het terrein
van de uitzending van hervormde kerk
diensten en lezingen, die van belang zijn
voor de Ned. Herv. kerk te bewegen en
voorts om van Hervormde zijde de vraag
stukken omtrent Ikerk, staat en maat
schappij in het licht te stelten.
STERKTE VAN DEN VRIJWILLIGEN
LANDSTORM.
Ruim 94.000 man.
Het jaarverslag van de Nationale Land
stormcommissie, waarvan luit.-generaal
b. d. L. F. Duymaer van Twist de voorzit
ter is, geeft eenige cijfers over de sterkte
welke wederom wijzen op den voortgezet-
ten groei.
Het aantal vrijwilligers nam toe met
1002, waardoor, met inbegrip van de
korpsen „Motordienst", „Vaartuigen-
dienst" en „Spoorwegdienst", een sterkte
kon worden bereikt van 94225 man.
Nieuwe afdeelingen werden gevormd in
19 plaatsen.
Het aantal bij den B. V. L. aangeslo
ten reserve-officieren bedraagt 2564, ter
wijl er 1284 plaatselijke leiders voor den
arbeid in de plaatselijke afdeelingen be
schikbaar zijn.
Het korps, bestaande uit de oudere
niet-meer-dienstplichtige vrijwilligers van
den Bijzonderen Vrijwilligen Landstorm,
die zich bereid verklaren, om in geval van
legermobilisatie voor een bepaald aantal
dagen onder de wapenen te komen, ten
einde mogelijke verstoring der mobilisa
tiemaatregelen te voorkomen, kon weder
om worden uitgebreid.
Eer en goede naam van minister Goseling
aangerand, althans hem beleedigd.
Het blijkt t'hans, dat 'het justitieel op
treden tegen het „Nationale Dagblad"
inderdaad verhand houdt met twee hoofd
artikelen uit dit blad over de 'z.g. zaak-
0-ss. Tegen den hoofdredacteur, Mr M.
Roist van Tonningen, is thans een dag
vaarding uitgebracht, waarin hem ten
laste wordt gelegd de eer en goeden naam
van den' minister van Justitie te hebben
aangetast en den Centralen Raad van
Beroep te Utrecht te hebben beleedigd.
In de eerste tenlastelegging wordt ver
meld, dat Mr Rost van Tonningen in
December 1938 te Leiden en elders in
Nederland opzettelijk de eer en goeden
naam van den minister van Justitie, Mr
C. M. J. F. Goseling, beeft aangerand.
Hij heeft opzettelijk in het nummer
van 29 December, hetwelk in vele exem
plaren te Leiden en elders in Nederland
is verspreid, een stuk met het opschrift:
„De eer der Nederlandsche jeugd. Vijf
minderjarigen zijn in 'Oss straffeloos mis-
brui'ktl", gepubliceerd.
Dit stuk was door hem opgesteld, al
thans kende bij den inhoud. Het is opge
nomen met het kennelijke doel om daar
aan ruchtbaarheid te geven. De beleedi-
ging werd den minister aangedaan ge
durende en ter zaike de rechtmatige uit
oefening zijner bediening als minister
van Justitie.
'Subsidiair stelt de dagvaarding, dat
verdachte opzettelijk in het openbaar den
minister van Justitie, Mr -C. M. J. F.
Goseling, bij geschrifte heeft belee
digd, door opneming van dat stuk, 'het
welk voor hem een beleedigend karakter
droeg.
In de tweede tenlastelegging wordt
vermeld, dat Mr Rost van T'onningen te
Leiden en elders in Nederland op of om
streeks 23 December 1938 zich in het
openbaar bij. geschrift opzettelijk in be-
leedig'enden vorm heeft uitgelaten over
den Centralen Raad van Beroep, een
-openbaar lichaam, althans een openbare
instelling. Dit is dan geschied door op
zettelijk in het nummer van 23 Decem-
1 ber 1938 van het „Nationale Dagblad"
'op te nemen een artikel met opschrift
„Het hemeltergend vonnis". Dit artikel
en opschrift aldus de dagvaarding
waren door hem opgesteld, althans, kende
hij -den inhoud.
Het verslag herinnert dan aan de hul
diging van H. M. -de Koningin door den
B. V. L., de schietoefeningen en wedstrij
den, waaraan in het voorbijgegane jaar
41.000 vrijwilligers deelnamen, en aam de
landdagen.
De erkenning van de beteekenis van den
B. V. L. welke uit de aanwezigheid van
de regeering en landdagen telkens naar
voren treedt, werkt krachtig mee om in
breeden kring een voortdurende activiteit
voor den B. Y. L. levendig te 'houden.
TOCH GESPREKKEN BRIEFJES BIJ
AUTOMATISCH TELEFOONVERKEER?
P.T.T. onderzoekt de mogelijkheid.
To-en de P.T.T. in e-nlkele districten
overging tot -autoimlatiseeTing van den
■telefoondienst, ook van het interl-ooale
verkeer, konden aan de gebruikers geen
briefjes meer worden uitgereikt met de
kosten van hun gesprekken. Op tellers
worden 'in die districten na elk gesprek
de kosten bijgeteld. Het mechaniek levert
'slechts e-en totaal, waarvan specificatie
niet mogelijk is.
Aanvankelijk meende men bij het
Hoofdbestuur, dat bier geen groot belang
aanwezig was, integendeel men meende,
dat hier inderdaad meer van een gemak
dan van een werkelijk belang kon worden
gesproken en dat -het daarom dus gewet
tigd was om de 'groote kosten, die eraan
verbonden zouden zijn om dat gemak te
blijven verzorgen, niet te maken. Nu ech
ter blijkt, dat- er toch ook wel eenige
menschen zijto, 'die er wezenlijk belang hij
hebben, dat dergelijke gegevens verstrekt
worden, is de vraag op welke wijze dat
belang nu behartigd moet worden.
Ini zijin Nieuwjaarsrede beeft de di
recteur-generaal van de P.T.T., dr ir M.
H. Darnmie, de mogelijkheid van de uit
reiking dezer gespirekkenbr-iefjes behan
deld en zij-n vertrouwen uitgesproken, dat
bet beraad der technici 'resultaten zal
afwerpen, die met 'het belang van het be
drijf en met de economische behartiging
van den telefoondienst in Nederland zul
len overeenkomen.
Opgemerkt mag nog worden, dat voor
Den Haag de automatische in-terlocale
gesprekkendienst nog niet is ingevoerd.
Binnenland.
Opbrengst der rijksmiddelen.
Voorloopig Verslag der Eerste Kamer
over Buitenlandsche Zaken.
De K.L.M. koopt D'ouglas DC 5-vliegtui-
gen.
Buitenland.
Geheimzinnige ontploffingen in Enge
land.
Weer successen van Franco.
UITGIFTE a lOOVs pCt.
rustige en solide geldbelegging.
Inschrijvingen worden tot uiterlijk
Donderdag 19 Jan. aangenomen door
De nieuwe Jap-ansohe minister-president,
baron Kiichiro Hiiranuma, bezig met de
voltooiing van zijin toilet voor eon
audiëntie bijl den Keizer.
Het nieuwste vliegtuig van Douglas zeer
geschikt voor aanvoerlijnen. Opvolger
van de DC 2.
Van doorgaans goed ingelichte zij-de
wordt gemeld, dat de K. L. M. ernstig
overweegt een order te plaatsen op het
nieuwste prbduct van de 'Douglas Air
craft, de „D'C 5". Deze order, waarover
de besprekingen reeds in een vergevor
derd stadium zijn -gekomen, zou -dan vier
vliegtuigen -omvatten, welke tegen Sep
tember van dit jaar zouden moeten wor
den afgeleverd.
Nog voor het einde van deze maand
zal de onderdirecteur van de K. L. M.,
-de beer P. Guilonard, naar Amerika ver
trekken, om meer gegevens over bet vlieg
tuig te verkrijgen, terwij-l 'ook de heer K.
D. Parmentier, -die ivoor de maatschappij
in -October j.'l. reeds naar Amerika is ge
weest, belangrijke rapporten over het
vliegtuig heeft medegebracht.
In vele opzichten is -deze „DG 5" een
merkwaardig vliegtuig. Allereerst is daar
het feit, -dat Douglas met dit vliegtuig in
de DC-serie voor het eerst met een hoog
dekker verschijnt.
Voorts krijgt -de „DC 5" een driew-ielig
landingsgestel, 'duidelijker gezegd, een
landingsgestel met neuswiel.
De „DG 5" is 'betrekkelijk klein gehou
den. Wat afmetingen betreft ligt de ma
chine tussdhen de „D'C 2" en -de „DC 3",
en ook 'het aantal passagiers, -dat het
vliegtuig met zich kan nemen, n.l. 16,
ligt tusschen de beide toestellen in.
Uiterlijk vertoont de „DC 5" veel over
eenkomst met de „DC 2", afgezien na
tuurlijk van den hoogli-ggen-den ivleugel.
Wé'l is 'de romp veel breeder, zelfs nog
breeder dan die van de „DC 3", zoodat
in het toestel veel meer ruimte is -dan in
de beide andere vliegtuigen. Voor de pas
sagiers is de hoogliggende vleugel veel
prettiger; immers komt 'daarmede het be
zwaar van den laagdekker, dat men nim
mer een goed uitzicht heeft, te vervallen.
Ook in ander opzicht vertoont -de DG
5 afwijkin-g tot -de beide andere vliegtui
gen. Waar bij de moderne vliegtuigen
steeds meer de snelheid ten koste van
de veiligheid werd ontwikkeld (men moet
