A
3% Bataafscha Petralaum Mij
N.V. Hendrikse C= Bank Goes
H
Tewaterlating van de
in Emma"
p ii
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD.
n
&r
af
1b
pj>
MAANDAG 16 JAN. 1939
53 e JAARGANG - No. 91
Pechmlddag voor de Kon. MIJ. „De
Schelde". Eerst om vijf uur gleed
de boot van stapel.
Dankbetuiging van H.M.
de Koningin.
Belangrijkste Nieuws.
Buitenland.
In Brittannia.
Buitenland.
Chamberlain weer terug
te Londen.
a,
(B 2
I'»"
PS 3
3.
11
CO
«- CO
'SSS
I-71
3-
sr
5"
yCT5 5
p
u 2
p3
L 3
CD
i 3d M
CO
(KJ
2- cr
3^ CO
CO w
CD O
'1
g
g
CO
aq
2- CO
CL 3
p sal
iW
Êl8*
m M
S3 g3
a ST^g-
C. P
ES
1H3 2
o P 3
rn
a 2L o. rn
S S*
£L O JD
sT s-
5T 3 a
er o -
s£h
Eg
s
CO i
3 P
9
co 2
3 g
Si
a
CD
s
3
CD
CD
CD
CD
V)
o
co
CD
er
cd'
a.
n oi Ej' Hj
s e g n
n
O crq
C~+"
2aq
3d co
CD r£
2 5
C w
S- o
G
i
a§
5
p
p p
B'S
3 73' O
i_ g o
E§
N
co
CO
CO
3
5
e+ 3" P
P
2
*1 «5-
O- 2 CD
3 CD
CD 3
*&o
P 05
S3§
CD 3
I p
CD
HJ P
U
6 5' 3
»J5 a
l_
a a
a 5 a
o S ss
(J!3 «O
o-
-S
3 K' a
a p a?
Para
sr. S p
3 S
3 «3:
Pag
>o
«*3 6.
i3 g-
S.S I
i*Cfq CD
tr
b-S
0
2
5'
3
P CD
CD
E3
•1 CO
&sr
3 a
p 3
SLp
co o
3d
|l'
9? 3
31 0q >3
«3- CD 3 v»
Stgg^
öq J"3 <d
2 CD
3 CD CO
CD
Na 5
c
3 a
a r
CD p
3 £-
CD
a g
L
a 1 5. '"T
3 W
3
P p
ni ?r.
P
B
CD
B?'
9? O
SIT W.
3
to N S
T- p
£- ®-
3 a
p
P aq
i ra a-
S CD
O
a pfi
m a
3 r
03
CP
CP
a
tr
a
a
a§ B
S H-
1
fe^a-
af-.
a M a
a.S@t
pB
P Q
5 Eë
M- H
55 Orq
3
CD H-. O
D B oq
2 w-
3 P3
p g
CLQj^
53 <1
e. s"
aw S
.T" N
5'OP M. H.
OObo
'1^ 2 É3 s
w
5^
C: <4
P H g
p crq
HJ
i - P- O CD P
p 3 3* £L
w a w ST
P co
i—i p- p a
a V
PnH O K"
r* p* P
ip a a-
w gw-2.®
1 f I p
I I
td
o
g;
cd"
CD
3
Z
o
W
CD
a*
C!
a a
a
ïd -e
CD
<-i
a
p
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Qoes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Abonnementsprijs ??.Ï0 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Qoes en Vlisslngen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Directeur HoofdredacteurR. ZUIDEMA
Advertentlën 30 cent per regei
Ingezonden mededeelüngsn 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
H
Vlisslngen en de beide maatschappijen,
De Schelde en de Zeeland, hadden Zater
dagmiddag niet over te kort aan belang
stelling te klagen. Een groote schare van
genoodigden, van nabij en ver gekomen,
wilde tegenwoordig zijn bij de te water
lating van het nieuwe motorpassagiers
schip „Koningin Emma" van de Mij' Zee
land. Twee groote tribunes aan weerszijt-
den van de met guirlandes en vlaggen ge
tooide boot gebouwd, waren bezet met da
mes en heeren, die getuige wilden zijn van
dit heugelijk, feit. Klosten nooh moeite wa
ren gespaard, om alle gasten zoo goed
mogelijk te ontvangen. Een extra-trein
bracht velen van buiten Zeeland te even
voor twaalf uur in de Soheldestad, wier
belangen zoo nauw samenhangen met die
van de Zeeland en De Schelde. Ze werden
in autobussen naar de werf vervoerd.
Wij zagen o.m. vice-admiraal Fürstner,
als vertegenwoordiger van den minister
van (Defensie; Mr Spitzen, secretaris-ge
neraal van Waterstaat, vertegenwoordiger
van den minister van Waterstaat; G. F.
Feppema, vertegenwoordiger van den mi
nister van Economische Zaken; B. J. de
Leeuw, wnd. tbes.-generaal van Finan
ciën; A. Duynstee, hoofdinspecteur P. T.
T.; de directeuren der Spoorwegen Hup-
kes en v. Ryckevorsel en voorts een groot
aantal militaire en burgerlijke autoritei
ten. Ook radio (N. G. R. V.) en film (Po
lygoon) waren present.
De feestvreugde was in Vlissingen nog
intenser door het feit, dat M. de
Koningin de doopplechtigheid zou ver
richten.
Tegen het middaguur begon dan ook op
straat de drukte groot te worden. Buurt
verenigingen met haar vaandels stelden
zich op. Overal hingen vlaggen. Ook het
weer werkte mee om velen op straat te
brengen. Alles beloofde in elk opzicht een
feestdag te worden.
De verschillende schepen in de marine
haven waren gepavoisseerd en zoowel hel
terrein als de hooge mechanische werk
tuigen van de werf waren rijk bevlagd. Op
het terrein van „D'e Schelde" heerschte
hoogspanning. Alles werd nog eens ge-
inspecteerd.
De Koningin komt
Met den mailtrein van 12.37 arriveerde
H. M. de Koningin, die gekleed was in
een grijze bontmantel, op 't station, waar
zij begroet werd door den Commissaris
der Koningin in Zeeland, burgemeester
van Woelderen en den commissaris van
politie, dhr Gasinjet; ook jhr v. Teylingen
Zeeuwsch Kamerheer, was aanwezig. Het
dochtertje van den burgemeester, Heleen
tje van Woelderen, bood de Koningin
bloemen aan.
Terstond hierop begaven allen zich
naar de gereedstaande auto's, om via de
Prins Hendrikweg, Koninginneweg en
Aagje Dekenstraat naar de werf te rij
den. Duizenden menschen stonden langs
den weg en juichten. Ook de matrozen lie
ten zich niet onbetuigd. In de Aagje De
kenstraat stonden tal van buurtvereni
gingen en andere corporaties met vaan
dels en vlaggen.
Vóór de statietrap, toegang gevend tot
de koninklijke tribune, was een baldakijn
opgericht en hier werd H. M. ontvangen
door dhrn Ruys en De Meester, resp. pre
sident-commissarissen van De Schelde en
de Zeeland, alsmede door de directie van
Schelde en Zeeland. Hier mocht Anneke
Smit de Koningin een bloemstuk aanbie
den.
P® harmonie „Ons Genoegen" zette nu
het Wilhelmus in. De Koninklijke stan
daard werd geheschen en spoedig ver
toonde H. M. zich voor de ramen van de
tribune.
Rede van den heer Ruys.
De heer Ruys sprak nu de volgende
rede uit:
Majesteit,
Het zij mij als President-Commissaris
ij Koninklijke Maatschappij „De
«melde", mede uit naam van de Stoom-
naar i^aatschappij „Zeeland" vergund,
Lwe Majesteit van harte welkom te heeten
®P de werf, die ik moge het kort in
herinnering 'brengen haar ont
staan te danken heeft aan
oninklijk initiatief, de
eruitziende blik Uwer
l^jesteits Vader, onze be-
11 inde wijlen Koning W i 1 -
i e m III.
Zijne Majesteit bezocht in 1873 deze
gemeente om de voltooide havenwerken in
te wijden. Het was toen, dat hij de bevol
king verblijdde met een koninklijk woord;
„D'e oude verlaten Marinewerf zal weder
in gebruik gesteld worden. Ik wenscb, dat
een groote scheepsbouwwerf met werktui-
genfabriek hier worde tot stand gebraent"
Gesteund door deze woorden, zette wij
len Arie Smit zich aan het werk en hij
mocht erin slagen dit bedrijf in 1875 te
stichten.
Majesteit, namens Bestuurderen van de
Koninklijke Maatschappij „De Schelde"
zeg ik U eerbiedig en met groote waar
deering dank, dat U gevolg hebt willen
geven aan de uitnoodiging, dit schip, dat
met Uwe toestemming den naam zal dra
gen van Uwe onvergetelijke en zoo zeer
beminde Moeder, Koningin Emma, aan
zijn element toe te vertrouwen.
Groot was de voldoening en de vreugde,
toen de mare door de gemeente ging, dat
Uwe Majesteit zich bereid verklaard had,
de plechtigheid te verrichten. Wij en de
bevolking, wier wel en wee zoo zeer van
„De Schelde" afhankelijk is, zien daarin
opnieuw een bewijs van Uwe belangstel
ling in de voor Nederland zoo 'belangrijke
scheepsbouwindustrie.
De Schelde heeft tot in 1941
volop werk.
En tenslotte kan Ik U de verheugende
mededeelingi doem dat, dank zi] de zeer
belangrijke opdrachten van Uwe Maje-
steits reigeering voor Uwe Majesteit's Ma
rine en de belangrijke opdracht van den
Rotterdamschen Lloyd voor den bouw van
een snel mailschip van ongeveer 22.000
ton, „De Schelde" thans tot in 1941 zoo
zeer bezet is mot werk, dat wij mogen ver
trouwen, het bouwprogramma zooveel te
kunnen uitbreiden, dat 3000 werklieden en
300 ambtenaren aan den arbeid zullen
kunnen blijven.
Nog een redevoering.
De heer De Meester sprak nu als
volgt:
Het zij mij', als President-Commissaris
van de Stoomvaart Maatschappij' Zeeland
vergund, eveneens enkele woorden tot
Uwe Majesteit te richten.
Dat het Uwe Majesteit heeft behaagd
ons toestemming te verleenen ons nieuwe
schip den naam „Koningin Emma" te ge
ven, stemt ons tot groote dankbaarheid.
Steeds heeft bij het Bestuur der Maat
schappij „Zeeland" den wensch voorgeze
ten, den naam van de Hoogvereerde Vor
stin, die zooveel doorslaande bewijzen van
Hoogstderzelver medeleven in het lief en
leed van onze Maatschappij gaf, levendig
te houden en deze wensch zal thans in
vervulling gaan, nu het schip, dat straks
door Uwe Majesteit aan zijn element zal
worden toevertrouwd, den naam „Konin
gin Emma" zal mogen dragen.
Van de oprichting van de Maatschappij
af heeft deze steeds de belangstelling mo
gen ondervinden van 't Koninklijke Huis,
getuige de namen „Koningin Re-
ge n t e s", „Koningin W i 1 h e 1-
m i n a", „Prinses Julian a",
en „M e o k 1 e n b u r g", die vroegere
stoomschepen van onze Maatschappij dra
gen mochten. Deze vier schepen ging he
laas gedurende den wereldoorlog verloren
en aan de daarna nieuw gebouwde twee
stoomschepen mochten wederom de na
men „P r i n s e s J u 1 i a n a" en
„M e o k 1 e n b u r g" worden gegeven.
Doch ook op andere wijze kwam de be
langstellende steun van het Koninklijke
Huis tot uiting. Zijne Koninklijke Hoog
heid Prins Hendrik, de Zeevaarder, nam
een zeer actief aandeel in de voorberei
dingen tot en in de oprichting van de
Maatschappij in 1875. Ook daarna nam
Zijne Koninklijke Hoogheid als eere
voorzitter een daadwerkelijk aandeel in
het Bestuur van de Maatschappij'.
Ook Zijne Majesteit Koning Willem III
gaf overtuigende bewijzen van zijn be
langstelling, terwijl wij van 1910 tot 1934
het voorrecht hadden Zijne Koninklijke
Hoogheid, Prins Hendrik der Nederlan
den Beschermheer van onze Maatschappij
te mogen noemen.
Groot is onze erkentelijkheid steeds ge
weest voor deze Vorstelijke belangstelling
en groot is ook onze erkentelijkheid je
gens Uwe Majesteit, dat Uwe Majesteit
on^ de hooge eer heeft willen bewijzen
persoonlijk naar Vlissingen te komen,
teneinde ons nieuwe schip den naam „Ko
ningin Emma" te geven en de laatste be
letselen voor het te water loopen weg te
nemen.
Namens Commissarissen en Directie
van de Stoomvaart Maatschappij „Zee
land" moge ik Uwe Majesteit daarvoor
onzen eerbiedigen dank betuigen.
De Koningin spreekt.
Alvorens H. M. de Koningin voldeed
aan het verzoek van den heer Wesseling,
een van de directeuren van „De Schelde",
om de laatste beletselen weg te nemen,
hield zij' de volgende toespraak:
„Mijnheer de president-commissaris van
de maatschappij „De Schelde".
Voor uwe woorden van welkom betuig
ik mijn oprechten dank. Gaarne zal ik
aan het verzoek, om dit schip te water te
laten, voldoen. Ik doe dit met ware vreug
de, waar het schip den naam draagt mij
ner geliefde Moeder, die- steeds bewezen
heeft een open oog te hebben voor de
groote belangen van ons volk en met name
de nationale scheepsbouw en scheepvaart
een warm hart toedroeg.
Ook u, mijnheer de president-commis
saris der Stoomvaart Maatschappij „Zee
land", dank ik voor uwe tot mij gesproken
woorden. Moge dit schip ten allen tijde
getuigenis afleggen van het kunnen van
onzen Nederlandschen scheepsbouw en
moge 'het gedurende een lange reeks van
jaren een sieraad zijn van onze vader-
landsche koopvaardijvloot en van de
maatschappij, wier vlag het voert.
Een gelukkige vaart zij het beschoren".
In spanning.
H. M. kwam nu naar voren. Nog groo-
ter werd de spanning. Commando's klon
ken. Een bombardement van vallende
halken hoorden we.
Het technisch personeel van de
Schelde gaf bevelen aan de werklieden.
H. M. de Koningin verrichtte Zaterdagmiddag te Vlissingen de plechtigheid der
tewaterlating van het nieuwe motorpassagiersschip „Koningin Emma" van de
Stoomvaart Mij. „Zeeland".
Aan de ingezetenen van Middelburg.
Hare Majesteit de Koningin heeft mij
ter gelegenheid van Hoogstderzelver be
zoek op Zaterdag 14 Januari, bij herha
ling Hare groote ingenomenheid betuigd,
met de warme en geestdriftige ontvangst
Hare Majesteit door de bevolking van
Middelburg zoo spontaan bereid,
Hare Majesteit heeft mij opgedragen
aan alle particulieren en organisaties die,
in welken vorm ook, het hunne daartoe
hebben bijgedragen, Haren bijzonderen
clank daarvoor over te brengen.
Het Is mij een voorrecht, me bij deze
van de mij verstrekte opdracht te kwij
ten.
Dë Burgemeester van Middelburg,
M. FERNH0TJT.
11 Januari 1939.
De directeur van deze Mij. vertelde H.
M. eenige bijzonderheden. Elke man, die
noodig was, was op zijn post. Nog even
wachten. Nog intenser 'de spanning. Ein
delijk een belletje. H. M. hakte met twee
forsche slagen het staaldraad door. Het
schip kwam in beweging, de champagne-
flesch sloeg tegen den neus van het
schip stuik. Het Wilhelmus werd ge
speeld.
„Langzaam begon het schip te glijden
onder luide toejuichingen van alle aan
wezigen, dan steeds sneller en eenige
oo'genblikken later bevond de „Koningin
Eïmma" 'zicih in z'n element."
Zoo meldden het Zaterdagavond enkele
iet-wat voorbarige bladen, die buiten Zee
land verschijnen en die er leelffk invlo
gen. Maar zoo gebeurde het juist niet.
Het schip gleed niet verder dan 2 m. en
bleef toen stok-stijf zitten.
Groote teleurstelling! Personeel van de
Schelde was 'onmiddellijk in actie en liep
af en aan. Hydraulische kracht werd
aangewend, maar het vorderde slechts
decimeter voor decimeter, zoo ongeveer
(als we goed hebben uitgerekend) 1 M.
per (kwartier.
Een pijnlijke situatie voor de directie
van. de Schelde. Onder 'hoogspanning
werd gewerkt, maar men schoot weinig
op. H. M. was echter onvermoeid. Ze had
meer geduld, dan velen op de tribunes,
wien dat wachten al spoedig begon te
vervelen. Steeds 'kwam ze weer naar
voren, om door Ir Wesseling voorgelicht
te worden en om alles nauwkeurig op te
nemen. Niets ontging haar.
Deze tegenslag heeft natuurlijk een
streep gehaald door het feestprogramma
van den dag.
Toen het wachten steeds langer duur
de, 'heeft men de ververschingen, die in
het kantoorgebouw der Schelde gereed
stonden naar de Kon. tribune doen over
brengen en zijn de Commissarissen van
de beide 'betrokken maatschappijen, en
kele dames en andere autoriteiten, o.w.
de ontwerper van het schip, Ir Blokland
Visser, in plaats van in 'het kantoorge
bouw, hier aan de Koningin voorgesteld.
'Het bezoek aan 't kantoorgebouw ver
viel hiermede.
„On's 'Genoegen" gaf zoo nu en dan, om
de stemming er in te houden, een num
mertje ten beste.
Was het de bedoeling geweest, dat H.
M. te ongeveer twee uur te Middelburg
zou arriveeren, het werd drie uur, eer
zij' uit Vlissingen vertrok.
D'e burgemeester en de heeren van
de SchJde en de Zeeland deden haar en
't gevolg, waaronder ook de Commissaris
der Koningin uitgeleide, het Wilhelmus
werd weer gespeeld, en vlug werd toen
tussc'hen de duizenden langs den weg
naar (Middelburg gereden voor het bezoek
aan de ambtswoning van den Commis
saris in de Abdij'.
In een minimum van tijd stroomden
toen ook de tribunes leeg en begaven de
gasten, van wie velen als versteven wa
ren van de kou, zich per autobus naar
hotel Brittannia, om daar op verbaal te
komen.
De oorzaken van den tegenslag.
Wij hebben aan dezen en gene ge
vraagd, wat de oorzaak van het niet van
stapel l'oapien kon 'zijn.
Wij 'hoorden, dat de vorst in den nacht
van Vrijdag op Za.terdag het vet op de
slede barder had gemaakt dan gewensebt
was.
Een andere hypothese is, dat de 'hel
ling te kort en niet steil 'genoeg zou zijn
geweest, waardoor het schip te weinig
vaart had, om den weerstand van het
water te overwinnen.
Ook schenen de hydraulische persen te
weinig capaciteit te bezitten.
Binnenland.
De tewaterlating van de Koningin Emma
te Vlissingen.
Hr. Ms. Tromp aangevaren.
SchipbreuJlfl bij Vlissingen.
Uitvoer van land- en tuinbouwproducten.
Franco bezet Tarragona.
Chamberlain te Londen terug,
UITGIFTE lOOVa PCt.
rustige en solide geldbelegging.
Insohrljvlngen worden tot uiterlijk
Donderdag 19 Jan. aangenomen door
Volgens sommigen had men beter ge
daan door spoediger sleepboothulp in te.
roepen. Daartegenover hoorden wij, dat
dat niet onder alle omstandigheden zon
der gevaar moet zijn.
Hoe het zij', te ongeveer v ij f uur zakte
de Koningin Emma eindelijk de 'helling
af, het water in. Na ruim vier uur
zwoegen had men toch succes.
Zooals reeds 'gemeld, hadden te ruim
drie uur alle genoodigden zich naar Brit
tannia begeven, waar 'hun een wel laat,
maar toch uitstekend verzorgd noenmaal
wachtte.
De heer De Meester, presi'dent-com-
missaris van de Zeeland riep allen het
welkom toe en de heer Posthumus Meyes,
van de Ned. Spoorwegen, deelde mee, dat
de extra-trein inplaats van om 5 uur pas
om 6.12 vertrekken zou.
Even over vij'f barstte het enthousiast
me los in de zalen, omdat toen de tij'ding
binnenkwam, 'dat de Emma eindelijk van
de belling af was.
Eind goed, al goed.
Ten slotte deden wij; nog mede, dat de
Koningin Emma tegen 1 Juni in dienst
zal worden gesteld. Een technische be
schrijving van dit moderne sohip gaven
wij ree'ds.
Het zusterschip, dat den naam zal krij
gen van „Prinses Beatrix", zal op 25
Maart a.s. te water worden gelaten. Het
ligt in de bedoeling dit schip tegen 1 Juli
a.s. in de vaart te brengen, zoodat in het
komende zomerseizoen de dagelijkscbe
dienst van de „Zeeland" op Engeland
door deze twee nieuwe schepen zal kun
nen worden uitgevoerd.
EEN HARTELIJK AFSCHEID
TE ROME.
Chamberlain is gisteren, blijkbaar met
een opgewekt gezicht, te Londen terug ge
keerd.
Het afscheid te Rome is hartelijk ge
weest.
Minister Halifax is naar Genève ver
trokken, om daar o.m. zijn Fransohen col
lega, Bonnet, te ontmoeten.
Chamberlain heeft de terugreis te Pa
rijs niet onderbroken.
Het is intusschen niet
uitgesloten, dat het Britseh-
Italiaansc'he contact spoe
dig 'hernieuwd zal worden.
De Italiaansche minister van Buiten-
landsche Zaken, graaf Ciano, heeft n.l.
aan een specialen verslaggever van de
„Daily Mail" verklaard, dat hij binnen
kort een bezoek aan Londen 'hoopt te
brengen.
Ciano zeide „zeer voldaan" te zijn over
bet resultaat van de besprekingen, die bij
„allerhartelijkst" noemde. Mussolini zou
voorts aan Chamberlain verklaard heb
ben:
„Ik geefu mijn eerewoord,
dat ik voornemens ben, de
letter en den geest der
Britscb-Italiaansche over
eenkomst in acht te nemen.
De „Star" maakt zich tot tolk van het
gerucht, volgens hetwelk Mussolini in het
a.s. voorjaar naar Londen zou kunnen
komen. „Als hij er den moed toe heeft",
voegt het blad er aan toe.
Volgens gezaghebbende bron „is de uit
noodiging daartoe gedaan", zegt het blad.
„De onmiddellijke reactie
van Mussolini daarop was,
dat bij zich afvroeg, of hij
wel veilig zou zij n".
