HOOFD
VERSTOPT?
Va-tro-nol
GELD
NI Fin. Mij. „Zeelandia" Boes
Dagblad voor de Provincie Zeeland
ramma.
EERSTE BLAD.
EEN ZILVEREN
ARBEIDSOVEREENKOMST.
Buitenland.
Oe besprekingen te RoTe
op het doode punt.
Roosevelt vraagt 525 millioen
dollar voor bewapening.
VlCKS
De Gestapo in de Duitsche
pastorieën
De strijd in Spanje.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
VRIJDAG 13 JAN. 1939
53e JAARGANG - No. 89
beschikbaar voor
den aankoop van
een Automobiel
xlgenden morgen
it er iemand in
een brief op zijn
iuari 1939.
5 en 301,5 M. 8.00
.0.20 VARA, 12.00
7,30 VPRO, 9.00
I,00'12,00 VARA.
Ber.) 10.00 Mor-
L0.40 Gram. 11.00
a. 12.00 De Palla-
12.45 Gram. 1.00
2.00 Gram. 2.40
x leed", causerie.
0 Gram. 5.00 Voor
>1. 6.00 Gram. 7.00
Cauiserie „De be
halen voor de g-e-
ANP. 7.30 Ber.
ïckibart" (II). 8.00
7iinoent van Gogh"
onschuldig. 9.30
operette „Die ge-
Ber. ANP. 10,40
11.30 Jazzmuziek
irairn.
5,5 M. Algem. Pro-
NCRV.
8.15 Ber., gram.
10.30 Morgend.
lo met piano. 2.00
ur. 3.00 Het Arnb.
4.15 Gram. 5.00
6.30 Ber. Hierna:
'7.00 Ber. 7.15 Lit.
8.00 Ber. ANP,
De Arnb. Orkest-
„Gezins- en huwe-
!.Ó0 Ber. ANP, act.
II.30 Gram. 11.50
VEERBERICHT.
van hedenmorgen
singen lichte regen;
ratuur 5; minimum
lag afgeloopen ei-
van hedenavond tot
r 19 uur:
3 land iets kouder,
met nog eenige re-
W. richtingen,
amiddag 3 u.:
iddag 3 u.
ir fietsers:
755.
tp'f
Uitgave: N. V. Uitgevers» Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Qoes
Postrekening 44453 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - HoofdredacteurR. ZU1DEMA
Abonnementsprijs 1Z.Sö per k\ artaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentlën 30 eent per regel
Ingezonden mcdedeelingen 60 cent per regel
Kleine Advertentlën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Door het Boekdrukkersbedrijf wordt
dezer dagen herdacht, dat nu 25 jaar
geleden een collectieve arbeidsovereen
komst tot stand kwam, welke telkens al
of niet gewijzigd werd verlengd en tot op
den dag van heden is blijven bestaan.
Een feit van genoegzaam belang om er
even bij stil te staan.
Deze G.A.O. is toch niet alleen van
groote beteekenis geweest voor bet Boek
drukkersbedrijf, voor patroons en gezel
len, maar voor de arbeidsverhoudingen in
ons geheele bedrijfsleven.
Door het Boekdrukkersbedrijf is een
voorbeeld gesteld, dat in tal van andere
bedrijven tot navolging prikkelde.
Maar nog altijd staat wat de bedrijfs-
verhoudingen betreft, het typografisch be
drijf aan de spits.
Vroeger was dat anders en bevond het
zich ver in de achterhoede.
In het begin van deze eeuw was het
met het Boekdrukkersbedrijf slecht ge
steld. De toestand liet zoowel voor de
patroons als voor de gezellen zoo onge
veer alles te wenschen over.
Langzamerhand is er verandering ge
komen.
D'e gezellen begonnen zich te organisee-
ren en de patroons volgden, z:ij' het in
langzaam tempo, dit voorbeeld,
Aanvankelijk beteekende organisatie:
strijd, maar deze gedachte maakte plaats
voor de idee van samenwerking om zoo te
komen tot verbetering van den bedrijfs-
toestand.
En dit doel is tenslotte bereikt.
Nadat er zich verschillende arbeidscon
flicten hadden voorgedaan, hier en daar
gevolgd door een zekere ordening, wer
den in September 1913 de bespreking-en
tusschen de verschillende bonden ge
opend, teneinde te komen tot een C.A.O.
Het ging niet alles van een leien dakje.
E'en deel der arbeiders, opgevoed met
het evangelie van den klassenstrijd, stond
eenigszins huiverig tegenóver de gedach
te van samenwerking in het belang van
het bedrijf met de patroons; en een deel
der patroons was nog te zeer in het in
dividualistische garen gevangen om van
samenwerking met collega's en gezellen
iets goeds te verwachten.
Na moeizame onderhandelingen werd
echter tenslotte het doel bereikt en kwam
een G.A.O, tot stand.
Een belangrijk stuk werk was hier
mede tot stand gebracht.
Het duurde echter niet lang of er deden
zich verschillende niet-voorziene moeilijk
heden voor.
Enkele maanden na het tot stand ko
men van de C.A.O. brak de wereldoorlog
uit, die ook in het Boekdrukkersbedrijf
gróote ontreddering" dreigde teweeg te
brengen. Het gelukte evenwel door on
derling overleg de moeilijkheden te bo
ven te komen.
Bij de vernieuwing van het contract in
1917 werden meerdere ingrijpende ver
anderingen aangebracht. D'e rechtspositie
van de arbeiders werd verbeterd, terwijl
mede de handhaving van het prijstarief
geregeld werd.
Ook na dien tjj,j bieken meermalen
wijzigingen noodzakelijk.
Soms dreigde het dat de onderhande
lingen vast zouden loopen en dat een con
flict zou uitbreken. Geen wonder ook. Er
kwamen tijden van opgang en van crisis.
Loonsverhoogingen moesten soms onge
daan worden gemaakt, de werktijden on
dergingen meermalen verandering, aan
passing aan de veranderde omstandighe
den bleek meer dan eens geboden.
Meermalen gaf dit tot hevige spanning
aanleiding.
Maar het eind is geweest, dat de col
lectieve arbeidsovereenkomst gehand
haafd bleef en dat de samenwerking van
patroonsorganisaties en vakbonden bleef
voortduren.
De C.A.O. is in de practijk gebleken een
instituut te zijn van groote beteekenis
De G.A.O. bevorderde en versterkte den
vrede en de rust in het bedrijf en
maakte een gezonde ontwikkeling moge-
Zij had een zegenrijke werking voor de
georganiseerde bedrijfsgenooten terwijl
°ok de niet-georganiseerden mee de
vruchten plukten.
Met tevredenheid en dankbaarheid kan
het typografisch bedrijf op de afgeloopen
*5 jaren terugzien.
Hier is een u i t het bedrijf zelf voort
gekomen „ordening", die aan het geheele
ednjfsleven ten voorbeeld kan worden ge
steld.
Het ideaal is nog niet bereikt.
De „verbindend-verklaring" van de
C.A.O'. is nog niet verkregen evenmin als
de „verordenende bevoegdheid".
Maar wat bereikt werd is van genoeg
zame beteekenis om het met groote dank
baarheid te herdenken, waarbij een eere-
saluut aan mannen als Wierdels en Die-
mer en Veraart niet mag ontbreken.
BRITTEN EN ITALIANEN BLIJVEN
BIJ HUN STANDPUNT.
Geen tastbaar resultaat.
De besprekingen, die gistermiddag tus
schen Chamberlain, Mussolini, Ciano en
Halifax gevoerd zijn, hebben anderhalf
uur geduurd.
Na de besprekingen van gister ver
luidde, dat van geien van beide zijden
gevraagd is om of toegestemd is in het
aangaan van eenigerlei verplichting, re
geling of overeenkomst.
Beide partijen bleven hun standpunt
handhaven en begrepen volkomen elkan
ders opvattingen. Er worden geen ver
dere formeele besprekingen iverwac'ht.
Volgens Havals wordt bevestigd, dat de
Britsoh-Italiaansche besprekingen geen
enkel positief resultaat 'hebben opgele
verd. De sfeer waarin de gedac'htenwis-
selingen gevoerd werden, wordt geken
merkt door de bijzonderheid, dat Cham
berlain en Mussolini slechts weinig woor
den hebben gewisseld. Ciano gaf een uit
eenzetting van het Italiaansche stand
punt ien Halifax van het Engelsche ten
aanzien van de belangrijke Europee'sche
en Mi'ddellandsehe Zee problemen.
D'e Britsc'he ministers werden harte
lijk toegejuicht door 20.000 toeschouwers,
toen zij gistermiddag naar het Forum
Mussolini reden om daar een gymna-
stidkdem'onstratie van de fascistische
jeugd te aanschouwen.
Verdere niet-officieele besprekingen
worden niet verwacht, doc'h men be-
schouwt de operavoorstelling, die gister
avond plaats vond en het diner, dat van
daag door de Britsc'he ambassade zal
worden aangeboden', als uitmuntende ge
legenheden voor niet-officieele gedachten-
wisseling.
Later wordt bericht, dat de
meening heers c h t, dat de
Italiaanse 'h-B ritsche 'bespre
kingen op een dood punt
z ouden z ij n getome n.
Voorts wordt van gezag
hebbende zijde verklaard, dat
noch de Italianen, noch de
Britten eenige concessie ten
aanzien van 'hun standpun
ten hebben gedaan en dat
Mussolini niet de belofte
heeft gegeven, zijn troepen
uit Spanje terug te trekken.
De stilzwij endheid van beide partijen
legt men uit als een aanwijzing, dat geen
van heide van haar standpunt zijn afge
weken.
Alles wijst er op, dat Mussolini ge
weigerd heeft Chamberlain voldoening te
schenken' inzalke Spanje en de terugtrek
king der Italiaansche troepen.
Een Fransch blad over het bezoek.
De „Figaro" zegt, dat de tactiek, van
den Juce duidelijk is. Eenerzijds gaat het
er om de Italiaansche openbare meening
door een stelselmatige verdraaiing van
feiten te doen gelooven, dat de vrede in
Europa verzekerd zou zijn, indien dat
onverdraagzame Frankrijk niet Istar zou
blijven in zijn negatieve, provoceeriande
houding. Anderzijds g'aat het er om,
Chamberlain te zeggen: „Gij: ziet wel hoe
de ge' oelens van Italië, dat u toejuicht,
zijn. Verkrijgt van uw Fransche vrien
den die noodi'ge concessies voor mijn poli
tiek en a'lles zal in orde komen."
„WIJ ZIJN THANS EVEN ONVOL
DOENDE VOORBEREID ALS IN 1917".
Gisteren is in het Congres de met span
ning verwachte speciale boodschap van
president Roosevelt betreffende de natio
nale defensie ingediend.
"Waar de nadruk op gelegd moet wor
den, aldus Roosevelt, is de groote veran
dering, die duidelijk is in de internatio
nale conflicten sedert het einde van den
wereldoorlog en in het bijzonder geduren
de de laatste paar j'aren.
Voortgaande verklaarde Roosevelt, dat
hij in de verste verte niet de gedachte wil
vekken, dat het congres of de president
er ook maar aan dachten deel te nemen
aan een nieuwen oorlog op Europeeschen
bodem. De feiten toonen aan, dat de Ver-
eenigde Staten in 1917 niet gereed waren
Een paar van deze
druppels—en U
ademt weer vrijuit.
Het is verbazend, hoe snel de ver
velende verstoptheid bij hoofdverkoudheid
of neuscatarrh te verhelpen is wanneer U een
paar druppels Va-tro-nol in de neusgaten
doet. U welt de tintelende geneeskracht, die
zich snel door de dieper gelegen neuskanalen
verspreidt. Spoedig verdwijnt het hinder
lijke slijm en vermindert de zwelling der
slijmvliezen. De irrlteerende prikkeling in
den neus houdt op en het schoonhouden der
neusholte wordt erdoor bevorderd. U kunt
weer frisch en gemakkelijk adem halen.
Voorkomt ook vele verkoudheden
Maar dat is niet alles. Vele verkoudheden
kunt U nu geheel voorkomen of in het
eerste stadium afweren, wanneer U slechts
Vicks Va-tro-nol bij het eerste waarschu
wende niezen gebruikt. Dit merkwaardige
middel is speciaal bereid voor neus en keel,
waar verkoudheden ontstaan. In deze "ge-
vaarzóne" helpt Va-tro-nol de natuur ver
koudheden af te weren, vóórdat zij kunnen
doorzetten.
om operaties op groote schaal te land en
in de lucht te voeren. In betrekkelijken
zin, aldus de boodschap verder, zijn wij
thans niet méér gereed dan wij het toen
waren, en wij kunnen niet garandeeren
dat er een lange periode komt, vrij' van
aanvallen, waarin wij; ons zouden kunnen
voorbereiden.
Een nauwkeurig onderzoek van de drin
gendste eischen van thans brengt Roose
velt er toe aanbevelingen te doen in deze
zitting van het congres om zoo spoedig
mogelijk omstreeks 525 millioen dollar
uit te trekken.
Van dit bedrag zou omstreeks 450 mil
lioen uitgetrokken moeten worden voor
de behoeften van het leger, 65 millioen
voor de vloot en 10 millioen voor de op
leiding van civiele piloten.
"Wat het leger betreft brengen inlich
tingen uit andere landen ons ertoe te ge
looven, dat er een volledige 'herziening
moet komen van onze luchtvaartbegroo-
ting.
Voorgesteld wordt, dat 300 millioen
wordt uitgetrokken voor den aankoop van
verschillende typen legervliegtuigen.
Van de ongeveer 150 millioen, die voor
het leger noodig zijn, stelt Roosevelt voor
credieten tot een bedrag van 110 millioen
te besteden voor aanschaffing van lucht
afweergeschut, semi-automatische gewe
ren, antitank-geschut, licht en zwaar ge
schut, munitie en gasmaskers.
De geraamde credieten van 65 millioen
voor de marine moet worden verdeeld in
40 millioen voor de oprichting en verster
king van vlootbases in beide oceanen.
Voorts ongeveer 21 millioen voor ma
rinevliegtuigen, luchtvaartmateriaal enz
Sprekende over de veiligheid van de
Panamakanaal-zone, die Roosevelt van
het uiterste belang noemt, zegt de presi
dent, dat het vredesgarnizoen daar thans
onvoldoende is voor de defensie van do
zen vitalen schakel. Het permanente gar
nizoen moet vergroot worden.
Iedere Amerikaan is zich bewust van
de vreedzame bedoelingen der regeeriug
en het volk weet, dat wij niet denken over
agressie en geen wenschen hebben naar
gebiedsuitbreiding. Niettemin, als uitvoe
rend hoofd der regeering ben ik gedwon
gen de feiten onder de oogen te zien.
Het 'Congres is getroffen door de gema
tigdheid van de boodschap van Roosevelt
over de defensie. Er schijnt weinig twijfel
aan te zijn, dat de aanbevelingen van den
president zonder ernstige oppositie zullen
worden goedgekeurd.
De waarschuwing, die door de offici-
eele Deutsche diplomatisch politisebe
Korrespondenz ten aanzien van de neu
traliteit tot N e d e r 1 a n d gericht is,
wordt door de dagbladen gepubliceerd als
in belang onmiddellijk volgende op de be
sprekingen van Chamberlain te Rome. Zij
heeft ongunstig commentaar gewekt in de
wandelgangen.
TALRIJKE DOCUMENTEN IN BESLAG
GENOMEN.
Maandag j.l. is door de geheime Duit
sche staatspolitie, de gestapo, onver
wacht een inval gedaan in alle R.K.
pastorieën van geheel West-Dditschland,
en waarschijnlijk ook in vele, zoo niet
alle andere gebieden van het Derde Rijk.
Er werd een uiterst nauwgezette 'huis
zoeking uitgevoerd, terwijl overal tal
rijke documenten door de gestapo in be
slag genomen en meegevoerd zijn.
Men brengt dezen overval in verband
met plannen om de goederen der R.K,
Kerk te sekwestreeren.
Falset in handen van de opstandelingen.
De regeering; mobiliseert zes nieuwe
lichtingen.
Uit Lerida wordt gemeld, dat de tioe-
pen van Franco Donderdag de stad Fal
set hebben ingenomen, hetgeen hun den
weg vrijmaakt voor de verovering van
Reus de laotste stad van beteekenis voor
Tarragona.
Dat de toestand voor de regeering kri
tiek begint te worden, blijkt wel uit do
volgende besluiten, welke Donderdag in
den ministerraad te Barcelona werden
genomen.
Allereerst hechtte de raad zijn goed
keuring' aan een door Negrin voorgelegd
decreet, waarbij' de algemeene mobilisatie
van de lichtingen 1915 tot 1921 wordt
afgekondigd. Deze lichtingen omvatten de
mannen van 38 tot 44 jaar.
Voorts keurde de ministerraad een
reeks decreten goed betreffende de vor
ming van stormbrigades, de zuivering
van het achterland, teneinde alle bruik
bare mannen naar het front te kunnen
zenden, het gebruik van civiel personeel
in de oorlogszone tot den leeftijd van 50
jaar voor de fortificatiewerken en het
weder in dienst terugroepen van alle jye-
pensionneerde openbare ambtenaren.
Het front van Estremadura.
Aan het westelijke front is het tempo
van den republikeinschen opmarsch in de
provincie Badajoz thans vertraagd, aan
gezien de opstandelingen hier vooral ar
tillerie en vliegtuigen hebben geconcen
treerd. De republikeinen rukken lang
zaam voort naar het mijngebied van
Azuaga en zijn thans in de buurt geko
men van den belangrijken spoorweg,
welke Sevilla en Cordova verbindt met
Salamanca en Burgos. Er wordt hier ver
bitterd gevochten.
PESSIMISTISCHE REDE VAN EDEN.
„Hoop hot beste, maar bereid U voor op
het ergste".
In een te Kenihrorth uitgesproken
redevoering heeft de Engelsche oud-
minister Eden verklaard, dat hij', met het
oog op het bezoek van Chamberlain aan
Rome, niet over den internationalen toe
stand wilde spreken-; hij; verklaarde ech
ter, dat 'het helaas waar is, dat een ieder,
die den internationalen toestand volgt,
wel ernstig ongerust mioet zijn over de
vooruitzichten. Dit is in het bijzonder
van toepassing op den toestand ivan
Spanje, die t'hans een eerste plaats in
onze gedachteninneemt.
In feite, aldus Eden, schijnt het mij' toe,
dat de tijden zoo ernstig zijn, -dat het
zeker een eerste plicht moet zijn, welke
ons opgelegd is, om opbouwend bij te
dragen in het diienen van den staat, 'om
te helpen en niet te hinderen. Eden wekte
het Britse-hé volk op, ais 'zijn motto voor
1939 de woorden van -den aartsbisschop
van Canterbury te aanvaarden: „Hoopt
het beste, maar bereidt u voor op het
ergste".
Helaas is er niemand die z'ou beweren,
dat de strategische positie der Wester-
sche democratieën in het afgeloopen jaar
verbeterd is; juist het tegenovergestelde
is waar.
Korte Berichten.
D'e „Nationaltidende" meldt, dat de
politie hij de onlangs verrichte huiszoe
kingen bij' Deensche nationaal-socialisten
heeft geconstateerd, dat een zaak in ra
diotoestellen in het centrum van Kopen
hagen een der belangrijkste spionnage-
centra in D'enemarken was, welke was
gesticht door twee Duitschers, die vier
jaren geleden in het land waren geko
men.
Een afdeeling troepen uit Frankrijk
is naar de grens in Fransch Somaliland
vertrokken.
EX-KEIZERIN ZITA IN ONS LAND.
Een beizoeik aam Ocsterhout.
D'ezer dagen heeft ex-keizerin Zita van
Oostenrijk met haar oudste dochter aarts
hertogin Adelaide een bezoek aan Ooster
hout gebracht. Naar „Sancta Maria"
meldt hebben de vorstinnen daar het gou
den professiefeest meegevierd van mère
Agnes- de Löwenstein van de abdij- van
de Benedictinessen te Oosterhout. De
gouden jubilaresse is n.l. een tante van
de ex-keizerin.
Binnenland.
De kogelgaatjes in de Duitsche legatie
gebouwen hier te lande.
Een kwart eeuw C.A.O. in de typografie.
De boter wordt goedkooper.
Buitenland.
De besprekingen te Rome op het doode
punt?
De troepen van Franco nemen Falset.
Roosevelt vraagt 525 miljoen dollar voor
de bewapening.
op gemakkelijke betalingsvoor
waarden. Vraagt inlichtingen.
DE BOTER WORDT GOEDKOOPER
De heffing met 10 cent per kilo verlaagd.
De commissie-noteering voor Neder-
landsche bo-ter is gisteren vastgesteld op
85 cent per kg. Het bedrag der heffing
en steunuitkeering is voor de week van
12'19 Januari vastgesteld op 60 cent
per kg. De prijs van een kg boter in den
groothandel komt dus op f 1.45, hetgeen
een verlaging foeteekent van 10 cent per
kg tegenover de voorafgaande week.
Zooals dezer dagen reeds werd gemeld,
bedroeg de wintergroothandelsprijs, dien
de minister in uitzicht had gesteld, ook
f 1.45 per kg.
HANDELSBESPREKINGEN
TUSSCHEN NEDERLAND, BELGIE EN
LUXEMBURG.
Op 11 dezer zijn, naar de regeerings-
persdienst meldt, te 's-Gravenhage be
sprekingen aangevangen tusschen een Ne
derlandsche en een Belgisch-L-uxemburg-
sche commissie-, ter bespreking van ver
schillende aangelegenheden, het handels
verkeer tusschen heide landen betreffende
De Nederlandsche commissie staat on
der voorzitterschap van den heer A. Th.
La-mping, terwijl van Belgische zij-de als
voorzitter optreedt de heer A. Boutquin.
De besprekingen worden voortgezet en
zullen vermoedelijk Zaterdag a.s. zijn ge
ëindigd.
DE TACHTIGSTE VERJAARDAG VAN
EX-KEIZER WILHELM.
Doorns burgerij biedt een tuinhuisje aan.
Het plan van bet comité, dat zich onder
voorzitterschap van den burgemeester van
Doorn gevormd heeft, om den ex-keizer
op zijn 80sten verjaardag namens de bur
gerij een huldeblijk aan te bieden, is vol
komen geslaagd.
Op den 27sten Januari zal den ex-kei
zer een tuinhuisje worden aangeboden,
dat geplaatst zal. worden in de nieuwe uit
breiding van het pinetum in het park van
Huize Doorn. Door de Nederlandsche re
laties van den keizer is een bedrag bijeen
gebracht waarvoor zeldzame naaldgewas
sen zullen worden aangekocht, eveneens
ten behoeve van genoemd pinetum.
MOEILIJKHEDEN VOOR DE
WASCH INDUSTRIE.
In verband met de dienstbodenkwestie.
De door den minister van Sociale Za
ken getroffen maatregel dat alle verdien
sten door gezinsleden van ondersteunden
en tewerkgestelden, verkregen met het
verrichten van gezinsarbeid van huishou-
delijken aard, bij de vaststelling van den
steun en de plaatsing in de werkver
schaffing geheel buiten beschouwing wor
den gelaten, heeft ernstige bezorgdheid
gewekt in de kringen van de waschindus-
trieelen.
De waschindustrie vreest dat eener
zijds een niet onbelangrijk gedeelte van
het in die industrie werkzame vrouwe
lijke personeel, hetzij; op eigen initiatief,
hetzij op advies van de ouders, een werk
kring van huishoudelijken aard zal zoe
ken en anderzijds jeugdige vrouwelijke
personen, die voor een beroepskeuze wor
den gesteld, in de toekomst meer en meer
van de industrieele beroepen zullen ver
vreemden en zich eveneens uitsluitend in
huishoudelijke richting zullen oriëntee-
ren.
Namens bet hoofdbestuur van den
Bond van waschindustrieelen in Neder
land is een request waarin de te duchten
moeilijkheden uitvoerig zijn omschreven,
gericht tot den minister van Sociale Za
ken en hem verzocht, den bedoelden
maatregel te willen uitbreiden tot dat
vrouwelijk personeel, hetwelk bereids
