Weest op Uw hoede!
Land- en Tuinbouw
Radioprogramma.
De zwerftochten van Kees.
Bij tientallen staan kachels aangeslo
ten op een nisbuis die lager is dan, de
uitlaat van de kachel. Dit is een groote
fout, ,die betrekkelijk gauw verholpen kan
worden. De nishuis moet omhoog. Het
rooken bij het aanmlaiken houdt dan op
en de trek en de veiligheid vermeerderen
er door. Elk schoorsteen'kanaal moet zoo
danig ingericht zijn, dat minstens 5 Li
ter vuil geborgen kan worden alvorens de
doorgang te vernauwen. Loopt het ka
naal direct verticaal omhoog, dan moet
een truim T-stuk in de aansluiting kachel-
schoorsteen aangebracht worden.
Een tweede fout en wel de lastigste is
de reigelsohuif voor den trek. Alle schui
ven moesten verboden zijn. Een kachel
imloet geregeld worden door meer of min
der lucht en niet door meer of minder
trek.
Jawel, zal men zeggen, wanneer ik de
luchtschuif dicht zet, dan brandt zij' nog
te hard. Welnu, dan deugt de afsluiting
van de luchtschuif niet. In zoo'n geval
kaïn men valsohe trek geven, dat is lucht
toelaten boven het vuur. In de wachtka
mers van de spoorwegen kan men vaak
de kachels zien met opengeslagen vul-
kl'ap.
Nogmaals, laat de sohoorsteenschuif
open. Het laatste omgeval betrof twee be
jaarde menschen. De kachel brandde fijn.
Ze deden de sohoorsteenschuif dicht en
lieten de luchtschuif open. De productie
van kolendamp is onstuimig begonnen en
de menschen moeten in korten tijd ge
storven zijin.
Fout is het ook. om een kachel als vuil
nisbak te gebruiken. Papier verstopt de
circulatie'kainialen en den schoorsteen.
Laat minstens eenmaal per jaar den
schoorsteen vegen en den haard sohoon-
blazen. Men zal mij' toevoegen: „Ik stook
anthraciet of cokes en dat geeft geen
vuil". Ja, dan is het nog noodig, want
op andere wijze kunnen verstoppingen
ontstaan. Men denke daarbij aan het
zware verkeer, waardoor kalk uit den
schoorsteen naar beneden kan vallen en
aan de oorzaak van het ongeval in een
school te Sliedirecht.
Met deze beschouwing over kolendamp
enz. hopen wij eenigszins te hebben bij
gedragen tot de algemeene veiligheid.
Hiernaast: Bij aijn vertrek uit. Londen op weg naar Rome voor zijn onder
houd. met Mussolini werd Chamberlain door verschillende autoriteiten uit
geleide gedaan.
HET GEVAAR VAN KOOLMONOXYDE-
VERGIFTIGING.
Volgens onze tijdrekening is de winter
pas begonnen en reeds zijn opvallend veel
slachtoffeis gevallen door koolmonoxyde-
vergiitiging.
Het was ook streng koud en we kun
nen daaruit de gevolgtrekking maken,
dat, naar mate de thermometer daalt,
het cijfer der slachtoffers stijgt. Dit is
ook logisch, want er wordt harder ge
stookt en de fouten aan kachels, schoor-
steenen en bediening komen meer en
meer naar voren.
In ons landje, met zijn gure jaar
getijden, speelt de kachel in het huise
lijk leven een groote rol. Zij is een meubel
stuk van den eersten rang met vele
goede eigenschappen. De kachel brengt
ons gezelligheid, een behaaglijk gevoel
en is bovendien een ventilator met vrij
groote capaciteit.
Om 1 K.G. kolen te verbranden is van
8 tot 10 Ma. lucht noodig. Zij is dan ook
de beste verwarming voor de gezondheid.
Als zoodanig verdient zij dan ook, dat
men goed met de werking op de hoogte
is en eventueele fouten, als slecht slui
tende deuren enz., laat herstellen.
In den loop der jaren is het kachel-
stoken heel wat gewijzigd. Terwijl het
aantal schoorsteenbranden vermindert,
zien we het aantal gevallen van vergif
tiging toenemen. De kachels zijn meer
geperfectioneerd en de soort brandstof,
die gebezigd wordt, is veranderd. Een
echte zwarte schoorsteenveger ziet men
niet meer en de jongere generatie kent
hem niet eens. Het schoorsteenvuil is
tegenwoordig grijs van kleur, vroeger was
het zwart.
Gewoonlijk wordt de kachel met hout
aangemaakt en dit is noodig, om de ver
branding van de kolen in te leiden. Kolen
laten zich niet met een lucifer aansteken,
maar worden door het houtvuurtje op
ontstekingstemperatuur gebracht, Dit doel
is bereikt, als de temperatuur zóó hoog
wordt, dat gas uit de kolen gaat ont
wijken.
Voor de verbranding van kolen is zuur
stof noodig. De hoofdsubstantie van de
kolen nu (koolstof) verbindt zich met
de zuurstof tot koolzuur. Dit is de ver
branding, die met groote warmte-ontwik-
keling gepaard gaat. De regeling van
deze warmte heeft men nu in de hand,
doch daarop komen we dadelijk terug.
Koolzuur vormt met de stikstof uit de
aangevoerde lucht en een spoor zwavel
de rookgassen, die door den schoorsteen
moeten ontwijken.
Wanneer werkelijk de koolstof in kool
zuur wordt omgezet, noemt men de ver
branding volledig. Onvolledig is zij, wan
neer naast koolzuur ook koolmonoxyde
wordt gevormd. Dit gas, in den volks
mond kolendamp genoemd, is de boos
doener. Het is een reukloos gas, zeer
giftig, en brandt met een blauwe vlam.
Bij inademing wordt het snel door het
bloed opgenomen.
Ui'„ hout, turf, papier, petroleum enz.
kan men eveneens koolmonoxyde ont
wikkelen.
Doorgaans komt in de rookgassen
kolendamp in afwisselende hoeveelheden
voor, omdat door morrelen in de kachel
en het bijvullen, de verbranding en dus
ook dc samenstelling der rookgassen ver
andert.
Doordat de rookgassen de kachel met
een hooge temperatuur verlaten, veroor
zaken zij, door hun licht soortelijk ge
wicht, trek. Hoe hooger de temperatuur,
des te grooter trek. Hierdoor ontstaat
aanzuiging van lucht, via het vuur, door
de luchtschuif.
Tot heden hebben we aldoor het woord
rookgassen genoemd. Dit is niet juist
meer. Vroeger, toen er vette kolen ge
stookt werden (dat zijn kolen, die veel
gas bevatten en met een lange vlam
branden), was de verbranding vaak zóó
onvolledig, dat we de rookgassen kon
den zien. Dit zichtbare werd veroorzaakt
door de onverbrande koolstofdeeltjes, die
er zich in bevonden en grootendeels in
den schoorsteen terecht kwamen (roet).
Ontweken er dan verbrandingsgassen,
dan zag men zulks en was gewaarschuwd.
Tegenwoordig stookt men magere ko
len, dus met weinig gas en korte vlam.
En dit nu maakt het zoo gevaarlijk, om
dat wij de verbrandingsgassen niet meer
zien en ook niet ruiken, vooral niet, als
het vergiftigingsproces langzaam verloopt.
Een mensch in een vergiftigde kamer
krijgt hoofdpijn, wordt onwel, raakt bui
ten bewustzijn en sterft als geen hulp
komt opdagen.
Iemand van buiten binnenkomende,
kian ons "waarschuwen, omdat naast
koolmonoxyde ook nog sporen van am*
dere gassen aanwezig zijn, die wel waar
te nemen zijn. Koolmonoxyde uit hout
gevormd, prikkelt het meest de reukor
ganen door de aanwezigheid van ver
dampt houtozijn.
De schoorsteen' aniet de verbjjndingsbuis
aan de kachel, moet in staat zijn de ver
brandingsgassen af te voeren. Voor 90
pot. is de schoorsteen de schuld van alle
misère en daarom is het een eerste ver-
eischte dat tijdens den bouw van een
schoorsteen scherp 'toezicht wordt uit
geoefend.
Het bouwen van een goede schoorsteen
is een vak apart en het is noodig, dat
ontwerper en aannemer ziich terdege re
kenschap geven van alle eisohen ten aan
zien van doelmatigheid en veiligheid. In
dit opzicht laat de pract'ijfc maar al te
dikwijls veel te wensoben over.
Een schoorsteen) behoort boven den
nolk van het huis uit te monden en moet
•daarbij va.n binnen zoo glad als een spie
gel zijn, zoodat het vuil zich niet kan
ophangen en de vogels er zich niet in
kunnen nestelen. Het is economisch om
den schoorsteen zoo lang mogelijik bin
nenshuis te houden en door den no'k
naar buiten te laten kijken. Zoo'n schoor
steen geeft warmte 'af, die anders verlo
ren gaat en trekt beter, omdat hij niiet
aan weersinvloeden is blootgesteld. De
schoorsteen moet de noodige lengte heb
ben. Bewijs voor deze redeneering is, dat
een kachel gelijkvloers altijd beter trekt
dan op een bovenverdieping.
Bestaat een schoorsteen uit meerdere
kanalen, dan moeten deze onderling van
elkaar gescheiden zijin. Bij communicatie
kunnen zich zonderlinge en onaangena
me verschijnselen voordoen.
Korte bochten en sprongen moeten in
een schoorsteen zooveel mogelijk verme
den worden omdat zij den trek eenigs
zins vertragen. Nimmer mogen zij' een
vernauwing beteekenen.
OVERNAME TUINBOUWCRISIS-
MAATREGELEN.
De heer Valstar over gevaar van
regeeringssteun.
In een te Groningen gehouden ver
gadering van tuinders uit Groningen en
Drente sprak de heer F. V. Valstar,
voorzitter van het Centraal Bureau van
de Tuinbouwveilingen in Nederland over
„Moeilijkheden en vragen van den tuin
bouw".
Spr. noemde het jaar 1938 teleurstel
lend voor het bedrijf. De hoop, dat er
eindelijk verbetering zou komen, ging
niet in vervulling. Ten deele werd dit
veroorzaakt door den internationalen po-
litieken toestand, die een ongunstigen
invloed had op handel en export.
De regeering doet veel voor den tuin
bouw, door steun en teeltbeperking. Stel
lig maakt ze ook fouten, maar de teelt
beperking achtte spr. toch noodzakelijk.
Op groote verruiming van den export
naar Duitschland mag voorshands niet
worden gerekend.
Belangrijk achtte spi vooral de thans
in ruime mate gegeven voorlichting, waar
van vooral de jongeren gebruik moeten
maken.
Aan den regeeringssteun en de regee-
ringsmaatregelen, kleeft echter volgens
spr. een groot gevaar. De tuinbouw dreigt
hoe langer hoe meer een staatsbedrijf te
worden, waarbij gekweekt wordt voor
gegarandeerde minimumprijzen.
Hoe moeilijk het ook is, de tuinbouw
zal toch zoo spoedig mogelijk de uitvoe
ring der crisismaatregelen van de regee-
r:ng moeten overnemen.
Het moet weer worden als in den oor
logstijd, toen de organisaties het recht
hadden, zelfstandig alle maatregelen te
nemen in het belang van het bedrijf.
Met een voorbeeld, ontleend aan het
inblikken van overtollige tomaten, lichtte
de heer Valstar zijn stelling toe, dat er
op de binnenlandsche markt nog wel
iets te bereiken valt.
Hetzelfde geldt ook voor de buitenland-
sche markten, al zal men daarbij wel
eens ongewone wegen moeten bewan
delen.
Een levendige bespreking volgde op
deze met groote belangstelling gevolgde
lezing.
Hierboven: Chamberlain en Halifax in conferentie met Daladier en Bonnet te Parijs
tijdens het kort oponthoud der Engelsche staatslieden in de Fransche hoofdstad op
doorreis naar Rome.
i IN HET TELEFOONBOEK
VAN EEN WERELDSTAD.
Zooeven verscheen de zoo-
veelste uitgave van de tele
foongids voor London, een
zeer omvangrijk boekwerk,
dat men waarlijk niet voor
zijn genoegen behoeft te
raadplegen.
Bij het doorbladeren van
dit geweldige boek valt
spoedig op, welk een groot
aantal Engelsche familie
namen een kleur aanduiden.
De naam Brown neemt niet*
minder dan 25 bladzijden van
uiterst fijne lettertype in be
slag. De families White heb
ben er 20 noodig. De Green's
doen het met 14, terwijl de
Gray's en de Grey's met 7 en
de Black's met 3 bladzijden
kunnen toekomen.
COöP. SUIKERFABRIEK
„DINTELOQRD".
Gedurende campagne 19371938 werden
259.093.000 kg. bieten verwerkt.
Op 30 dezer wordt te Roosendaal de
algemeene vergadering gehouden van
leden der Coöperatieve Suikerfabriek en
Raffinaderij „Dinteloord".
Blijkens het jaarverslag werden gedu
rende de campagne 1937/1938 verwerkt
259.093.000 kg bieten, hetgeen minder is
dan 'een jaar tevoren. Door de regeering
werd n.l. dit jaar geen steun gegeven
voor verwerking van bieten tot veevoe
der, waardoor dit achterwege bleef.
De opbrengst was per ha minder hoog
dan in 1936/37, maar nog bevredigend.
Het suikergehalte was met 17.40 pet. iets
hooger dan het jaar tevoren.
De suikermarkt gaf nog geen fraai
beeld te zien, met als gevolg, dat de
regeeringsbijdrago, hoewel weer iets lager
dan het jaar tevoren, ook nu weer noo
dig was om de exploitatie mogelijk te
maken.
De laatste weken is de markt weer
vaster.
De aanvoer van de bieten per auto
neemt nog steeds toe, waardoor speciale
voorzieningen moesten en nog zullen moe-
ten worden getroffen op de terreinen.
Het jaarverslag constateert met vol
doening, dat de toestand der Vereeniging
I uitstekend is. De boekwaarde der fabriek
i is thans f250.000, vrijwel geheel op „ge-
j bouwen" geboekt, terwijl de andere ac
tiva zijn afgeschreven. Dit is een zeer
laag bedrag, waar tegenover staat, dat
verschillende vernieuwingen dienen te
worden aangebracht. Voorgesteld wordt
dan ook het vernieuwingsfonds, daartoe
vorig jaar in het leven geroepen, dit jaar
te versterken.
Verwerkt werden 259.093.000 kg bieten,
waaruit verkregen werden 36.936.251 kg
suiker, 12.328.350 kg gedroogde pulp en
51.349.360 kg natte pulp. De campagne
begon 6 Oct. 1937 en eindigde 5 Dec. 1937.
Gemiddeld werden verwerkt 4.294.359 kg
bieten per etmaal. De leden leverden
229.934.040 kg bieten.
De exploitatierekening over het boek
jaar 1937/1938 van de „Dinteloord" ver
meldt aan baten o.m.: saldo uit exploi
tatie f 1.924.841, regeeringssubsidie
f 1.222.952 en aan lasten o.m.: afschrijvin
gen f136.036, vernieuwingsfonds f201.656.
Betaald werd aan leden uit exploitatie
en regeeringssteun f 3.321.636.
Van de gecombineerde balans per 31
Juli 1938 van de Vennootschap tot Ex
ploitatie van Suikerfabrieken te Dintel
oord, vermelden we de volgende cijfers:
voorraden f 3.148.343, vorderingen
f3.003.347 (w.o. debiteuren en voorschot
ten op wissels f 1.803.281). Schulden cre
diteuren f 1.003.246, accijns f 1.533.335,
Coöp. Dinteloord f2.295.592, Coöp. Zeven
bergen f 1.216.917.
Gecombineerde exploitatierekening over
1 Aug. 193731 Juli 1938 der Vennoot
schap: fabricagekosten f 1.311.589, „Din
teloord" ingebrachte bieten f 1.924.841,
„Zevenbergen" ingebrachte bieten
f 1.173.638, opbrengst suiker en siroop
f3.693.031.
95. In den trein bespraken de vrienden
nog eens de bijzonderheden betreffende den
brutalen diefstal. Ralph vertelde dat hij
's nachts toen de diefstal werd gepleegd
wakker was geworden, doch niets verdachts
bemerkt had.
96. Toen hij echter den volgenden morgen
wakker werd, bleek het dat er iemand in
zijn kamer was geweest en een brief op zijn
taiol had neergelegd.
Vrijdag 19 Januari 1939.
HILVERSUM I. 1875 en 301,5 M. 8.00
VARA, 10.00 VPRO, 10.20 VARA, 12.00
AVRO, 4.00 VA'RA, 7,30 VPRO, 9.00
VARA, 10.40 VPRO, 11,00—12,00 VARA.
8.00 Gram. (ca. 8.16 Ber.) 10.00 Mor-
genw. 10,20 Deolam. 10.40 Gram. 11.00
Verv. deel. 11.20 Gram. 12.00 De Palla-
dians (ca. 12.15 Ber.) 12.4-5 Gram. 1.00
AVRO-Amusemientsork. 2.00 Gram. 2.40
„Huisbewoners' lief en leed", causerie.
3.00 Variété-progr. 4.00 'Gram. 5.00 Voor
de kinderen. 5.30 Orgel. 6.00 Gram. 7.00
VARA-Kalender. 7.05 Causerie „De be
teekens van Röntgenstralen voor 'de ge-
neesikunde". 7.23 Ber. ANP. 7.30 Ber.
7.35 Lezing „Meister Eckhart" (II). 8.00
Piano. 8.30 Cursus „Vincent van Gogh"
(I.) 9.00 Schuldig of oinschuldig. 9.30
Fragmenten uit de operette „Die ge-
schiodene Frau". 10,30 Bor. ANP. 10,40
Avondw. 11.00 Piano. 11.30 Jazzmuziek
(gr.pl.). 11.55—12.00 Gram.
HILVERSUM II. 415,5 M. Algem. Pro-
gr., verzorgd door do NCRV.
8.00 Schriftl., medit. 8.15 Ber., gram.
(9.309.45 golukw.). 10.30 Morgend.
11.00 Gram. 11.15 Cello met piano. 2.00
Gram. 2.30 Chr. Lectuur. 3.00 Het Arnh.
strijkkwartet en gram. 4.15 Gram. 5.00
Zang, piano en hobo. 6.30 Ber. Hierna:
Voor tuinliefhebbers. 7.00 Ber. 7.15 Lit.
causerie. 7.45 Gram. 8.00 Ber. ANP,
herh. SOS-ber. 8.15 De Arnh. Orkest-
vereen. 9.30 Causerie „Gezins- en huwe
lijksmoeilijkheden". 10.00 Ber. ANP, act.
halfuur. 10.30 Orgel. 11.30 Gram. 11.50
—12.00 Schriftl.
Stand van gistermiddag 3 u.: 755.
Licht op voor fietsers:
Vrijdag 4 u. 42 min.
TELEGRAFISCH WEERBERICHT.
De weerstoestand van hedenmorgen
7.20 uur: weer: te Vlissingen lichte regen:
wind: Z. matig; temperatuur 5; minimum
hedennacht 4; neerslag afgeloopen et
maal 3.
Verwachting geldig van hedenavond tol
morgenavond ongeveer 19 uur:
Voor het geheele land iets kouder,
meest zwaar bewolkt met nog eenige re
gen, matige wind uit W. richtingen.
Stand van hedenmiddag 3 u.:
