Voedt Uw huid 's nachts met Purol
Uit de Provincie
MIDDELBURG.
GOES.
ZUID-BEVELAND.
WALCHEREN.
THOLEN
EN ST. PHILIPSLAND.
NOORD-BEVELAND.
De oudste korenmolen
op Noord-Beveland.
Conferentie A. R. partij.
Kerknieuws
Onderwijs.
Twee flesschen Jecovitol leggen de gezonde
basis voor een geheel leven. Begin, als baby
3 maanden oud is, met twee theelepeltjes per
dag. Later twee paplepels. Dan wordt 't een
gezond kind, recht van ~i
lijf en 1°^°"' -J75e
De jongens zagen er allen uitstekend
uit. Hun reis was in de beste orde en
zonder stoornis verloopen. Aan de Duit
se he grens waren 'zelfs geen Duitsche
beambten ter controle verschenen.
Over het algemeen bestond de groep
uit jongelui uit den middenstand en een
klein groepje uit den arbeidersstand.
De leeftijd der jongens varieert van 12
tot 17 jaar. Na medisch onderzoek gin
gen de jongens per autobussen naar een
der leegstaande Philipsgezellenhuizen in
het Elsentpark, dat voor dat doel uitste
kend gelegen en ingericht is.
De jongens blijven hier 14 dagen in
quarantaine en zullen daarna meer bewe
gingsvrijheid krijgen, natuurlijk steeds
onder leiding. Hoe lang de jongens in
Eindhoven zullen blijven is nog onbekend.
1 Met ingang van 3 Januari 1939 is
benoemd tot apothekers-assistente bij de
Rijksasyls voor psychopathen te Balk
brug, gemeente Avereerst, mejuffrouw G.
Sliggers te Middelburg.
Een belangrijke! vergadering
voor middenstanders en winkelbedienden.
De Ghr. Besturenbond heeft tegen
Maandagavond in de Prins van Oranje
een vergadering belegd, die vooral voor
middenstanders, hun zoons en hun bedien
den van belang is.
De heer Hamming uit Vlissingen, lid
van de Kamer van Koophandel en Fa
brieken, zal spreken over: „D e w e t
op de vestigingseischen
en het diploma handels
ken n i s".
De bedoeling is biji voldoende belangstel
ling een Ghr. cursus voor het midden
standsdiploma handelskennis in het leven
te roepen. De deelname staat voor ieder
belanghebbende open.
Wij behoeven zeker niet meer het groo-
te belang van zulk een cursus uiteen te
zetten. Mondelinge lessen van bekwame
leerkrachten hebben daarenboven groote
voordeelen boven andere studie-methoden.
Het plan is dezen cursus onder te bren
gen biji den Chr. Midenstandsbond, een
der officieel erkende1 landelijke midden
standsorganisaties.
Gaarne wekken wij' tot druk bezoek op.
De toegang tot de vergadering is vrij.
's Heer Abtskerke. Gisteravond werd
alhier het vereenigingsgebouw, dat door
de Kerkvoogdij1 is gesticht, onder groote
belangstelling geopend.
Na gemeenschappelijk gezang, ging Ds
Drost vóór in gebed. De president-kerk
voogd riep allen een hartelijk welkom toe
en damlkte allen die aan het tot stand ko
men van 'dit gebouw hebben medege
werkt, waarna hijl de leiding over
droeg aan Ds Drost, die in hartelijke be
woordingen de aanwezigen toesprak en
de breede beteakenis van het vereni
gingsleven, vooral van bet Christelijk
vereenigingsleven, uiteenzette.
Daarna vond de naamgeving plaats.
Op het podium was, onder een kleed,
de naam aangebracht die het .gebouw zal
dragen. De president-kerkvoogd nam het
kleed weg en in mooie gesmede letters
kwam de naam „Irene" te voorschijn.
Ds Drost heeft er op gewezen dat die
naam een symbool moet zijn voor allen,
die in dit gebouw samenkomen. De vrede
met God kan alleen wonen in het hart
van menschen, zoo men vrede heeft met
den naaste.
Daarna werd het woord gevoerd door
Ds v. d. Waa van 's H. Arendskerke, die
gedurende de jaren 19341937 consu
lent was, den burgemeester, de presi
dente van de Meisjesvereeniging, mevr.
Drost, de vice-voorz. van de Jongelings-
vereen., dhr Q. Remijnse, de vice-voorz.
vami de zamgvereen. dhr M. Tolhoek en
ten slotte door een afgevaardigde van
den Chr. Landarbeidershond dhr J. Kor-
stanje.
Nadat door de Meisjesvereen. een too-
neelstukje ten gehoore was gebracht werd
gepauzeerd en door vriendelijke handen
een kopje thee aangeboden.
Na de pauze voerden de Jongelings- en
de Meisjesvereen. tooneelstukjes uit.
Daarna gaf de Zangvereen. inog enkele
nummers ten beste, waarna Ds Drost
allen hartelijk heeft bedankt voor de me
dewerking op dezen avond.
Van bekende en onbekende gevers wa
ren bloemen ingekomen. Een aardige
verrassing was wel een telegrafische ge-
lukwensch van den miieuw-benoemden
burgemeester.
Krabbendijke. Loop der bevolking over
de maand December '38. Vertrokken: F.
J. Vermeule naar Middelburg; A. Hen-
nekij naar Oostkapelle; W. de Jong naar
Arnhem; E. J. C. Cornelisisie en gezin
naar Oost- en West-Souburg; H. G. 'H.
v. Hussen naar Wageningen.
Ingekomen: W. Rijkse en gezin van
Schore; J. Meertens van Hoek; J. W. de
Bel van Bloemen daal; J. Mol van Rot
terdam; A. Polderman van Rilland-Bath;
A. H. de Smidt van Enschede; M. J.
Vogel van Waarde.
Driewegen. Loop der bevolking over de
maand December '38. Ingekomen: Katha-
rina Oranje, van 's-H. Arendskerke E
139; naar Driewegen no. 153; Kornelis
Jan Lamper, van Rotterdam, Prins Hen
drikkade 160 naar Driewegen no. 93;
Pieternella Geertruida, van den Bo-sse,
van Middelburg, Segeerstraat 35, naar
Driewegen no. 123.
Vertrokken: Pieter Korstanje en gezin
van Driewegen no. 162 naar Oudelande
B 20; Margaretiha Johanna Leenman van
Driewegen no. 165 naar 's-Gravenhage,
Druiwenstraat 16.
Wemeldinge. Scheepsbrand. Wij
meldden reeds, dat gisteren ter hoogte
van de haven van Kattendij'ke het met
vlas geladen motortjalkscheepje „Res-
Nova" schipper J. van H'oudt, wonende
te Wemeldinge, komende van Colijns-
plaat en bestemd naar België, in brand
is geraakt. Door het bergingsvaartuig
„Zeehond" werd hulp verleend. Onmid
dellijk werd alles zooals lading, machine
kamer, verblijf van de opvarenden onder
water gezet, hetgeen echter niet kon ver
hinderen dat het ge'heele schip uitbrand
de. Later is het brandende schip nabij
genoemde haven op de slikken gezet. De
opvarenden zijn naar hun woning te We
meldinge gebracht. Als oorzaak wordt
vermoed dat een vonk uit de uitlaatpijp
in de lading gekomen is. Later is de
„Zeehond" met personeel aan boord nog
maals naar het brandende sc'hip gevaren
om te trachten het vuur te 'blusschen en
het schip vaarbaar te maken.
Koudekerke. Gisteren vergaderde het
Paardenverzekeringsfonds. Uit het ver
slag van den secr.-penningm., den 'heer
M. Verhage Pz. bleek, dat voor 18 paar
den en 20 veulens aan vergoeding was
uitgekeerd de som van f 4868.80. Het af
tredende bestuurslid P. de Potter Sr.
werd herkozen.
Thai en. D© rivier is Woensdag open
gekomen voor de scheepvaart, zoodat de
eerste booten met mossels weer zijn aan
gekomen bij het ontvangkantoor aan de
Eendracht.
i De mossels, welke momenteel nog
op de verwaterplaatsen aanwezig zijn,
hebben veel geleden van de strenge vorst,
zoodat er veel doode mosselen in voor
komen, welke niet voor de consumptie
dienstig zijn en daarom in de loodsen wor
den uitgezocht en verwijderd.
9a te het iatsrija? feet pslsis Sosstrijk.
Een der gangen van het gerestaureerde
Prinselijk paleis te Soestdijk.
Cclijnsplaat. Woensdagmorgen had dhr
W. G. de Fouw het ongeluk tengevolge van
de sneeuw uit te glijden en in de Achter
straat op het trottoir te vallen. Na eerst
op een groentekar naar zijn woning te
zijn gebracht, is hiji later in den namid
dag naar een ziekenhuis te Goes ver
voerd.
H.
Van bijzonder belang is het heerlijk
recht op „de malerije op het sesthyende
vat", dat de graaf noemt vóór de andere
privileges, die hij voor zich reserveert.
Niet ten onrechte geeft hij aan het maal-
recht zoo'n voorname plaats. De molenaar
is nochtans met den bakker de onmisbare
schakel in het proces, dat verloopen moet
voordat het graan als brood op tafel komt
Het is dus noodig de bevolking de misère
te besparen, wanneer door een of andere
oorzaak het particulier initiatief faalt.
Vandaar, dat de graaf, afgezien nog van
de financieele voordeelen, die de molen
hem oplevert in den vorm van pacht en
elk zestiende vat meel, in het belang der
bewoners zich zijn rechten voorbehoudt.
In dit geval is zoo'n recht niets minder
dan een plicht, nu geen ander zonder zijn
toestemming een molen mag oprichten.
Het meel vindt zijn weg eensdeels naar de
bakkerijen in het dorp, die met het oog op
brandgevaar aan strenge voorschriften
zijn gebonden en anderdeels naar de ver
der afgelegen boerderijen die zelf een oven
hebben; de gewoonte om eigen brood to
bakken is tot in de twintigste eeuw op
sommige plaatsen blijven bestaan.
Uit de beteekenis van het molenaarsbe
drijf voor de samenleving vloeit voort, dat
de wederzijdsche belangen zoo goed moge
lijk gewaarborgd moeten worden, niet al
leen om te voorkomen, dat de molenaar
zijn onmisbaarheid zal uitbuiten, maar
ook, opdat de bevolking het landsheerlijk
recht niet te na komt door elders heimelijk
te laten malen ofwel meel van buiten af in
te voeren. Daarom is voor den molenaar,
die den molen van den rentmeester wil
pachten, een instructie vastgesteld. Alvo
rens hieraan eenige- opmerkingen te ont-
leenen, moet eerst iets meegedeeld worden
over den molen zelf.-
Niet eerder zullen de metselaars en
de timmerlieden, met het bouwen van den
molen een begin gemaakt -hebben, dan
nadat er reeds voortgang begint te komen
in het afkavelen van het land, het leggen
van wegen, 'het bouwen van huizen, boer
derijen, de kerk en het rechthuis voor
schout, schepenen en polderbestuur en
den aanleg van de haven. Het verhaal
gaat, dat de ambachtsvrouw©, gravin Ma
ria van Nassau, zelf tegenwoordig is ge
weest bij' den aanvang van den bouw, het
geen eenigszins te betwijfelen is met het
oog op de heftige pestepidemie, die in
1604 en het voorjaar van 1605 de werk
zaamheden zeker heeft vertraagd. De
plaats van -den molen is gunstig gekozen:
gemakkelijk bereikbaar uit alle deelen van
het ingepolderde land, dichtbij de kom van
het dorp, ver genoeg van den zeedijk af
om niet belemmerd te worden in den wind
vang en bovendien geplaatst op een na
tuurlijke hoogte in het terrein, welke wel
licht mede oorzaak geweest is van het
weglaten der balie.
Marinus Rijckers is de eerste molenaar
die den molen pacht en wel met ingang
van 1 Januari 1606 voor twee jaar rai-
son van 25 ponden Vlaamsch per jaar
(f 150.Volgens zijn instructie is hij
verplicht ieder kwartaal een vierdedeel
van zijn pacht bij' den rentmeester, Mari
nus, Werckendet, te betalen in gangbare
munt; voor de nakoming van zijn ver
plichtingen moet hij twee „suffisante"
borgen stellen. Gaat Hij failliet en kun
nen ook deze borgen niet betalen, dan
wordt -de molen opnieuw verpacht; een'
lagere pachtsom komt te hunnen nadee-
le, het surplus ©ener hoogere echter ten
profijte van den ambachtsheer. Om te
voorkomen, dat de boeren hun volle ge
wicht aan meel niet krijgen, moet de mo
lenaar 'bij' de waag steeds een ba' gereed
héoibsE. s-'&eu. rav-t mee* om bet bij weging
ontbrekende direct aan te vullen. Is er te
weinig meel in de bak, dan wordt de mo
lenaar met '10 schellingen Vlaamsch be
boet; blijft er over, dan is het voor hem.
Maalloon mag hij rekenen „naer ouder
costume gewoonte)", d.w.z. zooals dat
te St Maartensdijk is vastgesteld.
In meer opzichten is de molen aldaar,
die eveneens in het bezit is van de Oran-
je's, tot voorbeeld genomen. De rentmees
ter en de schout, de voornaamste magi
straat in het dorp naast den dijkgraaf,
genieten bijzondere voorrechten in den
vorm van gratis „bac-koorn" voor henzelf
en hun huisgezin. Aan alle inwoners van
Noord-Beveland wordt het verbod opge
legd hun koren elders te laten malen of
meel in te voeren, op de verbeurte van hel
product en bovendien een boete van 17
schellingen, die de molenar en de schout
samen deelen. Een gelijke boete bedreigt
ook hen, die buiten Noord-Beveland ge
bakken brood verkoopen of in hun huizen
voorradig hebben, met uitzondering even
wel van vreemde arbeiders, die voor ten
hoogste twee dagen hun eigen mondvoor
raad mogen meebrengen. Op „quarens",
d.w.z. handmolens, mag alleen haver en
boekweit gemalen worden.
De molen is vanwege den landheer van
de maalinrichting en de noodige gereed
schappen voorzien, dus geheel bedrijfs
klaar opgesteld. Op den molenaar rust
de plicht tot onderhoud van „alle het
gaende werek, te weten: cammen, staven,
lassen, hecscheen, schrijffloop, roeden, des
daer aancleeft", mistgaders de plicht tot
vernieuwing van de „steenreep, als het
noodt" noodig) is en het uitvoeren van
kleine reparaties. Vervanging van de
grootere onderdeden als „staanders, steen
balk, as (van het) groote radt, de saai
back, de trappen en het cruyswerck" ko
men ten laste van den heer, met dien ver
stande nochtans, dat de molenaar voor
het stilleggen van den molen geen „aff-
cortinge" van pacht zal genieten. Schade,
veroorzaakt door „donder, bliksem, subit
en tempeest onweder ofte brandt" worden,
indien (in het laatste geval) den molenaar
geen schuld treft, eveneens door den land
heer vergoed.
Bij -de pachtsom is de slijtage van de
molensteenen niet inbegrepen: deze stee-
nen worden na afloop der twee jaren in
tegenwoordigheid van de schepenen ge
meten en de mindere dikte den molenaar
in rekening gebracht a raison van 30
schellingen per duim. Breken de steenen
tusschentijds, dan moet de molenaar zelf
voor nieuwe zorgen en nauwkeurig -de kos
ten opgeven; is de waarde na expiratie
■der pacht grooter dan bij den aanvang,
dan krijgt hij' „naer advenant" het ver
schil uitbetaald.
De zwaarste 'boetebepaling, n.l. van zes
ponden Vlaamsch, is gesteld op het zon
der consent van den rentmeester over
doen van de pacht aan een ander. Deze
boete wordt gelijkelijk verdeeld onder den
schout, den rentmeester en de diaconie;
ook de horgen kunnen er voor worden
aangesproken.
De laatste bepaling van de instructie
is van meer huishoudelijken aard. Bij het
ingaan der pacht betaalt de molenaar
twee schellingen voor elk pond Vlaamsch
zijner pachtsom aan den rentmeester,
waarvan de helft dient ter bestrijding van
de gemaakte onkosten; tevens betaalt hij
vijf schellingen aan de diaconie. Als een
extra attentie voor den disch van den gra.-
felijken vertegenwoordiger zijn voorge
schreven een zeker aantal „cappoenen",
evenveel als te St Maartensdijk gebruike
lijk is.
De Colijnsplaatsche korenmolen is se
dert den aanbouw omstreeks 1605 een sie
raad gebleven voor het landschap. Zijn
rustige, weloverwogen bouwtrant heeft in
de afgeloopen drie eeuwen nog niets aan
aantrekkelijkheid verloren. Hij is onaf
scheidelijk met de stichting van Golijns-
plaat verbonden en dient dan ook als een
tastbare herinnering aan dit feit in eere
gehouden te worden. Hij' legt getuigenis
af van het solide Noord-Bevelandsche
metsel- en timmerwerk waarop de tand des
tijds nog zoo goed als geen invloed gehad
heeft, waardoor de molen zijn eigen ka
rakter tot op den huidigen dag vrijwel on
veranderd heeft weten te bewaren.
Rotterdam. J. P. v. d. W e 1 e.
Ingevolge een besluit der laatstgehou
den vergadering van het Centraal Comité
van Antirevolutionaire Kiesvereenigin-
gen ligt het in het voornemen, ook nog in
deze winterperiode, naar de gewoonte der
laatste jaren,
eert twee daagse he partij-conferentie
te houden. Dat zij ditmaal in een anderen
tijd des jaars valt dan voorheen, vindt zijn
oorzaak in de drukke en deels onverwach
te parlementaire werkzaamheden van het
voorbijgegane najaar,
i De conferentie zal worden gehouden
D. V. op
Donderdag 2 en Vrijdag 3 Februari e.k.
in het Hotel „Witte Brug" te Den Haag
(Scheveningen).
Deze mededeeling strekt tot voorloopige
kennisgeving. Nadere 'bijzonderheden be
treffende te behandelen onderwerpen, in
leiders en huishoudelijke regeling zullen
binnenkort worden vermeld.
Slechts moge reeds thans eraan wor
den herinnerd, dat deze conferenties het
karakter van een cursusvergadering dra
gen; dat zij dus bedoeld zijn om voorlich
ting te schenken aan hen, die door de be
trokken instanties der partij worden aan
gewezen om de ter conferentie behandel
de actueele politieke onderwerpen voort
en uit te dragen in de vergaderingen der
kiesvereenigingen en die in het algemeen
belast zijn met de leiding der partij en
haar organen in den lande.
Dit karakter der conferentie vordert,
dat zij in het belang een er vruchtdragen
de behandeling en bespreking der onder
werpen niet overtalrijk zij.
Daarom moet worden vastgehouden aan
den regel, d'at de Provinciale Comité's en
Kamercentrales als regel gemiddeld vijf
afgevaardigden, hoofdzakelijk op eigen
kosten, aan -de conferentie kunnen laten
deelnemen.
Vanzelfsprekend behoudt het C. C. het
recht zijnerzijds enkele personen als gas
ten te introduceeren, voor zoover kan ge
acht worden, dat de aanwezigheid van
dezulken en hun deelneming aan de dis-
i cussies strekken kan tot verbreeding en
verdieping van het inzicht in de behan
delde onderwerpen.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Den Bommel, P. M. van
Galen cand. te Monster.
Aangenomen naar Suawoude en T'iet-
jerk, J. Arendsen te Putten.
Geref. Kerken.
Aangenomen naar Arnhem (vac. ds
Douma), J. Overduin te Kampen.
- D s DL J, F. Westenburg fOp
60-jarigen leeftijd is overleden Ds D. J.
F. "Westenburg, sedert Juli 1924 predi
kant der Ned, Herv. Gemeente van
B 1 o k z ij 1.
Aankoop van brandblusch-ap paraten voor
een schoolgebouw.
Het bestuur der vereeniging voor bij
zonder L. O. op Geref. grondslag te V1 i s-
s i n g e n verzocht in 1938 aan den Ge
meenteraad om beschikbaarstelling van
de noodige gelden voor de aanschaffing
van twee schuimbrandbluschtoestellen
voor zijn scholen aan de Kasteelstraat en
de Verkuyl Quakkelaarstraat aldaar, zulks
op grond van het bepaalde in artikel 72
der Lager Onderwijswet 1920. In zijn ver
gadering van 8 Juli 1938 beschikte de ge
meenteraad hierop afwijzend op grond
dat art. 72 zoodanige aanschaffing niet
toelaat, daar bedoelde apparaten niet ge
rangschikt kunnen worden onder één van
de in dat artikel genoemde rubrieken,
aangezien de aanschaffing van een 'brand-
blusch-apparaat noch als een verandering
van inrichting van het schoolgebouw, noch
als aanschaffing van een schoolmeubel
kan worden aangemerkt.
Het schoolbestuur ging tegen deze be-
want zij wordt er zoo zacht en mooi, zuiver en gezond door. Doe dit 1 of 2 X per
week. Ook vetwormpjes, vlekjes, pukkels en uitslag verdwijnen er door. Tube 45,
Doos 60-30 ct.
De filmzaal van paleis Soestdijlk.
