Alle COUPONS en LOSSINGEN
NI KENDRIKSE Co.'s BANK
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD.
Dwaze toestand.
Buitenland.
De strijd in Spanje.
Roosevelts Boodschap aan
het Congres.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
Het groot-winkelbedrijf.
DONDERDAG 5 JAN. 1939
53e JAARGANG - No. 82
GOES.
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorstatraat 7 0, (kei
Postrekening 44485 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.50 per kvartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeellngen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Wonderlijke dingen beleven wij' den
laatsten tijd in ons goede landje.
De vorige week hebben wij er op ge
wezen, hoe in Friesland, hoewel er een
overvloed van werkkrachten aanwezig
was, de interlocale ijsbanen niet geveegd
werden, omdat door de autoriteiten in
Den Haag niet (toegestaan werd hier
voor de noodige gelden te gebruiken.
Er was werk, er waren werkkrachten,
maar inplaats dat ze aan het werk wer
den gezet moesten ze door „den steun"
worden geholpen.
Toen het ijs verdween en de sneeuw
ging smelten, hebben wij iets soortgelijks
beleefd.
In) tal van plaatsen heeft men dagen
lang het publiek op de ongekend vuile
en vaak onbegaanbare straten laten tob
ben.
Tegen de gewoonte in werd er ondanks
het groot aantal beschikbare werkkrach
ten aan de reiniging der straten niets
gedaan.
De oorzaak?
De Minister van Sociale Zaken staat
niet toe, dat voor sneeuwruimen werk
verschaffingssubsidie wordt gegeven.
En de Rijkscommissie voor de gemeen-
tefinanciën staat niet toe dat gemeenten
die een belastingbijdrage ontvangen gel
den uittrekken voor sneeuwruimen.
En de gesteunde werkloozen mogen niet
aan het werk worden gezet, want: wer
ken voor den steun is niet toegestaan.
Ook hieruit blijkt weer hoe noodzake
lijk het is dat aan de financieele afhan
kelijkheid van de gemeenten een einde
wordt gemaakt en dat de gemeenten
hoe dan ook meer gelegenheid krijgen
hun eigen zaken te regelen.
Minister de Wilde is bezig stappen in
deze richting te doen.
Ook aan wat nu wordt voorgesteld kle
ven bezwaren. Maar het beteekent dan
toch een stap in de goede richting.
En het is dringend noodig ook voor
het moreel van onze gemeentebestuurders
dat het gemeentelijke zelfbestuur
wordt hersteld.
4
ARTESA NOG NIET BEZET.
De voorhoede der opstandelingen be
dreigt thans den straatweg van Lerida
naar Tarragona. Regen en mist bemoei
lijken de operaties in de Noordelijke sec
toren, maar de opmarsoh wordt voortge
zet.
Wat de reeds gemelde bezetting van
Artesa betreft, deze schijnt voorbarig te
zijn geweest. De stad is nog niet bezet,
maar wel hebben de Italiaansche leger
corpsen Artesa omsingeld. Zij1 zijn thans
bezig den ring om de stad nauwer aan te
halen.
De reriieerinfl geeft enkele
vorderingen toe.
De vorderingen der troepen van Franco
die aanvallen in de richting van Vina-
nixa, werden gisteren tot een minimum
beperkt in het lage heuvelland ten Wes
ten van Gervis. Dinsdag waren ze 6 km
opgerukt langs den linkeroever, doch gis
teren vorderden zij' slechts enkele meters,
ondanks het hevige bombardement tegen
de stellingen der regeeringstroepen.
In het legerbericht der regeering van
gisteravond wordt gezegd, dat de Italia
nen gisteren 'bij hun aanvallen in de zone
van Gastell meer dan 2000 dooden en ge
wonden hebben verloren.
Dit legerbericht zegt verder, dat de Ita
lianen gisteren hun aanvallen hervat heb
ben en er in geslaagd zijn hun eigen liniën
eenigszins te verbeteren. Andere vijande
lijke aanvallen bij Poblas de Granadella
zijn met groote verliezen voor de aanval
lers afgeslagen; bij. Cubells zijn alle aan
vallen van den vijand mislukt.
Tarragona gebombardeerd.
De luchtmacht der opstandelingen heeft
gisteren drie aanvallen gedaan op Tarra
gona.
Bij dit bombardement, waarbij twee trei
nen werden vernield, zijn minstens veer
tig persenen gedood en 30 gewond. Terwijl
men nog bezig was de slachtoffers te ber-
|en verscheen een tweede escadrille van
2o bommenwerpers boven de stad, dat
uur bommen wierp.
Tijdens een aanval van vliegtuigen op
Barcelona zijn drie Britsche schepen ge
troffen.
Persoonlijke slachtoffers zijn hierbij
niet gevallen.
De Haagsche kunstschilder Louis Soonius
vervaardigde oen schilderij van H. M. de
Koningin in opdracht van de Bataafsche
Petroleum Mij., ter plaatsing in baar
nieuwe kantoorgebouw te Batavia.
GEEN DICTATUUR.
Roosevelt heeft gister in het Congres
zijn joariijksche boodschap ivoorgelezen.
De oorlog, 'die de wereld in brand
dreigde te zetten, aldus spr., is weliswaar
voorkomen, doch het wordt steeds duide
lijker, dat de vrede niet verzekerd is.
Overal rondom ons woeden
niet verklaarde oorlogen,
militaire en economische.
Overal rondom ons groeien
steeds dood e 1 ijk er bewape
ningen, militaire en econo-
m i s c h e.
Overal rondom ons dreigt nieuwe
agressie, militaire en economische.
De stormen, die van buiten kornien, be
dreigen drie instituten, die van oudsher
voor de Amerikanen onontbeerlijk zijn
geweest, Het eerste is de godsdienst. Het
is de bron van de andere twee: demo
cratie en internationaal ivertrouwen.
Er komt een tijd in het leven der
menschen, dat zij1 bereid moeten zijn, niet
slechts bun haardsteden te verdedigen,
doch ook de leerstellingen van geloof en
menschelijkheid, waarop hun kerken,
hun regeeringen en zelfs hun beschaving
zijn gebaseerd.
In dit verband richtte Roosevelt zich
op „de gevaren, welke dreigen uit de dic-
tatuurstaten".
Wij houden vast aan onze historische
bereidwilligheid overleg te plegen met
alle andere landen, opdat de agressie tus
schen hen moge eindigen en de bewape
ningswedloop opboude en de handel ver
nieuwd worde.
Doch de wereld is zóó klein
geworden en de aanvalswa
pens zóó snel, dat geen land
in z ij1 n vredeswil veilig kan
z ij n, zoolang er maar een
machtige natie is, die wei
gert haar grieven aan de
raadstafel te regelen.
Roosevelt voegde hieraan toe, dat bin
nen enkele dagen een speciale boodschap
tot het congres zou wordien gericht, waar
in maatregelen worden aanbevolen voor
het op peil brengen van de landsverde
diging.
Nationale eenheid, aldus de president
is dringend noodig in deze tijden.
Roosevelt richtte zich tenslotte tegen
hen, die van de dictatuur heil verwach
ten, De dictatuur, zeide hij, brengt kos
ten mede, die bet Amerikaansche volk
nooit zal betalen. De dictatuur zou
ons kosten onze geestelijke
waarden, het gezegende recht
te kunnen zeggen wat wij
w i 11 e n, d e iv r ij h e i d. Z ij zou ons
brengen confiscatie van ons
kapitaal, de concentratie
kampen, den dwang om kinde
ren groot te brengen, niet als
v r ij e menschen, doch als ma
chines.
Indien bet vermijden van deze kosten
belasting op mijn eigen inkomen of mijn
eigen bezittingen beteekent, wil ik deze
belastingen gaarne dragen opdat ik en
mijn kinderen kunnen ademen in de vrije
lucht, in een vrij land, in een levende en
niet in een doode wereld. '(Langdurig
applaus.)
Deze boodschap 'heeft te Londen een
werkelijk grooten indruk gemaakt. Men
merkt op, dat de redevoering op den
meest gematigden toon en in afgewogen
bewoordingen tegen de autoritaire regi
mes en vooral tegen hun internationale
optreden een bijna even streng requisi
toir vormt als de rede van Ickes, waar-
over men in Duitscbland zoo vertoornd
was.
DALADIER TE GABES.
Wapenschouw in de barre woestijn.
Daladier en zijn gevolg hebben zich
gisteren met een karavaan auto's naar
Ain Tounine begeven, waar in de barre
woestijn 20.000 man van het Franscbe
leger voor hem hebben geparadeerd.
Dit was de meest interessante wapen
schouw, welke de premier ooit in zijn
leven heeft bijgewoond.
Door het blinkende woestijnzand, on
der een tropisch blauw uitspansel, defi
leerden in rijke kleurschakeeriugen de in
schilderachtige uniformen gehulde sol
daten.
De militaire parade werd bijgewoond
door tal van kalifen, sjeiks uit het Zui
den en de bij duizenden toegestroomde
Arabieren.
Minister-president Daladier heeft
voorts een bezoek gebracht aan de gar
nizoenen in de woestij'n aan de uiterste
■grenzen van Frankrijk.
Na afloop van de troepenschouw heeft
Daladier den journalisten als volgt toege
sproken:
„Gij hebt kunnen zien, hoe aanhanke
lijk alle bevolkingen zijn jegens Frank
rijk. Dat is een troostrijke indruk. Ik re
kende er wel op, maar verwachtte niet
zooveel geestdrift."
Vanmorgen is D'aladier, luide toege
juicht door do bevolking, weer naar Ga-
bes vertrokken.
bes vertrokken en te Sfax aangekomen.
HET VLAAMSCHE ELEMENT VER
DRINGT IN BELGIë HET WAALSCHE.
In bet boek „Nieuwe Richtlijnen" geeft
ir T. Herbert een overzicht van de ont
wikkeling van de bevolkingsstructuur
van België.
In 1930 was de verhouding der Waal-
sche bevolking tot de Vlaamsche van 3
tot 4. Op dit oogenblik is zij reeds 3 tol
4,5 geworden.
lm 1936 zijn er in Wallonië nog slechts
ongeveer 260.000 kinderen beneden de
7 jaar, in Vlaanderen nog 550.000, dus
in verhouding van 3 tot ongeveer 6,5.
Bij de normale ontwikkeling der beide
volksgroepen in België zal de Waalsche
bevolking, eer er vijf en twintig jaar ver-
loopen zijn, nog amper de helft der
Vlaamsche bevolking bedragen.
10.000 JODEN MOETEN TSJECHO-
SLOWAKIJE VERLATEN.
Alle Tsjecho-Slowaaksche bladen meld
den, dat tienduizend Joden, emigranten
en anderen, Tsjecbo-Slowakije zullen
moeten verlaten krachtens een beslissing
der regeering, die heeft onderhandeld
over vrijen toegang voor de Joden tot
Zuid-Amerika.
De bladen voegen hieraan toe, dat deze
maatregel slechts de eerste etappe is op
den weg naar het elimineeren van vreem
de elementen in Tsjecho-Slowakije. De
autoriteiten hebben doen weten, dat zij
sedert het begin van het jaar 50.000 pas
poorten hebben afgegeven aan menschen,
die het land wenschten te verlaten.
„STAD DER JEUGD".
Een jeugdcentrum te Londen.
Te Londen zal een centrum voor alle
jeugdorganisaties van bet geheele Brit
sche rijk worden geschapen. Dit centrum
zal „Stad der jeugd" worden genoemd.
De kosten worden geraamd op een mil-
lioen £ond sterling.
Het voornemen is, een eigen stad te
bouwen mét schouwburg, bibliotheek, eet
kamers en conversatiezalen, alsmede af
zonderlijke slaapzalen voor de verschil
lende koloniën en dominions.
Hier zullen dan tweeduizend school
kinderen en studenten onderdak kunnen
vinden.
D'e plaats is nog niet vastgesteld, doch
men beeft voorgesteld bet terrein van bet
Gristal Palace hiervoor te bestemmen.
ROME EN WASHINGTON.
De betrekkingen zijn werkelijk slecht.
De betrekkingen tusschen Rome en
Washington zijn slecht. Zij hebben in ze
keren zin dezelfde ontwikkeling doorge
maakt als de DuitschAmerikaansche
betrekkingen.
Nog kort geleden heeft de fascistische
regeering door één harer woordvoerders
doen weten, dat Italië solidair met
Duitscbland is ook ten aanzien van Was
hington.
Tot president van den Hoogen Raad der
Nederlanden is benoemd Mr Dr L. E.
Visser, thans vice-president van den
Hoogen Raad.
D'e Amerikaansche politiek wordt
voortdurend door de fascistische pers
aangevallen, soms in heftige bewoordin
gen. Niemand, zelfs Roosevelt niet, werd
in die aanvallen ontzien en ook op de
Amerikaansche politiek jegens Latijnscb
Amerika wordt critiek geopend.
China zal doorvechten.
De Chineesche ambassadeur te Lom
dien, Kwotaitsji, heeft in een rede, die
hij gisteren gehouden heeft tijdens een
noenmaal van de vakverbond'sclub, ver
klaard, dat China tot het bittere einde
tegen Japan zal vechten. De Japansche
vredesvoorwaarden waren volgens den
ambassadeur niet anders dan een bedrie-
gelij'ke doch doorzichtige poging, China
tot een vazalstaat te maken en zoolang
Japan zijn voorwaarden en politiek niet
wijzigt had China geen andere keus dan
door te gaan met het bieden van tegen
stand. Kwotaitsji meende, dat de Japan-
sche kabinetscrisis er op wijst, dat Japan
zijn moeilijkheden ziet toenemen.
Oorlogspensioenen In Engeland.
In zijn jaarlijksch rapport heeft de
Engelsche minister der Pensioenen,
Ramshotham, medegedeeld, dat thans,
negentien jaar na den oorlog, de oor
logspensioenen aan Engeland nog veer
tig millioen pond sterling per jaar kos
ten. Van 1914 tot einde Maart van het
vorig jaar bedroeg bet totaal der oor
logspensioenen 1275 millioen.
De minister voegde hieraan toe, dat
nog ongeveer een millioien personen oor-
logspensioenen genieten.
Korte Berichten.
Te Bersjeba zijn gisternacht de re-
geeringsgebouwen in brand gestoken.
Het vuur werd geblusc'ht door een deta
chement Britsche troepen. De aange
richte schade is aanzienlijk.
BURGEMEESTERS.
De burgemeester van 's Giaveland en
Ankeveen, mr D'. J. S. baron van Ha-
rinxma thoe Slooten, die dezer dagen
zijn 70ste verjaardag vierde, heeft in de
gisteren gehouden Raadsvergadering me
degedeeld, dat hij dit jaar zal aftreden.
DE A.S. CANADEESCHE GEZANT
BIJ ONS HOF.
„Mij wacht een buitengewoon belang
wekkende taak".
Uit Parijis wordt gemeld: In een onder-
boud heeft Jean Desy, gezantscbapsraad
aan het Canadeescbe gezantschap te Pa
rijs, die benoemd is tot gezant van Cana
da in België en Nederland, o.m. bet
volgende verklaard:
„Ik ben uiterst verheugd over en ver
eerd door bet besluit der Canadeescbe
Regeering. De taak, die mij wacht, is bui
tengewoon belangwekkend. Canada im
mers was nog niet vertegenwoordigd in
deze beide landen en ik zal dus een ge
heel van volkomen nieuwe contacten moe
ten vestigen. Ik zal er naar streven, de
economische en cultureele betrekkingen
tusschen mijn land en België en Neder
land tot ontwikkeling te brengen. Tenge
volge van bet vrij groote aantal Belgen
en Nederlanders, die zich in Canada ge
vestigd hebben, hebben deze betrekkingen
nooit opgehouden van levendigen aard te
zijn. De nieuwe diplomatieke betrekkin
gen zijn de bevestiging van de geestelijke
Binnenland.
Moorden te Schijndel en Amsterdam.
De inrichting van bet Paleis te Soestdijk
Het kruiend ijs bedreigt bruggen en
dijken.
Buitenland.
De boodschap van Roosevelt.
De reis van Daladier.
Artesa nog niet in banden van Franco.
welke per 1 JAN. 1939 vervallen
worden aangenomen door
In onze „Middenstandsxubriek" van 30
December j.l. hebben wij' onze verwonde
ring uitgesproken over een door den
Bondsraad van den Kon. Ned. Midden
standsbond aangenomen motie, waarin te
leurstelling werd geuit over de negatieve
verklaringen van den Minister van Eco
nomische Zaken t.a.v. het groot- en klein-
winkelbedrijf en waarin een tijdelijk ves
tigingsverbod van groot-winkelbedrijven
werd gevraagd.
Wij hebben daarbij als onze meening
uitgesproken, dat op deze wijze het mid-
denstandsbelang niet wordt gediend.
In verband biermede verdient ook de
aandacht wat door Mr F. Teulings in de
„R. K. Staatspartij" over hetzelfde omt-
derwerp wordt geschreven:
„In middenstandskringen is nogal vin
nig gereageerd op de z.g. afwijzing van
den Minister t.a.v. een ingrijpen tegen den
alles overwoekerenden groei van 't groot
winkelbedrijf.
Wij' zeggen „z.g.n.", want bij nalezing
der Handelingen is zulk een afwijzing
nergens te vinden. De Minister zeide eerst:
er wordt gezegd: de Minister kan dat heel
gemakkelijk doen, bij spert voor twee jaar
en daarna een vergunningsstelsel. Naar
welke normen? Zoo eenvoudig is dat niet.
Maar wil dit nu zeggen, dat er op dit ge
bied niets moet gebeuren? Neen, ik zal
nauwlettend den toestand volgen en in
grijpen en voorstellen doen, wanneer dit
noodig is.
Ja maar, 'tis noodig, zoo zegt de Mid
denstand. Hier ligt een taak van aan
voeren van argumenten en gegevens, van
onderlinge informatie en rustig overleg.
Dan overtuigt men. Niet door groote woor
den en scherpe verwijten.
D'at er bij de Regeering altijd méér
weerstandselementen zich doen gelden dan
bij belanghebbenden, is vanzelfsprekend.
Het inzicht van wat 't algemeen belang
vordert, zal biji de Regeering immers een
accent van iets meer gereserveerdheid
dragen".
en stoffelijke banden, die onze landen
sinds lang over den Atlantischen Oceaan
verbinden.
REDUCTIES BIJ EEN BEZOEK AAN
BELGIE.
Uitgifte van een toeristenkaart voor het
a.s. reisseizoen.
De K.N.A.C. bericht, dat de Belgische
Regeering ook voor het a.s. reisseizoen
weer 'bereid is verschillende faciliteiten
toe te staan aan toeristen, die een bezoek
aan België brengen. Zij stelt zich voor
hiertoe z.g. „Carnets de Voyages touris-
tiques" uit te geven. De bezitters ivan
deze carnets zullen bij een minimum ver
blijf van drie dagen in België, vele en
belangrijke reducties kunnen genieten.
Hoe de regeling precies zal zijn iia nog
niet békend. Wel staat vast, dat de prijs
der kaarten fr 35 zal bedragen. Zij zul
len recht geven o.a. op een reductie op
den benzineprijs, op treinreizen en op de
entrées van tal van bezienswaardighe
den. De kaarten zullen worden uitgege
ven in het tijdvak van 15 Maart tot 31
October.
Binnenkort zullen nadere mededeelin-
gen met betrekking tot deze kaarten wor
den békend gemaakt.
DUITSCHE JONGENS IN EINDHOVEN
AANGEKOMEN.
Gisteravond kwam te Eindhoven een
extra-trein uit Arnhem aan, die negentig
D'uiteche Joodsche jongens meebracht.
Zeventig waren er uit Berlijn gekomen
via Hengélo en twintig uit verspreide
steden in West- en Zuid-Duitschland.
