Een gewetens-kwestie.
S.Wiener Co.
Het P. T.T.- bedrijf in 1938.
Alle COUPONS en LOSSINGEN
N.ll. HENDRIKSE Co.'s BANK
Balans-
Opruiming
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD.
De strijd in Spanje.
De strijd in China.
DINSDAG 3 JAN.' 1939
53e JAARGANG - No. 80
Middelburg.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
GOES.
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorstitraat 7 0, Qoes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J, J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2,50 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeellngen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
In het December-nummer van „A n t i-
revo(lutionaire Staatkunde",
geeft Dr P. Prins te Deventer een bijdrage
over: „Overheid - Weermacht - Geweten".
Hij wijst er daarin op, dat de Christe
nen, die het recht en den plicht van de
Overheid om een weermacht te onder
houden, ontkennen, wanneer zij op hun
standpunt worden onderzocht en bestre
den, vaak als laatste verschansing heb
ben, het beroep op het gewetenl Zij zeg
gen: mijn geweten verbiedt me eenvou-
dig om mee te doen aan deze God- en
menschonteerende bezigheden, zooals
oorlog en oorlogstoerusting, waartoe dan
ook behoort de gewone militaire dienst
plicht, wanneer we tenminste consekwent
doorredeneeren.
Dr Prins stelt echter de vraag of dit
geweten rechten heeft, om zich zoo als
een hoogste en laatste autoriteit op te
werpen. En dan wijst hij er op, dat er
voor de kerk van alle eeuwen een groot
heid was, die oneindig verder reikte en
die waarlijk absoluut gezag had: het
Woord van God.
En als we dan gaan vragen of de Bijbel
inzake de diepingrijpende vragen inzake
Overheid en geweten ook eenig licht
verschaft, dan zoeken we niet tevergeefs.
Gewezen wordt dan op hetgeen Romei
nen 13 bevat.
Daar wordt het als de meest vanzelf
sprekende zaak beschouwd, dat een Over
heid (en het was daar niet een Christe
lijke, maar een uitgesproken heidensche,
dat is anti-Christelijke Overheid), een
weermacht onderhoudt.
„Want het Overheidszwaard, waarover
daar wordt gesproken, mag men toch
niet beschouwen als uitsluitend voor bin-
nenlandsch gebruik bestemd. Trouwens,
wat was in het groote Romeinsche impe
rium nu eigenlijk precies binnenlandsch
of politioneel gebruik en wat was daar
buitenlandsch of militair gebruik?
Dit is in elk geval duidelijk, dat de
Apostel Paulus, die weet van een gewe
ten, niet alleen bij heidenen, maar ook bij
Christenen we mogen het misschien
ook omkeerener geen oogenblik
aan denkt, zich op dit geweten te beroe
pen, om op1 .grond daarvan een onttrek
ken van den dienst der Overheid, die het
zwaard draagt, te rechtvaardigen of te
propageeren.
Ook laat hij: geen moment doorscheme
ren, dat biji 'al dien het geweten niet
de instantie is om daar op te gronden
een verwerpen van het zwaardgebruik
er dan een uiterlijk gebod van God zou
bestaan, waarop we ons zouden kunnen
gronden met onze weigering van erken
nen van het recht der Overheid tot
zwaardgebruik.
Paulus keert het om: hij zegt deze be
voegdheid der Overheid is van God.
En hij brengt hier in dit verband wel
het geweten ter sprake, maar juist in
omgekeerden zin. Hij redeneert aldus
(we mogen ook zeggen: God spreekt hier
door Paulus aldus): het zioh onderwer
pen aan de Overheid is noodig. En wel
om tweeërlei reden: omdat de Overheid
zwaardmacht bezit, dwingend kan optre
den en verzet dus niet zou baten. Het
eenig gevolg daarvan zou zijn toorn, dat
is hier wraak- of straf-oefening. Hier
hebt ge een objectieve reden. Feiten en
feitelijkheden buiten ons gelegen, moeten
er ons toe brengen gehoorzaam te zijn
aan de Overheid. Miaar dan noemt Pau
lus in vs. 5, 6 nog een geheel andere re
den, die ons. moet nopen tot gehoorzaam
heid aan de Overheid: „niet alleen om
dor straffe, maar ook om des gewetens
wil". Dat zouden we, in aansluiting aan
de betiteling van de eerste reden, kunnen
noemen, een subjectieve reden.
Er is een uiterlijke straf, die uw
hchaam raakt, maar er is ook een inner
lijke tuchtiging, die tot de sfeer van het
geweten behoort. Hier wordt het geweten
dus wel ter sprake gebracht, maar ten
eerste niet als een soort innerlijke wet
gever, veeleer als een innerlijke straf. We
nebben hier .met het geweten te doen in
denzelfden negatieven zin, waarin we het
telkens in de H. Schrift aantreffen.
Ten tweede zien we dat hier het gewe
ten ons geen reden geeft tegenover de
verheid, maar ons juist weerhouden
moet van tegen de Overheidsmacht en
ook tegenover de zwaardmacht van de
Uverheid ons te verzetten.
Er wordt hier in Romeinen 13 wel ge
broken van revolutionnairen (die zich
tegen de macht stelt en die ze wederstaan,
jS* 2). Maar inplaats dat we dan lezen,
c ut deze lieden, mogen ze uiterlijk geweld
egenover zich vinden, toch innerlijk in 1
hun geweten een steunpunt kunnen vin
den voor hun ongehoorzaamheidshou
ding, vinden we precies het omgekeerde.
Zij' halen een oordeel over zich en schrik.
En dat oordeel, die schrik bestaat niet
alleen uit de aanraking met het zwaard,
maar ook uit de gewetenswerking. Wij
zijn hier dus precies in tegenovergestelde
richting aangekomen dan waarin ons
menschen als Boschma c.s. wijzen met
hun herhaaldelijk reppen van het gewe
ten en zich beroepen op het geweten.
Romeinen 13 i3. grondleggend voor
de vraag: welke verhouding tusschen
zwaardrecht, Overheid en geweten. We
zien hier duidelijk, dat gehandeld wordt,
niet over het geweten van heidenen, zoo
als Paulus dat doet b.v. in Romeinen
2 15, maar dat hier gehandeld wordt
van, het geweten van de geloovigen (tel
kens „gij), natuurlijk niet in dien zin, dat
deze dingen buiten den. kring der geloo
vigen geen 'geldigheid zouden hebben.
Daarvoor staat er te duidelijk in vs 1:
Alle ziel etc.
Dit geweten houdt rekening met de or
deningen Gods, zooals die ook door het
Oude Testament en door de prediking
van Jezus' leer bekend zijn te Rome.
Het is er dus ver vandaan, dat dit ge
weten door een zekere rechtstreeksche
openbaring eigen geboden van God zou
ontvangen en misschien ook wel zeer in-
dividueele, en dus niet zou gebonden
zijn. aan objectieve wetten of ordeningen,
maar alleen aan eigen subjectieve in
spraak. Zoodoende kan dit geweten zich
niet verheffen tegen de Overheidsgebo-
den op 'grond van een eigen apart ver
krijgen van geboden rechtstreeks van
God.
Dit geweten dient niet om den grond
onder het Overheidsgezag weg te graven
of ook maar wankel te maken. Juist om
gekeerd: Naast den objectieven grond
voor bet Overheidsgezag, n.l. Gods
bijzondere Openbaring is er ook een sub
jectieve grond, n.l. bet geweten, dat ons
beschuldigt wanneer we tegen de Over
heid,sgeboden ingaan en ons zelf ten
Overheid willen stellen."
Een kleine advertentie in de rubriek
„Vraag en Aanbod" kost slechts 75 cenl
bij vooruitbetaling.
DE FINANCIEELE UITKOMSTEN ZIJN
BEVREDIGEND GEWEEST.
Geert belangrijke tariefsverlaging te
wachten.
De postbestelling te plattenlande.
Gisteren heeft de directeur-generaal der
P. T'. T., Dr Ir M. H. D'amme, in een bij
eenkomst van het hoofdbestuur van dit
bedrijf, de gebruikelijke nieuwjaarsrede
gehouden.
In het afgeloopen jaar hoeft over de
ontwikkeling van het bedrijf niet geklaagd
te worden. De financieel® uitkomsten zijn
uitstekend geweest. De uitkomsten van de
laatste jaren zijn zeer gelijkmatigu
In de maanden October, waarin de ta-
riefsverlagingen meestal baar beslag heb
ben gekregen, zijn de ontvangsten in '34,
'35, '38, '37 en '38 bijna gelijk gebleven.
In feite zijn zij gestegen van f 7.3 tot f 7.0
millioen. Ondanks de tariefsverlagingen
zijn de uitkomsten dus ongeveer gelijk ge
bleven, ja zelfs nog een weinig gestegen.
Bit goede resultaat is in de eerste plaats
te danken aan het zoo min mogelijk mono-
politische karakter van dit bedrijf.
Het bedrijf zou veel hoogere inkomsten
hebben kunnen verkrijgen, maar de lei
ding is overtuigd, dat lagere tarieven op
den duur voor het bedrijf voordeeliger zijn
Vooral noodig is bet bereiken van een la
gen kostprijs, waardoor de tarieven zoo
laag zijn en spr. is zijn medewerkers daar
voor zeer dankbaar. Het sprekende voor
beeld is de halveering van de telefoonta-
rieven met Indië, waardoor de opbrengst
niet geschaad is.
Ook in de wijze waarop wij het publiek
service aanbieden blijkt het weinig mono
polistische karakter van het bedrijf. Wij
komen" met postzegelautomaten en met
zooveel mogelijk agentschappen enz. even
goed als een particulier bedrijf.
Vervolgens besprak de beer 'Damme ver
schillende onderdeelen van het bedrijf. De
post om het huiselijk te zeggen
heeft ,goed geboerd". De'opbrengst in Oc
tober 1938 is gelijk aan die van October
1936: f2.9 millioen, waaruit blijkt, dat de
tariefsverlaging niet nadeelig de op
brengst heeft beïnvloed.
Wat bet komende jaar betreft achtte
spr. een belangrijke tariefsverlaging zeer
twijfelachtig.
Wel zuliem klein® veranderingen wer
den ingevoerd. Maatregelen ten behoeve
van de postbestelling te platten lande zijn
te verwachten.
FRANCO'S OPMARSCH.
Bevestigd wordt, dat de opstandelingen
Junoosa hebben bezet aan het Zuidelijk
einde van bet Catalaansche front. De troe
pen van Franco bevinden zich thans op
ongeveer 40 km van het punt waar hun
offensief begon en halverwege Tarragona.
Volgens schatting hebben de opstande
lingen tot nu toe 16.000 republikeinen ge
vangen genomen en 7000 republikeinsche
soldaten gedood, terwijl bet aantal gewon
den eveneens zeer groot is.
Volgens berichten der regeeringstroepen
Wat de t e 1 e g r a a f betreft, ook hier
beeft de verlaging in 1938 een gunstig
effect teweeg gebracht. In 'teerste half
jaar werden in 1937670.000 telegrammen
verzonden en in 1938 over de overeenkom
stige periode: 800.000. Al is er nog geen
sluitende rekening verkregen, toch gelooft
spr., dat een sluitende rekening voor dit
onderdeel van het bedrijf niet ver af is.
Over den luchtpost sprekende, ge
waagde de heer Damme ook hier van uit
breiding. De afschaffing van het lucht
recht beeft gunstig gewerkt en dank zij
den voortreffelijken dienst van de K.L.M.
is deze verbinding vrijwel volmaakt.
Spr. vertrouwt, dat, wanneer in 1940
snellere toestellen komen, de post ongeveer
in 2V2 dag vervoerd zal worden. Aan het
budget van de K. L. M. stelt een dergelijke
uiterst snelle verbinding natuurlijk hooge
eischen en om de K. L. M. in staat te
stellen hoogere afschrijvingen te doen zal
de P. T. T, zich eenige offers moeten ge
troosten.
De vorm daarvan staat nog niet vast,
maar vast staat, dat de'Indische P, T. T.
en de Nederlandsche P. T. T. gezamenlijk
zullen bijdragen ten .behoeve van deze
nieuwe verbetering in de postale betrek
kingen tusschen Indië en Nederland.
De uitkomsten van de telefonie in
1938 toonen een grooten voorspoed. Er
zijn heel veel aansluitingen: het accres
van nieuwe aansluitingen is dit jaar ook
weer grooter dan in 1937. De laatste elf
maanden kwamen er 12.500 nieuwe aan
sluitingen bij.
In het afgeloopen jaar is het aantal ge
automatiseerd© centrales met 104 ver
meerderd en aldus gestegen tot 321. Toe
neming van dit aantal is ook in 1939 te
verwachten. Tariefsverlagingen zijn er
niet geweest in 1938 en spr. vermoedt, dat
zij ook dit jaar niet zullen komen.
Het is niet onmogelijk, dat een kleine
tariefsverlaging met het buitenland tot
stand zal komen. De telefonie met Indië
neemt voortdurend toe, want hoe langer
boe meer wordt het nut van een dergelijke
verbinding ingezien.
'Getracht zal worden in 1939 een rege
ling te treffen om periodiek familiege-
sprekken te voeren tegen een tarief van
f 7,50 per 3 minuten. Spr. hoopt, dat deze
regeling in begin 1939 tot toepassing kan
komen. Ten slotte wees de heer Damme
op nieuwe mogelijkheden der radio-tele-
grafie, zooals verbindingen met verkeers-
auto's, die van groot belang kunnen blij
ken voor tal van openbare diensten.
die de grens bereikten, was het offensief
van Franco gisteren minder krachtig en
handhaafden de regeeringstroepen hun
voornaamste stellingen aan het Catalaan
sche front.
Volgens diezelfde bronnen zouden de
regeeringstroepen over het 80 km lange
front van Lerida naar Balaguer zich met
succes handhaven, terwijl zij reeds groote
versterkingen hebben gekregen. De op
standelingen zouden er, ten koste van
groote verliezen slechts in geslaagd zijn,
om een kleine terreinwinst, die nauwe
lijks 2 km bedraagt, te boeken.
Volgens deze berichten zouden de ver
liezen der opstandelingen in verhouding
tot de terreinwinst die zij: maakten, bui
tengewoon hoog zijn, ofschoon zij: een
groote hoeveelheid oorlogsmateriaal in
Binnenland.
Het bezoek van H. M. de Koningin aan
Zeeland.
De Tweede Kamer over de nieuwe finan-
cieele voorstellen voor de gemeenten.
D'e electriciteitsivoorziening van ons land.
Buitenland.
De gevechten in Spanje.
De Japansche regeering treedt af.
Handelsrepressailles van Amerika tegen
over Japan ien D'uitschland?
Wekelijksche luchtdienst over den Oceaan.
welke per 1 JAN. 1939 vervallen
worden aangenomen door
den strijd hebben geworpen.
De commissie tot controle op het terug
trekken van de vrijwilligers is naar Valen
cia terug gekeerd.
Zij heeft bij baar bezoek
aande fronten en de vloot-
basis Carthagena vastge
steld, dat bij de landmacht,
luchtmacht on vloot van
de regeeringstroepen a 1-
lelen Spanjaarden dienst
doen.
Naar het algemeene hoofdkwartier der
regeeringstroepen aan den vertegenwoor
diger van Reuter mededeelde, zijn de Ita-
liaansche divisies, die trachtten op te ruk
ken naar Borjas Blancas, met zware ver
liezen terug geslagen.
De Britsche consul te San
Sebastian gearresteerd.
Van gezaghebbende zijde beeft Reuter
uit Burgos vernomen, dat Ernest Golding,
die gedurende 10 jaar Britscb pro-consul
is geweest te San Sebastian, met zijn
vrouw aldaar gisteravond gearresteerd is
■door de reehtsche militaire politie.
Deze arrestatie staat in verband met het
plaatselijke gerechtelijke onderzoek naar
de vertakkingen van de affaire, waarbij
gëbleken was, dat een Britscb consulair
valies een bezwarend pakket behelsde.
Terwijl te Londen gezaghebbende krin
gen geen bevestiging hebben ontvangen
van de arrestatie van 'Golding en zijn
vrouw te San Sebastian, merkt men vol
gens Reuter op, dat wanneer zoo'n arresi-
tati© mocht plaats hebben gehad, een ern
stige toestand zou zijn ontstaan. Golding
beeft zijn consulaire taak op bevredigen
de wijze uitgevoerd en nooit is: een klacht
tegen hem ingediend. Het zou verrassend
zijn, wanneer de rechtscbe autoriteiten
hem zouden hebben gearresteerd zonder
eerst hun bewijsmateriaal aan de Britsche
autoriteiten te hebben voorgelegd en hen
te hebben geraadpleegd.
Wang uit Kwo-Min-Tang gestooten.
De Kwo-Min-Tang heeft strenge maat
regelen getroffen tegen Wang-Tsing-Wei.
Het centraal executief comité heeft den
vice-president voor zijn geheele leven uit
het land verbannen, zijn bezittingen ver
beurd verklaard en hem aangeklaagd
wegens desertie van zijn post als voor
zitter van den politieken raad, alsook
wegens het aanknoopen van vredes
onderhandelingen met Japan.
Het comité verklaart Wang-Tsjing-Wei
vervallen van alle functies, welke hij
ooit bekleed heeft.
Bovendien heeft de Chineesche regee
ring een bevel tot arrestatie uitgevaar
digd tegen alle opstandelingen en strenge
bestraffing bevolen in overeenstemming
met de wetten betreffende landsverraad.
DUIKBOOTEN EN ZWARE KRUISERS
De Duitsche kruiser „Schamhorst", die
26.000 ton meet en in 1936 te water is
gelaten, zal op 7 Januari in dienst wor
den gesteld. Bij de duikbootbesprekingen
tusschen Londen en Berlijn zouden de
Duitsche autoriteiten ook het vraagstuk
der zware kruisers hebben aangevoerd.
Men betoogt te Berlijn, dat de Sovjet-unie
zeven schepen van dit type bouwt, het
geen Duitschland volgens het accoord
met Engeland, de mogelijkheid geeft, vijf
eenheden van dezelfde soort te hebben.
Drie dergelijke schepen worden thans
voltooid.
ONGELUKKEN OP NIEUWJAARSDAG
IN DE VER. STATEN.
De Nieuwjaarsviering heeft, voor zoo
ver tot nu toe bekend, in de Ver. Staten
160 personen bij ongelukken het leven
Bij de officieele verwelkoming van de bemanning en passagiers van de „Reiger", welke Zaterdag van de speciale
vlucht naar Zuid-Afrika op Schiphol terugkeerde, hield minister-president dr H. Colijn een rede.