Alle COUPONS en LOSSINGEN
NI HENDRIKSE Co.'s BANK
Dagblad voor de Provincie Zeeland
De strijd in Spanje.
Terugkomst van de „Reiger" op Schiphol.
Buitenland.
Defensie bestelt 20 motortorpedobooten.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
GOES.
Uit de Provincie
MAANDAG 2 JAN. 1939
53e JAARGANG - No. 79
Uitgave: N. V. Uitgeven - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorstatraat 7 0, üofei
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vllssingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
ENORME BELANGSTELLING OP DE
AMSTERDAMSCHE LUCHTHAVEN.
MINISTER COLIJN VERWELKOMT
DE BEMANNING.
Na een voorspoedige reis is Zaterdag
avond de „Reiger" uit Zuid-Afrika terug
gekeerd. Voor 'bemanning en passagiers
nog net op tijd om den Oudejaarsavond in
den familiekring te kunnen vieren.
Aanvankelijk zou 't vliegtuig omstreeks
half vier op de luchthaven aankomen,
zoodat zich tegen dat uur reeds honder
den personen verzameld hadden in en om
de gebouwen van Schiphol.
Er waren Regeeringspersonen, familie
leden van de bemanning en passagiers
en vele andere belangstellenden.
O.a. werden opgemerkt de Minister
president Dr H. Golijn en de Minister
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschap
pen, Prof. D(r J. R. Slotemaker de Bruine,
de burgemeester van Amsterdam met twee
wethouders, enz. De gezant van Zuid-
Afrika, Dr H. D. van Broekhuizen, ver
toefde buitenslands, maar de gezant-
schapissecretaris Uys vertegenwoordigde
hem.
Allen waren vol geestdrift voor de be
richten, die van tijd tot tijd werden om
geroepen. Van ver buiten de grenzen des
lands kon men aan de 'hand van de mede-
doelingen voor den microfoon van den
stationsdienst de laatste etappe van de
vlucht volgen.
De luidspreker deed zoo nu en dan een
wijsje weerkinken en het duurde dan
doorgaans geen drie seconden of de me
nigte zette de woorden in. Zoo klonk er
menig lied van Zuid-Afrikaanschen bo
dem in dezen donkeren vooravond op
Schiphol
i Het vliegtuig is; van Brussel vertrok
ken en kan om tien voor vijven verwacht
worden! deelde de omroeper mede. Men
keek op de klok. Over vieren al. Dat zou
dus niet lang meer duren. Er kwamen
nog steeds nieuwe belangstellenden bin
nen. Het werd een groot gedrang. Ook in
de hall werden stoelen en tafels geplaatst
voor de bezoekers. Het was nu volkomen
donker. Men wachtte af. En de spanning
groeide. Om half vijf weer een mededee-
ling:
i Over een kwartier zal de „Reiger"
dalen 1
De spanning steeg. Men keek voortdu
rend naar de klok. D'e wijzers klommen
naar vijf over half vijf. Weer klonk de
stem van den stationsdienst:
Ziji, die biji de aankomst aanwezig
willen zijn, moeten zich nu naar buiten
begeven!
De deuren gingen open. Honderden
geestdriftigen stroomden het platform op
langs de hekken die daar geplaatst wa
ren om de orde te handhaven.
Opeens klonk er gebrom in de lucht. En
over het stationsgebouw zag men een ma
chine naderen, donker tegen een grauwen
avondhemel. De groene en roode lichten
ontstoken. Een gejuich steeg op. Dat was
het Dingaansvliegtuig!
In wijden boog vloog de „Reiger" om
het vliegveld heen, verdween weer even
in het donker, kwam opnieuw te voor
schijn en zocht toen den beganen grond
op. Natuurlijk waren inmiddels de lan-
dingslichten ontstoken. Nu deed Scholte
ook zijn eigen landingslamp in den stuur
boordvleugel ontbranden. Zoo daalde hij
langzaam.
Toen de „Reiger" naar het terras toe
kwam rijden, steeg er een gejuich op uit
de menigte. Een warme welkomstgroet bij
den terugkeer in het vaderland, spontaan
en hartelijk. Uit het hart van het Neder-
landsche volk.
Het vliegtuig stond stil. Nu ging de
deur open. Jhr Beelaerts van Blokland
was de eerste, die het trapje afdaalde.
Anderen volgden na hem. Het laatst de
bemanning, die een extra-toe juiching in
ontvangst had te nemen.
Reeds trad minister Coliju naar voren
om jhr Beelaerts de hand te drukken en
hem met enkele woorden te verwelkomen.
Ook minister Slotemaker de Bruïne, bur
gemeester De Vlugt en de wethouders
diukten de handen van de aangekomenen.
Toen riep de heer Plesman den passa
giers toe, dat zij beter deden naar de
wachtkamer te gaan.
Met moeite bereikten de ministers, de
heer Beelaerts en zijn medepassagiers, de
leden der bemanning en de onderscheide
ne familieleden de trap naar het boven-
restaurant, vanwaar eenige woorden ge
sproken zouden worden. Daar waren ook
(Je microfoons van den Nederlandschen en
den Indischen omroep opgesteld. Toen het
gebouw volgestroomd was, werd er stilte
verzocht.
De Minister-president D1 r H. G o 1 ij n,
nam nu het woord om zich in de eerste
plaats tot jhr Beelaerts te wenden, dien
hij een drager van een „message of good
will noemde, bestemd voor het land, dat
een stamland 'heeft in het onze. "Wij heb
ben gelezen, zeide hij, op welke wijze gij
daar zijt begroet. Het stemt ons dankbaar,
dat de banden, die ons met Zuid-Afrika
binden, weer eens bevestigd zijn.
Spr. wenschte mevrouw Beelaerts geluk
met den terugkeer van haar echtgenoot.
Gij zult, zeide hij, met nog meer spanning
dan de vele anderen dezen tocht in ge
dachten gevolgd hebben.
In de derde plaats richtte Dr Golijn zich
tot de leden der bemanning, de piloten
J. B. Scholte en A. Viruly, de radiotele
grafist J. B. Pestman, de boordwerktuig
kundige P. Dunk en de hofmeester A. Eg-
genhuize.
„Als wiji in ons lahd over vlagvertoon
spreken, denken wij gewoonlijk aan de
marine. Maar dat is ook mogelijk door de
lucht. Ik ben er van overtuigd, dat de
wijze, waarop gij; deze reis hebt volbracht,
er toe heeft bijgedragen, den naam van de
K. L. M. en van Nederland met eere te
doen vermelden. Wij danken daarvoor de
bemanning ten zeerste".
Dan sprak jhr mr F. Beelaerts
van Blokland, om, diep getroffen
door de hartelijke ontvangst, van zijn er
kentelijkheid te getuigen, in het bijzonder
jegens den minister-president
Een grooten indruk had de plechtigheid
ter gelegenheid van den D'ingaansdag bij
hem achtergelaten. In het bijzonder was
hij getroffen door den ernst, den waarlijk
nationalen geest, waarmee dit feest werd
gevierd. Hij voelde duidelijk hier tegen
over een volk te staan, dat met vertrou
wen de toekomst tegemoet gaat. (Instem
ming.) Dankbaar en getroffen was hij1 door
de vele blijken van waardeering, in Zuid-
Afrika ondervonden en de liefde, die daar
geloond is voor ons Huis van Oranje.
(Toejuichingen.)
Ten slotte heeft ook de gezagvoerder
Scholte in het kort gedankt voor de
hartelijke ontvangst. Hij ziet hier onder
de aanwezigen vele Zuid-Afrikaansche
studenten. Het beste wat hij hun wenschen
kan is, dat zij aan het verblijf hier te lan
de even aangename herinneringen mogen
bewaren al® hij en de leden der beman
ning van de „Reiger" aan hun verblijf in
Zuid-Afrika.
HET OFFENSIEF VAN FRANCO.
In het leger'beriöht van Franco wordt
medegedeeld, dat de troepen aan het front
in Catalonië ver zijn opgerukt. Gubells en
Pobla Granadella werden bezet. Meer dan
2200 krijgsgevangenen werden gemaakt.
De luchtmacht heeft Valencia gebom
bardeerd en een fabriek van chemische
stoffen getroffen.
Tegenaanvallen van de regeeringstroe-
pen werden met aanzienlijke verliezen
afgeslagen.
Het algemeen offensief aan het Gata-
laansche front is nog in Noordelijke rich
ting uitgebreid. Gisterochtend werd over
een front van meer dan 110 km gevochten
De oorrespondent van Havas meldt, dat
de afdeelingen van het legercorps van
Aragon, die in drie dagen 12 km vorder
den, tusschen Gerp en Cubells, den vijand
eerst na 54 aanvallen hebben kunnen ver
drijven. D'e inneming van Gubells is de
moeilijkste taak sedert het begin van het
offensief geweest. Vijf versterkte loop-
graafliniën moesten achtereenvolgens ge
nomen worden.
De inneming van Gubella door de op
standelingen snijdt den weg van Lerida
naar Seo de Urgell af en deze valt prac-
tich over een afstand van meer dan 37
km in handen der opstandelingen.
Uit de van 'beide zijden te Londen ont
vangen Reuter'berichten blijkt, dat de druk
c'er opstandelingen tegen de stellingen der
regeeringstroepen in Catalonië aanhoudt,
Burgos meldt, dat aan drie fronten, in
Catalonië, bij Madrid en bij Valencia, ge
vochten wordt, Aan het front bij, Valencia
zou verbitterd gestreden worden.
Geen< buitenlandsche vrijwilligers
meer in het Spaanse he regee-
rlnglsleger.
Te Alicante is Zaterdag een deel der in
ternationale commissie voor toezicht op
de terugtrekking der vrijwilligers aange
komen. De leden hadden de totale afwe
zigheid geconstateerd van buitenlandsche
eenheden in het regeeringsleger.
Uit Cartagena wordt gemeld, dat daar
een delegatie is aangekomen van dezelfde
commisisie, die een bezoek heeft gebracht
aan garnizoenen, militaire hospitalen en
aan de vlootbasis. Ook zij heeft geconsta
teerd, dat alle buitenlandsche vrijwilligers
uit de eenheden van het regeeringsleger
teruggetrokken 'zijn.
Ook gisteravond is Barcelona weer uit
■de lucht gebombardeerd, waardoor acht
personen zwaar gewond werden.
■Gisterochtend hebben vijf Savoiatoe-
stellen 50 zware bommen laten vallen op
de havenwijk van Carthagena. De projec
tielen kwamen echter in zee terecht, zoo
dal geen schade is aangericht.
Franco verwacht dit jaar de
beslissing.
Generaal Franco heeft bij' de wisseling
des jaars een verklaring afgelegd, waarin
hij o.m. verklaart, dat het nieuwe jaar
voor Spanje het jaar der zegevierende be
slissing zal zijn.
D'e oorlog nadert met reuzenschreden
zijn einde.
Aan het einde van zijn verklaringen
zeide Franco te wenschen de leider te zijn
van alle Spanjaarden.
Italiaansche truc.
Een vertegenwoordiger van het Spaan-
sche persagentschap heeft eenige gevan
gen genomen Italianen gesproken. Dezen
verklaarden hem, soldaten uit het geregel
de Italiaansche leger te zijn. Uit elk regi
ment werden 150 manschappen gekozen
voor de samenstelling van een contingent
van 10.000 man.
Deze soldaten vertrok
ken naar Spanje kort voor
den terugkeer van de 10.000
man naar Italië, die Mus
solini's goeden wil moes
ten (b e w ij1 'Z e n.
Vele soldaten wisten niet, wat hun be
stemming was. Ziji meenden, naar Abes-
synië scheep te gaan.
STERKE LUCHTMACHT VAN
DUITSCHLAND EN ITALIË.
Volgen® het rapport van de luchtvaart-
deskundigen van de Vereen. Staten, dat is
voorgelegd aan Roosevelt, hebben Duitsch-
laud en Italië tezamen een luchtmacht,
welke zesmaal zoo sterk is als de veree-
nigde luchtvloten van Engeland en Frank
rijk. 1 I I
Men zegt, dat dit op authentieke stati
stieken berust en geloof vindt in hooge
regeeringskringen.
GAAT HONGARIJE
DEN VOLKENBOND VERLATEN?
Graaf Csaky, de Hongaarsche minister
van buitenlandsche zaken, heeft deze mo
gelijkheid aangevoerd in een artikel in
de „Pester Lloyd".
De minister schrijft: "Wij kennen en
waardeeren hoogelijk de beteekenis van
het anti-kominternpact. Reeds langen tijd,
sedert meer dan tien jaar, constateeren
wij de aftakeling van den volkenbond.
Verder verklaart de minister, dat zijn
land volkomen trouw is aan de as-politiek
en bij' erkent, dat Duitschland recht heeft
op een bevoorrechte economische positie
in midden-Europa.
Hij verklaart, dat de Hongaarsch-Pool-
sche vriendschap op een hechte basis rust
en dat naar zijn meening de oude gene
genheid der Hongaren voor het volk van
Joego-Slavië uit de crisis van het najaar
versterkt te voorschijn is gekomen.
Zonder Roemenië en T'sjecho Slowakije
te noemen, zinspeelt Csaky hierop in de
volgende woorden: „Onze betrekkingen
met de andere buurlanden hangen ik
wil dit bier onderstreepen in de eerste
plaats af van de behandeling der Hon
gaarsche minderheden en baar lot".
SNEEUW EN HAGEL IN BELG IE.
Het heeft Zaterdag op verschillende
plaatsen in België gesneeuwd en gehageld.
Op sommige plaatsen van Boven-België
is 5060 cm sneeuw gevallen. Tal van
auto's werden door de sneeuw ingesloten.
DUITSCHE JODEN UIT BELG IE GEZET
In den loop van de laatste dagen hebben
weer verschillende Joden, afkomstig uit
Duitschland en Oostenrijk, getracht om op
clandestine wijze in België te komen.
Zaterdag werden er aan de Belgisch-
Duitsche grens niet minder dan 24 aan
gehouden. Ziji werden allen onmiddellijk
op Duitsch grondgebied teruggeleid.
TWAALF JOODSCHE KAMPEN IN
„NIEMANDSLANDEN".
Er bevinden zich thans minstens twaalf
kampen met vluchtelingen en gedepor
teerden in de verschillende „niemands
landen" langs de Duitsche, Slowaaksche,
Hongaarsche en Poolsche grenzen. Het
ontstaan van het meerendeel dezer kam
pen is het gevolg van de overdracht van
grondgebied aan Duitschland, Hongarije
en Polen. Hongarije noch Polen laten de
Joden toe uit Tsjechoslowakije, dat hen
uitwijst als bewoners der overgedragen
gebieden.
Pogingen om hun het burgerrecht van
een dezer landen te geven zijn tot nu toe
zonder resultaat gebleven. Daarom moet
thans een zeer groot deel der Joodscbe
vluchtelingen onder vreeselijke omstan
digheden leven tusschen het prikkeldraad
van twee landsgrenzen, terwijl zij worden
gevoed door de Joden in de grensplaat
sen,
Wel zeer tragisch is de toestand van
300 Joden in het niemandsland bij Bra
tislava en van 350 Joden in het nie
mandsland te Dunajskastreda aan de
Bestemd voor Noordzee en voor Indië.
Het ministerie van Defensie heeft een
contract gesloten voor twintig motortor
pedobooten. De eerste boot zal door
British Power Gomp. in Engeland worden
gebouwd; de volgende booten door de
N.V. Werf GustO' te Schiedam.
D'e motortorpedobooten zullen dienst
doen op de Noordzee en in Nederlandsch-
Indië. Ziji zijn van een geheel nieuw type.
De Nederlandsche marine-autoriteiten
hebben zeer geslaagde proeven met dit
type boot bijgewoond, waarbij o.a. snel
heid, zeewaardigheid, manoeuvreerwaar
digheid en geluidloosheid bij kleine vaart
werden beproefd.
De nieuwe boot heeft een lengte van
ongeveer 23 meter, de waterverplaatsing
bedraagt 32 ton. D'e maximum-snelheid
van de boot is niet bekend, doch naar
verluidt, is zij grooter dan die, welke bij
vorige motortorpedobooten werd gehaald.
D'e bewapening bestaat uit vier tor
pedobuizen van 45 cm kaliber; uit lucht-
afweermitrailleurs, die in mechanisch be
wogen koepels zijn opgesteld en uit diep
tebommen. D'e booten zijn van een nevel
apparaat voorzien. Zij worden voortge
dreven door drie Rolls Royce Merlin-
motoren, welke voor scheepsgebruik zijn
gewijzigd door de firma Rolls Royce in
samenwerking met de British Power Boat
Comp.
Groote aandacht wordt besteed aan de
woonverblijven en de ventilatie, opdat
deze ook voor de tropen geschikt zullen
zijn. De booten zullen waarschijnlijk wor
den bemand door twee officieren en ze
ven onderofficieren en manschappen.
Hongaarsche grens. Zij zijn allen Slo
waaksche Joden, die niet tot Hongarije
worden toegelaten. Zij wonen in hutten,
waarvan de bedekking door maisstengels
wordt gevormd en zij' moesten, kuilen gra
ven als schuilplaats tegen de koude voor
hun kinderen, van wie sommige nog
slechts enkele maanden oud zijn.
Korte Berichten.
In buitenlandsche bladen werd me
degedeeld, dat eerstdaags de verloving
zou worden afgekondigd van koning Leo
pold van België met prinses Francesca
Irene -van Griekenland. Dit bericht wordt
te Brussel tegengesproken.
Nabij Clinton in den staat Indiana
is brand uitgebroken in een steenkolen
mijn, waardoor 20 man- van de buiten
wereld zijn afgesloten. Een later bericht
meldt, dat achttien afbeiders naar boven
zijn gebracht. D'e twee anderen zijn dood
teruggevonden.
Het centrale vluchtelingencomité te
Warschau heeft weten te bereiken, dat
1000 Joden, die onder dak waren ge
bracht in een kamp aan de Poolsch-Duit-
sche grens, dit kamp hebben mogen ver
laten. D'e meesten begeven zich naar de
Vereenigde Staten.
Reuter is officieel gemachtigd de ge
ruchten tegen te spreken, als zouden de
wapenfabrieken van Skoda door de firma
Krupp worden overgenomen.
De Franscbe minister-president D'a-
ladier is gisteravond vertrokken voor
zijn reis naar Tunis.
DE BURGEMEESTER VAN
AMSTERDAM.
Zal Dr de Vlugt blijven?
Naar de „Telegr." vernam, wordt in re
geeringskringen overwogen of burgemees
ter De Vlugt na afloop van zijn derde
ambtsperiode niet voor Amsterdam be
houden zou kunnen worden. Het blad
meent te weten, dat hierbij niet zoo zeer
gedacht wordt aan een derde herbenoe
ming voor zes jaar alswel onder de oogen
gezien wordt de mogelijkheid van een be
roep op Dr de Vlugt om zijn ontslagaan
vrage te herroepen en zich althans nog
voor eenige jaren beschikbaar te stellen.
In verband met de groote moeilijkheden
welke er nog bestaan ten aanzien van de
gemeentelijke financiën, alsmede met het
oog op de verdere voorbereiding en uit
voering van groote werken als den bouw
van bet nieuwe raadhuis en den aanleg
van de IJtunnels, zou het van groot be
lang worden geacht hierbij' te kunnen blie
ven beschikken over werkkracht en erva
ring van den huidigen burgemeester.
AANMOEDIGING GEZINSARBEID
VAN HUISHOUDELIJKEN AARD.
Aftrek van verdiensten van dienstmeisjes
bij steun- en werkverschaffing vervalt.
De minister van Sociale Zaken beeft
per circulaire aan de gemeentebesturen
medegedeeld, dat bij er zijn goedkeuring
aan heeft gehecht, dat alle verdiensten
door gezinsleden van ondersteunden en
Binnenland.
H. M. de Koningin en H. K. H. Prinses
Juliana naar Zeeland.
Blijft dr de Vlugt burgemeester van Am
sterdam?
Terugkeer van de Reiger.
Dr P. Smit, president van de Alg. Sy
node der Ned. Herv. Kerk, overleden.
Gezinsarbeid van huishoudelijken aard
vrij van aftrek bij de steunregeling.
Buitenland.
D'e strijd in Spanje.
welke per 1 JAN. 1939 vervallen
worden aangenomen door
tewerkgestelden, verkregen met het ver
richten van gezinsarbeid van huishou
delijken aard, bij' de vaststelling van den
steun en de plaatsing in de werkver
schaffing geheel buiten beschouwing worg
den gelaten.
Voor deze verdiensten behoeft derhalve
in den vervolge geenerlei aftrek meer
plaats te hebben.
Deze maatregel is genomen, ten einde
het verrichten van gezinsarbeid van huis
houdelijken aard der Nederlandsche meis
jes zooveel mogelijk te bevorderen.
RUIM 45 MILLIOEN
JUBILEUMZEGELS VERKOCHT.
D'e postzegels, uitgegeven ter gelegen
heid van het regeerings jubileum van H.
M. de Koningin, zijn voor bet 'laatst ge
bruikt voor de frankeering van de speciale
K. L. M.-enveloppen, welke met de Din-
gaansvlucht naar Zuid-Afrika zijn mee
gegeven. Zoo i® bet thans mogelijk de in
totaal voor de zegels verkochte' aantallen
vast te stellen. Deze zijn: van 1.5 cent:
18.715.607; van 5 cent: 23.618.643 en van
12.5 cent: 3.368.882 stuks. Hiervan werden
voor de Dingaansvlucht-enveloppen ge
bruikt: van 1.5 cent: 14.4-33; van 5 cent:
14.386 en van 12.5 cent: 14.420 stuks.
De zich nog in handen van 'het publiek
bevindende jubileumzegels kunnen tot 31
December 1939 voor frankeering worden
gebruikt.
TEXELSCHE SCHAPEN NAAR PERU.
Peru stelt elk jaar een bedrag be
schikbaar voor den aankoop van fok
schapen in bet buitenland.
Naar men verneemt, zijn thans op
Texel vijf fokschapen gekocht, welke half
Januari naar Peru zullen worden ver
scheept.
DUITSCHE VLUCHTELINGEN NAAR
HOORN.
Naar wordt gemeld zal een gedeelte
van de voormalige rijkswerkinrichting te
Hoorn worden bestemd voor de onder
brenging van een aantal vluchtelingen
uit Duitschland. In verband hiermede zal
aan enkele vereenigingen die localitei-
ten van de inrichting in huur hebben,
op korten termijn het contract worden
opgezegd.
Met den rijksgebouwendienst zijn on
derhandelingen aangeknoopt nopens bet
treffen van voorzieningen ten einde het
verblijf aan redelijke eischen van huis
vesting te doen beantwoorden.
BQDEKOSTEN VOOR TELEGRAMMEN.
Afschaffing thans definitief.
De afschaffing van bodekosten voor te
legrammen en telefoonoproepberichten,
die voorlo'opig bijl wij'ze van proef was in
gevoerd, is met ingang van 1 Jan. defini
tief geworden.
CANDIDAATSTELLING PROV. STATEN
De Ondercentrale Schouwen-Duiveland
der Liberale Staatspartij heeft de navol
gende personen candidaat gesteld voor de
verkiezing van leden der Prov. Staten:
1. Dr G. J. M. Boogerd te Zierikzee;
2. A. C. de Oude te Zierikzee; 3. C. A.
Boogerd te Noordwelle; 4. H. J. D'oele-
man te Zierikzee; 5. G. Gast te Brouwers
haven; 6. J. de Rijke te Oosterland; 7. A.
D. Constandse D.Aiz. te Zierikzee; 8. M.
Vijverberg te Bruinisse; 9. "W. G. Boot
"Wz. te Burgh; 10. J. Stevense te Renesse.
(Hieruit blijkt, dat de 'heer H. G. v. d.
Zande niet meer in de Prov. Staten zal
terugkeeren.)
DE BURGEMEESTER
VAN DREISCHOR OVERLEDEN.
Oudejaarsavond is te Noordgouwe in
den leeftijd van 61 jaar na een ziekte
