AFLUKIN
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD,
DE JAARWISSELING
1938 -1939.
Buitenland.
De strijd in Spanje.
ZATERDAG 31 DEC. 1938
53e JAARGANG - No. 78
Dit nummer bestaat uit 3 bladen.
Als GRIEP dreigt
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - HoofdredacteurR. ZU1DEMA
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeellngen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Een jaar van sterflijkheid
van korte levensdagen
is wederom voorbij
met al zijn vreugde en plagen,
Wij zagen ergens het jaar 1938 aange
duid als een tijdperk van spanning.
En zeker niet ten onrechte.
Er was, in verband met de bijzondere
tijdsomstandigheden achteruitgang in za
ken, slapte, werkloosheid, meer dan ge
wone spanning. De vraag wat zullen wij
eten en wat zullen wij drinken, en hoe
zullen we een bescheiden positie verove
ren, hield menigeen niet het minst onder
de jongeren in voortdurende onrust.
'tWaa alles zoo onzeker. Er zijn zoo
veel hecht schijnende bouwsels afgebro
ken de laatste jaren en wat zijn er een
schoone illusies wreed verstoord.
Spanning was er in het persoonlijke en
het huiselijke maar ook in het natio
nale en internationale volksleven.
Wat ons vaderland betreft, heel het
volk verkeerde in het begin van dit jaar
in hooge spanning in verband met de
gebeurtenissen in het Prinselijk gezin.
Prins Bernhard kon, nadat hij vele
weken in het Burgerziekenhuis te Am
sterdam was verpleegd, naar het Paleis
Soestdijk terugkeeren, maar dit heuglijke
feit werd geheel in de schaduw gesteld,
door de blijde verwachting waarin Prin
ses Juliana verkeerde en waarin heel ons
volk zoo hartelijk meeleefde.
Het geduld van de wachtenden werd op
een zware proef gesteld, maar eindelijk,
31 Januari werd de spanning gebroken
door de voorspoedige geboorte van Prin
ses Beatrix.
Met groote geestdrift en dankbaarheid
is dit blijde gebeuren door ons volk ge
vierd. Met recht kon hier van een natio
nale vreugde-uiting worden gesproken.
Kort daarop werden de gedachten afge
leid naar de spannende gebeurtenissen
van internationalen aard, maar die ook
ous land niet onberoerd lieten. De alge-
meene toestand werd zóó critiek" geacht,
dat de Regeering zich genoodzaakt zag de
liohting 1938, die op het punt stond met
groot verlof te gaan, nog een half jaar
onder de wapenen te houden.
In het bijzonder voor de Regeering was
het een zorgvolle tijd, maar zij had hel
voorrecht zich bij baar zelfstandigheids-
politiek gesteund te weten door de over-
groote meerderheid van 'het Nederland-
sche volk. Als1 blijk van dit meeleven wer
den geheel spontaan van verschillende
zijden belangrijke giften geschonken voor
de versterking van onze Weermacht.
Van geheel anderen aard waren de ge
beurtenissen te Oss, die mede in min of
meer 'breede kringen van ons volk eenige
spanning veroorzaakten. Wij1 bedoelen het
optreden van den Minister van Justitie
tegenover de marechaussee te Oss, die
door hem van haar taak werd ontheven.
Dit optreden van den Minister heeft tot
scherpe critiek in de bladen aanleiding
gegeven; in de Tweede Kamer werd er
over geïnterpelleerd en de heer Wende-
laar, die door de Liberale Staatspartij1 als
leider werd terzijde gesteld, achtte het
noodig het houden van een parlementaire
enquête voor te stellen. Het scheen een
oogenblik alsof van deze kwestie een po
litiek relletje zou worden gemaakt, maar
de zaak werd in goede banen geleid, door
dat ze bij het ambtenaren-gerecht aan
hangig werd gemaakt, waarbij de betrok
ken marechaussee ook in booger beroep in
het ongelijk werd gesteld.
Wij stippen slechts een en ander aan
van wat in 1938 gebeurde, maar daarbij
mag zekerniet onvermeld blijven de
waarlijk nationale viering van het 40-ja-
ng regeeringsjubileum van H. M. de Ko
ningin.
Ka de Koninklijke intocht van de jubi
lerende Vorstin te Amsterdam, volgde
een reeks van huldigingen, waarvoor vele
v?1S?0 v°nsten en talrijke 'buitenland-
sche delegaties naar ons land waren over
gekomen.
Opnieuw is in die feestelijke dagen ge-
Weken welk een groote plaats H. M. Ko
ningin Wilhelmina in het hart van haar
volk inneemt, hoe warm en waar en diep
),1 ons volk de liefde is tot Oranje, gedu-
lende eeuwen op de meest innige wijze
met ons volk verbonden.
In verband hiermede mag ook nog wor-
f sd genoemd het officieele bezoek door
oning Leopold van België aan onze Ko-
v'-121? ge^racht, en waarbij: de nauwe
riendschap tusschen beide landen op zoo
gelukkige wijee tot uiting kwam.
Aan zorgen van economisohen en ande
ren aard, heeft het biji ons volk in 1938
niet ontbroken, maar er was in breede
kringen ook de hartelijke begeerte om
door samenwerking tot verbetering te ko
men.
Met belangstelling werd dan ook ken
nis genomen van wat door de Regeering
in verband hiermede gedaan werd en
wordt en van haar voornemens om het
euvel der werkloosheid met ingrijpende
middelen te1 bekampen.
De Regeering stond ook dit jaar voor
een uiterst zware taak. Zij mocht zich
echter wat de hoofdzaken betreft ver
heugen in den steun van de groote meer
derheid van ons Parlement, welks leden
blijk gaven op prijs te stellen de hand
having van onze rechten en vrijheden
in eigen land en ten opzichte van andere
landen.
Uit den aard' der zaak ontbrak ook
niet de tegenwerking. De leiding van
de N. S. B. heeft het mogelijke gedaan
om de positie van de eigen Regeering
te verzwakken, met de vooropgezette be
doeling, ook ons volk in de „zegeningen"
van het dictatoriale fascistische systeem
te doen doelen, ons volk van zijn gees
telijke en maatschappelijke en staatkun
dige vrijheden te berooven en onze Vor
stin een plaatsje te geven in de schaduw
van Mussert.
Veel kans dat dit pogen zal slagen,
is er voorloopig niet. Daarvoor is Mus
sert te klein en is ons volk teveel
gehecht aan zijn rechten en vrijheden,
die in den loop der historie altijd' door
Oranje werden beschermd en gehand
haafd.
Als we een kroniekmatig overzicht
zouden willen geven van wat in 1938
gebeurde, dan zouden we moeten wijzen
op den strijd om het Lutinegoud dat vele
geinteresseerden in spanning hield, aan
de kinderverlamming, die dit jaar meer
dan gewoonlijk slachtoffers maakte, aan
de zoo goed geslaagde inzameling voor
de JO'Odsche vluchtelingen, en niet te ver
geten het bezoek van Koningin Wilhel
mina aan onze Provincie ter onthulling
van een borstbeeld van wijlen Z. K. H.
Prins Hendrik te Vlissingen.
'En wij! zouden zeker niet mogen ver
zwijgen de .gelukkig geslaagde tocht van
de „Reiger" naar Zuid-Afrika, naar onze
.stamverwanten, die op grootsche wijze
hebben herdacht hoe nu 100 jaar geleden
ten koste van bloed en tranen, de vrijheid
werd bevochten.
Wij! laten dit alles echter rusten, even
als de spannende gebeurtenissen in Sep
tember, toen naar imenschelijk inzicht de
wereldvrede als aan een zijden draadje
hing en de volledige mobilisatie van le
ger en vloot ieder oogenblik werd tege
moet gezien.
Wijl hebben zeker niet teveel gezegd,
toen wijl opmerkten, dat 1938 in zeer bij-
zonderen zin een jaar van spanning was.
Maar als wij- dat constateeren, dan mo
gen wij er ook aan toevoegen, dat het een
tijdkring was waarin ons volk in bijzon
deren zin gezegend werd, dat er naast
de spanning ook was de ongeveinsde
vreugde en blijde dankbaarheid voor de
zegeningen die God ons volk in Zijn
gunst wilde schenken.
Aan spanning heeft het niet ontbro
ken, maar:
Hoe de wereldzee ook bruise en woede,
veilig zijn wij' in des Vaders hoede,
Zijn beschutting was nabiji
ook in storm en noodgetijl
Meer dan gewone spanning was er ook
in het internationale leven, zoo zelfs, dat
meermalen de vrees opkwam, dat de op
gehoopte gassen tot ontploffing zouden
worden gebracht en een herhaling van
1914, maar dan in versterkte mate, voor
de deur stond.
In Spanje blqef de burgeroorlog nog
altijd voortwoeden. In het begin van 1938
had het den schijn alsof generaal Franco
eindelijk zijn doel zou bereiken en de Re
geeringstroepen definitief verslaan,
maar het toen ontketende offensief is
weer vastgeloopen en alles wijst er op,
dat het nog lang zal duren eer het daar,
op welke wijze dan ook, tot een oplossing
komt.
De internationale spanning in verband
hiermede is eenigszins verminderd, door
dat in Juni de non-interventie-commissie
tot overeenstemming kwam inzake het
pogen om de terugzending van buiten-
landsche vrijwilligers .aan beide zijden
voor te bereiden.
Ook. de strijd tusschen China en
Japan woedt nog onverminderd voort.
Het eenige, dat tot nu toe bereikt werd
is, dat ontzaglijke verwoestingen werden
aangericht, dat naar schatting veel meer
dan een millioen menschen in hoofd
zaak Ghineezen werden gedood of ge
wond en dat het economisch leven in
beide landen hopeloos ontredderd werd.
Op de vraag of het uiteindelijk aan Ja
pan zal gelukken zich de onbetwiste heer
schappij in Oost-Azië te verschaffen, valt
nog niets met zekerheid te zeggen.
Niet gering was de spanning in het af-
geloopen jaar veroorzaakt door het op
treden van de Duitsche regeering ten oip-
zichte van Oostenrijk en Tsjecho-Slo-
wakije.
De aansluiting van Oostenrijk
ging voor Duitschland met niet al te groo
te moeilijkheden gepaard. Daarvoor was
de zaak ook te grondig voorbereid. Van
daar dat de door de verrassende gebeurte
nissen teweeg gebrachte spanning al spoe
dig voor ontspanning plaats maakte, te
meer toen bij: de gehouden volksstemming
bleek, dat het overgroote deel van de Oos
tenrijkers zich vóór den „Anschluss" ver
klaarde. De internationale spanning .heeft
in Duitschland plaats gemaakt voor span
ningen van meer plaatselijken aard als
gevolg van de Jodenvervolging en het op
treden van de Duitsche machthebbers te
gen de R. K. Kerk. Waarschijnlijk zullen
thans zeer velen mot Kardinaal Innitzer
van oordeel zijn, dat ze wel wat al te vroeg
hebben gejuicht.
Na Oostenrijk volgde T' s j e c h o-
Slovak iji e. Wij' behoeven er hier niet
in den breede op in te gaan. De zaak ligt
nog versoh in het geheugen. Een oorlog
tusschen Duitschland en Tsjecho-Slowa-
kije scheen onvermijdelijk en het was wel
zoo goed als zeker, dat eenmaal uitgebro
ken, dit conflict naar alle kanten om zioh
heen zou grijpen.
Vooral aan het optreden van Chamber
lain is het te danken, dat de vred'e be
waard bleef en dat zoo ongeveer alle
Duitsche eischen zonder strijd werden
ingewilligd.
De spanning had in de historische Sep
temberdagen een ongekende hoogte be
reikt, maar op het laatste oogenblik ge
lukte het een verschrikkelijk bloedbad te
voobkomen. Althans, wanneer Eluitsch-
land inderdaad' alles op alles zou hebben
.gesteld om het beoogde doel te bereiken.
Hoe dit zij, er was reden tot dankbaar
heid dat de vrede bewaard bleef. Maar
tegelijkertijd was er reden om te treu
ren, omdat opnieuw het recht werd ge
krenkt en het geweld den voorrang
had boven het recht.
Jntusschen wij sij-n nog niet aan het
eind. Het woelt en gist nog overal in
de wereld.
De gruwelijke Jodenvervolgingen in
Duitschland hebben er niet toe bijgedragen
de rust te verzekeren en met name in
Amerika heerscht een sterke anti-Duit-
sche stemming.
Wanneer wij, zonder verdere bijzon
derheden te geven, vaststellen, dat 1938
een jaar van bijzondere spanning was,
dan moeten wjj daaraan nog toevoegen,
dat het ook was een jaar waarin de bewa
peningswedloop met meer dan verdubbel
de kracht werd voortgezet.
Bepaald angstwekkend zijn de cijfers
die hieromtrent zoo nu en dan worden ge
publiceerd.
Wat de andere landen betreft, vermel
den wij nog, dat in Engeland de bui-
tenlandsche politiek anders georiënteerd
werd, toen de anti-fascistische minister
Eden uit het Kabinet trad om plaats te
maken voor lord Halifax, die een toena
deringspolitiek jegens Duitschland en
Italië wenscht te volgen.
Frankrijk had als gewoonlijk weer
eenige Kabinetswisselingen. Na het af
treden van het Kabinet-Chautemps in Ja
nuari volgde een tweede Kabinet Chau-
temps, dat reeds in Maart plaats maakte
voor het Kabinet-Blum. Ook dit Kabinet,
het 105e van de Fransche republiek,
heeft het niet lang gemaakt. Reeds na
ruim 20 dagen werd het vervangen door
het Kabinet-D'aladier, dat door zijn
krachtig optreden in breede kringen sym
pathie wist te wekken.
Wij zouden tenslotte nog kunnen wij-
zijn op Italië, dat telkens van zich
doet spreken door zijn eischen in Afrika
en daardoor alweer bijdraagt de spanning
te vermeel deren, op Rusland waar de
bloedige Stalin nog altijd den scepter
zwaait, op Palestina waar de oproe
rige Arabieren aan Engelands geduld
zware eischen stellen, maar wij eindigen
dit korte en onvolledige overzicht met er
aan te herinneren dat de Volkenbond
in 1938 een nieuwe knauw heeft gekre
gen. Met dezen bond, waarvan velen zoo
groote verwachtingen koesterden en die
bij de versterking van de rechtsgedachte
een belangrijke rol had kunnen spelen,
wordt steeds minder rekening gehouden.
En dat is vooral te betreuren omdat
wij daarin hebben te zien een symptoom
van het streven van onzen tijd, om de
macht te stellen boven het recht.
Hoe kan het ook anders, waar men
de heerschappij van den Vredevorst met
beslistheid verwerpt en zelfs in een land
als Dbitsohland, predikanten die op den
kansel voor de erkenning van dezen Ko
ning opkomen, in concentratiekampen
worden opgesloten.
Ja waarlijk, 1938 was een jaar vol
spanning.
En 1939?
Wat zal dit nieuwe jaar ons brengen?
Voor ons persoonlijk- en ons zakenleven,
voor kerk en staat en maatschappij, voor
ons volk-en voor de volken der aarde?
Wij weten het niet.
Een jaar van sterflijkheid is wederom
voorbij.
En wat de toekomst betreft:
Wij1 geven ons opnieuw
weer over aan Gods zorgen,
want in 2ijn Vaderhart
zijn wij zoo wel geborgen.
Hij: zij in 't nieuwe jaar
weer onze Hulp en Kracht:
wie wandelt in Zijn licht
doolt nimmer in den nacht.
Tegenaanval der regeerlngstroepen.
Italiaansche achterhoede bedreigd?
D'e regeeringstroepen hebben een krach-
tigen tegenaanval ontketend ten zuiden
van Lerida. Zij bedreigen de achtei hoede
der Italiaansche divisies, die thans Blan-
cas Borjas aanvallen.
Het hoofdkwartier van generaal Franco
meldt, dat de opstandelingen den druk op
de vijandelijke linies gisteren hebben
voortgezet.
B'e regeeringstroepen hebben Granadel-
la gisteren hardnekkig verdedigd doch
na een gevecht van man tegen man
werden zij tenslotte verdreven.
Men geeft toe, dat de regeeringstroe
pen gisteren een heftigen tegenaanval
hebben ondernomen, doch voegt hieraan
toe, dat de bataljons, die bij dezen aan
val de spits moesten afbijten, door de
opstandelingen werden afgeweerd met
een gordijn van mitrailleurvuur.
Weer een monarchie?
Van welingelichte diplomatieke zijde
wordt medegedeeld, dat Mussolini gene
raal Franco ten sterkste heeft aangera
den, de monarchie in Spanje te herstel
len nog voor de komst van Chamberlain
in Rome. In officieele Italiaansche krin
gen daarentegen zegt men niets ven een
dergelijk initiatief van den Dtice te we
ten, terwijl de woordvoerder van ex-
koning Alfonso het bericht als een leu
gen brandmerkt, eraan toevoegend, dat
de kwestie van het herstel der monar
chie onmogelijk voor het einde van den
burgeroorlog te berde gebracht kan wor
den.
Volgens niet bevestigde berichten zou
de Buce voorts aan Chamberlain mede-
deelen, dat Italië alle vrijwilligers uit
Spanje zal terugtrekken op voorwaarde
dat Engeland Franco de rechten van
oorlogvoerende toekent en dat het van
Frankrijk de verzekering loskrijgt, dat
voortaan geen Eransch oorlogsmateriaal
meer naar Spanje zal worden gezon
den.
Men veronderstelt verder, dat de Duce
Chamberlain erop zal wijzen, dat het
raadzaam is, Alfonso's zoon, Don Juan,
op den Spaanschen troon te brengen.
In Italiaansche kringen wint steeds
meer de meening veld, dat het Spaansche
vraagstuk een groote rol bij de a.s.
BritschItaliaansche besprekingen zal
spelen.
BLOEDIGE STRIJD TEGEN DE
CHINEESCHE GUERRILLATROEPEN.
Naar uit Tokio wordt gemeld, hebben
Japansche troepen in de streek van Woe-
menkou in Zuidwest-Sjansi op de beide
Kerstdagen een gevecht geleverd tegen
een ongeregelden C'hineeschen troep van
ongeveer 4000 man. Zij brachten den
Chineezen een bloedige nederlaag toe, die
1300 gesneuvelden op het slagveld moes
ten achterlaten. Voorts namen de Japan
ners 80 Ghineezen gevangen en maakten
zij een groote hoeveelheid wapens en mu
nitie buit.
VRUCHT VAN ENGELANDS
GASTVRIJHEID.
Joodse he vluchtelingen openen fabrieken
in Engeland.
Het Engelsche blad de „Star" wijdt een
artikel aan het vraagstuk der Joodsche
vluchtelingen, die uit Duitschland naar
Engeland zijn uitgeweken.
Volgens de „Star" begint Engeland
reeds thans de vruchten te plukken van
de activiteit der Joodsche industrieel en
en geleerden.
Een belangrijk percentage van de 12000
vreemdelingen, die het land zijn 'binnen
gekomen, bestaat uit' geleerden en com-
mercieele leiders en volgens de „Star"
heeft hun activiteit in Engeland reeds tot
gevolg gehad, dat ongeveer 16.000
werkloozen arbeid hebben
gevonden. Tal van nieuwe
fabrieken zijn geopend.
Joodsche industrieelen hadden langen
tijd geleden reeds groote sommen naar
Engelsche banken overgebracht en dit
Hondenweer
AFLUKIN weer!
Neemt tijdig AFLUKIN. Het voorkomt
Griep Verkoudheid - Influenza.
Prijs 50 cent per buisje. Bus van
1000 pillen f. 6.50.
Elichl den neem AFLUKIN op elk pilletje.
verkrijgbaar bij alle apothekers en drogisten
geld wordt thans gebruikt in industrieën,
die tot nu toe uitsluitend in Duitschland,
Oostenrijk en Tsjecho Slowakije waren
gevestigd.
Belangrijk is het plan van een groep
Duitschers, een fabriek van optische arti
kelen te stichten. Er wordt de grootste
geheimhouding betracht. Tot nu toe werd
ruim 90 pet. van de lenzen voor verrekij
kers en microscopen in Duitschland ge
maakt.
ZEEGEVECHT BIJ GIBRALTAR.
Zeven dooden, elf gewondea
Na zich in de haven van Gibraltar te
hebben hersteld van de averij, bij een zee
gevecht opgeloopen eenige maanden ge
leden, ondernam gisternacht de torpedo
jager „Jose Luis Diaz", een oorlogsschip
der Spaansche regeering, een poging, om
Gibraltar te verlaten en naar zijn land
terug te stoomen.
Deze poging is mislukt. Het vaartuig
werd door een vijandelijken voltreffer an
dermaal buiten gevecht gesteld. Zeven op
varenden werden gedood en elf gewond.
Het schip is op ongeveer 50 m uit de
kust aan den grond geraakt. De slacht
offers zijn aan land gebracht.
Het was één uur toen de „Jose Luis
Diaz" de haven verliet. Ofschoon het zeer
donker was, trok het schip, om zich te
beschutten, een rookgordijn.
Het schip voer dicht onder de Kust,
doch spoedig werd het door de in de om
geving de wacht houdende schepen der
opstandelingen ontdekt en het gevecht
nam toen onmiddellijk een aanvang.
De bewoners van Gibraltar werden uit
hun bed opgeschrikt en snelden naar de
kust om het ongewone schouwspel gade
te slaan.
Spoedig grepen ook de batterijen van
Geuta in, terwijl ten slotte de Engelsche
kustbatterijen zich eveneens lieten hoo-
ren, teneinde de schepen, der opstandelin
gen te waarschuwen.
Een opvarende beweerde, dat de beman
ning van de „Jose Luis Diaz" duidelijk
had gezien, dat, toen 'het schip de haven
verliet, iemand uit een huis met een raket
een signaal naar zee zond.
Volgens bewering van Engelschen zou
het schip in de Britsche territoriale wa
teren getroffen zijn.
DUITSCHLANDS DUIKBODTEN.
Hei wil zijn tonnage gelijk maken
aan de Engelsche.
Duitschland heeft het voornemen aan
gekondigd, om zijin rechten uit te voeren
en een totale tonnage aan onderzeeërs te
bouwen, gelijk aan de totale tonnage van
de Britsche onderzeeërsvloot. Een dele
gatie van Britsche deskundigen bevindt
zich op het oogenblik te Berlijn om deze
kwestie te bespreken.
Deze besprekingen zijn bevredigend
verloopen. De Britsche delegatie vertrekt
hedenmorgen weer.
Men herinnert er aan, dat Duitschland
er met de Engelsch-Duitsche vlootover-
eenkomst van '35 in toestemde in de ca
tegorie der onderzeeërs zijn vloot te be
perken tot 45 pet. van de totale tonnage
der Britsche duikbooten.
E'r werd echter verder overeengeko
men, dat Dnitschland het recht had,
wanneer het van oordeel was, dat de om
standigheden zulks noodig maakten, om
onderzeeërs te bouwen tot een totale ton
nage, gelijik aan de Engelsche.
Duitschland heeft thans bekend ge
maakt, dat het van dit recht gebruik
maakt.
Ten tijde van de onderteekening der
vlootovereenkomst had Engeland onge
veer 50.000 ton aan onderzeeërs. Thans
