Schaatsen in de Oudheid.
MIDDENSTANDSBELANGEN
Landbouw.
Radioprogramma.
Heilzame invloed Vestigingswet Opleving van het
handelsonderwijs. Met de organisatie is het
nog slecht gesteld.
RIBBEBEENEN EN KOESCHENKELS
UIT DEN TERPENTIJD.
Een medewerker uit Leeuwarden schrijft
aan „Het Vaderland":
Hebben onze voorouders geschaatst?
Onze allervroegste voorouders, óók die uil
Taoitus' tijden? Natuurlijkl zal men ge
neigd zijn te zeggen. Maar hóé deden zij
dat? De 'houten schaats van onzen tijd
was in vroeger eeuwen, laat ons zeggen
omstreeks 1000 jaar na Ghr., onbekend.
Toch zullen toendertijd de menschen ook
vermaak op 't ijs hebben gezocht. De fol
kloristen betoogen, dat onze vooruders
uit den terpentijd op ri'bbebeenen of koe-
sdhenkels over het ijs hebben gegleden.
De wetenschap heeft in dezen lang in
het onzekere verkeerd. Tot in het midden
der vorige eeuw weigerden de oudheid
kenners te gelooven, dat onze voorouders
zich op koeschenkels en ribbebeenderen
op het ijs hadden voortbewogen. In 1846
toonde Jhr Mr F. J. J. van Eijsinga in
een vergadering van het Friesch Genoot
schap te Leeuwarden een koeschenkel, dia
was gevonden in de terp te Irnsum.
Het voorwerp, dat van hand tot hand
ging en in dit milieu van belangstellenden
in de oude Friesche historie uiteraard be
wonderende blikken tot zich trok, was aan
de eene zijde met zorg vlak en glad gesle
pen en aan beide einden met gaten door
boord. Ter vergadering ontstond een en
thousiaste discussie omtrent de vraag, of
dit nu het prototype van onze moderne
schaats zou zijn. Sommige meenden van
wel; doch de meesten waren een tegen
overgestelde meening toegedaan. Zij, die
de sportieve functie van den middeleeuw-
schen koeschenkel, die daar op tafel lag,
verdedigden, citeerden o.a. ter staving
van hun bewering het aloude spreekwoord
„Ik zal je een paar koeienribben geven om
op den zolder te rijden".
De 'bewuste koeschenkel uit de Irnsumer
terp werd in het Friesch Museum opge
borgen en zou misschien aan de vergetel
heid zijn prijs gegeven, als niet een toe
vallige gebeurtenis het anders had ge
wild. De secretaris van het Friesch Go-
nootschap vermeldde de discussie rond
om den koeschenkel in het jaarverslag, en
dit kwam ook onder de oogen van een der
buitengewone leden van het Genootschap,
n.l. jhr. C. A. Rethaan Macaré te Mid
delburg. Deze had in zijn bezit eenzelf
den koeschenkel, die was opgedolven uit
een terp nabij Serooskerke op
Walcheren. In Zeeland had men dit
voorwerp steeds gehouden voor een pri
mitieve schaats, waarvan de vroegere be
woners dezer landen zich op het ijs zou
den hebben bediend.
De voorzitter van het Zeeuwsche Ge
nootschap, de kundige LambreChtsen van
Ritthem, had deze meening bevestigd ge
zien in -het werk van den oudheidkenner
Strutt: „J. Strutt, the sports and pastimes
of the people of England", Londen 1856.
Volgens den Friesohen geschiedschrij
ver Wopke Eekhoff had Strutt aan een
oud handschrift over de spelen der Anglo-
Noormannen, afkomstig van een monnik
van Canterbury, genaamd William Fritz
Etienne, overleden in 1911, de volgende
zinsnede ontleend: „Wanneer de wateren
bevroren waren, oefenden de jongelieden
- van Londen zich, om, in strijd tegen
elkander, groote brokken ijs voort te wer
pen en ze na te glippen; maar die het
knapst waren, bonden beenderen van de
pooten van dieren aan hun schoenen, en,
met stokken van een ijzeren punt voorzien
in de handen, stuurden zij zich voort met
een snelheid, dat zij schenen te vliegen
als een vogel, die de lucht klieft, of als een
schicht, die door een krijgswerktuig wordt
voortgeworpen.
In 1859 deelde Jhr Rethaan in zijn ver
handeling over een heidonsohe offerplaats
op Walcheren nadere bijzonderhe
den mee omtrent deze primitieve schaat
sen, terwijl hij er zijn genoegdoening over
uitsprak, dat het Friesch Genootschap, dat
huiverig geweest was een dergelijk been
als schaats in zijn museum op te nemon,
daartoe na het ontvangen van zijn bericti
ten was overgegaan.
uit zijn isolatie zou komen verlossen.
Alle hoop is thans gevestigd op den dag
van heden.
Enkele visschers hebben zich met een
slee naar Schokland en Kampen bege
ven om daar de meest noodzakelijke
etenswaren te koopen.
De sneeuw is oorzaak geweest, dat
de luchtdiensten van Schiphol naar
Londen, Kopenhagen en Berlijn niet zijn
doorgegaan. Alleen de Deutsche Luft
hansa vloog door naar Londen en Ber
lijn.
Op Parijs zijn de diensten wel onder
houden.
- Het ijs in de rivier de Lek te Cu-
lemborg heeft zich vastgezet. Wanneer
eenigszins mogelijk wordt er heden een
pad over gemaakt. Overtocht voor voet
gangers en fietsers per spoorbrug.
Aan de gevolgen over
leden. De 44-jarige rangeerder W. S.,
die Donderdagmiddag op het stations
emplacement te Apeldoorn onder een
trein geraakte, is in den loop van den
middag in het ziekenhuis overleden. Het
slachtoffer was vader van zes kinderen.
i Aan de gevolgen overle
den. De 84-jarige J. Koopman uit Ber
gen op Zoom, die verleden week Donder
dag op den Wouwschen straatweg door
een passeerende auto is aangereden, is in
het Algemeen Burgergasthuis aldaar aan
de bekomen verwondingen overleden.
- Vier drenkelingen na veel
moeite gered. Onder de Zilk
(Noordwijkerhout) zijn van een groepje
van acht Haarlemmers, die een tochtje
op de schaats naar Lisse maakten, er
vier door het ijs gezakt.
Op deze plaats waren des morgens nog
sleepbooten door de Leidsche Vaart ge
trokken. Het ijs, dat zich in een halven
dag gevormd had, was natuurlijk niet
dik genoeg om allen te dragen met boven
gemeld gevolg.
Door spoedig toegeschoten hulp werden
de drenkelingen niet zonder moeite op
het droge gebracht. Na van droge klee-
ren voorzien te zijn kon men weer huis
waarts keeren.
Slachtoffer van de kou.
Woensdagmiddag is de 60-jarige Van W.
te Tilburg naar het ziekenhuis vervoerd,
aangezien hij door de koude bevangen
bleek te zijn. Gisteren is de man overle
den.
Gasvergiftiging te Tiel.
Te Tiel heeft zich een geval van gasver
giftiging voorgedaan, dat gelukkig nog
goed is afgeloopen. Door de strenge kou
de was onder de woning van den beton
werker A. T. Simon een gastoevoerbuis
gesprongen. Door het lek ontstond in het
huis een sterke gaslucht, welke door de
bewoners echter niet werd waargeno
men, daar zijn zich reeds ter ruste had
den begeven.
In den ochtend omstreeks 5 uur werd
het negenjarig zoontje onwel en klaagde
over hoofdpijn en misselijkheid De moe
der, die het ventje hielp, bemerkte tot
haar grooten schrik, dat haar man on
danks het herhaalde roepen geen enkel
teeken van leven meer gaf, en begon
luid om hulp te roepen. De buren, dit
hoorende, begaven zich direöt naar 't
huis Bij het binnenkomen namen zij1 een
-1 :''ke gaslucht waar.
De bewustelooze man werd direct naar
een nadere woning vervoerd, waarna me-
disc&ij hulp werd ingeroepen.
Ex-: dokter kon den ongelukkige met
veel moeite tot het bewustzijn terugbren
gen. Toen men in de omringende huizen
een onderzoek instelde, constateerde men
ook in de woning van den arbeider S. v.
Vliet een vrij' sterke gaslucht.
De inwoners der beide huizen zijn tij
delijk bij bekenden ondergebracht.
Het personeel der gemeentelijke gas
fabriek herstelde daarop het lek.
Te voet van Urk naar
Kampen. Twintig arbeiders bij1 de
Zuiderzeewerken, voor het meerendeel af
komstig uit Werkendam en Sliedreoht en
een vrouw met een 8-jarig jongetje zijn
Donderdagmiddag omstreeks vijf uur in
Kampen aangekomen, na een tocht van
ruim acht uren over het ijs van Urk naar
den vasten wal. Donderdagmorgen te ne
gen uur waren zij van Urk vertrokken
met een ijsvlet, waarop de vrouw en het
j jongetje hadden plaats genomen. De vlet
zakte echter tot tweemaal toe door het ijs,
dat lang niet overal betrouwbaar bleek.
Dteze is toen naar Urk terug gebracht. De
mannen hebben de vrouw en het jongetje
gedurende het verdere gedeelte van don
tocht om beurten op de schouders gedra
gen. Na een uiterst vermoeiend en tocht
bereikten allen in den namiddag zonder
ongelukken het Kamper-Eiland. Zij zijn
per autobus naar Kampen vervoerd.
Dag. Bestuur Z. L. M.
Het dagel. bestuur der Zeeuwsche
Landbouw-Mij. vergaderde Maandag te
Goes onder leiding van den heer A. I.
Leenhouts te Retranchement.
Dankbetuiging Mr Diele-
man. Een dankbetuiging was ingeko
men van den heer Mr P. Dieleman, al
gemeen voorzitter, voor de blieken van
belangstelling, welke hij ter gelegenheid
van zijn ongesteldheid en 65en jaardag
van de Z. L. M. had ontvangen.
Stichting Landverhui
zing Nederland. De stichting land
verhuizing Nederland heeft zich tot de
3 centrale landbouworganisaties gewend
met het verzoek medewerking te verlee-
nen aan het instellen van een enquete
naar het aantal boerenzoons en landar
beiders, die geen grond beschikbaar vin
den voor het stichten van een eigen land
bouwbedrijf, noch ook op anderer bedrijf
voldoende emplooi kunnen vinden en
voor wie derhalve emigratie aanbeve
lenswaardig zou zijn, indien zich voor
hen mogelijkheden bieden in andere lan
den.
Besloten werd het Landbouw-Comité
te wijzen op de wenschelijkheid deze en
quete te houden met behulp van de ge
meenten, opdat goede en betrouwbare
gegevens worden verkregen.
Teeltbeperking voor aard
appelen. Het Bestuur van een der
organisaties heeft het Kon. Nederl.
Landbouw-Comité verzocht met klem te
blijven aandringen op verlaging van de
teeltheffing van f50 tot hoogstens f30.
In verband hiermede sprak het dagel.
bestuur als zijn meening uit dat de aard
appelsteunregeling allereerst prijsrege-
lend dient te zijn. Vóór alles dient een
beperking van de teelt van aardappelen
te worden uitgevaardigd, terwijl van
Overheidswege gelden, voor het uit de
markt nemen van zandaardappelen die
nen te worden beschikbaar gesteld, zoo
als dit ook voor e.v. erwten en veldboo-
nen plaats heeft.
Richting Landbouwbe-
le i d. Opnieuw werd de wenschelijkheid
bepleit het Landbouw-Comité te verzoe
ken een werkprogramma samen te stel
len waarin de richtlijnen zijn opgenomen
hoe het landbouwbeleid in Nederland in
de komende jaren moet zijn en welke be
langrijke vraagstukken in verband daar
mede onder oogen moeten worden ge
zien.
Markttrein. Naar aanleiding van
een desbetreffend verzoek van den Kring
Oost Zuid-Beveland zal de Directie van
de Ned. Spoorwegen worden verzocht des
(Dinsdags de trein welke te 9.44 u. te Goes
aankomt in Krabbendijke te doen stop1-
pen. Hiermede zullen ongetwijfeld vele
bezoekers van de markt te Goes worden
gediend.
Uiencontrole. Naar aanleiding
van klachten welke in de vergadering
van het Hoofdbestuur zijn geuit omtrent
het afkeuren van korten tijd tevoren
goedgekeurde uien deelt het Uitvoer-Con-
trole-Bureau mede dat het algemeen be
kend mag worden geacht dat de uien dit
seizoen van minder goede kwaliteit zijn
iwegens het veelvuldig voorkomen van
schimmel aan den wortel en koprot.
IVoornamelijk dit laatste euvel is in vele
gevallen moeilijk te constateeren en
wordt naar in de praktijk blijkt, meesten
tijds eerst zichtbaar na verwerking en
vervoer van het product.
Wat de uitvoercontrole voor Zeeland
betreft geschiedt de keuring te Vlissin-
gen, bij het afgeven van het certificaat,
tenzij er vooraf een verklaring werd ver
strekt. Voor uien via Vlissingen geëxpor
teerd worden zeer weinig verklaringen
afgegeven.
Dit jaar is in afwijking met vorige ja
ren aan de controleurs van het U.C.B.
opdracht gegeven in de pakloodsen der
commissionnairs en exporteurs op de
verpakking der uien toe te zien, om zoo
veel mogelijk te voorkomen dat afkeurin
gen te Vlissingen plaats vinden en dus
voor de betrokkenen financieels nadeelen
ontstaan. Garanties dienaangaande zijn
echter door het U.C.B. niet gegeven.
Lid vlasstudiecommissie.
De Vlasstudiecommissie heeft het ver
zoek der Z.L.M. om een vertegenwoordi
ger der Maatschappij in genoemde com
missie te benoemen, aanvaard. Als zoo
danig werd aangewezen de heer J. de
Waay te Dreischor.
Tolvrijdom brug Tholen.
Het dagel. bestuur vereenigde zich met
het rapport uitgebracht door een daartoe
door den kring Tholen en St. Philipsland
der Z.L.M. ingestelde commissie om te
komen tot tolvrijdom van de Thoolsche
brug.
Uit dit rapport blijkt, dat B. en W.
van Tholen bereid zijn tolvrijdom te be
vorderen, mits de gemeente een redelijke
schadeloosstelling wordt gegeven voor de
derving van inkomsten, welke daarvan
het gevolg zal zijn.
Voor het verkrijgen van tolvrijdom zal
samenwerking ook in financieel opzicht
verkregen moeten wordeni tusschen de
polders en gemeenten van het eiland
Tholen, de Provinciën Zeeland en N.
Brabant, de gemeente Bergen op Zoom
en het Rijk. Hier zal een soortgelijke
vorm van samenwerking kunnen worden
gevolgd als bij de Noord-Bevelandscbe
brug.
De provincie Zeeland zou, volgens dit
rapport, de schulden en de bezittingen
van het brugbedrijf te Tholen overnemen
en aan de gemeente zou dan een nader
vast te stellen som worden uitbetaald we
gens derving van inkomsten. De totale
schuld die hierdoor ontstaat zou gedelgd
kunnen worden door voorloopige hand
having van de Thoolsche bruggelden ge
durende een bepaald aantal jaren, en
door subsidieëm van de polders en ge
meenten op Tholen, de provincie Zee
land, de provincie N.-Brabant, de
gemeente Bergen o,p Zoom en het Rijk.
De commissie is van oordeel, dat de
provincie Zeeland het aangewezen or
gaan is, dat na het tolvrij worden de
brug in beheer en onderhoud zal dienen
te nemen, en dat het college van Ged.
Staten de leiding in dezen zal moeten
nemen.
Besloten werd een exemplaar van het
rapport aan Gedep. Staten te zenden en
een onderhoud aan te vragen om de in
het rapport ontworpen denkbeelden na
der toe te lichten.
Zegelkosten pachtcon-
tract. Het verschuldigde zegelrecht,
waaraan pachtcontracten thans zijn on
derworpen bedraagt 12 cent van iedere
honderd gulden van den pachtprijs en
de lasten over den geheelen pachttijd be
rekend, waarbij echter de duur van de
overeenkomst op vijf jaar wordt gesteld,
als de pacht voor het leven, tot wederop
zegging of op andere wijze voor onbe-
paalden tijd is aangegaan. Deze regeling
is niet bevorderlijk voor het aangaan van
contracten, waarbij de pachtprijs om de
zooveel jaren wordt herzien.
Herziening van den pachtprijs wordt
n.l. beschouwd als het aangaan van een
nieuwe pachtovereenkomst, waarvoor
dus telkens zegelkosten betaald moeten
worden.
Het Dagel. Bestuur heeft zich tot het
Landbouw-Comité gewend met het ver
zoek te bevorderen dat worde bepaald
dat bij tusschentijdsche herziening van
den pachtprijs geen extra-zegelrecht ver
schuldigd is boven hetgeen bij het sluiten
van de pachtovereenkomst werd geheven.
Zaterdag 24 Dec. 1938.
HILVERSUM I. 1870 en 4,15 KRO-
Uitzending,
8,009,15 Gram. Ca, 8,15 Ber. 10,00
Gram. 11,30 Godsd. causerie. 12,00 Ber.
12,15 Gram. 2,00 Voor de rijpere jeugd.
2,302,40 Gram. 2,45 Kinderuurtje. Ca.
4,00 Ber. 4,00 KRO-Melod. en solist. 4,45
5,00 Gram. 5,30 Esperanton. 5,45 KRO-
Nachtegaaltjes. 6,15 Gram. 6,20 Journ.
weekoverz. 6,45 Ber., gram. 7,00 Ber. 7,15
Declam. 7,35 Act. aetherfl. 8,00 Ber.
ANP., KRO-Meded. 8,15 Meditatie met
muzik. omlijsting. 8,35 Gram. 8,45 KRO-
Kamerorkest, solisten en gram. 10,15
Gram. 10,30 Ber. ANP. 10,40 Intern.
8portrevue. 10,55 Gram. 11,0012,00 Ad-
ventsprogramma (gram.) en declam.
HILVERSUM II. 301,5 M. VARA-Uit-
zending. 10.0010.20 v.m. en 7.308.00
VPRO.
8,00 Gram. Ca. 8,16 Ber. 10,00 Mor
genwijding. 10,20 Voor Arb. in de Con-
tinubedr. 12,00 Gram. Ca. 12.15 Ber. 1.00
Orgel. In de pauze: Gram. 2,00 Causerie
„Waarom met Kerstmis hulst, sparre-
groen en kaarsen" 2,203,00 Gram. 3,05
Reportage. 3,30 Gron. Orkestvereen. (opn
4,20 Gram. 4,30 Esperanto-Uitz. 4,50 De
Stem des Volks, de Arnh. Orkestvereen.
en solisten (opn.). 5,30 Filmland. 6,00 Or
gel. en zang. 6,20 Friesche uitz. 7,00
VARA-Kalender. 7,05 Gram. 7,10 Politiek
radiojournaal. 7,30 Bijbelvertellingen. 8,00
Herh. SOS-Ber. 8,03 Ber. ANP., VARA-
Varia. 8,15 Voor schakers. 8,16 VARA-
orkest en solist. 9,00 Causerie „Opnieuw
de VARA vooruit! hierna: Gram. 9,15
„En nu.. Oké". 10,30 Ber. ANP. 10,30
Community-Singing (opn.). 11,00 De
Ramblers. 11,3012,00 Gram.
ZondaQi 25 December 1938.
HILVERSUM I, 1875 en 415.5 m. 7.30
NCRV. 9.30 KRO. 5.00 NCRV. 7.45—11.00
KRO.
7.30 Kerstzang. 8.30 Morgenw. 9 30
Gram. 9.45 Pontificale Hoogmis. 12.00
Gram. 12,15 KRO-orkest. 1.00 Boekbespr
I.20 Gram. 2.002.40 KRO-Nachtegaa'-
tjes en gram. 2.45 Rotterd. Philharm
orkest en -koor met solisten. 4.15 ziekon-
lof. 5.00 Orgel. 5.40 Gram. 5.50 Ned. Hen
Kerkd. Hierna: Gew. muz. (gr. pl.). 7.<i;>
Causerie „Met blijde Kerstfeest". 8.00 Ber.
ANP, meded. 8.15 KRO-Kamerorkest e
soliste. 9.05 Zang met piano. 9.15 Radi
tooneel. 9.45 Uit Vaticaanstad: Gewijd
concert (opn.). 10.30 Ber. ANP. 10.40 -
II.00 Epiloog.
HILVERSUM II. 301,5 m. 8.55 VAR/.
10.00 VPRO. 12.00 AVRO. 5.00 VPRO. 5.30
VARA. 6.30 VPRO. 8.00—12.00 AVRO
8.55 Gram. 9.05 Tuinbouwpr. 9.30 Gran.
9.45 Causerie „En door geen tiranny ver-
gaet". 10.00 Kerstboodschap (Esperan:
10,10 Viool en orgel. 10,30 Vrijz. Her
Kerkd. 12.00 Causerie „De dichter, ziener
en schepper met de taal". 12.20 Arnhein's
Gem. koor en solisten. 1.10 Carillonconc rt.
1.30 Causerie „Kerstfeest in Indië". 150
Gram. 2.00 Boekbespr. 2.30 Omroeporkest
en solist. 3.30 Radiotooneel. 4.30 Gram.
5.00 Gespr. met luisteraars. 5.30 Voor de
kinderen. 6.00 Bach-cantate (opn.). 6.30
Stephen Jansen's vocaal Dames-ensemble.
7.00 Kerstuitz. voor de kinderen. 8.00 Ber.
ANP, Radiojournaal, meded. 8.20 Solisten-
concert. 9.00 Luisterwedstrijd. 9.20 Om
roeporkest en solist. 10.00 Toespraak. 10.05
Gram. 10.20 Renova-kwintet. 11.00 Ber.
ANP. Hierna tot 12.00 Gram.
WEDEROM VERANDERING GOLF
LENGTEN.
Van 1 Januari as. af zal, naar wij
vernemen, hier te lande wederom een
nieuwe golflengtenverdeeling toegepast
worden. Gedurende drie maanden gaan
dan nml. K.R.O. en N.C.R.V. uitsluitend
via Jaarsveld (415,5 m) zenden; A.V.R.0.
en V.A.R.A. via 1875 èn 301,5 m.
TELEGRAFISCH WEERBERICHT
De weersloestand van hedenmorgen
7.20 uur was; weer: te Vlissingen mist,
wind: O. N.O. zwak; temperatuur te Den
Helder min 9, te Vlissingen min 9, te De
Bilt min 12, te Groningen min 8, te
Maastricht min 16; minimum hedennacht
te Den Helder min 10, te Vlissingen min
9, te D'e Bilt min 12, te Groningen min
9, te Maastricht min 17; neerslag afge
loopen etmaal te Vlissingen 3.
Verwachting geldig van hedenavond
tot morgenavond ongeveer 19 uur:
Voor het geheele land: zwakke tot
matige Z.O. tot O. wind, nevelig tot ge
deeltelijk bewolkt, tijdelijk nog betrokken,
weinig of geen sneeuw, strenge tot ma
tige vorst.
Stand van hedenmiddag 3 u
Licht op voor fietsers:
Zaterdag 4 u. 18 min.
De Vestigingswet Kleinbedrijf heeft,
hoewel ze nog zeer kort en dan nog zeer
onvolledig werkt, in het leven van de
Nederlandsche middenstanders een in
grijpende verandering gebracht.
Bij duizenden zijn de jongeren zich
gaan voorbereiden om aan de eischen
van vakbekwaamheid en handelskennis
te kunnen voldoen en vast staat wel, dat
de Vestigingswet reeds heilzamen in
vloed op het peil van den middenstand
heeft uitgeoefend.
Met dat peil zag het er in het al
gemeen gesproken, niet al te gun
stig uit. Een enquête, ingesteld onder ad
vocaten, die als curators in faillissemen
ten waren opgetreden, heeft aangetoond,
dat in zeer vele gevallen aan de meest
matige eischen van vakbekwaamheid en
handelskennis niet werd voldaan, waarbij
dan meestal nog kwam een totaal gemis
aan credietwaardigheid.
Nu is om te beginnen van de Vestigings
wet, een ware opleving van het
handelsonderwijs voor den mid
denstand het gevolg geweest. De drie
middenstandsbonden organiseerden niet
minder dan 800 cursussen in handels
kennis. En daarnaast zijn er dan nog tal
van particuliere cursussen, die blijkens
de gehouden examens, een goed resul
taat wisten te bereiken.
Aan de door de drie bonden georgani
seerde examens, hebben in Juni 7000 en
in November 6000 personen deelgenomen.
In November zijn van de 2354 candidaten,
die het examen van den R.-K. Midden
standsbond deden, 1600 (71.28 pet.) ge
slaagd, van de 1035 candidaten van den
Christelijken Bond 768 (74.2 pet.), van de
2773 candidaten van den Kon. Ned. Mid
denstandsbond 2072 (74.72 pet.). In totaal
6162 candidaten, v.w. 73.32 pet. het be
geerde diploma handelskennis verwierf.
In Juni waren de resultaten nog iets
beter: 79 pet. der candidaten slaagde.
Voortreffelijk geregeld is ook de orga
nisatie van het vakonderwijs
door de bonden. Een netwerk van vak
cursussen is als het ware over het land
uitgespreid, en de toestand is zóó, dat
ieder gegadigde voor dit onderwijs bin
nen een straal van 15 km zijn vakcursus
kan volgen. In October hebben 2700 per
sonen het kruideniersexamen afgelegd,
ook voor de examens van de Slagersvak
school en de bakkersexamens is de animo
groot.
De Minister is zoo verstandig ge
weest de regeling van dit onderwijs ge
heel aan het particulier initiatief over
te laten.
Omgekeerd mag nu natuurlijk ook wor
den verwacht, dat de middenstanders
hun eigen belang zullen begrijpen, en
dat zij zooveel mogelijk zullen mee
werken hun organisatie te sterken.
In een het vorig jaar op de Jaarvergade
ring van den Christelijken Middenstands
bond gehouden rede heeft Minister Colijn
er met nadruk op gewezen, dat de mid
denstand in den weg van organisatie de
moeilijkheden zal moeten oplossen.
„Tegenover een ongeorgani
seerd maatschappelijk leven,
aldus de heer Col ij n, staat de
overheid machteloos. De overheid
kan wel iets doen wanneer zij een
goed georganiseerde groep tegen
over zich heeft. Ik ben hier om U te
doen zien hoezeer de organisatie van het
standpunt der Regeering noodig is en
als zoodanig wordt gewaardeerd.
Ik geloof echter, dat de duizenden, wel
ke gij thans onder Uw bestuur hebt, nog
wel verdubbeld kunnen worden."
Zoo is het inderdaad.
Wat de volgende cijfers kunnen leeren.
In de Haidelsregisters in ons land zijn
180.000 middenstandszaken ingeschre
ven. Daar alleen zaken, welke een winst
capaciteit van f2000,of meer hebben,
ingeschreven worden, kan men gevoege
lijk aannemen, dat er zeker nog wel een
zelfde aantal middenstandszaken is, dat
niet ingeschreven is, zoodat wij tot een
totaal van 360.000 middenstandszaken
in ons land zouden komen. Dit cijfer is
zeker niet te optimistisch, als wij be
denken, dat een in September 1930 door
het Centraal Bureau voor de Statistiek
gehouden bedrijfstelling heeft geleerd, dat
toen tot het Middenstandsbedrijf 368.854
ondernemingen gerekend konden worden.
Deze cijfers bewijzen, dat het Midden
standsbedrijf in onze samenleving een
zeer belangrijke plaats inneemt.
Meer dan 90 van het totaal aantal der
ondernemingen in handel, nijverheid en
verkeer behoorde volgens de bedrijfstel
ling van 1930 tot het kleinbedrijf.
Als wij echter zien naar de organisaties
van den middenstand, kunnen wij slechts
concludeeren, dat het daarmede uiter
mate droevig gesteld is. Van de 368.000
middenstandszaken, in 1930 geteld, zijn
er in de 3 bonden maar 45.000 georgani
seerd. Dit is slechts ruim 12
Zooals men ziet, een verbijsterend klein
percentage.
In zeer bijzonderen zin geldt dit van
den Christel ij kenmiddenstand.
De cijfers wijzen uit, dat nog niet
1 in den Christelijken middenstands
bond georganiseerd is.
Wanneer men deze cijfers beziet in het
licht van de opmerking van Dr Colijn,
dat de overheid tegenover een ongeorga
niseerd maatschappelijk leven machte
loos staat, dan kan alle verder commen
taar als overbodig worden beschouwd.
