leliike z
Lezingenten paleize Noordeinde.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD.
rom gelegenheid
op 31 December
onvoldaan.
5 regels f 1-
hen onder den
!0. Advertentiën
1 per postwissel
ADMINISTRATIE.
DINSDAG 13 DEC 1938
53c JAARGANG - No. 63
Buitenland.
Binnenland.
HOEST, KEELPUN
GRIEP, RHEUMATIEK
STEKEN IH DEZU.EMI
PIJNSTILLENDE WATTEN
zacht weer, over
zwaar bewolkt,
nd uit Z. ricbtin-
Lorgen 10 u.: 753.
fietsers:
Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij
Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7O, üoes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J, J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cont
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regei
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdugs
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
>nze corresponden-
berichten omtrent
1 niet gehonoreerd
Bij de behandeling van de begrooting
van Binnenlandsche Zaken in de Tweede
Kamer, is er o.a. door de heeren Die
penhorst, Wagenaar en Krijger, bij den
Minister op aangedrongen de zelfstan
digheid van de gemeentebesturen zoo
veel mogelijk te eerbiedigen.
Het antwoord van Minister Van Boeyen
was niet onbevredigend. Het was moed
gevend.
De Minister stelde op den voorgrond,
dat z.i. bet aan banden leggen van de
gemeenten nooit bedoeld heeft een ont
nemen der autonomie. Het is, zeide hij,
niet anders .geweest dan een opschorten
van het tot uiting komen, een veiligstellen
van het groote goed der zelfstandigheid
van de gemeenten, waarop het geheels
Regeeringsbeleid is ingesteld geworden.
Ontkend werd niet, dat die inperking
van de bevoegdheid af en toe zeer forsch
is geschied. Er is hier en daar ingegrepen
op een wijze, waardoor pijn is veroor
zaakt.
In tal van gemeenten zijn de uitgaven
ontstellend teruggedrongen. Maardat
ingrijpen van den kant der Regeering is
dringend noodig geweest.
Hoe onaangenaam, hoe bitter, hoe
moeilijk het voor tal van gemeenten is
geweest dit beleid te moeten dragen,
toch is het zoo, dat wanneer dit werk
door de Regeering niet gedaan was, wij
op dit oogenblik zouden staan voor de
volstrekte onmogelijkheid om zelfs over
het vraagstuk van "het terugvoeren van
de zelfstandigheid te spréken, om d'e
eenvoudige reden, dat die uitgaven dan
een hoogte zouden hebben bereikt en
het tekort dan een omvang zou hebben
[gekregen, dat er van overbrugging geen
sprake zou kunnen zijn.
De Minister erkende, dat er op dit
gebied in de achterliggende jaren fouten
zijn gemaakt. Maar om er aan toe te
voegen: „de autonomie zou geen knip
voor den neus waard zijn., als inderdaad
dit werk feilloos had kunnen geschieden."
„Wanneer de toestand zoo zou zijn,
dat iedereen zou jubelen over heit ge
voerde beleid, en zou erkennen, dat het
best is gegaan, dan zou de vraag onder
de oogen moeten worden gezien, of de
tijd niet gekomen was om van dit be
stuurssysteem af te stappen en een meer
gecentraliseerd systeem te aanvaarden".
Na er nog op gewezen te hebben, dat
de centrale voogdij die geoefend' is al
leen in abnormale omstandigheden houd
baar is en dat een weg gezocht moet
worden om er ons van te ontdoen,
besloot de Minister dit gedeelte van zijn
betoog:
„Het is goed dat de (klachten er ge
weest zijn, omdat daardoor ook 'het ver
antwoordelijkheidsbesef kan gescherpt
worden van de gemeentebestuurders, in
wier handen naar ik hoop de autonomie
weer gelegd zal kunnen worden. Ik zeg
niet, dat het voor ieder gemeentebestuur
noodig is, maar ik heb wel de overtuiging
dat de tijden die achter ons liggen, voor
de gemeenten jarenlang een opgericht
teeken moeten blijven en dat men moet
zorgen, dat het beleid dat gevoerd wordt,
niet de oorzaak wordt, dat wij weer te
ruggevoerd worden naar den toestand,
waarin wij nu nog verkeeren.
Ik persoonlijk ben van meening, dat de
gecentraliseerde zoTg, die practisch het
kenmerk van het beheer der noodlijdende
gemeenten is geweest, stellig niet de
meest doeltreffende zorg is geweest en
dat deze zorg het gevaar in zich bergt,
dat zij veel te ver van het te verzorgen
o'bject af staat. Ik ben ook van meening,
dat het resultaat van deze gecentraliseer-
de zorg ongetwijfeld geweest is een on
evenredige zorg en ik ben ook van oor
deel, dat deze zorg lang niet altijd de
nuttigste zorg is geweest.
Deze omstandigheden te
zamen nopen de Regeering
e v toe, zoo spoedig moge-
1 ij k een poging te onder
nemen tot een anderen toe
stand te komen, n. 1. het le
ven aan de autonomie te
rug te geven."
Moedgevende uitspraken!
MUSSOLINI SPREEKT OP SARDINid.
Mussolini zal in het a.s. weekeinde
een bezoek aan Sardinië brengen.
verwacht wordt, dat hij Zaterdag rit
nö Zal vertrekken' Waarschijnlijk zal
de Duce Zondag zijn redevoering houden,
welke over alle Italiaansche radiozen
ders zal worden verspreid.
CHAMBERLAIN BEANTWOORDT
VRAGEN OVER DE ITALIAANSCHE
KWESTIE.
In het Engelsche Lagerhuis is de re
geering de vraag gesteld of eenig ver
drag, pact of overeenkomst bestaat,
waarbij in geval Italië oorlogszuchtige
operaties aanvangt tegen Frankrijk of
deszelfs bezittingen op speciale wijze
Groot Brittan je verplicht zon zijn mili
taire hulp te verleenen aan Frankrijk.
Chamberlain heeft hierop geantwoord,
dat geen dusdanige speciale verplichting
bestaat in eenig verdrag of pact met
Frankrijk.
Op een verdere vraag betreffendo de
Italiaansche betoogingen tegen Frank
rijk, antwoordde Chamberlain met te
herhalen, dat de Britsche regeering de
Italiaansche regeering er op gewezen
heeft, dat betoogingen van dezen aard
een nadeelige uitwerking moeten hebben,
tenzij stappen genomen worden om den
erdoor gewekten indruk te herstellen.
BELANGRIJKE REDE VAN
CHAMBERLAIN VERWACHT.
Politieke waarnemers toonen groote
belangstelling voor de redevoering, die
Chamberlain heden, als gast van de bui-
tenlandsche persvereeniging, tijdens bet
diner, dat aangeboden wordt ter gele
genheid van den vijftigsten verjaardag
der vereeniging, zal uitspreken.
Algemeen verwacht men, dat de mi
nister-president van deze gelegenheid ge
bruik zal maken om een belangrijke ver
klaring af te leggen over de Britsche
buitenlandsche politiek.
Men verwacht, dat Chamberlain's re
devoering veertig minuten zal duren. D'»
rede wordt om 21 uur 40 Greenwichtijd
door het geheele Britsche Rijk uitgezon
den. Vooral wordt belang gehecht aan
de redevoering in verband met Chamber
lains bezoek aan Rome.
D'e „Evening Standard" meldt, dat
Hitier een specialen vertegenwoordiger
heeft aangewezen, die naar Londen zal
komen om den maaltijd der buitenland
sche persvereeniging, waarbij Chamber
lain zijn rede zal uitspreken, bij' te wo
nen. Deze vertegenwoordiger is Gottfried
Aschmann. chef van de persafdeeling
van het ministerie van Buitenlandscne
Zaken.
BRITSCH-FRANSCHE STAP TE
BERLIJN.
Op een vraag betreffende den toestand
in Litauen en het Memelgebied, heeft
Chamberdain in het Lagerhuis geant
woord, dat er reden is om te denken, dat
na de verkiezingen van Maandag door de
meerderheidspartijen van den Memelschen
landdag eischen kunnen worden gesteld
aan de Litausche regeering, welke niet in
overeenstemming zouden zijn met het Me
melstatuut. Als onderteekenaarster van
de Memelconventie, zoo vervolgde Cham
berlain, kan de Britsche regeering deze
mogelijkheid niet over het hoofd zien.
Met het oog op de bijzondere belang
stelling, die de Duitsche regeering in staat
is in deze zaken te toonen, aldus de pre
mier, heeft de Britsche zaakgelastigde te
Berlijn opdracht gekregen om te zamen
met den Franschen ambassadeur uit
drukking te geven'aan de hoop, dat de
Duitsche regeering haar invloed zal uit
oefenen tot verzekering van eerbiediging
van het Memelstatuut.
SCHACHT NAAR LONDEN.
Dr Schacht zal deze week een bezoek
aan Londen brengen.
Reuter verneemt te Londen, dat bet
a.s. bezoek van dr Schacht aan Londen
het resultaat is van schikkingen welke
getroffen zijn door den gouverneur van
de Bank van Engeland en Schacht.
Ongetwijfeld zal een ruim gebied wor
den besproken. Men gelooft, dat dr
Schacht eenig aanbod zal doen ten aan
zien van de financieele omstandigheden
der Joodsche en andere vluchtelingen,
die Duitschland verlaten.
Men verneemt te Londen, dat het be
zoek van dr Schacht als niet officieel
dient te worden beschouwd. Men ver
wacht, dat tijdens deze niet officieele be
sprekingen de koloniale kwesties zullen
worden aangeroerd.
De verplichtingen der Britsche verze
keringsmaatschappijen, voortvloeiende uit
de anti-Joodsche excessen in Duitsche
steden, zullen waarschijnlijk eveneens
worden besproken. Gelijk bekend zullen
de bedragen die 'door de Britsche verze
keringsmaatschappijen aan Joodsche fir
ma's worden uitbetaald, door de Duitsche
regeering in beslag worden genomen.
HET GEBREK AAN ARBEIDS
KRACHTEN IN DUITSCHLAND.
Het tekort aan arbeidskrachten in
Duitschland wordt zoo nijpend in som
mige industrieën en met name in den
landbouw, dat waarschijnlijk een half mil-
lioen jonge Duitsche vrouwen opgevor
derd zullen worden, een jaar arbeid' te
verrichten, waar dit het meest noodzakef
lijk zal zijn.
Op een bijeenkomst van boeren te
Flensburg in Sleeswijk-Holstein werd een
desbetreffende meded'eeling gedaan door
een boerenleider, die verklaarde, dlat de
autoriteiten besloten hadden, het volgen
de jaar den verplichten arbeidsdienst uit
te breiden tot de jonge vrouwen.
Aldus zouden, naar hij verklaarde, on
geveer 500.000 jonge vrouwen beschik
baar komen, welke hoofdzakelijk dienst
zouden moeten doen in den landbouw
en als hulp in de groote gezinnen.
ONRUST IN PALESTINA DUURT
VOORT.
Drie wijken in Haifa werden gestraft
met een collectieve boete van 400 pond
sterling, nadat daar twee Joden ver
moord zijn. In de afgeloopen week zijn
te Haifa drie Joden en twee Arabieren
door aanslagen om het leven gekomen.
Nabij Bethlehem heeft zich een ge-
gevecht afgespeeld tusschen troepen en
rebellen, waaraan ook door vliegtuigen
werd deelgenomen. Er vielen verschei
dene gewonden, waaronder een soldaat.
In het district zijn 31 arrestaties ver
richt.
Voor het Prinselijk paar en genoodigden
Dezer dagen zijn ten paleize Noord
einde in tegenwoordigheid van Prinses
Juliana en van Prins Bernhard eenige
lezingen gehouden, waarbij als toehoor
ders een vijftigtal dames en heeren uit
het geheele land uit universiteitskringen
en uit het maatschappelijke en zaken
leven aanwezig waren.
Als sprokors zijn opgetreden: Prof. Dr
J. Huizinga, over: „De Nedorlandsche
beschaving in haar historische groei"
Prof. Jhr Dr D. G. Rongors Hora Sic-
cama, over: „Het staatsrecht der repu
bliek"; prof. mr Paul Scholten, over: „Het
staatsbestel sedert 1814; prof. G. A. P.
Weyer, over: „Nederland als koloniale
mogendheid" en jhr mr O. van Nispen
tot Sevenaer, over: „Nederland's inter
nationale positie".
Na de inleidingen was er telkens ge
legenheid voor gedachtenwisseling, waar
van een ruim gebruik is gemaakt.
Het schijnt in het voornemen te lig
gen binnenkort wederom dergelijke lezin
gen te organiseeren, waarvoor andere
sprekers en toehoorders zullen worden
uitgenoodwigd.
DE BOETE VOOR DE JODEN.
Betaling eersten termijn.
De betaling van den eersten termij'n
der boete van 1 milliard mark, welke den
Duitschen Joden en den staatloozen Jo
den in Duitschland wonende,is opgelegd,
moet vóór Donderdag in contanten ge
schieden.
Deze Joden moeten bij de Duitsche
banken al hun aandeelen en andere ef
fecten deponeeren en aan de banken me-
dedeeling doen, dat zij' tot het Joodsche
ras behooren. Den Joodschen bezitter is
echter niet toegestaan uit een safe, welke
hij mocht hebben, een deel van zijn bezit
weg te nemen of er over te beschikken,
zonder toestemming van den minister
van economische zaken.
Indien betaling in contanten onmoge
lijk zou zijn, kan de bank aandeelen of
andere effecten van voldoende waarde
door de autoriteiten laten taxeeren om
in betaling aan te nemen. Deze aandeelen
zullen, om koersdaling te voorkomen,
niet ter beurze worden verkocht, doch
worden overgedragen aan de Pruisische
staatsbank als gevolmachtigde van het
ministerie van buitenlandsche zaken.
De Joden zullen de kosten dezer trans
acties zelf moeten dragen.
COLLECTE VOOR VERVOLGDEN OM
GELOOF OF RAS.
Tot op heden f430.000 opgebracht.
D'e vanwege het Nederlandsch Jeugd
leiders instituut georganiseerde geldin
zameling ten bate van de vervolgden om
geloof en ras bereikte gisteren een totaal
van f 430.000. Van eenige tientallen,
op de pijnlijk©
plek. bestrijdt
doozeri h
35 en 55 et.
Z.K.H. Prins Bernhard bracht Zaterdag een bezoek aan het corps mariniers te Rotterdam, ter gelegenheid van het
273-jarig bestaan van dit corps. Na aankomst inspecteerde de Prins de troepen.
De Eerste Kamer stemt met ontelgenings-
plan In.
Bij de overweging in de afdeelingen
der Eerste Kamer van het ontwerp van
wet tot verklaring van het algemeen nut
der onteigening van perceelen, enz. noo
dig voor en ten behoeve van het uitbrei
den van de bureelruimten der provin
ciale griffie van Zeeland en van de gele
genheid tot bewaring van archivalia in
het rijksarchiefdepot in Zeeland, te Mid
delburg, werd vrijwel algemeen instem
ming er mede hetuigd.
En in verband met de noodzakelijk
heid van een minder beperkte huisves
ting van het provinciaal gouvernement
in Zeeland, zoo werd opgemerkt, èn uit
een oogpunt van veiligstelling van de be
langen van het Abdijcomplex en daar
mede van groote belangen der gemeente
Middelburg, èn om financieele redenen,
moet de juistheid van de voorstellen der
regeering worden erkend.
meest kleine gemeenten is nog geen op
gave binnengekomen.
MECHANISATIE IN SIGAREN-
INDUSTRIE.
De contactcommissie tusschen diverse
bonden van de sigarenfabrikanten heeft
een adres gericht tot den minister van
Economische Zaken waarin de minister
verzocht wordt het wetsontwerp tot ver
lenging van den werkingsduur der wet
van 5 November 1936 houdende tijdelijke
maatregelen betreffende de mechanisatie
in de sigarenindustrie te willen wijzigen.
PRINS BERNHARD NAAR LONDEN.
Incognito.
Naar de „Daily Express" meldt, zal Z.
K. H. Prins Bernhard Woensdag a.s. een
bezoek brengen aan Londen.
Naar de Londensohe correspondent van
het „Alg. Hldhl." verneemt, zal het be
zoek volstrekt incognito worden gehou
den. De Prins zal Donderdag onzen ge
zant bezoeken, tmaar de twee of drie
andere dagen, die hij! te Londen vertoeft,
bij vrienden doorbrengen.
De „Telegraaf" weet nog te melden,
dat de prins te Londen een gedeelte van
zijn Kerstinkoopen zal doen.
Gisteravond heeft Prins Bernhard te
Utrecht een vergadering bijgewoond van
den raad van beheer der Koninklijke Ne-
derlandsche jaarbeurs.
BEPERKING PRODUCTIE EN UIT
VOER VAN RUBBER.
Door alle regeeringen, die bij overeen
komst partij zijn, aangenomen.
Het Ministerie van Buitenlandsche Za
ken maakt bekend, dat, blijkens een ver
klaring van de Britsche regeering van 6
October j.l., de door het internationale
rubber-comité in diens vergadering van
20 Maart 1938 opgestelde aanbeveling
tot verlenging tot 1 Januari 1944 van
de op 17 Mei 1934 te Londen ondertee-
kende overeenkomst tot beperking van de
productie en van den uitvoer van rubber^
zooals deze is gewijzigd en aangevuld bij
de protocollen van 27 Juni 1935, 22 Mei
1936 en 5 Febr. 1937 door alle regeerin
gen, die bij! genoemde overeenkomst par
tij zijn, is aangenomen.
DE INZAMELING VOOR DE
VERVOLGDEN.
N.S.B. stelt vragen aan den minister.
De heer De Marchant et D'Ansem-
bourg (N.S.B.) heeft aan den minister
van Algemeene Zaken, voorzitter van den
raad van minister, de volgende vragen
gesteld:
1. Heeft de minister er kennis van ge
nomen, dat de opbrengst van de collecte
voor Joodsche (vluchtelingen, gehouden
3 December j.l., meer dan vierhonderd
duizend gulden zou hebben 'bedragen?
2. Heeft de minister er kennis van ge
nomen, dat de opbrengst van de inza-
