*|ri
Het Prinselijk Paar te Den Haag.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
De Liberale Kamerfractie en
de motie-TDijssen.
Gespannen verhouding tus-
schen Italië en Frankrijk.
s
EERSTE BLAD.
Geestelijke verwildering.
Buitenland.
De strijd in China.
De strijd in Spanje.
8
8 55'
a.© s
88
8
s
to e-e
MAANDAG 5 DEC 1938
53e JAARGANG - No. 56
:£pl
*s g.
4
b 3 g
- S*E.|
CO
2-
S-J
S*&3:
-
p-
p- H p
4
B g; m
o a a
CL"
CD
t3"
CD
SJ
P
0
1
a-
5
3
F 3
5^ P
il
5'
S3
r"T S3
e ëJ-
S-qg S-
i i 2-
i 2
5- P
S-9J
j-. N
p
c
a 5
p tr e*
Pj CD CD
CO <-•" C
O '-j
p- <3 CO
a
- «+PJp
3 6Tfr
o a
f= B 0q
2
[5 B
£o' P-
b "i jq
S-8 8
IS 5?" P
»-.* g
£-&^f
f
I* 8
tr to
b- 2
R
m
B"
■A, -■
Crq co
CTQ O
$L%
l§
w re
.P J
e
It I
S -
Cro
,srS -
R w
r+
c: 5
CL O
'ag
p> p
CD
CD
3
CD
n
CO
O
cs
n
IT—1
CD
K gr
'Mi
P O TO
B B to
O (3 P
*-hI*
p
p 1
p 1
- c*-
8U
bp
lL H_
P a
p-
P M.
g- B
m
=s
ffsr^f B
p S"®
TO P. (0 p
gL fT n
f ivo.
P £L P P
w =T p
i.
s M
C-K w -.
re S-®
s S -
S3
grtr-s
ST §- P
hi
ffq
•d
r—
CO
CO
p <1
TO to
w
13 B
&1®
f?
00
T S"
CD C.
P
H
&g f?
o S-
w O
K co
cr#^
sr
,g 3
R S1
CD
P P
P
SS:
- tr &-
K*
o'p 81
P cs1^
Ciq t) w! CO s.
■co "P- p M.
B g,® TO
IsfSt
p,P-
m
hi
'iPb
crq sr
3 oq
2
a. -
gssll
15
r— CD
P
Hs?r
ElP
B
I
O T H
rn P
g*
S B
Wtr9,
®-p g
S; B S
Pj P
0 <J f
®pg
TO P P-
8 g
1 P
<J
P
P
H*
E.S:
- s
O
O CD-
5*1 8 3
a.
ïhl
p. p -
£0'? B P-
-l" jj
dT •r<-
■O i—
O1®
c-r-
E.
CO
4
p
p
i ri
4
s
t^r
p
p
Hi
Qrcj
P-
P
®3
P^ 2C B
a p- P
.CO
t* p- p
o e. a
:r
CP C
O (-+> t^1
g Ep
M
P-
Jo
- ^<5
g" Pip
«•I?
H o p
'sg s
VP
P KP
P P H-*
p g: p ts
!D p -ti: P
PL,
H CP P-1
r*
P hs
Cfq cp. PJ H-
P§ a:
Hj
B
P-
Hi
p-
H
£- g cp
So Q
pg &P
re
2. P P" E
H+» J- pj cr-r-
H.R g
p p p®
p-slp
B i S -
II
-fgg-?
gg-w
CP 0
S- p-p
1 Eg
2 o
lis
P M7
p era B
?T
B 0 2
p C. co,
cLcrq rr
g S
H R H
p
g ^p'
0 "g
®1®
CP
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44488 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J, J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
DirecteurHoofdredacteur: R, ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.80 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 rent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.78 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen-
De „Avondpost" van 14 November
j.l. deelt mede, dat zij de volgende adver
tentie uit een der bladen heeft geknipt:
OUDERS,
die gaan scheiden, willen afstand doen
van een lief meisje, 15 mnd., met
wagen en stoel er bij.
Br. fr. no
„Herinnert dit niet aan den tijd, dat
menschenlevens verkocht werden op de
markt? Aan den slaventijd?
Neen, nog veel erger, daar hier
ouders hun eigen kinderen to koop aan
bieden.
Is dit niet een diepbedroevend geval,
dat illustreert, hoezeer de mensch van
onzen tijd het plichtsbesef volkomen ver
loren heeft en geschikt is, om met men
schenlevens te spelen, hoezeer hij pas
klaar is geworden voor dictatuur of
staatsdemocratie, die hem van de per
soonlijke verantwoordelijkheid onthef
fen?"
Schrijnend, maar waar, voegt genoemd
blad hieraan toe:
„En nu: opruiming. Ieder zijn weg.
Maar het kind? Ja, het kind. Dat is te
lastig. En gelijk met tafel en stoel, komt
het kind onder den hamer."
En het voegt er bij: „Dit is de kern
van het vraagstuk: het verantwoorde
lijkheidsgevoel van de ouders daalt be
neden het peil, waarop een opvoeding
waarde houdt."
Het hier gesignaleerde voorval staat
niet op zichzelf.
Het staat in nauw verband met de
met steeds meer kracht gepropageerde
beginselen inzake huwelijk en huisgezin
en echtscheiding en wat dies meer zij.
Hier helpt geen ingrijpen van de Over
heid, al ligt hierin een ernstige waar
schuwing aan het adres der Overheid,
om toch met het* huwelijksrecht ernst te
maken en de leugenachtige practijken bij
echtscheiding niet langer te sanctlon-
neeren.
Hier helpt slechts één middel:
Terug tot het Woord des Heeren.
Tot de wet en de getuigenis!
En anders: voor het volk van Neder
land, geen dageraad 1
Waarom aan dit politldke spel
meoeiBdaany in plaats van het
als minderwaardig te brand
merken?
In liberalen kring toont men zich ont
stemd over de houding van de liberale
Kamerfractie, biji de behandeling van de
motie-Thijssen betreffende de leerlingen-
schaal.
Onder betuiging van instemming plaatst
de „N. R. Crt." het volgende schrijven van
een barer lezers:
Diep teleurgesteld ben ik geweest over
de houding van de liberale Tweede Ka
merfractie, die bij de behandeling van de
begrooting van onderwijs gestemd 'heeft
TOor de motie-Thijssen. Het is hekend, dat
oeze sociaal-democraat een motie had
voorgesteld, waarin werd verklaard, dat
verbetering van de personeelsvoorziening
voor het lager onderwijs door wijziging
van de thans geldende leerlingenschaal
urgent is. De liberale fractie heeft zich
met den inhoud van deze motie en vooral
met de toelichting vereenigd.
Nu had in de eerste plaats in een der
gelijke motie toch in elk geval het belang
van het onderwijs voorop moeten staan,
klaar er is een tweede kant aan deze kwes
tie.
De minister heeft de geschiedenis van
he leerlingenschaal op 1 December j.l. in
;e -Kamer nog eens opgehaald. Hij sprak
toen als volgt:
„Wij hebben sedert 1932 een leerlin
genschaal, waartegen thans de eritiek
ga-at; ik mag de weinig belangrijke wijzi
ging van 1936 wel verwaarloozen. Waar
om is destijds de wij-ziging van de leerlin-
geusohaal aangebracht onder het kabinet-
V® de Beerenbrouck? Omdat men de
overtuiging had, dat de onderwijsbegroo-
mg eigenlijk een te hoog cijfer vertoonde
en omdat het noodig zou zijn langs eenige
wegen dat cijfer te drukken. Onder de wei
nige middelen, die ter beschikking waren,
greep men toen de herziening aan van de
leerlingenschaal, in -de hoop, dat men
aardoor na eenige berekeningen, die
ik thans verwaarloos 5 miliioen perma
nent zou winnen. De vraag waarvoor wij
nans staan is deze: is het mogelijk op dit
ogenblik die 5 miliioen weer te voteeren?
Traditiegetrouw waren de Lord Mayor
van Londen en zijn echtgenoote tegen
woordig bij de bereiding van de reusach
tige kerstpudding in Mansion House, ge
vuld met ingerediënten uit de Dominions.
Het is reeds bekend, dat de regeering de
overtuiging -heeft, dat in den huidigen
budgetairen toestand, die belangrijk ern
stiger is dan de toestand van 1932, daar
aan niet kan worden gedacht".
Ergo: Het kabinet meent in de huidige
omstandigheden de voor wijziging van de
leerlingenschaal benoodigde f 5 miliioen
niet te kunnen vinden. Ligt het nu op den
,weg van liberaal denkenden om in deze
de moeilijkheden van de Regeering te ver-
grooten?
Ik herinner mij, dat de heer Biereima bij
de algemeene beschouwingen ook al op
verbetering van het ouderdomspensioen
heeft aangedrongen en misschien willen
de Kamerleden wel van mij aannemen, dat
ik nog tientallen op zich zelf goede en
hoogst nuttige paedagogische en sociale
misschien ook wel nationale voorzienin
gen zou kunnen noemen, waarvoor het vo
teeren van millioenen guldens op de be
grooting van belang ware. Maar zonder
de middelen aan te geven om de uitgaven
te dekken is het toch een onverantwoor
delijke politiek, liberalen Kamerleden niet
waardig, daaraan mee te doen.
En nu in de derde plaats. De heer Thijs-
sen heeft bij de toelichting van zijn motie
gezegd: Het is mij niet te doen om een
politieke speculatie; ik wil de zaak apoli
tiek houden; ik wil alleen, dat het kabi
net de zaak nog eens ter sprake brengt.
Maar in trouwe: zouden de voor de mo
tie gestemd hebbende Kamerleden nu wer
kelijk denken, dat het Kabinet de zaak
niet van alle kanten bekeken had en is
men in de Kamer nu zoo naief om wer
kelijk te denken, dat aanneming van de
motie-Thijssen een apolitieke daad zou
■zijn geweest?
D'e motie druipt toch van de politiek en
het stemmen daarvoor getuigt dan ook
allesbehalve van moed. Immers, men zou
tegen de kiezers zeggen: Wij hebben in de
Kamer een motie voorgesteld en de regee
ring is in gebreke gebleven. Maar men
zou er niet bij zeggen, dat men alleen
maar gewild had, dat een dood gekauwde
zaak nog eens herkauwd werd.
Van een beleefd verzoek om de zaak
nog eens te overwegen stond in de motie
niets. De motie verklaarde de wijziging in
de leerlingensc'halen urgent, hoewel men
wist, dat het Kabinet een dergelijke uit
spraak met zijn verantwoordelijkheid niet
kon dekken.
Het is te betreuren, dat gegeven de
omstandigheden i de liberale Kamer
fractie voor de motie-Thijssen stemde. Zij
had zelfs het politieke spel, -dat gespeeld
•werd aan de kaak beho-oren te stellen, door
het als minderwaardig te brandmerken".
De R.-K. Kamerfractie stemde ten
slotte tegen de motie omdat de zaak van
de leerlingenschaal tot de K a b i n e t s-
politiek behoort.
Het heeft den schijn dat dit voor de
Liberale fractie juist een reden was
om er vóór te stemmen.
EEN VINNIGE PERSCAMPAGNE.
BETOOGINGEN IN TUNIS EN OP
CORSICA.
Uit diplomatieke kringen wordt verno
men, dat de Fransche ambassadeur te
Rome, Poncet, in -het enderhoud, dat hij
Vrijdagavond gehad heeft met den Itali-
aanschen minister Ciano, te kennen heeft
gegeven, dat de Fransche regeering ver
plicht is, zich af te vragen, of de Italiaan-
sc-he regeering de betoogingen in de Ka
mer goedkeurt. Tevens heeft de ambas
sadeur Ciano herinnerd aan den oprech
ten wensoh der Fransche regeering, in
goede verstandhouding met Italië te leven.
Hierop heeft Ciano geantwoord, dat de
Italiaansche regeering niet de verant
woordelijkheid voor de betoogingen aan
vaardt. Hij merkte op, dat de rede, welke
hij in de Kamer had uitgesproken, niets
bevatte, waarover de Fransche regeering
verstoord kon zijn.
Hoewel de Italiaansche regeering niet
de verantwoordelijkheid voor de inciden
ten op zich wenscht te nemen, kan men
zich toch afvragen, aldus Havas, gezien
de jongste uitingen in de Italiaansche
pers en bijl de openbare meening, of deze
hetoogingen niet den wensc-h van Ita
liaansche zijde vertolken, om een herzie
ning te verkrijgen van de accoorden van
Laval-Mussolini, van 7 Jan. '35, waarbijl
het statuut der Italianen in Tunis werd
vastgesteld.
De anti-Fransohe mani
festaties in de Italiaan
sche Kamer en de vinnige
campagne in de Italiaan
sche per», die er op gevolgd
is, hebben een zeer slech
ten indruk gemaakt teLon-
den en worden er scherp
veroordeeld.
Men staat in diplomatieke en parle
mentaire kringen te Londen verbaasd, dat
bijna op hetzelfde oogenblik dat de Brit-
sche premier besloot, zich met Mussolini
te gaan onderhouden over een aantal
kwesties, die toch werkelijk niet alleen
Engeland en Italië betreffen, dergelijke
ongekend hevige aanvallen op Frankrijk
te Rome konden plaats hebben.
De reactie in de Fransche en Britscho
pers op de Italiaansche uitlatingen wordt
door de „Giornale d'Italia" ondoordacht
genoemd II
Er bestaan inderdaad verlangens van
het Italiaansche volk tegenover Frankrijk.
De betrekkingen tusschen beide landen
zijn nog niet opgehelderd. H e t a c-
coord van 1935 heeftsleohts
kortstondige resultaten
gehad enmenkan het voort
aan als n i e t-b e s t a a n d e be
schouwen.
De bekende methode dus. Accoorden
worden maar buiten werking gesteld als
het in de kraam der dictators te pas komt.
En tóch zijtn er naïevelingen, die daar
aan nog waarde toekennen.
Betooglngea
Gisterochtend van 10 tot 12 uur hebben
een paar duizend jongelui in de hoofd
straten van Tunis betoogd. Zij zongen de
Marseillaise en riepen: Leve Frankrijk!
Zij protesteerden tegen de hetoogingen in
de Italiaansche Kamer.
De betoo-gers wilden zich naar het Itali
aansche consulaat begeven. De meeste be-
toogers zijn daar niet in geslaagd, -doch
kleine groepjes hebben dit gebouw toch
bereikt. Voor het Italiaansche consulaat
zongen zij de Marseillaise en riepen zij:
„Leve Frankrijk!"
De politie slaagde er in de betoogers te
verspreiden.
Gisterochtend is te Ajaccio op Corsica
een indrukwekkende betooging gehouden
om te protesteeren tegen -de incidenten in
de Italiaansche Kamer. Voorafgegaan
door den burgemeester en leden van den
gemeenteraad trokken 30.000 personen
door de straten der stad onder het zingen
van de Marseillaise. De betoogers bega
ven zich naar den prefect, wien een mani
fest werd overhandigd, waarin de bevol-
Het Prinselijk Paar wordt vandaag in
de Residentie verwacht, waar het voor
eenigen tijd zijn intrek zal nemen In het
Paleis Noordeinde.
king van Ajaccio eenstemmig haar ver
zekering geeft van haar aanhankelijkheid
aan het vaderland.
In tal van andere plaatsen zijn eveneens
protestbetoogingen gehouden.
Ciano bereid uitleg te geven.
De diplomatieke correspondent van Reu
ter beeft vernomen, dat graaf Ciano Za
terdag den Franschen en Britsohen am
bassadeur te Rome heeft medegedeeld, dat
hij bereid is naderen uitleg te geven van
hetgeen hij in de Kamer heeft gezegd,
doch dat hij geen verantwoordelijkheid
kan nemen, voor hetgeen na zijn rede in
de Kamer is geroepen.
WEER NIEUWE PLAGERIJEN TEGEN
DE JODEN IN DUITSCHLAND.
De politiepresident van Berlijn heeft
een verordening uitgevaardigd met be
trekking tot het vaststellen van voor Jo
den verboden gebieden van de rijkshoofd
stad.
Straten, pleinen, plantsoenen en gebou
wen, die voor Joden verboden zijn, mogen
niet bezocht worden door Joden van Duit-
sche nationaliteit en door statenlooze Jo
den.
Tot verboden gebieden worden ver
klaard: alle schouwburgen, bioscopen,
concertzalen, musea, do Deutschland-Hal-
le, het sportpaleis, 'het rijkssportveld, alle
sportterreinen, alle openbare en particu
liere badinrichtingen. Voorts de -Wllhelm-
strasse van de Leipziger Strasse tot Unter
den Linden en het plein van het rijks-
eeregedenkteëken.
Vermoedelijk zullen de in het centrum
en Noorden van Berlijn gelegen straten,
waar sinds jaren tal van Joden wonen,
niet tot verboden gebied verklaard worden
zoodat deze stadsgedeelten voornamelijk
als woondistricten voor Joden in aanmer
king komen. Een soort ghetto dus.
Alle rijvergunningen van do
Joden worden Ingetrokken.
De rijtksleider der S.S. en chef van de
Duitsdhe politie Himmler -heeft een voor-
loopige politieverordening uitgevaardigd,
waarbij de rijbewijzen -en rijvergunnin
gen voor motorvoertuigen van Joden in
getrokken worden.
Onder voorbehoud van een definitieve
regeling wordt bepaald, dat in Duitsch
land wonende Joden van Duitsche natio
naliteit geen motorvoertuigen, onverschil
lig van welke soort, mogen besturen en
dat hun rijvergunning wordt ingetrokken.
De in Duitschland wonende Joden van
Duitsche nationaliteit moeten de rijbewij
zen van alle klassen en de rijvergunnin-
nen voor personenauto's en motorrijwielen
onmiddellijk en uiterlijk 31 December 1938
hij -de bevoegde instanties inleveren.
Driehonderd bommen op stad In China.
Er zouden 5000 dooden en gewonden zijn.
Van de Chineesche legatie verneemt
Een aantal Joodsche vluchtelingen uit Duitschland arriveerde te Hoek van Hol
land, vanwaar zij met één dei Harwich-booten naar Engeland zijn doorgereisd.
D'oor een der vrienden van het Rijks
museum te Amsterdam is een belang
rijk bronzen beeld, Hercules met opgehe
ven knots, aangeboden. Het beeld wordt
toegeschreven aan Adriaan de Vries of
aan Hubert Gerhard, beiden Nederlan
der van geboorte, doch die in bet buiten
band zijn werkzaam geweest en wier wer
ken den laatsten tijd zeer gezocht zijn.
Reuter, dat een groot aantal Japansche
vliegtuigen 2 aanvallen hebben gedaan
op Kweilin in het Noorden van Kwang-
si, waarbij 5000 burgers gedood of ge
wond werden. De vliegtuigen hebben 300
bommen, meest brandbommen, laten val
len, die een ontzettende uitwerking hebben
gehad. Zeshonderd huizen zijn vernield,
overal stijgen geweldige vlammen op, de
hoofdstraten der stad liggen in puin.
Wordt Kanton bedreigd?
Volgens te Tsjoengking ontvangen be
richten uit het Ghineesche leger, hebben
de Ghineesche strijdkrachten langs den
spoorweg Kanton-Hankau aanzienlijke
winst behaald bij een offensief tegen de
Japansche stellingen ten zuiden van
Tsjoegsjoea.
De Ghineezen beweren Taiping Tsjang,
op 25 mijl ten noorden van Kanton, te
hebben veroverd.
In strijd hiermee is echter het Japan
sche nieuws.
Uit Tokio wordt medegedeeld, dat het
Japansche expeditieleger in Zuid-China
Kaukong (Tsjoetsijiang) in de delta
streek, ten zuiden van Kanton, geheel be
zet heeft. Kaukong is strategisch een be
langrijk punt, met -de bezetting waarVan
munitieleveringen aan Tsjiang Kai Sjek
worden afgesneden en een poging tot
een tegenaanval op Kanton wordt ver
ijdeld.
Luchtbombardementen in Spanje.
Gisteravond hebben 26 Savoiavliegtui-
gen 200 bommen uitgeworpen boven de
haven van Valencia en de wijken Grao
Nazaret en Pinedo. Verscheidene huizen
werden vernield.
Er zijn 17 personen gewond.
Dicht bij de haven werden 29 huizen,
die tevoren ontruimd waren, verwoest.
Bij aanvallen van de rechtsche lucht
macht op Barcelona en omgeving zijn op
zijn minst 55 personen gedood en meer
dan 100 gewond.
Barcelona zelf is in drie dagen negen
keer aangevallen, doch slechts één per
soon werd gewond.
WORDT DS NIEMöLLER BINNENKORT
IN VRIJHEID GESTELD.
Ds Niemöller zou vo-lgens uit de krin
gen van zijn familie ontvangen inlichtin
gen binnenkort worden vrijgelaten uit het
concentratiekamp Sachenhausen.
Men herinnert zich de stappen, welke
te zijnen gunste werden gedaan door Prof.
Sauerburch en maarschalk von Macken-
sen.
STAKING OP DE „NORMANDIë".
De Fransche mailboot „Normandië" is
Zaterdag niet naar de Vereenigde Staten
vertrokken. Het personeel is een solidari-
teitsstaking begonnen met de nog steeds
stakende arbeiders van enkele bedrijven
te Le Havre. Een aantal passagiers, o.w.
zich ook de Britsche oud-minister, Eden,
met zijn echtgenoote bevond, heeft zich te
Cherbourg nog kunnen inschepen op de
„Aquitania".
KABINETSREORGANISATIE IN
BELGIë.
Te Brussel heeft Zaterdag een groote
bedrijvigheid geheerscht in verband met
i het aftreden van den liberalen minister
van financiën, Gérard.