BAKKERIJ VAN MELLE
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD.
De Tweede Kamer.
Na het vertrek van Koning
Leopold.
Belangrijkste Nieuws.
De strijd in China.
VRIJDAG 25 NOV. 1938
53e JAARGANG - No. 48
Buitenland.
De Fransch-Engelsche
besprekingen te Parijs.
H. M. de Koningin naar
Het Loo teruggekeerd.
met is dat heepuik gekruid
holiandsche speculaas met
Amandelen van v.MELLE./
Prijs 14 oi per ons
TEL. 114 - GOES
Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
bureaux Lange Vorststraat 7 0, Qoes
Postrekening 44455 Telefoon IX
Bijkantoor Middelburg: Fa. üockna del
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentlën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine Advertentlën Dinsdags en Vrijdags
f0.75 bij vooruitbetaling
Advertentlën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
DE BEGROOTING VAN ONDERWIJS,
K. EN W.
HET SPELLINGBELEID. MULO
EXAMENS. LICHAMELIJKE
OPVOEDING.
In de gisteravond gehouden vergade
ring kwam de begrooting van Onderwijs
aan de orde.
De heer d r V o s (Lib.) houdt een plei
dooi voor goede lichamelijke op
voed i n g op de lagere school. Thans is
40 pet. der leerlingen verstoken van elke
lichamelijke opvoeding.
Met het spellingbeleid kan
spr. zich niet vereenigen. Dat de nieuwe
spelling ten deele bij de rijksstukkea zal
worden ingevoerd, is een stap achteruit
bij de spelling van 1934.
De heer Thijssen (S.D.) betreurt
eveneens het gevolgde spellingbeleid.
Spr. oefent verder scherpe critiek op
de Mulo-examens. Gelukkig hebben we
nu eindelijk eens een overzicht dienaan
gaande gekregen. De verhouding tusschen
administratie en examineeren is niet in
orde. Lijkt het niet op boerenbedrog?
Spr. wil niet zeggen: opzettelijk; maar de
boeren worden tooh bedrogen( gelach).
Het geldt hier een welgeslaagde diploma-
industrie. Spr. vraagt saneering van het
U.L.O.-onderwijs.
Da heer Van Houten (G.D.U.) keurt
het geheele beleid van dezen minister af.
Hij hoopt dat er niet meer nieuwe spel
lingcommissies zullen komen, en dat de
pers en 't bedrijfsleven nu het regeerings-
voorbeeld zulten volgen, hoezeer spr. be
zwaren heeft.
De heer Van S1 e e n (S.D.) zegt, dat
van dezen minister weinig voor het on
derwijs is te wachten. Thans beroept hij
zich op allerlei budgetaire moeilijkheden;
verleden jaar wilde hij nog voor Sinter
klaas spelen. Aan de zwakzinnige kinde
ren is nog geen recht gedaan. Voor ver
schillende takken van onderwijs even
min. Ook spr. wijst op het gebrekkige
der lichamelijke o p v o e d i a g.
De heer Roos jen, (R.K.) herinnert
er aan, dat het vijftig jaar geleden is dat
het kahinet-Mackay een begin maakte
met de financieele gelijkstelling. Spr.
gaat daarna de historisch-staatkundige
ontwikkeling dezer materie na.
Het analphabetisme was in 1936 1/100
pet. hier te lande, in Frankrijk 5,9 pet.,
België 7,15 pet., Hongarije 13 pet., Italië
26,18 pet., Spanje 43 pet., Roemenië 48,7
pet., Portugal 65,2 pet. In Engeland,
Zwitserland, de Scandinavische landen
is het analphabetisme evenals bijl ons
vrijwel nul. Men klage dus niet over de
resultaten van ons onderwijs. En men
smale niet op de versplintering van ons
onderwijs. Spr. wilde, dat men de gelijk
heid van openbaar en bij'zonder onder
wijs nu eindelijk eens waarlijk als een
gelijkheid beschouwde. Het voornemen,
de kweekschool weer een 4-jarige
te maken, verheugt spr., maar hij bepleit
daarbij een betere subsidieregeling voor
de bijzondere kweekscholen.
De A.R. fractie betreurt, dat de regee
ring 's ministers spelling-besluit reeds
tot uitvoering brengt. Waar de minister
schrijft dat zijn streven niet „vergeefs"
is geweest, wist spr. niet dat deze zóó
met de „ch" op gespannen voet staat.
(Vroolijkheid.) Spr. wijst op andere slor
digheden. De weg terug zal een zeer hob
belige zijn. We moeten ontkomen aan
den spellings-chaos.
De heer Woudenberg (N.S.B.)
acht ons onderwijs naar zijn resultaten
te duur. Er is tekortkoming aan Ger-
m aan sc he dat is dus Nederland-
sohe, christelijke deugden. (Gelach.)
De heer Botterweg (A.R.) be
spreekt het door de regeering ten op
zichte van het Werkfonds gevolgde sy
steem. De Kamer behoort 'zich stuk voor
stuk rekenschap van de uitgevoerde wer
ken te kunnen geven.
Spr. verwijst naar het kinderzieken
huis te Utrecht, een particuliere vereeni-
png. De kamer krijgt in zulke gevallen
te heslissen over voldongen feiten. Dit is
voor regeering en Kamer een onaange
name positie.
Mevr. De V r i e s*03 ruins (S.D.)
ondersteunt de opmerkingen van den
heer Botterweg.
De heer Til anus (C.H.) zegt, dat de
scherpe critiek, door sommige leden op
hen minister uitgeoefend, hem niet steek
houdend schijnt.
Zoo ergens, dan geldt hier: geef me
geld, en ik geef u goede politiek. Dit be
treft dan ook alle geuite wenschen. Niet
temin had ten aanzien van de jeugd-
w e r k 1 o o s h e i d van Onderwijs wel
m wr ^'tatief kunnen zijn uitgegaan.
Mat betreft de spelling, in 1935
had de minister kunnen en moeten ingrij
pen. Er moet eenheid 'komen in de spel
ling; wat op school geleerd is, is thans in
de practijk niet bruikbaar. Men herstelle
wat door de ministerieele commissie van
31 October 1933 is aanvaard.
De heer Z ij 1 a t r a (A. R:) meent, dat
de minister er recht op heeft, dat zijn
beleid wordt gezien in het licht van het
algemeen regeeringsbeleid, Aan klachten
over resultaten van het onderwijs hecht
spr. weinig waarde, als ze niet gemoti
veerd zijn. Veel van die klachten zijn ook
niet aan de practijk ontleend.
Inzake de s p e 1 1 i n g had de Regee
ring heter kunnen terugkeeren naar do
nu weer verlaten spelling. De scholen
moeten die spelling leeren, waarop de
maatschappij' prijs stelt.
De heer Kersten (Staatk. Ger.) is
tegen subsidieering van het 'bijzonder
hooger onderwijs. Wederom komt spr. op
tegen de openbare leeszalen, wegens de
onzedelijke en goddelooze boeken, daar
voorhanden.
Spr. is het eens met de afwijzende hou
ding door den Minister aangenomen in de
kwestie der lichamelijke opvoeding; er
worden in de scholen al genoeg fratseD
gemaakt en er is ook geen geld.
Minister Slotemaker de Bru-
i n e dankt degenen, die zijn beleid ge
steund hebben. Spr. zal geen opsomming
geven van wat hij" gedaan heeft en bezig
is te doen. D'e heeren Tilanus en Zij'lstra
hebben getoond, de positie van den Minis
ter van Onderwijs in dezen hudgetairen
tijd te begrijpen.
Als er eenige dingen niet geschieden en
dit geldt als een verwijt aan het kabinet,
dan verklaart spr. het met dit Kabinets
beleid geheel eens te zijn. Ook Minister
Dë Visser heeft pijnlijke tijden beleefd; hij
moest afbreken wat hiji opbouwde.
Inzake delichamelijke opvoe
ding zijn allerlei wenschen geuit. Spr.
oordeelt, dat de huidige toestand voors-
hans1 om financieele redenen moet besten
digd blijven.
Spr. vertrouwt dat inzake de s p e 11 i n g
binnenkort een beslissing en overeen
stemming zal zijn bereikt, en hoopt weldra
nadere mededeelingen te kunnen doen.
Den heer Kersten vraagt Spr. nadere
inlichtingen omtrent de openbare leesza
len.
Hij verdedigt de werkwijze van het
Werkfonds, dat niet een jaar tevoren zijn
gedragslijn kan aangeven.
Met den heer Zijlstra is spr. het eens,
dat geschiktheid en parate kennis samen
moeten gaan. Spr. bestrijdt den heer Ker
sten, als zou spr, niet handelen naar de
wet Gods. Krijgt de heer Kersten zijn zin,
dan zal de R. K. kerk op het gebied van
het onderwijs niets meer te zeggen heb
ben.
De Minister begrijpt het betoog van den
heer Woudenberg over de versplintering
van het onderwijs niet. Het zou met de
geestelijke! vrijheid niet veel meer gedaan
zijn, wanneer diens denkbeelden werden
toegepast.
De heer Botterweg (A. R.) repli-
ceerend, dient een motie in, waarin de
Kamer als haar oordeel uitspreekt, dat
de bouw van een nieuw kinderziekenhuis
te Utrecht niet zal plaats hebben, dan na
dat de Kamer door een post op de be
grooting van uitgaven van hoofdstuk VI
de gelegenheid zal hebben gehad zich
hierover uit te spreken.
Over deze motie zal Dinsdag worden
gestemd.
Bij de afd. Hooger Onderwijs,
vraagt de heer Dtaymaer van Twist voor
de zooveelste maal instelling van 'n leer
stoel in de homoeopathie. Verschillende
andere leden klagen over te hooge colle
gegelden.
De Minister acht ook de college
gelden te hoog. Hij' hoopt er iets op te
vinden.
Een leerstoel in de homoeopathie houdt
groote moeilijkheden voor colleges en exa
mens in.
Om 1 uur wordt de vergadering ver
daagd.
Om 10 uur gistermorgen hebben Cham
berlain en Halifax zich naar den Qu'al
d'Orsay begeven, om de besprekingen te
openen.
Om half één werden de besprekingen
tusschen de vier staatslieden onderbro
ken.
Na het noenmaal, om drie uur, werden
de besprekingen weder hervat tot tien
minuten over zeven.
De besprekingen van gistermorgen wa
ren voornamelijk gewijd aan een algemeen
onderzoek van de voornaamste op de
agenda staande problemen.
De voornaamste kwestie, die onderwerp
van de besprekingen heeft uitgemaakt,
was de Fransch-Duitsche verklaring.
Na de uiteenzetting van Bonnet gaf
Chamberlain uitdrukking aan de leven
dige voldoening der Britsche regeering
over het resultaat der onderhandelingen,
dat een belangrijke etappe vormt op den
weg der Fransch-Duitsche toenadering.
Vervolgens gingen de besprekingen over
het vraagstuk der Fransch-Engelsche sa
menwerking op militair gebied.
Men meent te weten, dat Chamberlain
over dit vraagstuk een vrij lang onder
houd heeft gehad o.m. met generaal Ga-
melin.
Ook de toestand in het Verre Oosten
is ter sprake gekomen.
Na afloop van de besprekingen, werd
een officieel communiqué gepubliceerd,
waarin werd medegedeeld, dat alle kwes
ties welke voor beide landen van gemeen
schappelijk belang zijn, met inbegrip van
het vraagstuk der nationale defensie,
evenals de diplomatieke actie, zijn be
sproken, waarbij' eens te meer de volledige
gelijkheid in opvatting van beide landen
tot uitdrukking kwam.
DE JODENVERVOLGING IN
DUITSCHLAND.
Dwang tot echtscheiding.
Een der eerstvolgende anti-Joodsche
maatregelen van het Derde Rijk zal zijn,
naar de „Un. Press" meldt, een wet, die
practisch alle ariërs, die met Joden of
Jodinnen gehuwd zijn, zal dwingen, zich
te laten scheiden.
De desbetreffende regeling zou aldus
worden ten uitvoer gelegd, dat de recht
banken allen ariërs, die van hun Joodsche
wederhelft willen scheiden hun eisch moe
ten toewijzen. Ariërs, die géén scheiding
aanvragen, zullen gelijk gesteld worden
met Joden en dus onder dezelfde beper
kingen vallen, m.a.w. geen bedrijf meer
mogen uitoefenen etc.
'De anti-Joodsche boycot, wat het ver
huren van huizen betreft, is in vollen
gang. Die Joden, die een huis bewonen,
dat aan de stad of een andere publiek
rechtelijke organisatie behoort, hebben
reeds in tal van gevallen bericht gekre
gen, d'at zij' het huis moeten ontruimen.
Aldus worden nu reeds tal van Joden
practisch gedwongen ergens in te trek
ken hij een Joodsche familie. Op deze
wijze wordt langzaam maar zeker
de „concentratie" van de Joden in Jood
sche huizen en Joodsche wijken voltrok
ken.
ALLE JOODSCHE WINKELS IN
DUITSCHLAND OPNIEUW GESLOTEN.
In de verordening van minister-presi
dent Göring staat, dat alle Joodsche
winkels op 1 Januari moeten zijn geli
quideerd of aan ariërs zijn overgegaan.
Dientengevolge hadden verscheiden Joden
hun winkels heropend, teneinde, wat zij
nog aan voorraden over hadden, tegen
normale prijzen (dat stond ook in de ver
ordening) te verkoopen. Al deze Joodsche
winkels, met inbegrip van verscheiden
buitenlandsche, zijn gisteren, naar de „N.
R. Ct." meldt, door de politie gesloten.
BEZOEKEN BIJ HITLER.
Koning Carol van Roemenië heeft
gistermiddag, vergezeld van kroonprins
Michael, een bezoek gebracht aan Hitier.
Ook de minister van defensie, handel
en nijverheid van de Unie van Zuid-
Afrika, Pirow, heeft gistermorgen een
bezoek aan den Eührer gebracht.
DE COLUMB1AANSCHE GEZANT TE
BERLIJN TERUGGEROEPEN.
D'e Golumbiaansche regeering heeft be
sloten haar gezant te Berlijn terug te
roepen.
Voorloopig wordt hij niet vervangen.
De gezant heeft indertijd getracht een
verwoesten Jodenwinkel te fotografee
ren. Hij' werd daarbij gearresteerd en
zijn toestel werd hem afgenomen. Hij
verlangde daarvoor van de regeering een
verontschuldiging maar aan dit verlan
gen werd niet of naar de meening zij
ner regeering niet in voldoende mate,
gevolg gegeven. Daarop volgde de terug
roeping.
HET ENGELSCHE LAGERHUIS
BESPREEKT DE PALESTIJNSCHE
KWESTIE.
Minister MacDonald heeft gistermid
dag in het Lagerhuis de debatten ge
opend over de Palestijlnsche kwestie.
Sedert 1922, aldus de Minister, zijn
meer dan 250.000 Joden Palestina bin
nengekomen om er zich te vestigen.
De Joden zijn in Palestina niet omdat
hun dat als gunst wordt toegestaan, dooh
omdat het hun recht is. De tragiek van
het volk, dat geen vaderland heeft, is
nimmer zoo erg geweest als deze week.
Ik moet een waarschu
wing laten hooren. Toen
wij beloofden de vestiging
van een nationaal tehuis
voor de Joden te verge-
H, M. de Koningin is gistermiddag
per auto uit Den Haag naar 'Het Loo
vertrokken.
UITWISSELING VAN TELEGRAMMEN
TUSSCHEN GAST EN GASTVROUW.
Bij zijn vertrek van Nederlandsohen
bodem heeft Koning Leopold aan Konin
gin Wilhelmina 'het volgende telegram
gericht:
„Aan Hare Majesteit de Koningin der
Nederlanden, Het Loo.
Bij het verlaten van Uw prachtige land
wensch ik nogmaals aan Uwe Majesteit
mijne dankbaarheid te betuigen voor
Hare gulle gastvrijheid. Ik ben diep ont
roerd door de hartelijke ontvangst, die
mij' door Uwe Majesteit en het Neder-
landsche volk werd bezorgd. Het zal mijn
volk en mij verheugen bij een toekomstig
bezoek van Uwe Majesteit onze gevoelens
van erkentelijkheid te mogen uiten".
'Geteekend: Leopold.
Koningin Wilhelmina heeft hierop met
het volgende telegram geantwoord:
„Aan Zijne Majesteit den Koning der
Belgen te Laeken.
Ten zeerste gevoelig voor het vriendelijk
telegram, dat Uw Majesteit mij gezonden
heeft bij het verlaten van mijn land, ge
voel ik mij gedrongen Uwe Majesteit de
verzekering te geven, dat haar bezoek voor
mij en mijn volk een oorzaak van bijzon
dere vreugde geweest is en dat geheel Ne
derland de komst van Uwe Majesteit hoo-
gelijk heeft gewaardeerd. Ik verheug mij
bij voorbaat er op, Uwe Majesteit eerlang
een bezoek in Brussel te brengen".
Geteekend: Wilhelmina.
makkei ij ken, hebben wij
nimmer gedacht aan deze
(verschrikkelijke vervol
ging. Wij hebben niet de
belofte gedaan dat het
het tehuis voor iedereen
zou worden.
Weet men wel, dat er tusschen Jor-
daan en Middellandsche Zee 600.000
Arabieren wonen?
Men heeft uitgerekend, dat er over
twintig jaar 1.500.000 Arabieren zullen
zijn.
Wij hebben plechtige verplichtingen
tegenover beide volken in Palestina. Wij
zijn verplicht de Joodsche immigratie
onder geschikte voorwaarden te verge
makkelijken en een zekere vestiging van
Joden in het lan{l aan te moedigen.
Wij zijn echter ook verplicht er op toe
te zien, dat de rechten der Arabieren niet
worden benadeeld.
Daarom heeft de regeering voorgesteld
dat te Londen beraadslagingen zullen
worden gehouden.
Waarschijnlijk izullen het in eersten
aanleg beraadslagingen zijn tusschen de
regeering en Arabische vertegenwoordi
gers en beraadslagingen tusschen de re
geering en Joodsche vertegenwoordigers.
Doch wij1 hopen dat zij eerlang zullen
■leiden tot beraadslaging tusschen alle
drie partijlen om de ronde tafel.
MacDonald zeide te hopen, dat de be
raadslagingen over een paar weken of op
zijn laatst begin Januari zullen begin
nen.
Ghurchill, die na den Minister aan het
woord kwam, stelde voor, voor Palestina
een tienjarenplan uit te voeren. In al-
gemeene trekken is zijn plan voor tien
jaren de immigratie van Joden naar Pa
lestina vast te stellen op een zeker aan
tal, zoodat aan 't einde der tien jaren niet
op beslissende wijfee de verhouding in
zielental tusschen Arabieren en Joden
zal hebben gewijzigd.
TOENEMENDE AGITATIE IN
FRANKRIJK.
De stakingsbeweging.
Het verzet tegen de herstelplannen der
Fransche regeering uit zich meer en meer
in een omvangrijke stakingsbeweging.
Gisteren is ook in het Seine-departe-
ment de stakingsbeweging met bezetting
der werkplaatsen begonnen. Ze werd in
gezet in de fabrieken van Renault te
Boulogne Billancourt, in de vliegtuig
fabrieken van Coudron in Issy les Mou-
lineux en de motorenfabriek van Bloch.
De spoorwegarbeiders te Anzin zijn in
staking gegaan. Alleen het goederenver
keer is stopgezet, het reizigèrsverkeer
gaat door.
Voorts is een staking begonnen in de
mijnen van Anzin.
De ontruiming van bezette werkplaat-
'S EVEN PADEN
Binnenland.
De Tweede Kamer ever de begroetingen
van Buitenlandsche Zaken en Onder
wijs. 1
Buitenland.
De Fransch-Engelsche besprekingen.
Het Engelsche Lagerhuis over de Pa-
lestijnsche kwestie.
Troepen aan de grens van Roemenië?
De stakingsbeweging in Frankrijk.
sen in de metaalindustrie in het gebied
van Valenciennes wordt voortgezet.
Gisteren zijn in de buitenwijken van
Rouaanfabrieken bezet. D'e stakers boden
hier en daar eenigen tegenstand, zoodat
de regionale brigades versterkt moesten
worden.
Te Denain heerscht opwinding. Hier
zijn 450 stakers het mijnstation binnen
gedrongen, waar zij een machinist dwon
gen den arbeiderstrein in de remise te
rijden. Gendarmes herstelden de orde,
waarna de trein kon doorrijden.
Japanners ondernemen „zuiveringsactie".
De Japanners hebben militaire ope
raties ingezet tegen de overblijfselen der
Chineesche troepen ten Zuiden van de
Oostrivier, welke zullen worden uitge
breid tot nabij de grens van het Britsche
pachtgebied van Kauloen.
Allen Japanschen officieren en man
schappen is instructie gegeven, zorg te
dragen voor vermijding van complicaties
met Britsche belangen.
De Japanners hebben de noodzakelijk
heid ingezien, het gebied van den spoor
weg KauloenKanton te zuiveren.
De gevechten zijn reeds ontbrand en
dadelijk daarop zijn stroomen vluchtelin
gen naar de grens der Britsche kolonie
getrokken.
De Chineesche poging, om Kanton te
heroveren is, volgens den woordvoerder
van de Japansche admiraliteit, tot mis
lukking gedoemd, omdat herovering der
stad strategisch onmogelijk is.
Niettemin heeft de jongste ontwikke
ling der vijandelijkheden, met name in
Zuid- en Midden-China, het vertrouwen
der Chineezen in belangrijke mate doen
toenemen.
TROEPEN AAN DE GRENS VAN
ROETHENIë?
Een alarmeerend bericht.
„In de Europeesche aangelegenheden
dreigt een nieuwe crisis", aldus schrijft
de diplomatieke medewerker van de
„Evening Standard".
Vol gens bedoelden medewer
ker zou Polen zeven divisies
aan de grens van de Karpaten-
Oekraine hebben samenge
trokken en 40.000 man aan de
Poolsch-Roemeensche grens,
teneinde te verhinderen, dat
Roemenië Tsjecho-Slowakije
te hulp snelt.
Polen en Hongarije zouden hebben be
sloten, een einde te maken aan het be
staan van de smalle strook Tsjecho-Slo-
waaksch grondgebied, welke de eenige
directe verbinding vormt van Roemenië
met midden-Europa, Zelfs de dag der
actie zou reeds z ij n vastge
steld n. 1. Zondag 27 Nov. a. s.
Tot dusver verzette Duitschland zich
tegen het vormen van een Hongaarsch-
Poolsche grens, maar gisteren heeft de
Duitsche regeering te Warschau en te
Boedapest medegedeeld, dat Duitschland
zijn bezwaren zou laten vallen op de
volgende voorwaarden:
1. Danzig wordt onttrokken aan de
controle van den volkenbond en wordt
de facto een Duitsche stad.
2. Duitschland krijgt in het eventueel
alsnog door Tsjecho-Slowakije af te staan