Dagblad voor de Provincie Zeeland
Het bezoek van
Koning Leopold van België.
Nationaal-Socialistisclre
obstructie.
Buitenland.
De strijd in China.
Binnenland.
De Tweede Kamer.
WOENSDAG 23 NOV. 1938
53e JAARGANG - No. 46
De lichtbehandeling
van Leprozen.
duitsche joden naar voormalig
duitsch oost-afrika?
Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij
,Luctor et Emergo" ter exploitatie van
net blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - HoofdredacteurR. ZUIDEMA
Abonnementsprijs (2.50 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeeüngen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Een ingewikkelde Indische kwestie. Het
oordeel van de Tweede Kamer.
De middagvergadering van de Tweede
Kamer was gisteren geheel gewijd aan
een lastige en ingewikkelde kwestie, in
hoofdzaak van persoonlijken aard.
Eenige jaren geleden werd, met goed
keuring van den Dienst der Volksgezond
heid, dank zij milden steun van wijlen
dr Bosscha, de mogelijkheid geopend in
de onder het beheer van het Leger des
Heils staande Gouvemements Leprozerie
te Plantoengan proeven te nemen met de
licht-teraphie van dr Mulder.
Van het begin af deden zich hierbij
allerlei strubbelingen voor.
De Dienst der Volksgezondheid ver
leende weinig medewerking, wat o.m.
bleek uit de benoeming van dr Sitalana
als D.V.G.-arts, een lastig man inaar het
schijnt, die ook in andere plaatsen
reeds allerlei 'conflicten had en die vol
gens den heer Duymaer van Twist voor
straf naar Plantoengan werd overge
plaatst. En daarbiji kwam dat dr Mulder
ook ver van gemakkelijk sohijint te zijn,
Er deden zich telkens weer moeilijkhe
den voor, tot tenslotte dr Mulder er toe
overging de lichtbehandeling stop te zet
ten. Daarop werd in April '30 de geheele
lichtinstallatie door een ambtenaar van
den D.V.G. gedemonteerd.
Minister Welter staat met het Indische
gouvernement op het standpunt, dat al
heeft dr Mulder voor de leprozenbehan-
deling zekere verdiensten en al heeft hij
weten te bereiken dat thans op vrij groote
schaal bestraling wordt toegepast met
dezen geneesheer niet valt samen te wer
ken.
De Kamer-commlissie echter oordeelde,
dat dr Mulder recht heeft o-p eerherstel
en dat hem gelegenheid moet worden ge
geven zijn proef gedurende ten minste
drie jaar te herhalen.
Lang en breed is over deze kwestie ge
sproken. Vooral ook omdat hier het lot
van de ongelukkige leprozen in het ge
ding is.
Vandaag zal over de conclusies worden
gestemd. Waarschijnlijk zullen ze na de
besliste verklaring van Minister Weiter,
dat hij niet verantwoord acht aan de In
dische regeering te vragen zich met dr
Mulder in verbinding te stellen wor
den afgewezen.
Bij de heden gehouden stemming wer
den de conclusies van de meerderheid
der commissie verworpen met 72 tegen 12
stemmen.
De conclusies van de minderheid om
den Minister dank te zeggen voor de ver
strekte inlichtingen werden z. h. st. aan
genomen.
Mussert volgt communistische methode.
Op last van zijn leider, Ir Mussert,
heeft gisteren de heer Van Vessem in de
Eerste Kamer gedemonstreerd dat de na-
tionaal-socialistein niet afkeerig zijn van
communistische manieren.
De heer Van Vessem was door den
voorzitter van de Eerste Kamer niet naar
zijn genoegen behandeld en daarom paste
hij het middel van obstructie toe.
Zooals de communisten dat meermalen
in de Tweede Kamer deden, vroeg hij bij
een aantal „hamerstukken" telkens hoof
delijke stemming.
Een dwaze en tevens ergerlijke ver
tooning.
Te hopen is dat de kiezers hij de a.s.
Statenverkiezingen er toe zullen mee
werken dat dergelijke „bolsjewisten" die
de Volksvertegenwoordiging tot een aan
fluiting maken, niet opnieuw naar de
Eerste Kamer worden afgevaardigd.
Verscheidene Duitsche bladen leveren
commentaar op de Lagerhuisverklaring
van Chamberlain over het Joodsche
vraagstuk.
De „Berliner Lokalanzeiger" verklaart:
Het Britsche wereldrijk omvat een kaart
van de geheele aardoppervlakte, maar
het heeft geen ruimte voor de Joodsche
vluchtelingen. Het plan om juist in
Duitsch-Oost-Afrika (Tanganyika) eeni-
gen dezer Joodsche kolonisten te plaat
sen, is voorloopig ook maar een plan en
het resultaat van een enquête bij de gou
verneurs. Men zal moeten afwachten, in
hoeverre werkelijk Joden in Duitsche
koloniale gebieden gebracht worden, die
Engeland of een andere mogendheid uit
de buit van Versailles tot zich heeft ge
nomen, niet als eigendom maar als een
mandaat, waaraan in dit verband na
drukkelijk moet worden herinnerd.
De „Times" meldt uit Dar-es-Salaam,
dat daar het idee van kolonisatie van
Joodsche vluchtelingen in Tanganijika
gunstig is opgenomen. Vooraanstaande
personen voorspellen een algemeens ver
betering van den toestand des lands, naar
mate meer gebiedsdeelen zullen worden
ontwikkeld.
In het zuidelijke heuvelgebied, in de
vruchtbare Kilombero-vallei in het Wes
ten, is veel grond voor bebouwing door
kleine boeren, zooals dit in Palestina
reeds door de Joden geschiedt, geschikt.
De Engelschen in Tanganjika zijn over
het plan te spreken, omdat zij er een
nieuwe aanwijzing in zien, dat dit land
Britseh bezit zal blijven.
Ambassadeur te Londen niet
teruggeroepen,
In gezaghebbende Duitsche kringen te
Londen wordt meegedeeld, dat het be
richt als zou de Duitsche ambassadeur
von Dirksen naar Duitschland worden
teruggeroepen om overleg te plegen, on
gegrond is.
Op het oogenblik is er geen aanleiding
om den ambassadeur persoonlijk verslag
te laten uitbrengen.
Omtrent de afwezigheid uit Berlijn van
den Britschen ambassadeur, sir Neville
Henderson, wordt in Berlijnsche politieke
kringen medegedeeld, dat de ambassa
deur drie weken geleden naar Engeland
is teruggekeerd om een operatie te onder
gaan.
SCHUSCHNIGG THANS EEN
GEBROKEN MAN?
Volgens de „Daily Herald" zou de
te verwachten invrijheidsstelling van
Schuschnigg en het afzien van een pro
ces tegen hem niet zoozeer te danken
zijn aan een interventie van Mussolini,
gelijk gemeld is, als wel aan het feit,
dat Dr Schuschnigg ernstig ziek is.
De oud-bondskanselier heeft niet alleen
physiek geleden onder zijn gevangen
schap en de veelvuldige ondervragingen,
maar is tevens het slachtoffer geworden
van een bijna volledige geestelijke in
eenstorting, aldus het blad.
De oud-kanselier loopt op krukken,
wanneer hij zijn kleine kamer verlaat.
Hij is vele ponden in gewicht afgevallen,
ondanks de verzekering van Buerckel,
die zeide: „hij leeft, hij eet, hij drinkt".
Zijn psychische toestand is even slecht.
De meeste dagen brengt hij in de grootste
stilte door, practisch onbeweeglijk zit
tende en voor zich uitstarende. Men
vreest, dat hij evenals von Osietsky, den
winnaar van den Nobelprijs voor den
vrede, slechts in vrijheid gesteld zal wor
den om te sterven.
Barbaarsohe toestanden toch!
IN DUITSCHLAND GEEN GEBREK
AAN LEVENSMIDDELEN.
De Duitsche minister van voedselvoor
ziening en landbouw Darré, deelde een
redacteur van den „Völkischer Beobach-
ter" mede, dat de voedselvoorziening van
Duitschland de regeering geen werkelijke
zorgen imteer haart. Onze levensmiddelen-
voorraden zijn thans zoo groot, aldus
Darré, dat wij! nu, als zich in de komende
jaren geen catastrofen met den oogst
voordoen, van een waarborging voor vele
jaren van onze voedselvoorziening kun
nen spreken.
Dit jaar kunnen wij naast een record-
oogst aan graan, ook op een uitstekenden
hakvruchtenoogst en een meer dan mid-
delmatigen hooioogst wijzen. Daarmede
werd een, voldoende voedervoorziening
van onzen veestapel verzekerd en zoo
werden de voorwaarden geschapen om
de productie van varkensvleesch en boter
te doen stijgen. Wij hebben dus de zeker
heid, dat de tegenwoordige schaarschte
aan boter en varkensvleesch een overwe
gend seizoenkarakter heeft.
We zullen hopen, dat de Duitsche
huisvrouwen binnenkort ook zoo optimis
tisch kunnen zijln. Eenige vrees blijkt er
echter wel, want het is meer voorgeko-
mlen, dat de autoriteiten de situatie op
het gebied der voedselvoorziening gunsti
ger voorstelden dan ze in werkelijkheid
was.
Chineezen blijven in het offensief.
Volgens- mededeeüngen der Chineesche
militaire autoriteiten zijn de vijandelijk
heden in Zuid- en Midden-China voor
de Chineesche strijdkrachten gunstig
verloopen. Zij zijn op tal van plaatsen
in den aanval en wel met aanzienlijk
succes.
In Midden-China hebben de Japanners
zich moeten terugtrekken tot Nan Tsing
Kang, vier kilometer van Jo Tsjau.
Langs den weg van Hankau naar
I Tsjang zijn de Chineezen eveneens met
succes opgerukt. Zij hebben daar Tsjoa
Tsjih heroverd en de Japanners terug
gedreven tot Jin Tsjang. Het Japansche
offensief in de provincie iHoenan is
volkomen tot stilstand gebracht.
Ook uit Noord-China worden hevige
gevechten gemeld. De spoorweg van
Sjansi is hier het voornaamste objectief.
De Japanners pogen uit alle macht de
lijn te behouden, daar zij haar volstrekt
noodig hebben voor de verdediging tegen
de in het Noorden staande Chineesche
strijdkrachten.
MAATREGELEN TEGEN DE JODEN
IN SLOWAKIJE.
Volgens de „Prazsky List" is de regee
ring van Slowakije voornemens, een aan
tal maatregelen te nemen ter bescher
ming van de binnenlandsche markt tegen
de Joden. Joden zullen alleen nog maar
aan Joden mogen verikoopen. Groote lan
derijen in Joodsche handen zullen stel
selmatig worden onteigend tegen een ze
kere vergoeding.
Verder zal het aan Joden verboden
zijn, actief deel te nemen aan de journa
listiek, kunsten en wetenschappen.
Alle Joodsche immigranten zullen uit
gewezen worden.
In de Slowaaksche scholen zal een nu
merus olausus worden ingevoerd en in
de klasen zullen de Joden gescheiden zit
ten van de overige leerlingen.
EEN AARDVERSCHUIVING.
Groot aantal menschen bedolven.
Tengevolge van een aardverschuiving
in de bergen van het eiland Santa Lucia
(Britseh gebied, een der eilanden boven
den wind) zijn honderden personen be
dolven.
Reddingscolonnes hadden nauwelijks 45
lijken geborgen en 60 gewonden ver
zorgd, die bet slachtoffer waren gewor
den van de eerste aardstorting, toen een
tweede verschuiving allen bedolf, dooden
zoowel als gewonden en vele redders.
Vijftig boerenarbeiders bevonden zich
in een buis, dat afgleed in de rivier.
Slechts weinigen konden zich redden.
De ramp heeft zich voorgedaan, na drie
weken van aanhoudenden regen.
Men gelooft, dat bij deze aardverschui
vingen 150 personen den dood hebben ge
vonden.
CRISIS IN HONGARIJE.
Zeven en vijftig, afgevaardigden veriaten
de regeeringspartij.
Zeven en vijftig conservatieve afge
vaardigden, o.a. de kamervoorzitter Ju
lius Kornis, zijn uit de regeeringspartij
getreden.
Tot dusver bezette de regeeringspartij
170 van de 245 zetels in bet huis van af
gevaardigden.
Een kabinetscrisis wordt verwacht.
Deze afscheiding van ongeveer zestig
afgevaardigden van de regeeringspartij,
waardoor de meerderheid dier partij in
feite teniet gedaan wordt en een kabi
netscrisis verwacht wordt, beeft voor- een
belangrijk deel tot oorzaak de ver
scherping van bet anti-semi-
t i s m e.
Korte Berichten.
Ten gevolge van droogte wordt het
eiland Ceylon met hongersnood bedreigd.
Het vee sterft bij honderden, en de rijst
velden liggen braak. Men vreest het uit
breken van epidemieën.
Goring heeft als gevolmachtigde
voor het vierjarenplan den kolonel Schell
tot algemeen gevolmachtigde voor het
automobilisme in Duitschland benoemd.
Hij wordt in waarheid een automobiel
dictator, daar alles wat met de produc
tie van automobielen te maken heeft
onder hem zal ressorteeren.
DE DUITSCHE VLUCHTELINGEN.
De eisch van een bankgarantie.
Het Tweede Kamerlid Donker heeft
aan den minister van justitie de volgende
vragen gesteld:
1. Is het waar, dat de regeering alleen
bereid is een beperkt getal Dhitscbe
vluchtelingen toe te laten, wanneer door
particuliere bijdragen de kosten tevoren
zijn gedekt en dat dientengevolge van het
Protestantsche hulpcomité, dat in de eer
ste plaats tot taak heeft den steun aan
„niet-arische" Christenen, door de regee
ring een bankgarantie van f 150.000 ge
vraagd wordt?
2. Is de minister niet van oordeel, dat
de toelating van deze Düitsche vluchte
lingen onnoodig geremd wordt door den
eisch van bet tevoren gestort z-ijn van een
bankgarantie tot een zoo hoog bedrag, te
meer waar de inzamelingsactie van ge
meld comité in vollen gang is en reeds
giften en toezeggingen tot een bedrag van
meer dan f 30.000 zijn ingekomen?
VERRUIMING VAN ECHT-
SCHEI Dl NGSMOGELIJKH El D.
D'e Vereeniging tot Verruiming van
E'chtscheidingsmogelijkheid beeft een
adres aan den minister van Justitie doen
toekomen. Geconstateerd wordt, dat de
bestaande echtscheidingswetgeving en re
geling der scheiding van tafel en bed in-
Bezoek aan het Rijksmuseum. Gala
concert in het Concertgebouw.
Gistermiddag na terugkomst uit Amers
foort, hebben H. M. de Konngin en
Haar hooge gast, Koning Leopold, een
bezoek gebracht aan het Rijksmuseum te
Amsterdam.
Duizenden hadden zich, in weerwil van
den staag neervallenden regen opgesteld
voor den Oostelijken hoofdingang van
het Museum, waar de hofauto's bijna
een half uur na het vastgestelde tijdstip,
voorreden. Een hartelijk en langdurig
gejuich begroette het Vorstelijk gezel
schap.
Tijdens den rongang door het museum
hebben minister Spaak en de Belgische
gezant bij ons Hof zich bij het gevolg
aangesloten.
De Hooge bezoekers onderhielden zich
met vele autoriteiten. De heer Schmidt
Degener en minister Slotemaker de
Bruïne deden H. M. de Koningin en Ko-
hing Leopold uitgeleide, waarna naar het
Paleis werd teruggekeerd.
Gisteravond werd door het gemeente
bestuur van Amsterdam in het Concert
gebouw een gala-concert aangeboden.
De zaal bood een schitterenden, aan
blik.
De dragers van het hoogste gezag in
den lande zag men hier bijeen, de ver
tegenwoordigers van de bij het Neder-
landsche Hof geaccrediteerde mogend
heden, de eerste figuren uit de leidende
kringen van ons nationale leven, zoowel
op het gebied van staatkunde, weten
schap, handel en kunst, een schare van
vooraanstaande persoonlijkheden, zooals
men die slechts zeer zelden bijeen kan
zien.
De aanblik van dit gezelschap was een
weinig gekend schouwspel: de keur van
ambtscostuums, rijk met goud en zilver
bestikt, de glinstering van ordeteekenen,
waarvan het decoratieve effect nog aan
zienlijk werd verhoogd door den rijkdom
van tooi bij de dames, die voor dezen
avond weelderig toilet hadden gemaakt.
Het programma, dat onder leiding van
Mengelberg werd uitgevoerd, bevatte:
de Ouverture Cyrano de Bergerac van
Johan Wagenaar, de Variations sympho-
niques voèir piano en orkest van César
Franck, met Willem Andriessen als solist,
en de vijfde symphonie van Beethoven.
De Koning en de Koningin gaven na
elk nummer het sein tot applaus.
Te kwart voor elven was het concert
afgeloopen.
Zooals in het voornemen lag, is op den
terugrit naar het Paleis de illuminatie
der grachten door Koning Leopold en
Hare Majesteit in oogenschouw genomen.
Na terugkeer ten Paleize zijn Koning
Leopold en Koningin Wilhelmina, blijk
baar' gehoor gevend aan de dringende
kreten uit het publiek: „Wij willen Leo
pold zien, wij willen Koning Leopold
zien", op het balcon verschenen. Toen
barstte een gejubel los zoo luid en krach
tig, dat de beide Vorstelijke personen er
ongetwijfeld door getroffen werden. Al
thans zij bleven eenigen tijd op het bal
con verwijlen, terwijl Koning Leopold
telkens weer de ontzaglijke menschen-
menigte groette.
druischen tegen de primaire rechten van
den menscb.
Voor steun aan dit adres zal er een
petitionnement in ihet land worden gehou
den.
NEDERLAND EN FRANCO'S BEWIND
In een nota naar aanleiding van bet
Voorl. Verslag der Tweede Kamer over
de begrooting van Buitenlandsche Zaken
zegt de minister:
Dat generaal Franco in bet grootste
deel van Spanje gezag uitoefent, is een
feit, dat niemand kan loochenen.
De vraag betreffende erkenning van
zijn bewind in volkenrechtelijken zin, het
zij de facto, hetzdji de jure, is daarnaast
een quaestie op zich zelf.
Het feit van de in het verslag bedoelde
publicatie in de pers van den niet-offi-
cieelen vertegenwoordiger van generaal
Franco te 's Gravenhage beeft destijds
aanleiding tgegeven tot een gedachten-
wisseling, waarop bet den Minister, die
baar als een afgedane zaak beschouwt,
niet wenschelijk voorkomt terug te ko
men.
Burgemeesters.
Bijl Kon. besluit is met ingang van 15
December 1938 benoemd tot burgemees-
ter der gemeente Ede de heer L. R. M i d-
d e 1 b e r g, met toekenning van gelijktij
dig eervol ontslag als burgemeester der
gemeente Zoetermeer.
De beer Müddelberg, die vroeger secre
taris der Staatsspoorwegen in Indie was,
ïs 57 jaar oud en behoort tot de A.R.
partij.
BEHANDELING VAN DE DEFENSIE-
BEGROOTING.
De Tweede Kamer is gisteravond be
gonnen met de behandeling van de De
fensiebegroting.
De heer d'Ansembourg (N.S.B.)
gelooft niet in de bekeering der S.D.A.P.
en begrijpt niet, dat de regeering de
krijgslist der Marxisten niet beeft door
zien. Men zal zien, dat de goede geest in
leger en vloot nu weder bedorven zal
worden.
Uitvoerig betoogt epr., dat wij ons
moeten voorbereiden op een totalen oor
log. In September is gebleken, dat de be
volkingsbescherming vrijwel nog niet
voorbereid is.
Spr. had geconstateerd, dat niet overal
aan onze grenzen de wegen op de juiste
wijze versperd werden in September. Lim
burg kan zeer wel verdedigd worden,
doch dan moet er bij Valkenburg een sterk
fort komen.
Tenslotte doet spr. een goed woord voor
oud-gepensionneerden van voor 1918 en
daarmede gelijkstaande groepen.
De beer Duymaer van Twist
(A.-R.) brengt hulde aan de weermacht
voor haar houding in de spannende del
gen. Welke les kunnen wij uit de ge
beurtenissen van eind September trek
ken. Wij waren evenmin iklaar als En
geland en Frankrijk.
Aan bet gebrek aan parate strijdkrach
ten was de weifelende houding van En
geland en Frankrijk toe te schrijven.
Toch stuurden de sociaal-democraten op
een wereldoorlog aan, waarin Nederland
ook betrokken zou zijn. Vrede kan alleen
bewaard blijven door krachtig© bewape
ning. Ook Nederland moet dit begrijpen,
nu ©r van collectieve veiligheid niets
meer te verwachten is.
Allen moeten weten, dat Nederland zelf
standig wil blijven en geen duimbreed
grond wenscht af te staan.
Het moet nu uit zijn met defaitistisch
gepraat. D'e doelstelling van onze weer
macht vraagt een geheel afzonderlijke
voorziening, van primaire beteekenis. In
het allernoodzakelijkste moet thans on
verwijld worden voorzien.
Spr. meent, dat niet steeds de uiterste
soberheid wordt betracht. Zoo zijn de op-
leidingskosten voor officieren te boog. De
post bureelhuren f32.000 is even
eens voor vereenvoudiging vatbaar.
De regeering wil voor Indië 3 moderne
kruisers beschikbaar hebben, doch ma
rinedeskundigen achten voor de verdedi
ging vier machtskernen noodig.
Onze machtsmiddelen in de Indische
wateren moeten belangrijk sterker zijn.
Waarom, zoo vraagt spr., liggen de
grenstroepen veelal zoo ver het land in?
Spr. bepleit in dit verband het opwerpen
van betonnen versterkingen bij de gren
zen.
De heer A1 b a r d a (S.-D.) betoogt, dat
internationale ontwapening het ideaal
moet blijven, doch dat voorshands het
onderhouden van een weermacht geboden
blijft, wil een land niet spoedig onder
den voet geloopen worden. Wij moeten
echter niet in den blinde maar geld uit
geven voor leger en vloot.
Verleden jaar was het totaal benoodig-
de bedrag op 169% millioen bepaald. Dit
jaar is het totaal alweer aanzienlijk ge
stegen; 4 jaar eerder dan normaal krij
gen wij nu een aanvraag voor een ven
vangenden kruiser, voor de Java. Ver
leden jaar hebben de soc.-dem. bezwaar
gemaakt tegen de vervroegde vervanging
van de Sumatra, thans doen zij hetzelfde
ten aanzien van de Java. Spr. zou er
zich mee kunnen vereenigen, als men
een redelijke veiligheid er mee bereikte.
Dat is echter allerminst het geval.
Voor Indië zouden dan zeker 50 A 60
kruisers noodig zijn. Spr. dringt daarom
aan op aanschaffing van klein materiaal
en versterking van de luchtmacht.
De heer T i 1 a n u s (C.H.) gewaagt van
de rustige, waardige en toegewijde ma
nier waarop de gemobiliseerde soldaten
zich in September naar de grenzen en
mobilisatieplaatsen begaven.
Spr. is dankbaar, dat de Nederlandsche
regeering niet kortzichtig is geweest, en
brengt hulde aan den minister en zijn
adviseurs van land- en zeemacht voor
hetgeen in de laatste 1% jaar is verricht.
Tegen deze begrooting heeft spr. geen
bedenking. Hoewel hij zich neerlegt bij
de samenvoeging van leger en marine,
heeft hij zich afgevraagd: is Defensie
niet te zwaar voor één man in dezen tijd
van opbouw en reconstructie?
Spr. dringt aan op uitbreiding van het
aantal geestelijke verzorgers. Vooral de
orthodox hervormde richting vertoont
een te kort. Voorts dienen er meer miü-
taire tehuizen te komen.
De regeering houde vast aan de oude
zelfstandigheidspolitiek en trede niet in
de suggestie van den heer Albarda om
samenwerking met andere staten te
zoeken.
